CMENTARZE SOSNOWCA

1. CMENTARZE SOSNOWCA

2. Moja prezentacja została poświęcona kompleksowi cmentarnemu przy ul.Smutnej,Gospodarczej oraz Aleji Józefa Mireckego w Sosnowcu, w którego skład wchodzą 4 cmentarze: • Rzymskokatolicki • Prawosławny • Ewangelicki • Żydowski

3. 1) Cmentarz Rzymskokatolicki • Cmentarz powstał w ostatnich latach XIX wieku (około 1899 r.). Zajmuje powierzchnię 5,5 ha. Administracyjnie podlega Parafii Katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Kościelnej w Sosnowcu. W 1920 r. w centralnej części nekropolii - na mogile trzynastu uczestników pierwszego powstania śląskiego - wybudowano Mauzoleum Braci Ślązaków zwane Pomnikiem Powstańców Górnego Śląska, które zostało uroczyście odsłonięte w dniu 19 grudnia1920 r. A w samej uroczystości udział wzięły tysiące osób, wśród nich ówczesny marszałka Sejmu Wojciecha Trąpczyńskiego. W pierwszych dniach II wojny światowej, w końcu września 1939 r., mauzoleum uległo zniszczeniu. Po wojnie - na jego gruzach - została wzniesiona jednonawowa kaplica pw. Wszystkich Świętych. Nad wejściem zachował się wykuty w kamieniu napis Poległym Bojownikom Śląska. Sama kaplica stała się kościołem erygowanej w 1957 r. nowej parafii. Ale dopiero w 1982 r. ówczesny proboszcz ks. kanonik Stanisław Szopa uzyskał zgodę na budowę nowego kościoła. Rok później - w 1983 - został wmurowany kamień węgielny, który został poświęcony przez papieża Jana Pawła II.15 czerwca 1990 ordynariusz częstochowski biskup Stanisław Nowak poświęcił nową świątynię pw. Józefa Rzemieślnika przy ul. Smutnej 5. • Na cmentarzu znajdują się okazałe grobowce rodzinne wykonane przez znane rodziny kamieniarskie. Do najciekawszych należą: grób z piaskowca rodziny Woźniaków oraz rzeźba kobiety wykuta w kamieniu na grobie rodziny Podlaskich. • Cmentarz Rzymskokatolicki ma 2 wejścia: Jedno główne od Aleji Józefa Mireckiego i drugie od strony ulicy Gospodarczej.

4. Jedna z głównych alejek na cmentarzu Rzymskokatolickim

5. Stary,zabytkowy pomnik na cmentarzu Rzymskokatolickim.

6. 2) Cmentarz Prawosławny • Założony został w 1894. Zajmuje powierzchnię 0,9 ha. Związany jest z wybudowaniem cerkwi Świętych Wiery, Nadzieżdy i Ljub'wi w Sosnowcuoraz powołaniem parafii prawosławnej. Charakterystyczne jest ogrodzenie cmentarza wybudowane jako kamienny mur z dębową ażurową bramą. Groby są najczęściej skromne, do najbardziej okazałych należy grobowiec Dymitra Demczuka – psalmisty i dyrygenta chóru cerkiewnego. • W 1999 pochowano na tej nekropolii Jana Przemszę–Zielińskiego, popularyzatora dziejów Sosnowca. • Cmentarz znajduje się przy ul. Smutnej w Sosnowcu.

7. Brama wejściowa na cmentarz Prawosławny.

8. Krzyż prawosławny na cmentarzu.

9. 3) Cmentarz Ewangelicki • Cmentarz został założony w 1894 r. (tę właśnie datę potwierdzają oryginalne dokumenty przechowywane w archiwum parafii ewangelickiej - spisany po rosyjsku protokół na temat przekazania, sprzedaży gruntów pod cmentarz ewangelicki oraz sprawozdanie z posiadanego majątku sporządzone dla konsystorza przez ks. Eugeniusza Ernesta Uthke). Nad cmentarzem góruje mauzoleum Dietlów, położone w centralnej części cmentarza. Cmentarz podzielony jest na 7 sektorów. Znajdują się tutaj między innymi grobowce rodzinne sosnowieckich przemysłowców.Cmentarz jest nekropolią wielu sosnowiczan. Spoczywają tu m.in.: • Heinrich Dietel (1839-1911) – sosnowiecki przemysłowiec, filantrop i społecznik, • Klara Dietel (1857-1930) – żona Heinricha Dietla, • Paul Lamprecht (1844–1907) – sosnowiecki przemysłowiec, • Paweł Aleksander Lamprecht (1882-1964) – sosnowiecki przemysłowiec, • Ludwig Mauve (1840-1915) – inżynier górnictwa, dyrektor dóbr należących do spadkobierców hrabiego Jana Renarda w Sosnowcu, • Konrad Gamper (1846-1899) – wybudował w sosnowieckim Konstantynowie wytwórnię kotłów parowych, • Jan Meyerhold (1860-1929) – sosnowiecki przemysłowiec, • ks. Jerzy Tytz (1888-1944) – duchowny luterański • Waldemar Zillinger (1888-1957) – polski fizyk, nauczyciel, długoletni dyrektor Liceum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu.

10. c.d • Ciekawostki • Aktualnie najstarszym grobem ewangelickim jest znajdujący się po lewej stronie od wejścia (sektor I) grób Anny Elsner z Bughwaldów zmarłej w 1899 r. Pozostałe stare groby ewangelickie to grób Teodora Bartnika z 1906 r., Gustawa Modla z 1907 r., Emilii Sorofki z Schubertów i Włodzimierza Jensza z 1908 r. Wszystkie te groby znajdują się we wstępnej części cmentarza, po lewej stronie od wejścia w sektorze I. • Na przełomie lat 1944/1945 w wyniku eksplozji (nie spowodowanej bezpośrednimi działaniami wojennymi) zginęło ok. 20 żołnierzy Wehrmachtu. Pochowano ich na cmentarzu wzdłuż muru po prawej stronie od wejścia. Wszystkie groby oznaczone zostały drewnianymi krzyżami i tabliczkami z nazwiskami żołnierzy i stopniami. Taki stan rzeczy trwał jeszcze kilka lat po wojnie, ale w roku 1948 lub 1949 władze nakazały usunąć krzyże i wyrównać ziemie z żołnierskich grobów (aktualnie toczy się proces w sprawie ekshumacji zwłok na cmentarz wojskowy)

11. Cmentarz Ewangelicki Mauzoleum Rodziny Dietlów Tabliczka informacyjna przy bramie cmentarza

12. 4) Cmentarz Żydowski • Cmentarz żydowski w Sosnowcu Rudnej zwany też Nowym cmentarzem żydowskim w Sosnowcu - cmentarz wchodzący w skład Cmentarza Wielowyznaniowego w Sosnowcu. Kirkut założony w 1894 r., należący do większego wielowyznaniowego kompleksu cmentarnego. Cmentarz znajduje się przy ul. Gospodarczej 1. Ma powierzchnię 1 ha. Jest otoczony murowanym ogrodzeniem. Został zniszczony podczas II wojny światowej. Zachowało się około 300 nagrobków. Na cmentarzu znajduje się pomnik upamiętniający pomordowanych Żydów. Opiekunem i właścicielem jest Żydowska Gmina Wyznaniowa w Katowicach.

13. Nagrobki na cmentarzu w Sosnowcu-Rudnej.

14. KONIEC

15. Prezentację wykonała aleksandrakubalaz klasy 2b