CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ UCZEŃ Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA?

1. CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ UCZEŃ Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA? Renata Jamorska

2. Dzieci te stanowią niejednorodną grupę. Janusz Kostrzewski wyróżnia w niej pięć podgrup: • Dzieci zaniedbane pedagogicznie. Dziecko wychowywane jest w niesprzyjających warunkach (ekonomicznych, emocjonalnych),  pozbawione jest bodźców stymulujących jego rozwój poznawczy, nie rozwija w pełni swojego potencjału intelektualnego. Konsekwencją takiej sytuacji jest osiąganie przez nie niskiego ogólnego wyniku w testach inteligencji. Dzieci te mają jednak dobre tempo uczenia i dzięki odpowiednim oddziaływaniom dydaktyczno – wychowawczym szybko mogą nadrobić zaległości w rozwoju. • Dzieci o poprawnym lecz powolnym przebiegu procesów poznawczych. Są to dzieci, które na wykonanie zadań potrzebują więcej czasu. Obowiązujący w badaniach inteligencji limit czasowy, któremu nie umieją sprostać obniża ich ogólny wynik w teście inteligencji. • Dzieci z parcjalnymi deficytami rozwoju psychoruchowego. W przypadku tych dzieci ogólny wynik w teście inteligencji zostaje obniżony z powodu deficytów parcjalnych np. funkcji słuchowo – językowych. Charakteryzuje je tzw. nieharmonijny rozwój umysłowy. • Dzieci niepełnosprawne intelektualnie. Dzięki intensywnej stymulacji, dobrej pamięci mechanicznej niektóre dzieci mogą „sztucznie” osiągać w badaniu inteligencji lepszy wynik. • Dzieci o istotnie niższym niż przeciętny poziomie inteligencji. Dzieci te we wszystkich skalach testu inteligencji Wechslera uzyskują wyniki na poziomie niższym niż przeciętny.

3. JAK POMÓC UCZNIOM Z INTELIGENCJĄ NIŻSZA NIŻ PRZECIĘTNA?

4. BŁĘDY, JAKIE NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIAJĄ RODZICE WOBEC DZIECKA Z INP. •  Poczucie bezradności - nieumiejętność pracy z dzieckiem w domu •  Skupianie uwagi tylko na brakach, słabych stronach dziecka. • Zrzucanie odpowiedzialności za pracę z dzieckiem na szkołę. • Nie dopuszczają do siebie tej prawdy. Nie wierzą w diagnozę psychologiczną, nie zgadzają sie z opinią PPP •  Brak systematycznych (codziennych), krótkich ćwiczeń w spokojnej atmosferze. •  Unikanie współpracy ze szkołą. •  Przerost ambicji rodziców nad możliwościami dziecka, brak pochwał za małe osiągnięcia, ponaglanie, pospieszanie, niedostrzeganie chęci i zapału, oczekiwanie sukcesu, zwiększanie czasu na naukę (im więcej się będzie uczył, tym więcej będzie umiał), porównywanie do innych dzieci, kpienie, wyśmiewanie, zawstydzanie, krytykowanie przy innych, brak wsparcia dziecka przez rodziców. Brak nagradzania nawet najdrobniejszego wysiłku. • Niska higiena umysłowa / czas pracy, dobór zadań, odpoczynek /, a w konsekwencji mniejsze efekty przy większym nakładzie czasu . • Obawy przed nieuzyskiwaniem szybkich efektów pracy i równie szybka utrata motywacji do pracy ze swoim dzieckiem.

5. Lista błędów, jakie najczęściej popełniają nauczyciele wobec dziecka z INP. • Brak rozumienia treści opinii Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, • Brak dostosowania sprawdzianów  i prac pisemnych do możliwości dziecka, • Brak wydłużania czasu pracy, • Stawianie jednakowych wymagań takich, jak dla innych uczniów, • Brak motywowania do pracy i podkreślania wkładanego wysiłku. • Wygodnictwo = niechęć do szukania nowych rozwiązań, zmian w metodach swojej pracy; • Brak współpracy z rodzicami • Brak dzielenia materiału na krótsze łatwiejsze do opracowania partie. • Częsta praca na materiale abstrakcyjnym , • Posługiwanie się trudnym słownictwem w mówieniu do dziecka. • Zbyt rzadkie podkreślanie najdrobniejszych sukcesów dziecka. • Pozostawianie dziecka samemu sobie - (oby tylko siedziało cicho i nie przeszkadzało w czasie zajęć). • Okazywanie dziecku zniecierpliwienia, złości, ponieważ nie spełniło oczekiwań nauczyciela. •  Brak systematycznego diagnozowania czy dana umiejętność jest wystarczająco opanowana i można przejść do kolejnej.

6. JĘZYKI OBCE Symptomy trudności : • trudności z prawidłową wymową • trudności w zapamiętywaniu i/lub odtwarzaniu treści, słówek, zdań • trudności w swobodnym wypowiadaniu się na określony temat • trudności w poprawnym czytaniu i pisaniu • problemy z gramatyką Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych • zmniejszanie ilości słówek do zapamiętania • pozostawianie większej ilości czasu na ich przyswojenie • odpytywanie po uprzedzeniu, kiedy i z czego dokładnie uczeń będzie pytany • wymagania w wypowiadaniu się na określony temat ograniczyć do kilku krótkich, prostych zdań.

7. SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO • zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań • dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie • wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury • wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych np. ilustracje, ruchomy alfabet • odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego • formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady • częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień • zajęcia w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego, gdzie szczególnie u młodszych dzieci należy oprócz wyjaśniania bieżących zagadnień programowych usprawniać funkcje poznawcze • należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach • dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie, gdyż dzieci te często nie nadążają za klasą • potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału.

8. MATEMATYKA, FIZYKA, CHEMIA SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH • częste odwoływanie się do konkretu ( np. graficzne przedstawianie treści zadań ), szerokie stosowanie zasady poglądowości • omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności ( pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej ) • podawanie poleceń w prostszej formie ( dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części ) • wydłużanie czasu na wykonanie zadania • podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania • zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać • potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału.

9. GEOGRAFIA, BIOLOGIA, HISTORIA SYMPTOMY TRUDNOŚCI • trudność w selekcji i wybraniu najważniejszych treści ( tendencja do pamięciowego uczenia się wszystkiego po kolei ) • problem z zapamiętywaniem dat, nazwisk, nazw, miejscowości • nieumiejętność przekrojowego wiązania faktów i informacji SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH • w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). Podobnie postępować przy powtórkach • pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ).

10. MUZYKA, WYCHOWANIE FIZYCZNE, PLASTYKA, TECHNIKA SYMPTOMY TRUDNOŚCI • niezborność ruchowa i trudności w wykonywaniu niektórych ćwiczeń ( potrzeba dłuższego treningu, aby opanować dane ćwiczenie, rzucanie do celu itp. ) • trudności w zrozumieniu zasad i reguł różnych gier • obniżony poziom prac plastycznych i technicznych ( słabsza własna inwencja twórcza, wyobraźnia ) • trudność w zapisywaniu i odczytywaniu nut SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH • zapewnienie większej ilości ćwiczeń, aby uczeń opanował daną sprawność ( w razie potrzeby zwolnienie z wykonania ćwiczeń przerastających możliwości ruchowe ucznia ) • wielokrotne tłumaczenie i wyjaśnianie zasad i reguł gier sportowych • podpowiadanie tematu pracy plastycznej czy technicznej, częste podchodzenie do ucznia, ukierunkowywanie w działaniu • pozwalanie na korzystanie ze śpiewników, wzorów, zapisów nutowych • liberalne ocenianie wytworów artystycznych ucznia • w ocenianiu zwracanie większej uwagi na wysiłek włożony w wykonanie zadania, niż ostateczny efekt pracy.

11. Jak zapobiegać powstawaniu wtórnych zaburzeń w funkcjonowaniu emocjonalno - społecznym dzieci z INP? (podsumowanie) • 1. Wspierać działania dziecka w uczeniu się (nauczyciele i rodzice). • 2. Wykazywać dużo cierpliwości wobec dziecka podczas powolnego wykonywania przez nie różnych czynności w trakcie uczenia się. • 3. Wzmacniać mocne strony dziecka, rozwijać jego zainteresowania i na tym budować poczucie wartości dziecka. • 4. Nauczyć dziecko dostrzegania i czerpania radości z drobnych sukcesów. • 5. Zainteresować dziecko różnymi dyscyplinami sportu, gdyż zajęcia ruchowe rozładowują różne stany napięć emocjonalnych, co zapobiega zachowaniom nerwicowym. Zajęcia ruchowe zmniejszają oraz ograniczają zachowania agresywne. • 6. Doceniać u uczniów wkład pracy, a nie tylko osiągane wyniki. • 7. Zainteresować uczniów szeroko pojętym wolontariatem, co w znacznym stopniu zmniejsza nieprzystosowanie społeczne. • 8. Wykorzystywać zdolności dzieci, np. plastyczne, wokalne, aby czuli się doceniani w szkole.