ZEYTİNBURNU ANADOLU LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ İŞLENECEK TEMA “ NEZAKET VE GÖRGÜ KURALLARI”

1. ZEYTİNBURNU ANADOLU LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ İŞLENECEK TEMA “NEZAKET VE GÖRGÜ KURALLARI”

2. SAYGININ TANIMI • Birinin önemsenmesinden, üstün görünmesinden kaynaklanan ve o kişiye değerini belirtecek biçimde davranılmasına sebep olan duygu. Hatır, gözetme, hatır sayma… Bazı şeyleri önemseme ve onları zedelemekten çekinme. Değer bilmek itibar etmek. Kutsal sayılan şeyleri yüceltme duygusu.

3. SAYGI İLE İLGİLİ GÜZEL SÖZLER •İnsanların saygı ve şerefinin, itaat ve uyumunun kendinden maddeten değil, manen yüksek olanlar için gösterilmesi insan ruhunun gereklerindendir. Atatürk •Saygı düzenin anahtarıdır. Atatürk •Saygı ve sevgi büyüklerle küçükler arasındaki uçurumu yok eden bir köprüdür. •Oğul ! Ananı, Atanı say ! Bereket büyüklerle beraberdir. (Osman Gazi) •Gençlerin pek çoğu kabalıklarını tabiilik zannederler (La ROchefoucault) •Hiç kimse sizin izniniz olmada sizi küçük hissettiremez. (E. Roosevelt) •En insani davranış, bir insanın utanılacak duruma düşmesini önlemektir. (Nietsche) •Büyüklere saygı hem dini hem de insani bir görevdir. •Çocuklara, saygıyı öğretmenin en iyi yolu: onlara saygı göstermektir. •Ana babanı sayarsan, oğlundan da saygı görürsün.

4. TAVSİYE EDİLEN KİTAPLAR HİKAYE: FATİH’İN HOCASINA SAYGISI •29 Mayıs 1453 sabahı son hücum emri ile birlikte İstanbul Osmanlı'ya teslim olmuştu. Fatih, hocası Akşemsettin Hazretleri ile birlikte, coşkulu bir törenle İstanbul'a giriyordu. Bizans halkı ve kadınlar yollara dökülmüş, genç Fatih'i selamlıyor, üzerine çiçekler atarak onu tebrik ediyorlardı. Hatta Fatih İstanbul'a girerken, yer yer Bizans halkı öndeki "Akşemsettin"i padişah zannediyor, Akşemsettin "hükümdar arkada" işaretini yapınca, Fatih de edep, terbiye ve inceliği ile, şöyle karşılık veriyordu:"Evet, hükümdar benim, lâkin o da benim Hocam'dır!" •Fatih Sultan Mehmet, bir gün veziri Mahmut Paşa'yı yanına alarak hocası Akşemseddin'i ziyarete gitmişti. Akşemseddin, Padişah içeri girdiği halde ayağa kalkmamıştı.Bir süre geçtikten sonra Akşemseddin, Fatih'in huzuruna gitti. Padişahın yanında Mahmut paşa'da bulunuyordu. Fatih hemen ayağa kalkarak hocasına yer gösterdi.iki olayı kıyaslayan Mahmut Paşa dayanamayıp sordu:- Hünkârım, hocanız geldiğinde siz ayağa kalktınız. Hâlbuki siz onun yanına gittiğinizde o ayağa kalkmaz. Sebebi ne ola? Fatih şöyle cevap verdi:- Hocam Akşemseddin'e saygı göstermemek elimde değil. O yanıma geldiğinde gayri ihtiyari bir heyecan kaplar ve farkında olmadan kendimi ayakta bulurum. O ise, ilmin izzetini korumak için bana ayağa kalkma, buyurdu

5. ETKİNLİKLER SINIF İÇİ ETKİNLİK •Neden gereklidir? •Saygı konuları •İcatlar kronolojisi •Ne Yapmalı? ÖRNEK DAVRANIŞLAR •İlke ve kuralları öğretmeli •Özel hayata önem vermeli •Misilleme yapmamalı •Sınırları net tayin etmeli •Kusurları uygun dille ifade etmeli •Sorunları çocuklara yansıtmamalı •Başkalarının yerine seçim yapmamalı •Muhatabımızı dinlemeli •Aile büyükleri ziyaret edilmeli •Tehlikli ve incitici şakalar yapmayın.

6. MÜNAZARA KONULARI 12.sınıfların konusu •Saygı, kişilere ve durumlara göre değişir mi? Değişmez mi? 11.Sınıfların Konusu •Kendine yapılmasını istemediğin bir davranışı başkalarına yapar mısın? Yapmaz mısın? 10.Sınıfların Konusu •Büyüklerin düşüncelerine saygı göstermeli miyiz?Günümüzün düşüncesi daha mı önemlidir? 9.Sınıfların Konusu•Saygısız davrananlara saygı gösterilir mi? Gösterilmez mi?

7. İNSAN İLİŞKİLERİNDE UYULMASI GEREKEN GÖRGÜ KURALLARI • İtici konular hakkında konuşmayın, bu tip konular açmayın. İnsanların hoşlanmadığını bile bile böyle konuları anlatmaya devam etmeyin.Başkalarının hata, kusur ve yanlışları üzerine iğneleyici sözlerle uyarıda bulunmayın. Söylemek istediğiniz bir şey varsa düz ve samimi bir şekilde söyleyin.Herkese rast gele öğüt vermeye kalkışmayın. Bir eleştiri yapacaksanız o kişiyle samimiyet derecenizi ve yakınlığınızı göz önünde bulundurun.Bir şey isteyeceğiniz zaman rica ederek isteyin. Ancak bunu yaparken de abartılı bir kibarlaşma tavrı içine girmeyin.Sosyal bir topluluğa girdiğiniz vakit ne asık suratlı ne de aşırı neşeli bir tutum sergileyin. Normal, güler yüzlü, medeni bir tavır içinde olun.

8. Konuşma -Dinleme Adabı • Konuşma adabıBirisiyle konuşurken, yüzüne bakarak, göz teması kurarak konuşmak çok önemlidir.Güzel konuşmanın en önemli ölçülerinden birisi, güzel ahlaka uygun olmasıdır. Eğer buna gereken önemi vermezseniz, diğer her konuda özenli olsanız bile, konuşmanız değer kazanmaz.Konuşmaların saygı sınırları içinde olması da çok önemlidir. Güzel ve anlamlı konuşmanın yolunun samimiyetten geçtiğini unutmayın. Zorlanarak konuşuyormuş gibi bir imaj oluşturmaktan kaçının.Dinleme adabıTıpkı konuşurken olduğu gibi dinlerken de mutlaka muhatabınız ile direkt bağlantı kurun. Karşınızda size yönelik olarak birisi konuşurken gözlerinizi etrafta gezdirmek, ilgili kişiye değil de etrafa bakmak, ilgilenmemek veya ilgisiz görünmeye çalışmak büyük görgüsüzlük ve kabalıktır. Konuşan kişiyi, kendisine bakarak dinleyin. Asla karşınızdakinin sözünü kesmeyin. Söyleyeceğiniz bir şey o an aklınıza gelse bile böyle bir kabalığı yapmayın. Konuşmak için mutlaka karşınızdakinin sözünün bitmesini bekleyin. Dinlerken, karşı tarafı anladığınızı hissettirmeniz çok önemlidir. Aksi halde konuşmacı kendisini yalnız hissedebilir. Anladığınızı, eğer aynı şekilde düşünüyorsanız karşı tarafın fikirlerini paylaştığınızı bakışınızla, mimiklerinizle belli edebilirsiniz.

9. Selamlaşma Adabı • Selam veriş tarzınızla kişiliğinizin yapısı hakkında karşı tarafa fikir verebilirsiniz. Örneğin cılız, kendine güvensiz bir sesle, varla yok arası verilen bir selam hemen anlaşılır. Güçlü, tok bir sesle, kararlı bir şekilde verilen selam da aynı şekilde kuvvetli bir kişiliğin göstergesi olur. Birisi size selam verdiğinde selamını alın. Selamı en güzel şekilde almaya özen gösterin. Selam verildiğinde o an önemli bir işle meşgul olsanız bile karşılık vermeyi ihmal etmeyin.

10. Görgü Kuralları ile ilgiline söylemişler • Erdem sahibinin değerini yine erdem sahibi olanlar bilir.Hz. AliMaddi ve teknik güç, ancak manevi ahlak gücü ile beraber olduğu zaman gerçek bir üstünlük gösterir.Fuad KöprülüNe kadar yaşadığımız değil nasıl yaşadığımız önemlidir.BaileyNezaket, fikir ve ahlak kültürünün bir simgesidir.VoltaireNezaket, bizi zor ve şiddetten daha kolay nezakete zorunlu kılar.ShakespeareBir insanın karakterini anlamak istiyorsanız, onun okuduğu ya da güldüğü şeylere dikkat edin.John K. BangsÖlçü her şeyde gereklidir, nezakette ise kaçınılmaz.C. Şehabettin

11. Büyüklere saygıyla ilgili atasözleri* Ana-Ata,önünden geçmek hata* Ağlarsa anam ağlar,gayrisi yalan ağlar* Ana kucağı insanın her yaşta aradığı yerdir* Anasını emen kuzunun kuyruğu yağlı olur* Anamın ekmeğine kuru,ayranına duru demem* Teyze ana yarısıdır,amca baba yarısıdır* Oğlan anası;kapı arkası,kız anası;minder kabası* Ana gibi yâr,vatan gibi diyâr olmaz* Anasız ev,ıssız geceye benzer* Annenin iyisi,kötüsü olmaz En kötüsü annesiz olmaktır* Anasının bastığı yavru incinmez* Kadın getir,bey doğursun* Anam olsa da taştan olsa* Ananın dostu damat,babanın dostu evlat* Ana kucağı,cennet bucağı* Ana hakkı ödenmez* Kahraman ,anadan doğar,at kısraktan* Ananın hayır duâsı,babanın bedduâsı tutar* Ana ile kızı kavga etmiş,aklı olan inanmamış* En yüksek sevgiAllahsevgisi,en iyi sevgi anne sevgisi

12. BÜYÜKLERE SAYGI İLİ İLGİLİ HADİSLER • “Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir” (Tirmizî, Birr, 1-1; Ebû Dâvûd, Edeb, 66) Hadis-i şerif, küçüğe sevgi, büyüğe saygı göstermenin, Müslümanların temel ahlâkî vasfı olduğunu ortaya koymaktadır Bir toplumun bekâsında, sevgi ve saygı hayatî önem taşıyan iki temel esastır Bir gün Ashâb-ı kiram(r a ), Peygamberimizin(s a v ) yanında oturuyorlardı O sırada yaşlı bir kişinin yaklaştığı görüldü, anlaşılan Hz Peygamber'le görüşmek istiyordu Sahabeler yaşlı kişiye yer açmakta biraz yavaş davranınca sevgili Peygamberimiz(s a v ) şöyle buyurdular: "Küçüklerimizi sevmeyen, büyüklerimizi saymayan bizden değildir” Buyurdu • 2)-”Bir genç, yaşından dolayı bir kimseye saygı gösterirse Allah (c c ) da yaşlanınca kendisine saygı gösterecek kişiler takdir eder” (Tirmizi Kitabul-Birr-2023 ) • 3)-Peygamberimiz(s a v ),“Merhamet etmeyene merhamet edilmez, buyurmuştur!” (Müslim, Fedâil, 66)Dinimizin emri olan büyüklere saygıyı, küçüklere merhamet etmeyi başta biz anne babalar olarak çocuklarımıza öğretmeliyiz Merhamet etmeyene merhamet olunmaz prensibini gençlerimize anlatmalıyız Yaşam devam ettiği müddetçe bu günün gençleri yarının yaşlılarıdır Bu hayatta gençliğin ömür boyu korunamayacağı açıkça gözükmektedir Öyle ise, bizimde bir gün yaşlanacağımızı hiçbir zaman unutmamalı, yaşlılara, özellikle anne-babamıza, dedelerimize, ninelerimize saygıda kusur etmemeli onların hayır dualarını almak için ihtiyaçlarına cevap vermeliyiz Bu konuda da gençlerimize örnek olmalıyız Sevgili Peygamberimizde yaşlılara her zaman hürmet etmiş, saygıda kusur etmemiş ve bir şey ikram edileceği zaman önceliğin onlara verilmesini istemiş ve her konuda onların yardımına koşmamız gerektiğini bizzat kendi hayatında yaşayarak bizlere göstermiştir Bize güzel bir örnek olmuştur

13. ŞİİRLER • Büyüklere saygı göstermeliyiz. Küçük olan kimseleri sevmeli, Ne azarlamalı ne de sövmeli,Büyüklere saygı göstermeliyiz.Bilmeli ana baba hakkı nedir? Bizleri bu hale getiren odur.Dinimizin emri de zaten budur,Büyüklere saygı göstermeliyiz.Onlara sevgiyle muhabbet güdün,Onların gösterdiği yoldan gidin.Onlar bizim atamız hürmet edin,Büyüklere saygı göstermeliyiz.Şu dünyaya baki mi kalacağız? Ne ektik ise onu bulacağız.Biz de hep onlar gibi olacağız,Büyüklere saygı göstermeliyiz.Yusuf hizmet ederek gelmeliyiz,Onların kıymetini bilmeliyiz.Ataya iteatkar olmalıyız,Büyüklere saygı göstermeliyiz.

14. ZEYTİNBURNU ANADOLU LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ TEMASI NEZAKET VE GÖRGÜ KURALLARI ETKİNLİK ADI :Nezaket ve Görgü Kurallarına Uyuyoruz BAŞLAMA-BİTİŞ TARİHİ OCAK-ŞUBAT 2013 ETKİNLİĞİ GERÇEKLEŞTİREN SORUMLU ÖĞRETMENLER: Derya ÇETİN-Arzu ÇETİN-Ayşe SIĞIRTMAÇ –Ömer KOCAKAYA-Özlem EBİNÇ Mehmet MOLLAOĞLU-Volkan TIRPANCI ETKİNLİKTEN BEKLENEN YARAR Nezaket ve Görgü Kurallarının Önemini Kavrayabilme ETKİNLİK PROGRAMININ İŞLENİŞİ 1.Konunun hangi aşamalarda işleneceği hakkında ön bilgi öğretmenler tarafından öğrencilere aktarıldı. 2.Öğrenciler kendilerine verilen konular hakkında (Selâmlaşma, Teşekkür etme, Özür Dileme, Ortak Yaşam Alanlarında Uyulması Gereken Kurallar vb.)grup çalışması yaparak bunu arkadaşlarına sınıfta sundular.

15. Tavsiye edilen kitaplar •Anneye Sevgi Babaya Saygı (Refik DURBAŞ)•Baba Gibi Yar Olmaz (Dr. Fitzhugh DODSON)•Saygı (Richard Sennett)•Erdemler Dizisi Kitapları- (Timaş Yayınları)

16. ÖZÜR DİLEME MESAJLARI Merhaba, öncelikle sizden özür dilemek istiyorum. Çünkü; bugün olanlar hiç kimsenin kolayca kabul edemeyeceği şeylerdi. Ancak size karşı duygularım çok yoğun ve sizinle sıkça görüşmek isteğindeyim... Eğer özürlerimi kabul eder ve bana bir şans daha verirseniz, lütfen olumlu bir mesaj gönderin! Geçmişte yaşadığımız tüm kırgınlıklar için özür diliyorum senden? Özür dilerim seni aramadığım için. Özür dilerim sensiz gitmek zorunda kaldığım için... Özür dilerim seni orda beklettiğim için... Yaptığım her yanlış için özür dilerim. Yaptığım bir hatadır, aklım bunu bana anlatır, özrün arkasına saklanmak istemem ama senden tek dileğim ; bir 'af'tır Sana olan mahcubiyetimi nasıl ifade edeceğimi bilemiyorum, gerçekten çok özür dilerim. Yaptığım tüm hatalara ve saçmalıklara rağmen beni affedebilmen büyük incelikti. Tekrar özür dilerim. Sen benim hayatımda olduğun sürece, ne sen kimseye rakip, ne de kimse sana rakipti. Çünkü sen benim için daima tektin, lütfen affet! Ben hatalarım için sana yaptıklarım için hiç affetmedim kendimi. İnan bana hala sızın içimde ağlarım düşündükçe hiç affetmedim kendimi.. Beni affet.

17. ŞEHİRDE BİRLİKTE YAŞAMA KURALLARI • Şehirler yoğun nüfusun beraber yaşadığı yerleşim birimleri. Dünyada ve ülkemizde bazı şehirlerin nüfusları birçok ülkeden daha fazla… Örneğin, İstanbul’un nüfusu Yunanistan’ın toplam nüfusuna eşit olduğu gibi birçok Avrupa ülkesinin nüfuslarından daha fazla… • Birlikte yaşamak; öncelikle devletin koyduğu hukuk kurallarının yanında toplumun örf-adet, görgü ve nezaket kurallarına uymakla mutluluk verir. Kurallara uyulmadığı takdirde birlikte yaşamak insan işkence, daha ötesi çekilmez bir yaşama biçimi haline gelir. • Şehirde yaşayanlar birlikte yaşadıklarına göre, şehri birlikte paylaştıklarına göre en temel şu kurallara uymalıdırlar: • *Şehirli başkalarıyla beraber yaşadığını, yaşadığı mekânı başkaları ile paylaştığı bilincinde olmalıdır. • *Şehirli yere tükürmez, burnunu kaldırıma, caddeye silmez. • *Yere çöp atmaz, çevresini temiz tutar. • *Kapalı mekânlarda sigara içmez, izmaritini, sigara kabını yere atmaz. • *Gürültü yaparak çevresini, komşularını rahatsız etmez. • *Şehirde araçlara megafon takılarak avazı çıktığı kadar bağırıp seyyar satıcılık yapılmaz. • *Şehirli kendisi için yapılan park, bahçe ve benzeri mekânları korur, kırıp-döküp zarar vermez. • *Şehirde “düğün konvoyu yapıyoruz” diye araçlar dizilip korna çalarak insanlar rahatsız edilmez, trafik güvenliği tehlikeye atılmaz.

18. KOMPOZİSYON SAYGI VE BİZ • Saygı biz insanlar için çok önemlidir. Saygı öncelikle karşındakine saygı göstermek gerektiğini bilmektir. Karşımızdakini sevmesek de ama saygı göstermeliyiz. Saygı aile içerisinde çok önemlidir. Bir binanın temelini ustalar sağlam bir şekilde nasıl atıyorsa, o binanın geriye kalan yerleri de sağlam oluyorsa, işte saygıda böyledir. Ailede temel nasıl atılıyorsa, aile ona saygıyı nasıl öğretirse geri kalan yaşamında da öyle devam eder. Bir bireyin saygısında çevrenin etkisi büyüktür. Biz insanlar susuz yaşayamayan bitkiler gibiyiz. Bitki nasıl su istiyorsa insanlarda öyledir, saygı görmek ister. • Saygı sadece saygı göstermek değil, karşındakine isteyerek saygı göstermektir. Bazı durumlarda sadece saygı göstermek yeterli değildi, sevgide önemlidir. Saygı her zaman, her yerde herkese gösterilmelidir. Çünkü saygı çok önemlidir. Saygı, biz insanlarda bulunan iyi bir davranıştır. Bazen babamıza, kardeşimize ve çevremizdekilere saygı göstermiyoruz ama en önemlisi de annemize saygı göstermeyerek büyük bir hata yapıyoruz. Annelerimiz bizim için çok önemlidir. Hani şöyle bir söz vardır ya:“Anneye öf bile denmez.” aynen öyle, annemize öf bile dememeliyiz. Toplumda saygı gösteren bireyler ahlâklı ve saygı gören bireyler olarak görülür. Saygı öğretmenlere de gösterilmelidir. Çünkü öğretmenler anne-babamız gibidir. • Buradan bu kompozisyona okuyanlara sesleniyorum. Lütfen karşınızdaki büyük, küçük, yaşlı ya da genç kim olursa olsun saygı gösterelim. • Unutmayın ki saygı göstermeyen saygı göremez…

19. “NEZAKET ve GÖRGÜ KURALLARI” TEMASI OKULDA İŞLENDİ

20. KOMPOZİSYON SAYGI VE CEHALET YAN YANA DURMAZ • Bir ülkenin gelişmesinde en önemli etkenlerden biridir saygı. Saygısız insan cahil demektir her şeyden önce. Saygının olmadığı bir ülkede cehalet hüküm sürmüş demektir bence. • Saygı suda yaşayan balığa benzer. Sudan çıkarıldığında bir süre çırpınır sonra ölür yani yok olur. Suda yaşayan canlı nasıl karada yaşamazsa saygının olmadığı bir ülkede düşüncü yaşayamaz yani yok olmaya mahkumdur o ülke. Doğadaki her şeye saygı duymalıyız. Saygı sadece büyüklerimizin yanında oturup kalkmamıza dikkat etmek değil. Örneğin; biriyle sohbet ederken karşımızda ki kişi ister bizden büyük olsun ister, ister küçük onun düşüncelerine saygı duymalıyız. Eğer düşüncede saygı olmazsa düşüncüde özgürlük gibi bir kavram olmazdı. Çünkü insan yaratılış itibariyle farklı düşüncelere sahiptir. Bunu da karşısındaki insana ifade eder. Sadece cahil insan karşısındaki kişi ile tartışmaya girer ve onun düşüncesini çürütmeye çalışır. • Ülkemizde öğretimden çok eğitime önem verilmelidir. Eğitimin olmadığı bir yerde öğretimden ve saygıdan bahsedilemez. Saygı ailede başlar eğitilmede gelişir. Saygılı toplum için eğitim şarttır. • Saygı sadece bununla sınırlandıramaz aslında. Sadece insana saygı duyulmaz. Doğadaki canlı cansız bütün varlığa saygı duymalıyız. Doğadaki bitkiye, her şeye…

21. KOMPOZİSYON HAYATI İLMEK İLMEK DOKUMAK • Saygı denilince aklıma daima benden büyük insanlar gelir. Yaşça benden olgun benden deneyimli kişiler. Onları gördüğüm zaman hal ve hareketlerime dikkat etmem gerektiğini hatırlarım. Ancak bu sadece bana özgü bir şey olmamalı. Günümüzde saygı kavramı toplum içindeki yerini ve niteliğini kaybetmektedir. • İnsanlar kendi çıkarları uğruna birbirlerine, büyüklerine olan saygılarını; küçüklerine olan sevgilerini aralarındaki iletişimi yitirmektedirler. Geçenlerde bir olaya tanık oldum. 70 yaşlarında yüzüne baktığınızda ayakta durmakta zorlandığı belli olan bir teyze bindi. Ben ayaktaydım lakin önümde oturan en fazla yirmi yaşındaki kişi sırf yer vermemek için teyzenin olduğu tarafa bakmıyor hatta ikaz edilmemek için son ses müzik dinliyordu. Ne yalan söyleyeyim o an ben utandım, kendi yaşadığım dönem adına utandım. • Şunu söylemeliyim ki bir toplumun en önemli hazineleridir ataları, büyükleri ve geçmişleri. Onlar hayatı ilmek ilmek okumuş en önemli kişilerdendir. Unutmayın ki zaman durmaz elbet bir gün bizde yaşlanacağız. O zaman geldiğinde torunlarınıza göğsünüzü gere gere öğüt vermek için “saygı” kavramını yitirmeyin. • Rümeysa ALTINSOY

22. OKUL PANOMUZ