Efektywność a sprawiedliwość jako problem ekonomiczny

1. Efektywność a sprawiedliwość jako problem ekonomiczny Na podstawie artykułu prof. Jerzego Wilkina [w:] Efektywność a sprawiedliwość, Key Text 1997 Małgorzata Glik

2. Plan prezentacji • Ekonomia a sprawiedliwość • Równość i efektywność, więc coś za coś • Metafora o dziurawym wiadrze • Sprawiedliwość czy sprawiedliwość społeczna? • Społeczne postrzeganie sprawiedliwości • Czy sprawiedliwość może być efektywna ekonomicznie?

3. Wprowadzenie SPRAWIEDLIWOŚĆ EKONOMIA EFEKTYWNOŚĆ

4. RÓWNOŚĆ MIAR SYTUACJI SZANS Sprawiedliwość a trzy wymiary równości

5. Równość i efektywność, więc coś za coś Równość materialnego dobrobytu przynosi znacznie mniejsze korzyści i wymaga dużo wyższych kosztów niż równość praw politycznych i obywatelskich (A.M. Okun) Kapitalizm jest systemem efektywnym nie mającym poważnej alternatywy, ale dlaczego godzi się on na uszczerbek efektywności a rzecz większej równości ekonomicznej? Co jest za co?

6. Dlaczego ustanawiamy nieefektywne prawa? Odpowiedzi na te pytania Okun upatruje w: • Wolnościach politycznych • Pluralizmie • Humanizmie

7. Co z tego wynika? (...) konflikt między zasadą równości a zasadą efektywności ekonomicznej jest nie do uniknięcia. (...) Może kapitalizm i demokracja po to potrzebują siebie nawzajem, aby dodać nieco racjonalności kwestii równości i trochę humanitaryzmu kwestii efektywności(A.M. Okun)

8. Metafora o dziurawym wiadrze W wyniku redystrybucji dochodów, motywowanej chęcią zmniejszenia nierówności i pomocy biednym, marnotrawiona jest część wytworzonego dochodu, a więc redystrybucja na rzecz egalitaryzacji dochodów odbywa się w jakimś stopniu kosztem efektywności (P. Samuelson, W. Nordhaus, A. Okun)

9. Sprawiedliwość czy sprawiedliwość społeczna? • Sprawiedliwość społeczna wg J. Rawlsa • Sprawiedliwość jako bezstronność • Sprawiedliwość w utylitaryzmie

10. Społeczne postrzeganie sprawiedliwości International Social Justice Project (1991 r.) • badania te potwierdziły, że postrzeganie sprawiedliwości społecznej ma istotny wpływ na zachowania ludzi, stabilność społeczną i na legitymizację systemu

11. Czy sprawiedliwość może być efektywna ekonomicznie? Kraje Azji Wschodniej • powszechny udział obywateli w tworzeniu i korzystaniu z efektów wzrostu gospodarczego, przy aktywnym zaangażowaniu państwa w redukcję ubóstwa, stało się ważnym czynnikiem wysokiej dynamiki gospodarczej w tych krajach (Bank Światowy)

12. Próba podsumowania (...) kładzie się nacisk na zagadnienia efektywności, a w niewielkim stopniu na konsekwencje podziału. Za kilka lat to niedocenianie podziału (...) może prześladować te gospodarki, nie tylko w formie społecznych niepokojów, ale w wąsko pojmowanej efektywności ekonomicznej. Obecnie nie ma podstaw intelektualnych dla oddzielania efektywności od spraw podziału(J. Stiglitz)