ΤΑ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

1. Πανεπιστήμιο ΚρήτηςΣχολή Επιστημών ΑγωγήςΤμήμα Π.Τ.Δ.ΕΔιδάσκουσα:Κ.ΒασιλάκηΟνόματα Φοιτητριών: Γκελερή Αθηνά(5347),Χαντζή Ευτυχία(5207)Σεμινάριο:Θέματα Γνωστικής Ψυχολογίας

2. ΤΑ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Παρέχονται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκεμάτων Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης(ΕΠΕΛΕΚ). Εργαλείο Ανίχνευσης και Διερεύνησης Διαταραχών Μνήμης(νηπιαγωγείο και δημοτικό) Εργαλείο Ανίχνευσης των Επιτελικών λειτουργιών Εργαλείο Ανίχνευσης και Διερεύνησης της Προσοχής και της Συγκέντρωσης

3. Γενικά για τα ψυχομετρικά εργαλεία και τα τεστ μνήμης Α) μαθησιακές δυσκολίες Ποσοστό παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες:2-10% Σημασία έχει η έγκαιρη και έγκυρη ανίχνευσή τους. Αυτό πραγματοποιείται με τεστ λόγου και ομιλίας, τεστ μνήμης, τεστ μάθησης και κατηγοριοποίησης, τεστ ψυχοκοινωνικής προσαρμογής Αυτά που μόλις αναφέρθηκαν είναι ψυχοτεχνικά εργαλεία που με τη μορφή ψυχομετρικών κλιμάκων αξιολογούν το επίπεδο και το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού.

4. Β) Τεστ μνήμης Ορισμός: είναι ψυχομετρικό εργαλείο όπου στοχεύει στον εντοπισμό και στην περαιτέρω διερεύνηση διαταραχών μνήμης που σχετίζονται με μαθησιακές δυσκολίες. Σκοποί: • Εντοπισμός των παιδιών με δυσκολίες στη μνήμη • Καταγραφή των αναμενόμενων επιδόσεων και αλλαγών στη μνήμη κατά την ανάπτυξη. • Σύγκριση της επίδοσης των παιδιών στο τεστ αυτό με την επίδοση σε σταθμευμένα τεστ. Το τεστ μνήμης αποτελείται από 3 κλίμακες: 1η κλίμακα: : ανιχνευτική κλίμακα λεκτικής και οπτικής μνήμης. Η συγκεκριμένη κλίμακα αποτελείται από την υποκλίμακα λεκτικής μνήμης (ανάγνωση λέξεων) και την υποκλίμακα οπτικής μνήμης (θέσεις ενός αριθμού μαρκών ενός χρώματος) 2η κλίμακα : κλίμακα ανάκλησης ιστοριών (απαρτίζεται από δύο ιστορίες) 3η κλίμακα :κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών (ικανότητα για ανάκληση θέσεων ενός αριθμό μαρκών δυο χρωμάτων)

5. Γ) Λειτουργία και φαινόμενα της μνήμης Κάποιες από τις διεργασίες της λειτουργίας της μνήμης είναι: • Καταγραφή πληροφοριών • Κωδικοποίηση πληροφοριών • Αποθήκευση πληροφοριών • Ανάκληση πληροφοριών Οι παραπάνω λειτουργίες χωρίζονται σε 2 επιμέρους κατηγορίες: στην πρωτογενή μνήμη και δευτερογενή μνήμη Η κεντρική διάκριση της μνήμης γίνεται με βάση το βαθμό συνειδητότητας στην ανάκληση. Άρα, έχουμε δύο γενικές κατηγορίες: α) δηλωτική μνήμη (συνειδητή ανάκληση) β) άδηλη μνήμη (δεν απαιτείται η συμβολή της συνείδησης)

6. Η δηλωτική μνήμη αποτελείται από 2 κατηγορίες: • τη σημασιολογική μνήμη ή μνήμη γνώσεων (περιλαμβάνει γνώσεις λεκτικής φύσης, μαθηματικά, σύμβολα και γνώσεις οπτικής φύσης • βιωματική μνήμη ή μνήμη βιωμάτων ή μνήμη επεισοδίων (υποστηρίζει την ικανότητα του ατόμου να θυμάται τα συμβάντα της καθημερινής του ζωής. Γ) Οι κλίμακες του τεστ Έχουμε στο σύνολο 3 κλίμακες: • Ανιχνευτική κλίμακα λεκτικής και οπτικής μνήμης. Αυτή η κλίμακα αποτελείται από: Υποκλίμακα λεκτική μνήμης Υποκλίμακα οπτικής μνήμης (παιδιά 5-8 ετών) (παιδιά 5-8 ετών) Απομνημόνευση 5 λέξεων ΄ εκμάθηση των θέσεων 5 μαρκών (παιδιά 9-12 ετών) (παιδιά 9-12 ετών) Απομνημόνευση 7 λέξεων εκμάθηση των θέσεων 7 μαρκών

7. Κλίμακα ανάκλησης ιστοριών Πρόκειται για την ανάκληση δύο σύντομων ιστοριών με χαρακτηριστικά: • Απλές λέξεις • Χωρίς στοιχεία που απεικονίζουν πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και κοινωνικό-οικονομικά στρώματα Επίσης κάθε ιστορία αποτελείται από : • Έναν αριθμό στοιχείων • Έναν μικρότερο αριθμό θεματικών ενοτήτων. Αναλυτικότερα: 5-8 ετών:α΄ιστορία~32 στοιχεία και 5 ενότητες β΄ιστορία~32 στοιχεία και 5 ενότητες 9-12 ετών: α΄ ιστορία ~ 43 στοιχεία και 7 ενότητες β΄ ιστορία ~ 44 στοιχεία και 6 ενότητες

8. Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών Η συγκεκριμένη κλίμακα δεν απαιτεί λεκτική απόκριση ή αναπαραγωγή γεωμετρικών σχεδίων. (αναλύεται παρακάτω) Ανώτατος βαθμός για παιδιά 5-8 ετών είναι 10 μονάδεςενώ για παιδιά 9-12 ετών 14 μονάδες. Ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του τεστ Η δυνατότητα του τεστ μνήμης να ανιχνεύσει δυσκολίες στην οπτικοχωρική μνήμη το καθιστά κατάλληλο για την αξιολόγηση μιας επιπλέον διάστασης της μνήμης που δεν εξαρτάται από τις λεκτικές ικανότητες του παιδιού. Σε συγκεκριμένες αναπτυξιακές ή επίκτητες διαταραχές είναι εμφανής οι δυσκολίες μνήμης. • Στην επιληψία του κροταφικού λοβού • Στην υποξία • Στην αναπτυξιακή αμνησία • Στο σύνδρομο down • Στην εγκεφαλίτιδα • Στο πολύ χαμηλό βάρος γέννησης • Σε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις • Στην ειδική γλωσσική διαταραχή

9. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΜΝΗΜΗΣ Το τεστ μνήμης αποτελείται από τρεις κλίμακες: • Ανιχνευτική κλίμακα λεκτικής και οπτικής μνήμης • Κλίμακα ανάκλησης ιστοριών • Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών Συνθήκες εξέτασης • το τεστ χορηγείται ατομικά • εξεταστής-παιδί ο ένας απέναντι στον άλλον και μιλούν (ερωταποκρίσεις) • το παιδί ή δίνει προφορική απάντηση ή αναλαμβάνει δράση • ο εξεταστής σημειώνει τις απαντήσεις του παιδιού στο φύλλο εξέτασης.

10. ο χώρος είναι ένα δωμάτιο ήσυχο, φωτεινό και άνετο. • απουσία άλλων προσώπων και πραγμάτων. Είναι πολύ πιθανό το παιδί να αισθανθεί άβολα και περίεργα στο νέο περιβάλλον. Προετοιμασία του εξεταστή για χορήγηση και βαθμολόγηση • Διεξοδική μελέτη του οδηγού • Πρακτική εξάσκηση • Διακριτική παρέμβαση • Ισάξια μεταχείριση σε όλα τα παιδιά • Καταχώρηση των απαντήσεων κάθε κλίμακας των παιδιών στο φυλλάδιο εξέτασης • Η βαθμολόγηση πρέπει να είναι ανεξάρτητη από κάθε άλλο παράγοντα (όπως προηγούμενες απαντήσεις) • Αντικειμενικότητα και ουδετερότητα • Συμπλήρωση των ατομικών στοιχείων του παιδιού στην πρώτη σελίδα του φυλλαδίου εξέτασης.

11. Σειρά χορήγησης/τμηματική χορήγηση του τεστ Η χορήγηση της ανιχνευτικής κλίμακας λεκτικής και οπτικής μνήμης περιλαμβάνει τα εξής στάδια: • Υποκλίμακα λεκτικής μνήμης – άμεση ανάκληση • Χορήγηση με ένδειξη (δεν βαθμολογείται) • Υποκλίμακα οπτικής μνήμης – άμεση ανάκληση • Διακοπή 5-10 λεπτών • Υποκλίμακα λεκτικής μνήμης- καθυστερημένη ανάκληση • Υποκλίμακα λεκτικής μνήμης- καθυστερημένη ανάκληση με ένδειξη • Υποκλίμακα οπτικής μνήμης- καθυστερημένη ανάκληση

12. Η χορήγηση των δύο διερευνητικών κλιμάκων, της κλίμακας ανάκλησης ιστοριών και της κλίμακας ανάκλησης οπτικών πληροφοριών περιλαμβάνει τα εξής στάδια: • Κλίμακα ανάκλησης ιστοριών- άμεση ανάκληση • Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών- άμεση ανάκληση • Διακοπή 20-30 λεπτών • Κλίμακα ανάκλησης ιστοριών- καθυστερημένη ανάκληση • Κλίμακα ανάκλησης ιστοριών- αναγνώριση • Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών-καθυστερημένη ανάκληση. Ειδικότητες του προσωπικού που χρησιμοποιεί το τεστ Βασικό στο τεστ μνήμης είναι οι εξειδικευμένες γνώσεις και συστηματική πρακτική εξάσκηση. Επίσης η βάση γνώσεων που κατέχει ένας ψυχολόγος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Ειδικοί παιδαγωγοί μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο. Στα πλαίσια της διεπιστημονικής συνεργασίας θα πρέπει όλοι να απευθύνονται σε ειδικά καταρτισμένο ψυχολόγο.

13. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ Υποκλίμακα λεκτικής μνήμης • παιδιά 5-8 ετών απομνημόνευση πέντε συνηθισμένων λέξεων 2-4 συλλαβών που δεν σχετίζονται μεταξύ τους. • παιδιά 9-12 ετών εκμάθηση επτά συνηθισμένων λέξεων 2-4 συλλαβών, που δεν σχετίζονται μεταξύ τους Οι λέξεις διαβάζονται από τον εξεταστή με ρυθμό μια λέξη το δευτερόλεπτο, το παιδί προσπαθεί να ανακαλέσει όσες περισσότερες μπορεί. καταγράφει τις λέξεις που ανακαλεί το παιδί Ο εξεταστής σημειώνει τη σειρά με την οποία τις ανακαλεί επαναλαμβάνει τη διαδικασία (ανώτατο όριο 5 προσπάθειες)

14. Στη συνέχεια δίνεται υποστήριξη με ένδειξη. Μεσολαβεί διακοπή 5-10 λεπτών και μετά ζητείται από το παιδί να γίνει ανάκληση 5 ή 7 λέξεων αντίστοιχα με την ηλικία και τέλος ο εξεταστής δίνει βοήθεια με στήριξη. Πέντε βασικές μετρήσεις της κλίμακας: • ο αριθμός των λέξεων στην πρώτη προσπάθεια • ο αριθμός των προσπαθειών • ο αριθμός των λέξεων συνολικά • ο αριθμός των λέξεων μετά τη διακοπή • ο αριθμός των λέξεων με την ένδειξη

15. Υποκλίμακα οπτικής μνήμης • Παιδιά 5-8 ετών: απομνημόνευση πέντε θέσεων μαρκών σε λευκό πλαίσιο 12(4*3) φατνίων • Παιδιά 9-12 ετών: απομνημόνευση επτά θέσεων μαρκών σε λευκό πλαίσιο 12(4*3) φατνίων. Ο εξεταστής τοποθετεί τις μάρκες στα φατνία και όταν τις αφαιρεί ζητάει από το παιδί να τις επανατοποθετήσει στις ίδιες θέσεις. (ανώτατο όριο 5 προσπάθειες) Η κλίμακα παρέχει 4 βασικές μετρήσεις: • τον αριθμό των μαρκών που τοποθετήθηκαν σωστά την πρώτη φορά • τον αριθμό των προσπαθειών • τον αριθμό των μαρκών που τοποθετήθηκαν σωστά συνολικά • τον αριθμό των μαρκών που τοποθετήθηκαν σωστά μετά τη διακοπή

16. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ • Αποτελείται από απο 2 σύντομες ιστορίες.Η κάθε ιστορία αποτελείται απο έναν αριθμό στοιχείων και απο έναν μικρότερο αριθμό θεματικών ενοτήτων. • Κλίμακα Ανάκλησης Ιστοριών-Άμεση Ανάκληση:«Θα σου διαβάσω μια μικρή ιστορία.Άκουσέ με προσεκτικά και προσπάθησε να θυμηθείς όσα περισσότερα πράγματα μπορείς.Όταν τελειώσω θέλω να μου πεις την ιστορία.» Αυτό επαναλαμβάνεται και για τη δεύτερη ιστορία. • Κλίμακα Ανάκλησης Ιστοριών-Καθυστερημένη Ανάκληση:(μετά απο διακοπή)«Θυμάσαι τις ιστορίες που σου διάβασα προηγουμένως;Θέλω να μου πεις όλα όσα θυμάσαι.» Το ίδιο επαναλαμβάνεται και για τη δεύτερη ιστορία. • Υπάρχει και το στάδιο της αναγνώρισης. Για κάθε ιστορία υπάρχουν 15 ερωτήσεις σχετικές με το περιέχομενό της.Οι ερωτήσεις είναι κλειστού τύπου και απαιτούν απάντηση του τύπου ΝΑΙ ΟΧΙ!

17. Η διαδικασία υπολογισμού της βαθμολόγησης • Είναι ίδια και για την άμεση και για την καθυστερημένη ανάκληση των ιστοριών • Ο συντελεστής συγκράτησης πληροφοριών υπολογίζεται από τον αριθμό των στοιχείων της καθυστερημένης ανάκλησης δια του αριθμού των στοιχείων της άμεσης ανάκλησης. • Το σύνολο της βαθμολογίας των απαντήσεων του παιδιού στην κλίμακα αναγνώρισης ισούται με το άθροισμα των μονάδων των απαντήσεων και από τις δύο ιστορίες. • Ο εξεταστής αναγράφει το άθροισμα των μονάδων της κάθε ιστορίας και το συνολικό άθροισμα στα αντίστοιχα φατνία στο φυλλάδιο εξέτασης.

18. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΟΠΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Σύντομη περιγραφή • Η κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών εξετάζει την ικανότητα του παιδιού να ανακαλεί οπτικοχωρικές πληροφορίες, χωρίς απαίτηση λεκτικής απόκρισης ή αναπαραγωγής γεωμετρικών σχεδίων. Είναι συμβατή για χορήγηση σε παιδιά με μειωμένο απτικό-κινητικό συντονισμό και κατάλληλη για παιδιά που δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν το μολύβι. • Περιλαμβάνει την ανάκληση των θέσεων ενός αριθμού <<μαρκών>> δύο χρωμάτων που ο εξεταστής έχει τοποθετήσει σε ένα πλαίσιο με φατνία στο οποίο απεικονίζονται κάποια αντικείμενα. • Παιδιά 5-8 ετών: εκμάθηση 5 θέσεων μαρκών σε ένα πλαίσιο 12(4*3)φατνίων. • Παιδιά 9-12 ετών: εκμάθηση 7 θέσεων μαρκών σε ένα πλαίσιο 12(4*3) φατνίων. • Ανώτατο όριο προσπαθειών-πέντε(5) • Μεσολάβηση 20-30 λεπτών- εξεταστής μπορεί να χορηγήσει άλλα μη μνημονικά τεστ. Μετά από τη διακοπή ζητείται από τα παιδί να τοποθετήσει πάλι σωστά τις μάρκες.

19. Η κλίμακα παρέχει τις εξής μετρήσεις: α)τον αριθμό των μαρκών των σωστών θέσεων της πρώτης φοράς β)τον αριθμό των επαναλήψεων γ)τον αριθμό των μαρκών των σωστών θέσεων μετά τη διακοπή. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ • Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών –άμεση ανάκληση: <<κοίταξε προσεκτικά γιατί όταν τις βγάλω, θέλω να τις βρεις. τοποθέτησε τες στις ίδιες θέσεις που τις έβαλα εγώ.>> Ύστερα γίνεται διακοπή μετά δίνονται στα παιδιά 2 μάρκες παραπάνω. • Κλίμακα ανάκλησης οπτικών πληροφοριών-καθυστερημένη ανάκληση: (Μετά την πάροδο 20-30 λεπτών) <<θυμάσαι τις θέσεις που είχα τοποθετήσει τις μάρκες πριν από λίγο;θέλω να τις τοποθετήσεις στις ίδιες θέσεις.>> Και στις δύο κλίμακες οι απαντήσεις βαθμολογούνται.

20. ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΕΣΤ • Η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη στάθμιση του τεστ ήταν η δειγματοληπτική. • Έγινε επεξεργασία των στοιχείων μέσω : α)μετρικής ανάλυσης β)μέσω στατιστικής στήριξης των σταθμισμένων πινάκων τυπικών βαθμών και δευτερογενών κλιμάκων μέτρησης. • Η δειγματοληπτική διαδικασία στάθμισης διεξήχθη σε δύο ερευνητικές φάσεις : α)την πιλοτική έρευνα β)τη στάθμιση ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ • Σκοπός ήταν να ανιχνευτούν πιθανές μετρικές αστάθειες ή άλλα προβλήματα ,ώστε αν χρειαστεί να αντικατασταθούν από καταλληλότερες/α. • Συνδυαστικά χρησιμοποιήθηκε και αναπτυξιακή προσέγγιση. • μετά τη πιλοτική έρευνα έγιναν αλλαγές στο υλικό εξέτασης.

21. ΜΕΤΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΕΣΤ • Λεκτική μνήμη (άμεση ανάκληση) • Λεκτική μνήμη (ανάκληση μετά από διακοπή) • Λεκτική μνήμη (ανάκληση με ένδειξη μετά από διακοπή) • Οπτική μνήμη (άμεση ανάκληση) • Οπτική μνήμη( ανάκληση μετά από διακοπή) • Ανάκληση στοιχείων ιστοριών • Ανάκληση στοιχείων ιστοριών (μετά από διακοπή) • Ανάκληση ενοτήτων ιστοριών • Ανάκληση ενοτήτων ιστοριών (μετά από διακοπή)

22. Συντελεστής Συγκράτησης πληροφοριών Αναγνώριση στοιχείων ιστοριών Ανάκληση οπτικών πληροφοριών Ανάκληση οπτικών πληροφοριών (μετά από διακοπή) ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΥΠΙΚΩΝ ΒΑΘΜΩΝ • Μετά τη βαθμολόγηση των μετρήσεων, οι αρχικοί βαθμοί , μετατρέπονται σε τυπικούς βαθμούς . οι τυπικοί βαθμοί έχουν σταθμιστεί ώστε να έχουν σε όλες τις κλίμακες τον ίδιο μέσο όρο(10)και την ίδια τυπική απόκλιση(3) • Η μετατροπή των αρχικών βαθμών σε τυπικούς βασίζεται στη χρονολογική ηλικία του παιδιού και σε κάποιους συγκεκριμένους πίνακες.

23. ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ.(Α’-Ε’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ)ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ Θεωρητικό Υπόβαθρο Η ικανότητα κατανόησης του γραπτού και του προφορικού λόγου αλλά και η επίλυση αριθμητικών προβλημάτων απαιτούν μεταξύ άλλων Παρατεταμένη εστίαση της προσοχής σε μία προκαθορισμένη αισθητηριακή οδό. Ικανότητα επιλεκτικής επεξεργασίας προκαθορισμένων στοιχείων ενός ερεθίσματος με ταυτόχρονη παραμέληση άλλων μη σχετικών ιδιοτήτων. Βραχύχρονη συγκράτηση μιας σειράς δεδομένων στη συνείδηση με σκοπό την ενσωμάτωσή τους σε προηγούμενα δεδομένα.

24. Για τη δημιουργία του παρόντος εργαλείου συνεκτιμήθηκαν τα παρακάτω: Το δεδομένο ότι ο βαθμός της έκφανσης των υπό εξέταση λειτουργιών σε κάθε άτομο έχει τα χαρακτηριστικά συνεχούς μεταβλητής,κάνοντας απαραίτητο τον εμπειρικό προσδιορισμό της κατανομής των ατομικών επιδόσεων. Η ανάγκη δημιουργίας και στάθμισης δοκιμασιών που είναι γενικά φιλικές προς το παιδί και οικολογικά έγκυρες,αναπαριστώντας έτσι οικείες δραστηριότητες. Η ανάγκη στάθμισης των επιμέρους δοκιμασιών που το απαρτίζουν στο ίδιο,αντιπροσωπευτικό δείγμα τουπληθυσμού για τον οποίο προορίζεται. Η επιλογή των επιμέρους κλιμάκων του εργαλείου έγινε με σκοπό την μεγιστοποίηση της ευαισθησίας του για την ανίχνευση των προβλημάτων προσοχής(εκείνων που σχετίζονται με δυσκολίες μάθησης).

25. Σκοπός του Εργαλείου: Η ανίχνευση(κυρίως στην Α΄δημ.)της πιθανότητας εμφάνισης δυσκολιών προσοχής και συγκέντρωσης στο δημοτικό σχολείο. Η αναλυτική εκτίμηση(Β’-Ε’τάξεις)πιθανών ελλειμμάτων σε κάθε μία από τις 2 διαστάσεις(διάρκεια και εύρος)της προσοχής και της συγκέντρωσης.

26. Οι Επιμέρους Δοκιμασίες (Κλίμακες) του Εργαλείου. Δοκιμασία Παρατεταμένης Ακουστικής Προσοχής:αξιολογείται η ικανότητα εστίασης και διατήρησης της προσοχής σε προσδιορισμένα από πριν λεκτικά ερεθίσματα. Δοκιμασία Παρατεταμένης Οπτικής Προσοχής:αξιολογείται η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία ο μαθητής μπορεί να ερευνά μια πυκνή διάταξη από μικρά σχήματα,να εντοπίζει και να σημειώνει ένα προκαθορισμένο σχήμα-στόχο. Εύρος Ακουστικής Προσοχής:αξιολογείται η ικανότητα βραχύχρονης συγκράτησης προτάσεων αυξανόμενου μήκους με βάση φωνολογικά και συντακτικά στοιχεία. Εύρος Οπτικής Προσοχής(θέσεις στο χρόνο):αξιολογείται η ικανότητα βραχύχρονης συγκράτησης ενός αριθμού θέσεων σε μια οπτική σκηνή.

27. Κατασκευή και Στάθμιση του Εργαλείου Η αρχική μορφή των κλιμάκων χορηγήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 300 μαθητών Α’-Ε’ τάξεις. Στόχος:μέτρηση εύρους προσοχής. Η στάθμιση του ΑΣΥΠ πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1011 μαθητών των Α’-Ε’ τάξεων του γενικού σχολείου επιτρέποντας τη σύγκριση της επίδοσης του εξεταζόμενου σε σχέση με την κατανομή των ατομικών βαθμολογιών μαθητών ίδιας ηλικίας και διήρκεσε 6 εβδομάδες. Η επιλογή των μαθητών πραγματοποιήθηκε με μέθοδο συστηματικής διαστρωμάτωσης με στρώματα την περιοχή,το φύλο και την τάξη φοίτησης.

28. Στην τυχαία δειγματοληψία συμμετείχαν και αλλοδαποί μαθητές μόνο όσοι είχαν φοιτήσει σε Ελληνικό σχολείο απο την Α’δημοτικού κατά δήλωση του δασκάλου και αλλοδαποί μαθητές της Α΄δημ.περιληφθήκαν μόνο εφόσον είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα. Οι ατομικές αξιολογήσεις διήρκησαν 65-120 λεπτά(ανάλογα με ηλικία και ατομικά χαρακτηριστικά).

29. Στατιστικές Αναλύσεις: Αξιολόγηση της κατανομής των επιδόσεων κατά τάξη και φύλο με το τεστ Kolmogorov-Smirnov. Αξιολόγηση εσωτερικής συνοχής εργαλείου με δείκτη α του Cronbach και επαναληψιμότητα μετρήσεων. Διερευνητική ανάλυση παραγόντων για ανίχνευση απλών δομών. Επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων για επιβεβαίωση εσωτερικής δομής του εργαλείου. Διερεύνηση διακριτικής και συγκλίνουσας εγκυρότητας.

30. Κατανομή κατά ηλικία και φύλο Αξιολογείται η κανονικότητα των μετρήσεων του φαινόμενου προσοχής σύμφωνα με ΑΣΥΠ για κάθε τάξη κ φύλο. Η αξιολόγηση τηςκανονικότηταςέγινε με 2 τρόπους: Με οπτική εξέταση σχήματος κατανομών των ατομικών βαθμολογιών Με χρήση του μη παραμετρικού τεστ Kolmogorov-Smirnov. Οι δείκτες K-S κατά τάξη και φύλο κυμάνθηκαν μεταξύ 0,521 και 1,021(p=0,25-0,95)

31. Αξιοπιστία:Δείκτης Εσωτερικής Συνοχής (Άλφα του Cronbach) και Δείκτης Αξιοπιστίας Επαναληπτικών Μετρήσεων. Ο δείκτης Cronbach αξιολογεί το κατά πόσο οι επιμέρους ερωτήσεις ή προβλήματα μιας κλίμακας συσχετίζονται μεταξύ τους,ορίζοντας από κοινού την εννοιολογική κατασκευή την οποία η κλίμακα σχεδιάστηκε για να μετρά. Αποδεκτοί είναι οι δείκτες της τάξης του ,80,ενώ δείκτες μεταξύ ,60 και ,80 θεωρούνται κατά περίπτωση αποδεκτοί ανάλογα με το είδος του φαινόμενου που ερευνάται. Ο δείκτης εσωτερικής συνοχής για ολόκληρο το εργαλείο ήταν 0,602 και ειδικότερα ,752 για το εύρος ακουστικής περιοχής και ,628 για το εύρος οπτικής περιοχής.

32. Δομική Εγκυρότητα Διερευνητική Ανάλυση Παραγόντων Η ανάλυση της δομής του ΑΣΥΠ ανέδειξε την ύπαρξη μιας και μοναδικής διάστασης της προσοχής. Μέσα από το διάγραμμα του Scree μόνο μια ιδιοτιμή ήταν μεγαλύτερη της μονάδας με αποτέλεσμα οι επόμενες να σχηματίζουν μία ευθεία γραμμή που σημαίνει ότι η «προσοχή»είναι μονοδιάστατη. Η μορφή των διαγραμμάτων Scree βρέθηκε να είναι ουσιαστικά ταυτόσημη σε αγόρια και κορίτσια.Στα αγόρια ο παράγοντας «προσοχή»εξηγούσε το 47,49% της συνολικής διακύμανσης ενώ στα κορίτσια το 45,33%.

33. Δομική Εγκυρότητα:Επιβεβαιωτική Ανάλυση Παραγόντων Με την ανάλυση αυτή αξιολογείται η επάρκεια ενός προκαθορισμένου,υποθετικού μοντέλου για τη δομή ενός ψυχομετρικού εργαλείου. Η ανάλυση έγινε με την χρήση του προγράμματος EQS 6,1(Bentler,2004),όπου η ύπαρξη μη στατικά σημαντικού δείκτη Χ^2 ,δεικτών «εφαρμογής»του μοντέλου μεγαλύτερων από ,90,στατιστικού σφάλματος μικρότερου από 5% και υψηλές φορτίσεις μεταξύ επίδοσης σε κάθε κλίμακα με την εννοιολογική κατασκευή του εργαλείου αποτέλεσαν τα κριτήρια για την αξιολόγηση ύπαρξης των απλών δομών.

34. Διακριτική Εγκυρότητα Αναφέρεται κυρίως στο κατά πόσο οι κλίμακες ενός εργαλείου είναι διακριτές από άλλες δοκιμασίες ή εργαλεία που μετρούν διαφορετικές διαστάσεις από εκείνα μου μετρά το εργαλείο που ερευνάται. Τα αποτελέσματα έδειξαν μέτρια αρνητική συνάφεια μεταξύ των κλιμάκων του ΑΣΥΠ και της κλίμακας Προβλημάτων Προσοχής Ερωτηματολογίου. Οι αντίστοιχοι δείκτες συνάφειας με την κλίμακα υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας ήταν κατά πολύ χαμηλότεροι.

35. Συγκλίνουσα Εγκυρότητα Αναφέρεται στο κατά πόσο επιμέρους κλίμακες οι οποίες μετρούν το ίδιο ή παρόμοια χαρακτηριστικά , σχετίζονται μεταξύ τους αποτελώντας «ψυχομετρικά» αναπόσπαστα τμήματα του εργαλείου. Η αξιολόγηση της συγκλίνουσας εγκυρότητας βασίζεται στην εξέταση των συναφειών μεταξύ των επιμέρους κλιμάκων του εργαλείου. Το κριτήριο της συγκλίνουσας εγκυρότητας εξετάστηκε και με ένα δεύτερο συμπληρωματικό τρόπο που βασίζεται στην επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων η οποία με τη σειρά της βασίζεται στην παραδοχή ότι όλοι οι δείκτες δομικής εγκυρότητας του μοντέλου που περιγράφει τη σχέση μεταξύ όλων των επιμέρους κλιμάκων και της κύριας διάστασης που μετρά το εργαλείο θα γινόταν σημαντικά φτωχότεροι κάθε φορά που απαλειφόταν μια κλίμακα που αποτελεί σημαντικό κομμάτι του εργαλείου.

36. ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗΣ Για να διερευνηθεί η ύπαρξη προκατάληψης του ΑΣΥΠ,αξιολογείται η ύπαρξη διαφορών μεταξύ αγοριών και κοριτσιών στις κλίμακες του εργαλείου καθώς και διαφορές με βάση το πραγματικό μέγεθός τους κι όχι τη στατιστική σημαντικότητα με βάση το δείκτη του Cohen. Cohen’s=μ1-μ2/SDpooled,όπου μ1 και μ2 οι μέσοι όροι που συγκρίνονται,ενώ ο παρονομαστής συγκρίνει το μέσο όρο των 2 τυπικών αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα έδειξαν οτι οι όποιες διαφορές μεταξύ φύλων ήταν πολύ μικρές(Δ>0,5)

37. OΔΗΓΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΗ:ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ Συνθήκες κ’ Διαδικασία Χορήγησης Δοκιμασία Παρατεταμένης Ακουστικής Προσοχής Δοκιμασία Παρατεταμένης Οπτικής Προσοχής Εύρος Ακουστικής Προσοχής Εύρος Οπτικής Προσοχής Υπολογισμός Δεικτών Επίδοσης Πίνακας Τυπικών Δεδομένων

38. Πιο Αναλυτικά(1): Οι συνθήκες θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του εξεταζόμενου. Ο χώρος εξέτασης απαιτεί ένα ήσυχο,φωτεινό,καλά αεριζόμενο,ευχάριστο ,άνετο δωμάτιο,με κανονική θερμοκρασία. Σημαντική είναι η θέση του εξεταστή για παρατήρηση εκτέλεσης των δοκιμασιών από το παιδί και μπορεί ν’αλλάζει για τη διευκόλυνση της παρατήρησης του παιδιού. Πάνω στο τραπέζι πρέπει να υπάρχει μόνο το υλικό για τη χορήγηση της δοκιμασίας. Πρέπει να δημιουργηθεί σχέση εμπιστοσύνης κ’ συνεργασίας μεταξύ παιδιού και εξεταστή για τον καθησυχασμό του παιδιού.(συναισθήματα όπως αμηχανία,άγχος μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερη απόδοση από αυτή των πραγματικών του ικανοτήτων.)

39. Συνέχεια: Απαγορεύεται η παρουσία του γονέα ή του δασκάλου στην αίθουσα κατά τη διάρκεια της εξέτασης και σε περίπτωση που το παιδί αρνείται ν’αποχωρήσει κάποιον εκ των δύο,ζητείται απ΄το γονιό ή το δάσκαλο να τον ακολουθήσει μέχρι την αίθουσα εξέτασης και στη συνέχεια ν’αποχωρήσει. Σημαντική είναι η επισήμανση ότι κάθε δοκιμασία θα είναι εύκολη στην αρχή και σταδιακά θ’αρχίσει να δυσκολεύει. Ο εξεταστής θα πρέπει να μοιράζεται τα συναισθήματά του με το παιδί και να το πείσει να δείξει τον καλύτερό του εαυτό. Επιβάλλεται να επαινείται η προσπάθεια του παιδιού κι όχι το αποτέλεσμα. Ο εξεταστής οφείλει να παρακολουθεί τη συμπεριφορά του παιδιού και ν’αντιλαμβάνεται τις ενδείξεις κούρασης,έτσι ώστε να συνεχιστεί η αξιολόγηση κάποια άλλη χρονική στιγμή. Ο εξεταστής θα πρέπει να έχει εξοικειωθεί και να συμβουλεύεται τον Οδηγό του Εξεταστή καθ’όλη τη διάρκεια της εξέτασης και βαθμολόγησης του ΑΣΥΠ.

40. (2)Δοκιμασία παρατεταμένης ακουστικής προσοχής Ο εξεταζόμενος ακούει 180 ηχογραφημένες λέξεις σε CD κι έχει μπροστά του ένα φύλλο απόκρισης με 4 φρούτα (σταφύλι,μήλο,μπανάνα,καρπούζι)και καλείται ν’απαντήσει (δείχνοντας το κατάλληλο σχέδιο)κάθε φορά που ακούει τη λέξη «μήλο». ΥΛΙΚΑ CD κομμάτι 1 και CD player Τεύχος Παρουσίασης Υλικού ΑΞΕΛ(Φύλλο Απόκρισης) Φυλλάδιο Εξέτασης

41. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ζητείται απ’το παιδί να ονομάσει καθένα από τα φρούτα στο φύλλο απόκρισης και δείχνει με το δάχτυλό του. Βάζω CD(κομμάτι 1)για εξάσκηση του παιδιού και σε περίπτωση σφάλματος διορθώνει ο εξεταστής και εξηγεί πάλι τον κανόνα.

42. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Καταγραφή των αποκρίσεων του παιδιού με ένα «τικ» στην στήλη του Φυλλαδίου Εξέτασης τη στιγμή της απάντησης. Μετά την εξέταση,κυκλώνει ο εξεταστής το βαθμό που αντιστοιχεί σε κάθε επιτυχία,(2) βαθμούς αν έλαβε χώρα κατά την εκφώνηση της λέξης και (1)βαθμό κατά την εκφώνηση των 2 επόμενων λέξεων. Άθροισμα του αριθμού των λανθασμένων αποκρίσεων .Για τον υπολογισμό του ΠΑΠ αθροίζω τις επιτυχίες και αφαιρώ από το άθροισμα αυτό της λανθασμένες αποκρίσεις.

43. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Άσχετη συμπεριφορά Εκφράσεις ή σχόλια που προδίδουν άγχος ή απογοήτευση Ανία,παρορμητικότητα και απόσπαση της προσοχής

44. (3)Διαδικασία Παρατεταμένης Οπτικής Προσοχής Αξιολογείται η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία μπορεί το παιδί να εστιάσει επιλυτικά και να διατηρεί την προσοχή του σ’έναν συγκεκριμένο οπτικό στόχο,μέσα σε μια σύνθετη εικόνα που περιέχει πλήθος οπτικών ερεθισμάτων. ΥΛΙΚΑ Χρονόμετρο Φυλλάδιο Εξέτασης(Φύλλο Απόκρισης) ΣΗΜΕΙΟ ΕΝΑΡΞΗΣ Παράδειγμα για εξάσκηση ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ 180 δευτερόλεπτα(3 λεπτά)

45. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Τοποθέτηση Φύλλου Απόκρισης μπροστά στο παιδί,στο μέσο του οπτικού πεδίου σε οριζόντια θέση. Το τετράδιο εξάσκησης πρέπει να βρίσκεται πάνω αριστερά,όπως βλέπει το παιδί. Δίνει ο εξεταστής μολύβι στο παιδί. Ξεκινάει πρώτα με το τετράγωνο που βρίσκεται πάνω αριστερά. Μετά την εξάσκηση,ξεκινάει η δοκιμασία. Ξεκινάει η χρονομέτρηση .Σταματάει η χρονομέτρηση στα 180 δευτερόλεπτα,όταν το παιδί τελειώσει.

46. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Ο εξεταστής σημειώνει το σύνολο των επιτυχιών.Σημείωση του αριθμού στο κουτί «επιτυχίες» στο φυλλάδιο εξέτασης. Ο εξεταστής σημειώνει το σύνολο των λαθών(σημείωση αριθμού στο κουτί «λάθη» στο φυλλάδιο εξέτασης. Το χρόνο ολοκλήρωσης (αν είναι μικρότερος από 3 λεπτά).Ο δείκτης ΠΟΠ=Σύνολο Επιτυχιών-Σύνολο Λαθών.

47. Παρατηρήσεις Σημειώνεται κάθε άσχετη συμπεριφορά. Εκφράσεις ή σχόλια που προδίδουν άγχος ή απογοήτευση. Ανία,παρορμητικότητα και απόσπαση προσοχής.

48. (4) Εύρος Ακουστικής Προσοχής Η δοκιμασία είναι σχεδιασμένη για την αξιολόγηση της ικανότητας διατήρησης στη συνείδηση λεκτικών πληροφοριών που είναι οργανωμένες σε πρόταση. ΥΛΙΚΑ Φυλλάδιο Εξέτασης ΣΗΜΕΙΟ ΕΝΑΡΞΗΣ Α’-Γ’ τάξη: Πρόταση 1 Δ’-Ε’ τάξη: Πρόταση 2

49. ΚΑΝΟΝΑΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ Αν το παιδί Δ’-Ε’ τάξης δεν επαναλάβει πιστά (βαθμολογία 2 μονάδων)είτε την πρόταση 3,είτε την πρόταση 4(κανόνας βάσης),χορηγείστε τις προτάσεις 1-2 προτού συνεχίσετε κανονικά με την πρόταση 5 και προχωρήστε μέχρι να έχει σημειώσει δύο διαδοχικές μηδενικές απαντήσεις(κανόνας διακοπής). ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ Διακοπή χορήγησης της δοκιμασίας μετά από δύο(2) διαδοχικές μηδενικές απαντήσεις σε ισάριθμα προβλήματα.

50. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ο εξεταστής λέει το εξής: «Θα σου διαβάσω μερικές προτάσεις.Θέλω να μου τις λες ακριβώς όπως σου τις είπα.Θα περιμένεις πρώτα να τελειώσω εγώ και μετά είναι η σειρά σου.Άκουσε με προσεκτικά γιατί δε μπορώ να επαναλάβω.Είσαι έτοιμος/-η;Πάμε!» Ο εξεταστής παρουσιάζει μια πρόταση κάθε φορά.Διαγράφει στο Φυλλάδιο Εξέτασης με μια γραμμή όσες λέξεις παρέλειψε το παιδί και τις καταγράφει όσες φορές το παιδί αλλάζει ή προσθέτει μια λέξη ή αλλάζει τη σειρά των λέξεων.Παρουσιάζει τις προτάσεις με κανονικό τόνο ομιλίας,όχι πολύ γρήγορα,ούτε πολύ αργά. Προσοχή:Δεν επιτρέπεται η επανάληψη της εκφώνησης μιας πρότασης.