سیر حقوق معلولان در سازمان ملل از یک ماده تا کنوانسیون جهانی حقوق معلولان

2. سیر حقوق معلولان در سازمان ملل از یک ماده تا کنوانسیون جهانی حقوق معلولان

3. دکتر محمد کمالی استاديار دانشکده علوم توانبخشی ؛ دانشگاه علوم پزشکی ايران www.mkamali.com kamali@mkamali.com www.rehabiran.com اسفند ماه 1386

4. “No one gives us rights. We win them in struggle. They exist in our hearts before they exist on paper. Yet intellectual struggle is one of the most important areas of the battle of rights. It is through concepts that we link our dreams to the acts of daily life.” Albie Sachs, Protecting Human Rights in South Africa (1990)

5. اعلامیه جهانی حقوق بشر

6. نگاه به حقوق افراد داراي معلوليت(جهان) • اعلاميه حقوق كودك 1924(جامعه ملل ) • اعلاميه جهاني حقوق بشر 1948 • اعلاميه حقوق كودك 1959 • اعلاميه حقوق افرادمبتلابه عقب ماندگي ذهني 1971 • اعلاميه حقوق افراد داراي معلوليت 1975

7. نگاه به حقوق افراد داراي معلوليت(جهان) • تعیین سال جهانی معلولان در سال 1976 با تاکید بر مشارکت کامل • تاسیس صندوق ذخیرهبرای سال جهانی معلولان با نسبت 510000 دلار برای هریک ا ز اعضا • سال جهانی معلولان 1981 • تعیین دهه جهاني معلولين (1983-1992) در سال 1982 • اولین فراخوان برای تدوین کنوانسیون حقوق معلولان در سال 1987 با شکست مواجه شد • دومین فراخوان در سال 1989 به سمت تدوین قوانین استاندارد رهنمون شد • تصویب کنوانسیون جهانی حقوق کودک

8. نگاه به حقوق افراد داراي معلوليت(جهان) • تعیین روز جهانی معلولان ( سوم دسامبر هر سال ) در سال 1993 • تصویب قوانين استاندارد براي برابری سازی فرصتها در مورد افراد داراي معلوليت 1993 • تعیین آقای Bengt Lindqvist از سوئد به عنوان گزارشگر ویژه در زمینه قوانین استاندارد • کمسیون حقوق بشر سازمان ملل در سال 1998 در قطعنامه شماره 1998/31 تحت عنوان ” حقوق بشر افراد دارای ناتوانی ” پذیرفت که در برابر حقوق افراد دارای ناتوانی مسئولیتی عمومی دارد

9. اعلاميه حقوق كودك 1924(جامعه ملل ) • كودكي كه داراي معلوليت ذهني است بايد ياري شود

10. اعلاميه حقوق بشر (1948) • همه افراد بشر آزاد آفريده شده اند و نبايد مورد هيچ گونه تبعيضي قرارگيرند.

11. اعلاميه حقوق كودك 1959 • كودك داراي معلوليت جسمي ، ذهني ويا اجتماعي بايد تحت توجه خاص ، آموزش ومراقبت لازم ،متناسب با وضع ويژه وي قرار گيرد

12. اعلاميه حقوق افرادمبتلابه عقب ماندگي ذهني 1971 • حقوقي مشابه ساير افراد بشر • حق دسترسي به خدمات خاص پزشكي،فيزيوتراپي، آموزشي ،كارآموزي،توانبخشي وراهنمائي • حق تامين اقتصادي وحداقل استاندارد زندگي • حق زندگي با خانواده ومشاركت درزندگي • حق داشتن قيم واجد شرايط • حق مقابله در مقابل بهره كشي ،سؤاستفاده وتحقير • حق داشتن قيمومت قانوني براي جلوكيري از سؤاستفاده

13. حق تامبن اقتصادي و اجتماعي حق شامل بودن در برنامه ريزي هاي اجتماعي و اقتصادي حق زندگي با خانواده مقابله بابهره كشي و سؤاستفاده تعريف فرد معلول حق بهره مندي ازهمه حقوق حق برخورداري از منزلت اجتماعي حقوق مدني مانند ديگران حق شامل بودن در اقدامات اجتماعي حق درمان وتوانبخشي حقوق افراد داراي معلوليت 1975

14. حقوق افراد داراي معلوليت 1975 • افراد داراي معلوليت صرف نظر از علت ،ماهيت وشدت معلوليت داراي حقوق مشابه با ساير شهروندان هم سن خود مي باشند كه شامل حق بهره مندي از زندگي عادي در حد امكان مي باشد

15. پيمان حقوق كودك 1989 • كشورهاي عضو اذعان دارند كودكي كه از لحاظ جسمي يا ذهني معلول است بايد ازيك زندگي كامل ومحترمانه در شرايطي كه متضمن منزلت وافزايش اتكا به نفس او باشد ومشاركت مؤثر اورا در جامعه تسهيل نمايد ، برخوردارباشد

16. پيمان حقوق كودك 1989 • كشورهاي عضو حق كودكان معلول را براي برخورداري از مراقبت ويژه به رسميت مي شناسند و بسته به منافع موجود،مساعدت مورد تقاضاومتناسب با شرايط كودك ، والدين ويا ساير مراقبان كودك را براي كودك مستحق و كساني كه مسئول مراقبت او هستند،تشويق وتضمين خواهند كرد

17. پيمان حقوق كودك 1989 • باتشخيص نيازهاي كودك معلول،مساعدتهاي مقرر در بند دوماده حاضر بايد در صورت امكان وبادر نظر گرفتن امكانات والدين ياديگرمراقبان كودك،به طور رايگان ارائه شودوبايد به گونه اي طراحي شود كه متضمن دسترسي مؤثركودك به تحصيل،دوره هاي آموزشي،خدمات بهداشتي،خدمات توانبخشي،آماده سازي براي اشتغال وامكانات تفريحي باشد ويه روشي كه موجب ديتيابي كودك به بالاترين حد ارغام در جامعه ورشد فردي،ازجمله رشدفرهنگي ومعنوي گردد

18. پيمان حقوق كودك 1989 • كشورهاي عضودر سايه همكاريهاي بين المللي،مبادله اطلاعات مقتضي را درزمينه مراقبت هاي بهداشتي جهت پيشگيري و معالجات پزشكي ،روان شناسي وتوانبخشي كودكان معلول ترويج خواهند كرد.مبادله اطلاعات مذكورشامل انتشار ودسترسي به اطلاعات مربوط به روش هاي توانبخشي،آموزش وخدمات حرفه اي است وهدف آن قادرساختن گشورهاي عضو به بهبود توانائي ها و مهارت ها وگسترش تجربيات آنها در اين زمينه هاست.در اين مورد به كشورهاي درحال توسعه توجه خاصي مبذول مي گردد

19. قوانين استاندارد براي افراد داراي معلوليت 1993 • هدف • اطمينان يافتن از اينكه دختران ، پسران ، زنان و مردان داراي معلوليت ، به عنوان اعضاي جامعه حقوق و تعهدا تي شبيه ديگران دارند و از آن بهره مند مي شوند.

20. مقدمات اساسي • موانع موجود درجامعه • جلوگيري ازبهره مندي واعمال حقوق وآزادي ها توسط افراد داراي معلوليت • ايجاد موانع براي مشاركت كامل آنان • دولتها مسئوليت از بين بردن چنين موانعي را دارند

21. پيش زمينه ها براي مشاركت برابر • ارتقا آگاهي ها • مراقبتهاي پزشكي • خدمات توانبخشي • خدمات حمايتي

22. حيطه هاي هدف براي مشاركت برابر • تامين دسترسي با تغيير در محيط فيزيکی • تغيير در محيط آموزشی • اشتغال • حفظ درآمد وتامين اجتماعي • فرهنگ • تفريحات و ورزش • دين و مذهب

23. دستاوردهاي هزاره قبل • حقوق كامل وتقويت شده براي همه افراد داراي معلوليت • دسترسي برابر به همه آنچه ديگران حق دارند- آموزش، بهداشت ودرمان،اشتغال،تردد،شهروندي.... • رهائي از آسايشگاه ها، فقر، گرسنگي،خشونت وديوانسالاري بيرحمانه • تدوين خط مشي عمومي براساس خواسته ها براي توانمندساري معلوليت در قبال سياستهاي آمرانه كاهنده هزينه • و پايان دادن به مصيبت علم اصلاح نژاد.... • ما سازمان هاي خودرا براي انجام امورمان بدست آورده ايم.!

24. ناتوانی در سازمان ملل متحد در هزاره جدید

25. کنوانسیون های هزاره قبل • كنوانسيون منع و مجازات كشتار دسته جمعي مشهور به كنوانسيون ژنوسایدكه در دوازدهم ژانويه سال 1951 قدرت اجرايي يافت، • كنوانسيون بين‌المللي محو هر نوع تبعيض نژادي كه در چهارم ژانويه سال 1969 قدرت اجرايي يافت، • كنوانسيون بين‌المللي محو و مجازات جرم نژادپرستي مشهور به كنوانسيون آپارتايد كه در سال 1976 قدرت اجرايي يافت، • كنوانسيون ضد شكنجه و رفتار يا مجازات خشن، غير انساني يا تحقير كننده، مشهور به كنوانسيون شكنجه كه در سال 1987 قدرت اجرايي يافت، • كنوانسيون بين‌المللي محو هر نوع تبعيض عليه زنان مشهور به كنوانسيون زنان كه در سال 1981 قدرت اجرايي يافت، • كنوانسيون حقوق كودك كه در سال 1989 قدرت اجرايي يافت

26. سابقه • بجز ماده 23 کنوانسیون حمایت از حقوق کودک ، هیچکدام از کنوانسیون ها اشاره ای به موضوع افراد دارای ناتوانی ندارند • در15 سال گذشته برای اولین بار است که معلولان در کنوانسیونها مطرح می شوند • و این یک واقعه تاریخی است که خود افراد دارای ناتوانی در نوشتن آن سهیم هستند

27. قوانین نرم • برنامه اقدام جهانی برای معلولان در سال 1982 و قوانین استاندارد برای برابر سازی فرصت ها در مورد افراد دارای ناتوانی ، ابزاری بودند تا از رویکرد رفاهی سنتی به رویکرد حقوق افراد دارای ناتوانی حرکت کنیم

28. آرمان • ” بدون ما برایمان هیچ کاری نکنید“ • این اصل مشارکت ، بوسیله سازمانهای معلولان به عنوان بخشی از حرکت جهانی برای کسب برابری فرصتها توسط افراد دارای ناتوانی استفاده شد

29. بر اساس قطعنامه شماره 168/56 که بوسیله مکزیک در 19 دسامبر 2001 ارائه شد، مجمع عمومی تصمیم گرفت تا کمیته ای را برای بررسی و تدوین پیش نویس کنوانسیون جامع و فراگیر برای حفاظت و ارتقاء حقوق و شان افراد دارای ناتوانی در جهان مامور کند قطعنامه مکزیک

30. اولین جلسه کمیته در سال 2002 • بلی یا خیر به موضوع • آیا جهان به کنوانسیون دیگری نیازمند است؟ • تشکیل جلسات متعدد...

31. چرا کنوانسیون؟ • اگر چه اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان می کند که :“ تمام افراد بشر آزاد و با شان و حقوق برابر به دنیا می آیند” • هنوز افراد دارای ناتوانی به صورت نامرئی ومطرود در بسیاری از جوامع زندگی می کنند • و کمتر از 50 کشور از 191 کشور عضو دارای قانون بر ضد تبعض علیه معلولان هستند • وجود برچسب ها و داغ ها در حیطه ناتوانی • عمومی سازی

32. نشست ها • اولین نشست کمیته بین المللی در29 جولای تا 9 اگوست 2002و در شهر نیویورک برگزار گردید که ابتدائاً ضرورت و منطق معاهده مورد بحث قرار گرفت. تمامی دولت های عضو سازمان ملل نمایندگانی را به کمیته های ذیربط فرستادند کهوظیفه آنها انجام مذاکرات رسمیدر ارتباط با پیمان مذکوربود. تا این تاریخ تمامی جلسات و نشستها در شهر نیویورک برگزار شده اند.

33. نشست ها • دومین جلسۀ کمیته در ژوئن سال16-27 ژوئن 2003تشکیل شد. در این نشست به طور رسمی ضرورت تدوین پیمان و معاهده به تصویب اعضاء رسید. یک کارگروه به منظور تهیۀ پیش نویس معاهده تشکیل شد تا مبنای لازمرا جهت مذاکرات بیشتر آماده نماید. این کار گروهمتشکل از نمایندگان27دولت،12سازمان غیردولتی و یک نماینده از مؤسسه حقوق بشر بود. به خوبی روشن است که از همان ابتدا مؤسسات جامعۀ مدنی از جمله سازمانهای معلولین در فرآیند کار درگیر بوده اند

34. نشست ها • سومین و چهارمین جلسات کمیته طی ماههای می، ژوئن و سپتامبر سال2004برگزار گردید. طی این نشستها، پیش نویس تهیه شده توسط کار گروه مورد مذاکره قرار گرفته و نیز اصلاحات لازم در آن انجام شد. جالب اینکه بدلیل طبیعت اختلاف بر انگیزتعریف معلولیت، بحثی دراین خصوصصورت نگرفت.

35. نشست ها • در جلسات پنجم و ششم که در ژانویه و آگوست سال2005برگزار شد، نمایندگان مرور بیشتری بر متن پیش نویس تهیه شده طی دو نشست قبلی را داشتند. • جلسات هفتم و هشتم در ژانویه و آگوست سال 2006 و هر جلسه بمدت3هفته) به منظور تکمیل متن و ساختار معاهده و نهایی کردن آن ) تشکیل شد.

36. At UN, delegates finalize new treaty protecting rights of persons with disabilities • 27 August 2006 –After five years of negotiations, countries meeting at United Nations Headquarters in New York have agreed on a new treaty to protect the rights of persons with disabilities. • “This is the first convention of this magnitude for this century,” UN General Assembly President Jan Eliasson said after the agreement was reached late Friday. He told the negotiators that they were conveying to the world “the message that we want to have a life with dignity for all and that all human beings are all equal.”

37. Following is UN Secretary-General Kofi Annan’s message on the International Day of Disabled Persons, observed on 3 December • …The Convention on the Rights of Persons with Disabilities, which is expected to be approved by the General Assembly later this month, can give additional impetus to this trend. States that choose to become party to the Convention will thereby commit themselves to taking steps to provide “information intended for the general public to persons with disabilities in accessible formats and technologies appropriate to different kinds of disabilities in a timely manner and without additional cost”. The Convention urges private businesses and mass media to do the same with their services.

38. DRAFT CONVENTION ON THE RIGHTS OF PERSONS WITH DISABILITIES • Ad Hoc Committee on a Comprehensive and Integral International Conventionon the Protection and Promotion of the Rights and Dignity of Persons with DisabilitiesEighth session, New York, 14-25 August 2006

39. Convention on the Rights of Persons with Disabilities • The Convention on the Rights of Persons with Disabilities and its Optional Protocol was adopted on 13 December 2006 at the United Nations Headquarters in New York, and was opened for signature on 30 March 2007. There were 82 signatories to the Convention, 44 signatories to the Optional Protocol, and 1 ratification of the Convention. This is the highest number of signatories in history to a UN Convention on its opening day. It is the first comprehensive human rights treaty of the 21st century and is the first human rights convention to be open for signature by regional integration organizations. • The Convention marks a "paradigm shift" in attitudes and approaches to persons with disabilities. It takes to a new height the movement from viewing persons with disabilities as "objects"  of charity, medical treatment and social protection towards viewing persons with disabilities as "subjects" with rights, who are capable of claiming those rights and making decisions for their lives based on their free and informed consent as well as being active members of society. • The Convention is intended as a human rights instrument with an explicit, social development dimension. It adopts a broad categorization of persons with disabilities and reaffirms that all persons with all types of disabilities must enjoy all human rights and fundamental freedoms. It clarifies and qualifies how all categories of rights apply to persons with disabilities and identifies areas where adaptations have to be made for persons with disabilities to effectively exercise their rights and areas where their rights have been violated, and where protection of rights must be reinforced. • The Convention was negotiated during eight sessions of an Ad Hoc Committee of the General Assembly from 2002 to 2006, making it  the fastest negotiated human rights treaty.

40. Ratifications • Countries that have ratified the Convention • Bangladesh - 30 November 2007 • Croatia - 15 August 2007 • Cuba - 6 September 2007 • El Salvador - 14 December 2007 • Gabon - 1 October 2007 • Guinea - 8 February 2008 • Hungary - 20 July 2007 • India - 1 October 2007 • Jamaica - 30 March 2007 • Mexico - 17 December 2007 • Namibia - 4 December 2007  • Nicaragua - 7 December 2007 • Panama - 7 August 2007 • Peru - 30 January 2008 • San Marino - 22 February 2008 • South Africa - 30 November 2007 • Spain - 3 December 2007

41. Countries that have ratified the Optional Protocol • Croatia - 15 August 2007 • El Salvador - 14 December 2007 • Guinea - 8 February 2008 • Hungary - 20 July 2007 • Mexico - 17 December 2007 • Namibia - 4 December 2007 • Panama - 7 August 2007 • Peru - 30 January 2008 • San Marino - 22 February 2008 • South Africa - 30 November 2007 • Spain - 3 December 2007

42. Latest Developments • Convention and Optional Protocol Signatories & Ratifications • 125 signatories to the Convention • 71 signatories to the Optional Protocol • 17 ratifications of the Convention • 11 ratifications of the Optional Protocol

43. Map of Signatures and Ratifications as of 21 February 2008

44. San Marino ratified the Convention and Optional Protocol on 22 February 2008 • The United Arab Emirates signed the Optional Protocol on 12 February 2008 • Civil society participation in Convention implementation - Declaration of Madrid • ENABLE NEWSLETTER Launched - Newsletter Subscription Form • Report: Mainstreaming disability in the development agenda (E/CN.5/2008/6) [MS Word] • General Assembly resolution renames International Day of Disabled Persons to International Day of Persons with Disabilities on 18 December 2007 • Handbook for Parliamentarians on the Convention on the Rights of Persons with Disabilities and its Optional Protocol: From Exclusion to Equality, Realizing the rights of persons with disabilities - in PDF • High Commissioner for Human Rights - Commitments towards employment of staff with disabilities • Report of the Special Rapporteur on Disability of the Commission for Social Development - 46th Session • Statement by the Special Rapporteur to the 46th Session of the Commission for Social Development

45. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • مقدمه • ماده 1 : هدف • ماده 2 : تعاریف • ماده 3 : اصول عمومی • ماده 4 : الزامات عمومی • ماده 5 : تساوی و عدم تبعیض

46. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • ماده 6 : زنان دارای ناتوانی • ماده 7 : کودکان دارای ناتوانی • ماده 8 : ارتقاء آگاهی • ماده 9 : دسترس پذیری • ماده 10 : حق زندگی

47. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • ماده 11 : موقعیت های خطر و ضرورتهای زندگی انسانی • ماده 12 : شناسائی مساوی و برابراولیه • ماده 13 : دسترسی به دادگستری • ماده 14 : حق آزادی و ایمنی • ماده 15 : حق آزادی از هرگونه تبعیض، بیرحمی، تنبیه و ...

48. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • ماده 16: حق آزادی از هرگونه استثمار، سوءاستفاده و خشونت • ماده 17 : حمایت از حضورفرد درجامعه • ماده 18 : آزادی انتخاب محل زندگی • ماده 19 : حق زندگی مستقل درون جامعه • ماده 20 : تحرک فردی

49. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • ماده 21: حق آزادی بیان ، عقیده و دسترسی به اطلاعات • ماده 22 : احترام شخصی • ماده 23 : داشتن خانواده و مسکن • ماده 24 : حق آموزش • ماده 25 : سلامت

50. کنوانسيون جهانی حقوق افراد دارای معلوليت • ماده 26: توانبخشی • ماده 27 : شعل و استخدام • ماده 28 : حداقل استانداردهای زندگی • ماده 29 : مشارکت در زندگی اجتماعی و سیاسی • ماده 30 : مشارکت در زندگی فرهنگی و ورزشی و تفریحات