Mapy pojęciowe

1. Mapy pojęciowe • Wilhelm Wundt • Przedmiotem badań psychologii jest świadomość ( procesy świadome: wrażenia, spostrzeżenia, wyobrażenia, pamięć, myślenie, emocje, wola)); • Celem psychologii jest analiza świadomości , rozłożenie jej na elementy składowe; • Elementy składowe myślenia organizuje wola (apercepcja) • Proste procesy umysłowe: wrażenia i spostrzeganie muszą być badane metodami laboratoryjnymi; • Wyższe procesy umysłowe: pamięć, myślenie można badać tylko nie-eksperymentalnie; • Myślenie jest asocjacją impresji i idei ( wyobrażeń) • Metodą badań stanowi „spostrzeganie wewnętrzne” - introspekcja • 1912 Celem psychologii jest opis postaci; postać dominuje nad częściami składowymi (Max Wertheimer) • Możliwe jest eksperymentalne badania pamięci (H. Ebbinghaus) • Możliwe jest eksperymentalne badania myślenia ( O. Külpe) • Istnieją myśli bez wyobrażeń (myślenie bezobrazowe - O.Külpe) • Metoda badań – Systematyczny eksperyment introspekcyjny)

2. Wkład psychofizyki na powstania psychologii Herman von Helmholtz, Ernst Weber Gustav Theodor Fechner

3. Tło kulturowe • Fizjologia eksperymentalna była mocno ugruntowana i cieszyła się uznaniem w stopniu jeszcze niespotykanym we Francji czy w Anglii. • O ile naukowcy we Francji i Anglii faworyzowali metodę dedukcyjną i matematyczną, uczeni niemieccy – ze swoim naciskiem na staranne gromadzenie obserwowalnych faktów - przyjęli metodę indukcyjną.

4. Teoria trójchromatycznego widzenia barwnegoHERMANN VON HELMHOLTZ (1821-1894) • Helmholtz nie był psychologiem ani też psychologia nie była głównym przedmiotem jego zainteresowania, • był płodnym badaczem w dziedzinie fizyki i fizjologii. Dla psychologii znaczenie mają badania Helmholtza nad szybkością impulsu nerwowego. (Pomiary te pozwoliły ustalić prędkość przewodzenia impulsu nerwowego: 27 metrów na sekundę) oraz nad widzeniem i słyszeniem • Widzenie - Helmholtz badał zewnętrzne mięśnie oka i mechanizm, za pomocą którego wewnętrzne mięśnie oka skupiają soczewki. Zrewidował i rozszerzył teorię widzenia barwnego opublikowaną w 1802 roku przez Thomasa Younga; jest ona teraz znana jako teoria trójchromatycznego widzenia barwnego Younga-Helmholtza. • Nie mniej ważne były badania Helmholtza nad słyszeniem, a w szczególności nad spostrzeganiem tonów, naturą harmonii i dysonansu oraz problemem rezonansu.

5. Perymetr HelmholtzaTreatise on Physiological Optics (1910)

6. Rezonator HelmholtzaHelmholtzDie Lehre von den Tonempfindungen als physiologische Grundlage für die Theorie der Musik, 1863

7. Thomas Young and Hermann von Helmholtztheory of trichromaticcolor vision

9. Próg różnicy i „ledwie dostrzegalna różnica” między bodźcamiERNST WEBER (1795-1878) • Weber nie był psychologiem ani też psychologia nie była głównym przedmiotem jego zainteresowania. Był fizjologiem narządów zmysłów. • Eksperymentalne metody wykorzystywane w fizjologii zastosował do badania czucie skórnego i wrażeń mięśniowych. • Wprowadził pojęcia„progu”- rozróżniania bodźcówprzezskórę, tzn. najmniejszejodległości międzydwomapunktowymibodźcami, przyktórejbadanidonosząo odbieraniudwóchróżnychwrażeńzmysłowych. • Wprowadził pojęcie „ledwie dostrzegalna różnicy” - najmniejszej różnica midzydwoma fizycznymi bodźcami, jaka może być dostrzeżona. • Weber sugerował, że rozróżnianie wrażeń nie zależy od absolutnej różnicy między np. dwoma ciężarami, lecz od ich względnej różnicy lub współczynnika – np. 1/40 ciężaru odniesienia • Zaproponował stały współczynnik dla ledwie dostrzegalnej różnicy między dwoma bodźcami, który miał być zgodny dla każdego z ludzkich zmysłów.

10. GUSTAV THEODOR FECHNER (1801-1887) • Gustav Theodor Fechner był uczonym, który parał się rozmaitymi intelektualnymi zajęciami podczas bardzo aktywnego życia. Był fizjologiem, fizykiem, psychofizykiem eksperymentalnym estetykiem, filozofem. • Stwierdził, że można znaleźć ilościowy stosunek między materialnym bodźcem a wrażeniem psychicznym. • Wzrost natężenia bodźca, dowodził Fechner, nie powoduje takiego samego wzrostu natężenia wrażenia. Wzrost siły bodźca opisuje szereg geometryczny, natomiast wzrost intensywności wrażenia - szereg arytmetyczny. Np. dodanie siły dźwięku jednego dzwonu do siły dźwięku drugiego wytwarza większy wzrost wrażenia niż dodanie jednego dzwonu do dziesięciu innych. • Oddziaływanie siły bodźca nie jest zatem absolutne, lecz zależy od ilości już istniejącego wrażenia. • Fechner zaproponował dwa sposoby pomiaru wrażeń. • Możemy określić, czy bodziec jest odczuwany albo nie. • Możemy zmierzyć natężenie bodźca, przy którym badani donoszą o pierwszym pojawieniu się wrażenia; jest to absolutny próg wrażliwości.

12. STRUKTURALIZM

13. Strukturalizm niemiecki Psychologia Wilhelma Wundta

14. Wilhelm M. Wundt ( 1832 – 1920) • w– niemiecki psycholog i filozof, uważany za twórcę psychologii eksperymentalnej. • W 1879 roku Wundt założył w Lipsku słynne laboratorium psychologiczne. Data ta jest uważana za początek psychologii klasycznej (eksperymentalnej). • Główne dzieło Wundta to Grundzüge der physiologischenPsychologie (1874). Także Völkerpsychologie (tom 1-10, 1900-1920), pionierskie dzieło z zakresu etnopsychologii, Einführung in die Psychologie (1911) oraz szereg kompendiów z dziedziny filozofii, etyki, logiki

15. Wilhelm Wundt

16. Wundt ze współpracownikami

17. Samo-obserwacjav.spostrzeganie wewnętrzne • Wundt dokonał rozróżnienia między • starym, filozoficznym stylem samo-obserwacji(Selbstbeobachtung) w którym, ktoś dokonuje introspekcji złożonychprocesów myślowych przez długi okres czasu a • spostrzeganiem wewnętrznym(innereWahrnehmung), w którym ktoś może być bezpośrednio świadomychwilowych wrażeń, odczuć albo wyobrażeń(Vorstellung). • Według Wundta procesów myślenia nie można badać poprzez samo-obserwację. • a wrażenia, odczucia i wyobrażenia można badać poprzez spostrzeganie wewnętrzne i badać eksperymentalnie.

18. W. Wundt: Doświadczenie:pośrednieibezpośrednie • Według Wundta, psychologowie powinni zajmować się badaniem doświadczenia bezpośredniego, a nie pośredniego. • Gdy opisujemy nasze doznania wywołane gorączką • i mówimy „Jest mi gorąco, jest mi przykro, mam sucho w ustach”, to relacjonujemy nasze doświadczenie bezpośrednie. • Gdy mówimy: "Mam gorączkę", odnosimy się do pośredniego. • Doświadczenie pośrednie dostarcza nam informacji lub wiedzy. • Bezpośrednie doświadczenie jest skierowane na samo przeżywanie. • Na przykład, gdy patrzymy na różę i mówimy: „Ta róża jest czerwona", stwierdzenie to sugeruje, że głównym przedmiotem zainteresowania jest kwiat, a nie fakt, że doświadczania "czerwieni". • Według Wundta, podstawowe ludzkie doświadczenia - takie jak doświadczenia czerwieni czy przykrości – tworzy stany świadomości (elementy psychiczne), które psychika aktywnie organizuje.

19. Technika introspekcji wg Wundta • Introspekcję, czyli spostrzeganie wewnętrzne, uprawiano w laboratorium Wundta zgodnie ze sformułowanymi przez niego zasadami i warunkami: Obserwatorzy muszą być • zdolni do określenia, kiedy proces introspekcji rozpoczyna się. • być w stanie gotowości lub wytężonej uwagi. • Relacjonować doznania w trakcie spostrzegania (aktualnie) • Manipulacja warunkami stanowi istotę metody eksperymentalnejwięc musi istnieć możliwość wielokrotnego powtórzenia obserwacji i różnicowania warunków eksperymentalnych. • Wundt zalecał, aby jego obserwatorzy przechodzili staranne i długotrwały trening w zakresie introspekcji.Dzięki temu, mogli relacjonować swe doświadczenie niemal natychmiast i automatycznie. • Wundt nie akceptował swobodnego opisu swoich wewnętrznych obserwacji, a oczekiwał wypowiedzi relacje dot. • jakości doznania, • ich natężenia • czasu trwania, • doznawanej przyjemności czy przykrości.

20. Apercepcjajako organizacja elementów doświadczenia • W jaki sposób to jednolite, świadome doświadczenie powstaje z części składowych? • Wundt wyjaśniał to zjawisko za pomocą teorii apercepcji. • Proces organizacji elementów psychicznych w całość jest syntezą (twórczą), która przez składanie lub łączenie elementów tworzy nowe właściwości. • Wundt napisał: • "Każda psychiczna mieszanina ma cechy, które w żaden sposób nie są sumą cech jej elementów" (Wundt, 1896, s. 375). • Słownik psychologiczny • *Apercepcja - proces aktywnej organizacji elementów psychicznych. TeorięapercepcjisformułowałJohann Friedrich Herbart (1776-1841).

21. Ich własnymi słowami • Oryginalny materiał źródłowy na temat prawa rezultant psychicznych i zasady syntezy twórczej, zaczerpnięty z Grundriss der Psychologie (1896) Wilhelma Wundta: • Prawo rezultant psychicznych wyraża się w fakcie, że każdy psychiczny wytwór wykazuje właściwości, które wprawdzie mogą być pojęte na podstawie właściwości jego elementów, skoro tylko są one dane, ale które wszelako żadną miarą nie mogą być uważane za prostą sumę właściwości tych elementów. Harmonia tonów jest pod względem swoich przedstawieniowych i uczuciowych właściwości czymś więcej niż zwykła suma pojedynczych tonów. W przestrzennych i czasowych przedstawieniach porządek przestrzenny i czasowy jest wprawdzie w całkowicie prawidłowy sposób ugruntowany we współpracy elementów, które tworzą to przedstawienie; ale nadal sam porządek nie może być w żaden sposób uważany za właściwość, która należy do samych elementów wrażeniowych. Teorie natywistyczne, które czynią takie założenie, wikłają się w nierozwiązywalne sprzeczności i muszą, o ile dopuszczą późniejsze zmiany w pierwotnych wyobrażeniach przestrzennych i czasowych pod wpływem określonego doświadczenia, ostatecznie przyjąć w pewnym zakre- sie założenie o powstawaniu nowych właściwości. Wreszcie w przypadku funkcji apercepcyjnych, czynności wyobrażania i rozumienia, prawo to wyraża się w jasnej formie, kiedy części składowe, połączone poprzez apercepcyjną syntezę, nie tylko uzyskują w całościowym przedstawieniu, które jest rezultatem ich połączenia, nowe znaczenie, oprócz znaczenia, które miały w stanie izolowanym, ale kiedy także samo całościowe przedstawienie jest nową treścią psychiczną, którą wprawdzie umożliwiły te części składowe, niemniej jednak nie była ona jeszcze w nich zawar- ta. Wydaje się to najbardziej widoczne w bardziej złożonych wytworach syntezy apercepcyjnej, jak np. w dziele sztuki czy logicznym myśleniu. • W prawie rezultant psychicznych znajduje w ten sposób swój wyraz zasada, którą możemy nazwać, przez wzgląd najej konsekwencje, zasadą syntezy twórczej. Od dawna uznawano ją w przypadku wyższych dzieł duchowych, ale na ogół nie stosowano jej do innych procesów psychicznych, ba, z powodu fałszywego pomie- szania z prawami przyczynowości fizycznej była ona wręcz całkowicie odwracana. Na podobnym pomieszaniu opiera się przekonanie, że istnieje sprzeczność między zasadą syntezy twórczej w sferze duchowej a ogólnymi prawami świata przyrody, mianowicie prawem zachowania energii. Taka sprzeczność jest z góry wykluczona, ponieważ punkty widzenia osądu, a zatem i pomiarów, jeżeli takowe są dokonywa-

22. ne, Są różne w tych dwóch przypadkach i muszą być różne, skoro nauka przyrod- nicza i psychologia mają do czynienia nie z różnymi treściami doświadczenia, ale z jedną i tą samą treścią ujmowaną z różnych stron. [ ... J Fizyczne pomiary odnoszą się do obiektywnych mas, sił i energii, pomocniczych pojęć, które musimy abstra- hować przy ocenianiu obiektywnego doświadczenia i których ogólnym prawom, wyprowadzonym z doświadczenia, nie może zaprzeczyć jakiekolwiek pojedyncze doświadczenie. Pomiary psychiczne natomiast, które dokonywane są przy porów- nywaniu składników psychicznych i ich rezultant, odnoszą się do subiektywnych wartości i celów. Subiektywna wartość całości może wzrastać, jej cel może być inny i pełniejszy w porównaniu z celem jej części składowych, bez jakiejkolwiek zmiany w zakresie odnośnych mas, sił i energii. Mięśniowe ruchy wynikające z zewnętrzne- go działania woli, fizyczne zdarzenia, które towarzyszą spostrzeganiu zmysłowemu, kojarzeniu i czynnościom apercepcji, niezmiennie podlegają zasadzie zachowania energii. Ale przy takiej samej ilości energii może mieć ona w reprezentujących ją duchowych wartościach i celach bardzo różną ilość".

23. Krytyka psychologii Wundta • Przedmiotem krytyki była metoda spostrzegania wewnętrznego, czyli introspekcji. • Krytycy pytali: • kiedy introspekcje dokonywane przez różnych obserwatorów daje różne wyniki, jak mamy stwierdzić, kto stosuje tę metodę prawidłowo? • Odpowiedź Wundta: • Eksperymenty z użyciem introspekcji nie mogą dawać zawsze zgodnych wyników, ponieważ spostrzeganie wewnętrzne jest doświadczeniem indywidualnym. Niezgodności w wynikach nie mogą być zatem rozstrzygnięte przez powtarzanie sytuacji spostrzegania. • Wundt dostrzegał tę wadę, ale był przekonany, że dzięki szkoleniu i większemu doświadczeniu obserwatorów metodę tę będzie można ulepszyć.

24. Wpływ Wundta • Praktycznie wszyscy wpływowi psycholodzy przełomu stulecia ( oprócz samotnika Ebbinghausa) byli uczniami Wundta albo uczniami jego uczniów. • Laboratorium psychologiczne w Lipsku zdefiniowało psychologię • Wundt przyciągnął wielką liczbę studentów nie tylko z Niemiec. Spośród Amerykanów byli to • G. Stanley Hall(który zrobił doktorat pod kierunkiem Williama Jamesa), • James McKeenCattell(który był pierwszym asystentem Wundta) • Frank Angell. • Edward Bradford Titchener, był wpływowy m uczniem brytyjskim. • Innym, raczej negatywnym wpływem Wundta był ograniczenie psychologii eksperymentalnej do prostych procesów myślowych i zarazem pozostawienie poza podejściem eksperymentalnym problematyki wyższych procesów umysłowych, języka, społeczeństwa i kultury.

25. Herman Ebbinghaus(1850-1909) (Samotnik) • Ebbinghaus nie był uczniem Wundta. • TrzylataprzedutworzeniemprzezWundtalaboratorium w Lipsku, EbbinghauskupiłwielkiegodziełaFechnera, Elementeder Psychophysik. • Matematyczne podejście Fechnera do zjawisk psychicznych było dla Ebbinghausafascynującym odkryciem. Postanowił dokonać w psychologii tego, co Fechner zrobił w psychofizyce - opierając się na ścisłych i systematycznych pomiarach zastosować metody eksperymentalne do wyższych niż zmysły procesów psychicznych. • To przypadkowe zdarzenie wywarło wielki wpływ na jego myślenie i ostatecznie na kierunek nowej psychologii.

26. Pomiar pamięci • Jeśli chodzi o podstawową miarę zapamiętywania -uczenia się, Ebbinghauszaadaptował technikę pochodzącą od angielskich asocjacjonistów, • Natomiast Fechner, mierzył intensywność wrażenia zmysłowego, za pomocą pomiaru natężenia bodźca zmysłowego niezbędnego do wytworzenia ledwie dostrzegalnej różnicy we wrażeniach. • Kierując się jednym i drugim, Ebbinghausdoszedł on do wniosku, że trudność z nauczeniem się określonego materiału można zmierzyć przez liczbę powtórzeń potrzebnych do bezbłędnego odtworzenia materiału. • Ebbinghaus mierzył zdolność zapamiętywania, licząc próby lub powtórzenia potrzebne do nauczenia się danego materiału.

27. Rys.1: Krzywa Ebbinghausa. Po zakończeniu nauki następuje szybki spadek ilości zapamiętanych informacji. Połowa materiału (zgłoski bezsensowne) została zapomniana w ciągu pierwszej godziny. Po drugim dniu proces zapominania ulega wyraźnemu spowolnieniu

28. Krzywa zapominania Ebbinghausa

29. Wpływ Ebbinghausa na psychologię eksperymentalną • Ebbinghausnie wniósł teoretycznego wkładu do psychologii. Nie stworzył formalnego systemu ani nie miał uczniów • Jednak miarą wpływu prac Ebbinghausa jest przejście próby czasu. • Według takiego kryterium, Ebbinghaus może być uznany za bardziej wpływowego od Wundta, twórcy pierwszego laboratorium psychologicznego, w Lipsku • Prace Ebbinghausawniosły obiektywizm, pomiar ilościowy i eksperymentowanie do badań nad pamięcią- uczeniem się, które to zagadnienie pozostało głównym przedmiotem części XX-wiecznej psychologii. • Dzięki Ebbinghausowi, spekulacje nad kojarzeniem wyobrażeń przekształciły się ze ścisałe i systematyczne badania naukowe. .

30. Po I wojnie światowej system Wundta zmagał się z coraz silniejszą konkurencją w świecie niemiecko-języcznym. • Pod koniec życia Wundta powstały w Europie i w Stanach Zjednoczonych inne szkoły myślenia, które odsunęły w cień jego poglądy: • Fenomenologia i • psychologia postaci w Niemczech, a • psychoanaliza w Austrii, • funkcjonalizm i • behawioryzm w Stanach Zjednoczonych.

31. Inne niemieckie szkoły myślenia Fenomenologia i psychologia postaci w Niemczech, a psychoanaliza w Austrii,

32. Wczesna psychologia fenomenologiczna

33. Fenomeologia • Wpływ Brentany może tłumaczyć, dlaczego Stumpfprzyjął mniej rygorystyczne podejście do psychologii niż to, które Wundt uważał za właściwe. • Stumpf dowodził, że podstawowymi danymi dla psychologii są fenomeny. • Fenomenologia - rodzaj introspekcji, którą popierał Stumpf - odnosi się do badania bezzałożeniowego doświadczenia, tzn. tak, jak ono jest nam dane. • Stumpf nie zgadzał sił z Wundtem, że należy rozkładać doświadczenie na elementy. Był przekonany, że analiza doświadczenia - przez redukowanie go do treści lub elementów psychicznych - czyni je sztucznym i abstrakcyjnym, a więc nienaturalnym. Stumpf po prostu odmawiał uznania rezultatów ustalonych w laboratorium Wundta w Lipsku.

34. OSWALD KULPE (1862-1915) • W roku 1896, jeden z asystentów Wundta z Lipska Oswald Külpe (1862–1915), założył nowe laboratorium psychologiczna w Wűrzburgu. • Do Külpego wkrótce dołączyli inni młodzi psychologowie Narziß Ach (1871–1946),  • Karl Bühler (1879–1963),  • Ernst Dürr (1878–1913),  • Karl Marbe (1869–1953), and  • Henry Jackson Watt (1879–1925). 

35. Spór Kűlpego z Wundtem o przedmiot psychologii i jej metody badań • Zgodne z poglądem Wundta, eksperymentowanie na wyższych procesach poznawczych jest niemożliwe. • Jednak kilka lat później Kűlpe przekonał się jednak, że procesy myślenia mogą być badane eksperymentalnie. • Przecież Ebbinghausprowadził badania nadpamięcią, innym wyższym procesem psychicznym. Jeśli pamięć można badać w laboratorium, dlaczego nie można tego samego zrobić zmyśleniem? • Co znaczało, że Kulpekwestionuje definicję przedmiotu psychologii sformułowaną przez Wundta.

36. Systematyczny eksperyment introspekcyjny • Kűlpe opracował metodę, którą nazwał systematycznym eksperymentem introspekcyjnym. Polegała ona wpierw na wykonaniu przez badanych złożonego zadania (np. ustalenie logicznych powiązań między pojęciami), a następnie na retrospektywnej relacji na temat procesów poznawczych przebiegających podczas zadania. • Innymi słowy, badani podejmowali jakiś wyższy proces psychiczny, taki jak myślenie, a potem analizowali, jak myśleli . • Wundt zabraniał wykorzystywania w swoim laboratorium takich retrospektywnych (podawanych post factum) relacji. Wszak badał on świadome doświadczenie teraz - bezpośrednio, a nie retrospektywnie - potem. • Wundt był tak zirytowany metod Kűlpego, że nazywał ją "udawaną" introspekcją.

37. Fenomenologiczna metoda badań • metoda introspekcyjna Stumpfa, polegająca na badaniu doświadczenia tak, jak ono jest dane i niepróbująca redukować je do elementarnych składników. • A także - teoria poznania oparta na bezzałożeniowym opisie bezpośredniego doświadczenia, tak jak ono jest dane, nierozkładalnego ani nieredukowalnego do jego elementów. • UczeńStumpfa, Edmund Husserl, zapoczątkowałpóźniejkierunekfilozoficznyzwanyfenomenologią; z ruchutegorozwinęła siępsychologiapostaci.

38. Spostrzeganie wewnętrzne a systematyczny eksperyment introspekcyjny • Wundt był przeciwny temu, żeby badani szczegółowo opisywali subiektywne, świadome doświadczenia. Większość jego prac badawczych skupiała się na obiektywnych, ilościowych pomiarach psychofizycznych, dotyczących np. czasów reakcji czy oceny ciężaru. • Systematyczny eksperyment introspekcyjny Kűlpego kładł natomiast nacisk na szczegółowe, subiektywne i jakościowe relacje badanych na temat natury ich procesów myślowych. Proszono ich o opisanie złożonych operacji myślowych, jakie wykonali podczas ekspozycji na zadanie eksperymentalne. • Reasumując, deklarowanym celem Kűlpe’go był rozszerzenie Wundtowskiegoujęcia przedmiotu psychologii, tak aby włączyć do niego wyższe procesy psychiczne, oraz udoskonalenie metody introspekcyjnej.

39. Spór Kulpe -Wundt dot. myślenie nieobrazowego • Badania procesów myślowych przeprowadzone przez Kűlpego za pomocy systematycznego eksperymentu introspekcyjnego potwierdziły przeciwny pogląd - mianowicie, że myśli nie musi towarzyszyć jakakolwiek zmysłowa czy wyobrażeniowa treść. • Wundta zakładał, że porównawczej oceny ciężarów badani zachowują wyobrażenie pierwszego ciężaru i porównują go z wrażeniem zmysłowym ciężaru drugiego. • Jednak w badaniach Karla Marbego nad porównawczą oceną ciężarów, badani nie potrafili powiedzieć, skąd przyszła im do głowy taka a nie inna ocena ciężaru przedmiotu. • Odkrycie to zaczęto określać jako myślenie nieobrazowe, co miało wyrażać ideę, że znaczeniom myśli nie musi towarzyszyć jakikolwiek zmysłowy czy wyobrażeniowy składnik.

40. Psychologia postaci

41. Max Wertheimer (1880–1943) • Teorię postaci( Gestalt-Theorie) zapoczątkował w roku 1912 Max Wertheimer w artykule dotyczącym zjawiska Fi • Zjawisko Fi - to złudzenie wzrokowe w którym dwa stałe punkty, które zapalają się na przemian zdają się być pojedynczym punktem świetlnym, który zmienia swoje położenie z jednego miejsca na drugie. • Celem jego krytyki była strukturalistyczna (atomistyczna) psychologia von Helmholtza(1821–1894) i Wundta(1832–1920), jak i innych psychologów europejskich tego czasu.

42. http://en.wikipedia.org/wiki/File:Phi_phenomenom_no_watermark.gifhttp://en.wikipedia.org/wiki/File:Phi_phenomenom_no_watermark.gif

44. Spostrzeganie postaci • Zwykle w widzeniu ktoś widzi wcześniej koło – które jest dane bezpośrednio ( nie jest zapośredniczona przez proces sumowania). • Dopiero po pierwotnym ujęciu wzrokowym, ktoś może dostrzec, że koło złożone jest z gwiazd albo kropek.

45. Teoria postaci w spostrzeganiu • Zwolennicy tej teorii przyjęli zasadę prymatu całości nad częściami, dokładniej obrazu percepcyjnego nad składnikami sensorycznymi. To odgórna teoria percepcji (top- down). • Oto eksperyment potwierdzający tę teorię: • Badania Navona ( 1977) • E. krótko eksponował na ekranie litery złożone z liter, prosząc o identyfikację liter (złożonych odrębnie od liter składowych) i odwrotnie – samych liter składowych. • Wyniki • Ujawniły, że czas identyfikacji liter złożonych był krótszy od liter składowych, kiedy litery składowe były jasno identyfikowalne. • To potwierdza prymat całości nad częściami, „lasu nad drzewami.”

46. EksperymentNavon’a(1977) Co to?

47. Zasady organizacji percepcyjnej Kiedy bodźce są: • blisko siebie • są podobne • są symetryczne • tworzą dobrą kontynuację • dają się „zamknąć,” to automatyczne tworzą wzrokową konfigurację, „postać.”

49. Zasady organizacji percepcyjnejwg. Wertheimera (1923) Zamykanie Bliskość Podobieństwo powiązanie • Ciągłość Symetria

50. Strukturalizm angielski Psychologia Edwarda Titchenera