مطالب این شماره نقش مقياس بر روي ضريب زبري درزه ( JRC ) و مقاومت برشي حداکثر سطح ناپيوستگي

1. مطالب این شماره نقش مقياس بر روي ضريب زبري درزه (JRC) و مقاومت برشي حداکثر سطح ناپيوستگي (مجتبي عسکري - مرتضي احمدي - مجتبي بهاالديني - حميدرضا محمدي عزيرآبادي‎) مروري بر کاربرد بولت‎هاي تزريقي طولي در پايدارسازي سينه‎ي کار تونل‎هاي حفرشده در زمين‎هاي نرم (محمدتقي همزبان قراملکي) مروري بر آزمايش پله‌‌اي فشار آب (لوژان) (امير حافظ‌قرآن - كوروش شهريار - خسرو معروفي نقدهي) پارامترهاي موثر بر بازده روش الكتروسينتيك در رفع آلودگي از خاك‎ها (وحيدرضا اوحدي - محمودرضا شاهباز) كاربردهاي ژئوتكنيكي الكتروسينتيك (سعيد سعيدي‎جم) انتخاب روش نگهداری پیشگیرانه جهت روسازی‎های انعطاف‎پذیر (علی بابایی- ارشاد عمو سلطانی – حمید صباغ ملاحسینی) آزمایش میز لرزان و کاربرد آن در بررسی رفتار لرزه‎ای دیوارهای حایل مسلح ( محمد داودی – مسعود عامل سخی)

2. نقش مقياس بر روي ضريب زبري درزه (JRC) و مقاومت برشي حداکثر سطح ناپيوستگي مجتبي عسکري (کارشناس ارشد مکانيک سنگ، دانشگاه تربيت مدرس تهران) مرتضي احمدي (عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس) مجتبي بهاالديني (کارشناس ارشد مکانيک سنگ، دانشگاه شهيد باهنر کرمان) حميدرضا محمدي عزيرآبادي (کارشناس ارشد مکانيک سنگ، دانشگاه شهيد باهنر کرمان) چکیده: مقاومت برشي توده سنگ، سطوح درزه و ناپيوستگي‎ها در تحليل پايداري شيرواني‎هاي سنگي و ساير سازه‎هايي که در سنگ طراحي و اجرا مي‎شوند، اهميت زيادي دارند. مقدار مقاومت برشي مهم بوده و کاهش آن مي‎تواند ناپايداري‎هاي شيرواني را به دنبال داشته باشد. بنابراين درک مجموعه عوامل موثر بر مقاومت برشي ناپيوستگي‎ها که بلوک را از هم جدا مي‎سازند، ضروري به نظر مي‎رسد. فرمول تجربي بارتون يکي از راه‎هاي تخمين مقاومت برشي درزه مي‎باشد. يکي از پارامترهاي موجود در اين رابطه ضريب زبري درزه (JRC) است. دراين مقاله نقش مقياس روي زبري و مقاومت برشي حداکثر بررسي شده است. براساس مطالعات انجام شده مشخص شده است که هميشه با افزايش مقياس، مقدار زبري و مقاومت برشي درزه کاهش نمي‎يابد و در بعضي مواقع ممکن است نقش مقياس معكوس يا بي‎تاثير باشد. مشخص شده است که مقدار JRC به زاويه دندانه‎ها (i) بستگي دارد و با کاهش آن مقدار JRC کاهش مي‎يابد. بنابراين تأثير مقياس روي زاويه دندانه‎ها مي‎باشد. هنگامي که مقياس باعث کاهش زاويه دندانه‎ها شود، مقدار JRC کاهش مي‎يابد. در صورتي که باعث افزايش زاويه i شود، مقدار JRC نيز افزايش مي‎يابد. .هنگامي که مقياس روي زاويه i تأثير نگذارد، مقدار JRC ثابت مي‎ماند. بهترين راه براي تعيين JRC گرفتن نمونه‎اي است که زاويه دندانه‎ها (i) نسبت به مقياس بي‎تأثير باشد تا مقدار JRC ثابت بماند. همچنين در اين مقاله الگوي نمونه‎گيري مناسب که به مقياس بستگي ندارد، ارائه شده است. لغات کليدي: اثرمقياس، ضريب زبري درزه، درزه مصنوعي، مقاومت برشي حداکثر بازگشت

3. مروري بر کاربرد بولت‎هاي تزريقي طولي در پايدارسازي سينه‎ي کار تونل‎هاي حفرشده در زمين‎هاي نرم محمد تقي همزبان قراملکي (کارشناس ارشد مکانيک سنگ آزمايشگاه فني و مکانيک خاک استان آذربايجان شرقي) چکیده: کاربرد بولت‎هاي طولي به‎منظور پايدارسازي در سينه‎ي کار در تونل‎هاي حفرشده در زمين‎هاي نرم، در سال‎هاي اخير گسترش روزافزوني يافته است. ابداع بولت‎هاي فايبرگلاس، به‎علت مقاومت محوري زياد همراه با شکنندگي نسبي عرضي كه مي‎توان آنها را همگام با پيشروي تونل برش داد، بدون اينکه تأثيري برعملکرد طول باقيمانده داشته باشد، نيز شتاب بيشتري به اين امر داده است. مزيت عمده اين روش قابليت انعطاف زياد آن است كه مي‎توان در هر شکلي از مقطع حفاري و شرايط گوناگون زمين به‎کار گرفت. در اين مقاله جنبه‎هاي گوناگون پايدارسازي سينه‎ي کار تونل‎هاي حفرشده در زمين‎هاي نرم توسط بولت‎هاي تزريقي طولي مرور مي‎گردد. بازگشت

4. مروري بر آزمايش پله‌‌اي فشار آب (لوژان) امير حافظ‌قرآن (كارشناس ارشد مكانيك سنگ) كوروش شهريار (دانشيار دانشكده معدن، متالوژي و نفت، دانشگاه صنعتي اميركبير) خسرو معروفي نقدهي (كارشناس ارشد اكتشاف معدن) چکیده: آزمايش لوژان اولين بار در سال 1933 توسط موريس لوژان به منظور برآورد تزريق‌پذيري توده سنگ ارائه شد و پس از آن اصلاحاتي در آن انجام گرفت. اما از آنجا كه روابط بين نتايج آزمايش لوژان و حجم دوغاب سيمان جذب‎شده بسيار ضعيف بوده و تخمين تزريق‎پذيري توده سنگ با استفاده از آزمايش لوژان به سادگي ممكن نمي‌باشد، بنابراين در چند دهه اخير شك و ترديد در مورد كارايي و قابليت اعتبار آزمايش لوژان به عنوان يك معيار براي پيش‎بيني تزريق‌پذيري توده سنگ افزايش يافته است. در اين مقاله سعي شده است ضمن مروري بر تاريخچه‌ آزمايش لوژان، معايب و مزاياي آن بررسي شود. نتايج حاكي از آن است كه تفسير آزمايش لوژان بدون توجه به شرايط زمين‌شناسي و درزه‌داري مي‌تواند گمراه‌كننده و خطاپذير باشد. از آنجايي كه ميزان دقت و حساسيت آزمايش لوژان هنوز جاي سوال دارد، بنابراين تفسير آزمايش لوژان در مقادير گذردهي كم (خصوصاً به كمك نمودارهاي فشار- نرخ جريان) بايد با احتياط و دقت انجام گيرد. علي‎رغم تمامي اين كاستي‌ها، به علت سادگي و براي برآورد يك ديدگاه اوليه از تزريق‌پذيري توده سنگ و همچنين نبود يك روش جايگزين مناسب، استفاده از آزمايش لوژان هنوز معمول مي‎باشد. كليد‌واژه‌ها: آزمايش لوژان، تزريق‌پذيري، گذردهي بازگشت

5. پارامترهاي موثر بر بازده روش الكتروسينتيك در رفع آلودگي از خاك‎ها وحيدرضا اوحدي (دانشيار دانشكده مهندسي دانشگاه بوعلي سينا همدان) محمودرضا شاهباز (دانشجوي كارشناسي ارشد مكانيك خاك و پي، دانشگاه بوعلي سينا همدان) چکیده: الكتروسينتيك پديده‎اي فيزيكي است كه بر حركت ذرات تحت اثر ميدان الكتريكي دلالت مي‎كند. در مهندسي ژئوتكنيك، از اين پديده در تحكيم خاكهاي تحكيم‎عادي‎يافته استفاده مي‎شود. در دو دهه اخير،‏ روش الكتروسينتيك به‎عنوان روشي كارآمد و مقرون به صرفه در رفع آلودگي خاكها مورد استفاده قرار گرفته است. كارآمدي اين روش در رفع آلودگي فلزات سنگين‏، اين روش را به‎عنوان ابزار اصلي رفع آلودگي فلزات سنگين مطرح ساخته است. تأثير اجزاء خاك، روي بازده اين روش در رفع آلودگي انواع خاكها مورد توجه محققان بوده است. در اين مقاله پارامترهاي موثر بر بازده روش الكتروسينتيك در رفع آلودگي خاكها مورد بررسي قرار گرفته است. در اين راستا تأثير تغييرات pH، دما، نوع آلاينده فلزي، شدت جريان و اجزاء خاك روي پديده الكتروسينتيك به كمك نتايج آزمايشگاهي‏، از لحاظ كيفي و كمي بررسي شده است. براين اساس مشخص شده است كه تغييرات خصوصيات آب حفره‎اي مي‎تواند تأثير تعيين‎كننده‎اي روي بازده روش الكتروسينتيك داشته باشد. بازگشت

6. كاربردهاي ژئوتكنيكي الكتروسينتيك سعيد سعيدي‎جم كارشناس ارشد مكانيك خاك و پي، گروه مهندسي عمران دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان چکیده: الكتروسينتيك كه به مفهوم اعمال يك جريان الكتريكي مستقيم (DC) به خاك است، داراي كاربردهاي گسترده‎اي در مهندسي ژئوتكنيك و ‎محيط زیست مي‎باشد. اين مقاله با تأكيد بر جنبه‎هاي كاربرد ژئوتكنيكي الكتروسينتيك، ضمن مروري بر مفاهيم، دو پروژه اجرايي بهبود خاك با اين روش را معرفي و تحليل مي‎نمايد. الكتروسينتيك مي‎تواند در تحكيم و زهكشي رسوبات لايروبي شده، ضايعات معدني شامل مقادير زياد رس و لاي و رسوبات دريايي نرم و نيز در پروژه‎هاي احياي زمين، راهبرد عملي موثري جهت افزايش سرعت تحكيم و افزايش مقاومت برشي خاك باشد. به‎علاوه اين روش يك فرآيند مفيد مهندسي براي بهبود مشخصات خاك از جمله مقاومت برشي و حساسيت توده‎هاي بزرگ رس نرم بوده كه تأثيرات مقاوم‎سازي آن دائمي مي‎باشد. كلمات كليدي: الكتروسينتيك، الكترواسمزي، تحكيم، بهبود مقاومت برشي خاك بازگشت

7. انتخاب روش نگهداري پيشگيرانه جهت روسازي‎هاي انعطاف‎پذير علي بابايي، کارشناس ارشد راه وترابري، عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد سمنان ارشاد عموسلطاني، کارشناس ارشد راه وترابري، دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي حمید صباغ‎ملاحسینی ، کارشناس ارشد شیمی معدنی، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک چکیده: در طي سالهاي متمادي محققين و مهندسين، روش‎هاي مختلفي را به منظور نگهداري روسازي‌هاي آسفالتي به‎کار برده‌اند. نوع و کاربرد انواع روشهاي نگهداري پيش‌گيرانه و اصلاحي در طي سالهاي متمادي موضوع تحقيقات محققين اين رشته بوده است. متأسفانه در ايران تاکنون توجه چنداني به اين موضوع نشده است. در اين مقاله سعي شده تا ضمن معرفي انواع روش‎هاي نگهداري براي روسازي‎هاي آسفالتي، زمان و محل بکارگيري، ميزان اقتصادي بودن و فاکتورهايي که در انتخاب اينگونه روش‎ها موثرند، مورد بررسي قرار گيرد. تعيین موثرترين و مقرون بصرفه‌ترين روش نگهداري براي روسازي‎هاي مختلف از جمله اهداف اين مقاله بشمار مي‌روند. لغات کليدی: آسفالتهاي حفاظتي، اندودهاي سنگدانه‎اي، نگهداري پيش‌گيرانه، صرفه اقتصادي بازگشت

8. آزمايش ميز لرزان و کاربرد آن در بررسی رفتار لرزه‎ای ديوارهای حايل مسلح محمد داودی، استاديار پژوهشگاه بين‎المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مسعود عامل سخی، دانشجوی دوره دکتری پژوهشگاه بين‎المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله چکیده: روشهای معمول طراحی سازه‎های ژئوتکنیکی، مبتنی بر استفاده از مدلهای ریاضی می‎باشد، لذا دقت محاسبات و طراحی‎های صورت گرفته در ارتباط کامل با دقت مدلهای ریاضی مورد استفاده می‎باشد. بر این اساس است که همواره توصیه می­گردد تا دقت مدلهای مذکور با انجام آزمایشهای آزمایشگاهی و یا صحرایی و نیز استفاده از اطلاعات تجربی و در صورت امکان اندازه‎گیریهای مستقیم، کنترل گردد. یکی از آزمایشهای آزمایشگاهی که امکان مطالعه بر روی سازه‎ها از جمله سازه‎های ژئوتکنیکی را مقدور می‎سازد، آزمایش میز لرزان است. این آزمایش بر روی مدل مقیاس شده‎ای از مدل واقعی سازه با در نظر گرفتن شتاب g 1 صورت می‎گیرد. در این مقاله پس از معرفی انواع آزمایش‎های مدل در مهندسی ژئوتکنيک به بررسی انواع مدلسازی فيزيکی پرداخته می‎شود و سپس آزمايش‎ ميز لرزان و اهداف ناشی از انجام آنها مرور می‎شود. در ادامه به بررسی تاریخچه‎ای از آزمايشهای صورت گرفته بر روی ديوارهای حايل مسلح با استفاده از ميز لرزان پرداخته، و سپس جزييات يک مطالعه موردی توضيح داده شده و با مطالعه پارامترهایی که توسط آزمایش میز لرزان مورد ارزیابی و تحقیق قرار گرفته است، نتایج بدست آمده در تحقیقات صورت گرفته، تشريح و بررسی می‎شود. واژه‎های کليدی: ديوارهای حايل مسلح، ميز لرزان، رفتار لرزه‎ای بازگشت