Download
1 / 82
850 likes | 1.21k Views
EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. EĞİTİM SİSTEMİ. Çıktılar. Girdiler. Eğitim – Öğretim Süreci. Geri – Bildirim ( değerlendirme ). Eğitim ve öğretim sürecinde ölçme ve değerlendirmenin yerinin formüle edilmesi:. ÖLÇME. Geniş anlamıyla;
E N D
EĞİTİM SİSTEMİ Çıktılar Girdiler Eğitim – Öğretim Süreci Geri – Bildirim ( değerlendirme )
Eğitim ve öğretim sürecinde ölçme ve değerlendirmenin yerinin formüle edilmesi:
ÖLÇME Geniş anlamıyla; Herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılarla yada sembollerle ifade etmektir. (Turgut-1986) Başka bir ifadeyle; Nitelikleri nicelendirme işlemidir. Ölçme: Bireyin yada bireylerin belli bir özelliğe sahip olma derecesinin sayısal olarak betimlenmesidir.
Eğitim sürecinde Ne Kadar? Sorusunun cevabı bulunmaya çalışılır. Eğitim-öğretim sürecinde başarı ölçmede sembollerden çok sayıları kullanırız. Buna bir örnek: Bir öğrencinin bir dersteki başarısını (50 Puan) belirlemede (nicel olarak ifade etmede)yapılan işlemler: • Ölçülecek nitelikler – özellikler (davranışlar) belirlenir. • Bu davranışları ölçecek soruların belirlendiği bir ölçme aracı hazırlama ve uygulama (gözlemleme) • Ölçülecek niteliğin yada özelliğin ifadesi (sayı yada sembolle)
ÖRNEK • Masanın boyu 160 cm. (Sayı ile ifade) • Bu gün havanın sıcaklığı 38 0C’ dır. (Sayı ile ifade) • Ahmet Tarih dersinden 80 puan aldı. • Bu takım elbisenin fiyatı 190 YTL’dir. • Öğrencinin sınav kağıdındaki cevaplara puan verilmesi işlemi Nesnelerin olayların özellikleri Sayı yada sembolle ifade Gözlem ÖLÇME
ÖLÇEK Nesnelere verilen sayıların anlamlarını ya da nesnelere sayılar vermede ve nesnelere verilen sayıların kullanılmasında uyulması gereken kurallar ile kısaltmaları belirtmek için kullanılır.(Erdoğan 1984) İkinci anlamda ölçek; Cetvel, metre gibi ölçme araçları üzerindeki bölmeleri ya da belli başlangıç noktasından itibaren değişmez bir birimle bölümlenmiş bir ölçme aracını belirtmek için kullanılır.. (Tekin 1982) Başlıca ölçek türleri: sınıflama,-sıralama-eşit aralıklı ve oran ölçekleridir. Eğitimde kullanılan ölçek türleri sıralama ve eşit aralıklı ölçeklerdir.
DEĞERLENDİRME Değerlendirme, ölçme sonuçlarının aynı alana ait bir kriter ile kıyaslanarak bir değer yargısına ve oradan da bir karara ulaşma sürecidir. (Yılmaz-1998) Ölçme sonuçlarını karşılaştırdığımız yada kıyasladığımız sabit değere Kriter (ölçüt) denir.
ÖRNEK Öğrencinin başarılı sayılabilmesi için istendik davranışların %50 ‘sini kazanmış olması.(mutlak ölçüt) Bir derse en az %20 devamsızlık hakkının bulunması. Sınıf geçme notunun 100 üzerinden en az 50 olması. Sınıfta en iyi iki öğrenciyi belirlemek. (Bağıl ölçüt) Sınıfın aritmetik ortalamasının üzerinde olanları başarılı kabul etmek.
Programların Değerlendirilmesi. Öğretimin etkililiğini değerlendirme Öğrenme eksikliklerinin saptanması. Öğrencinin ilgi ve yeteneğinin saptanması. Öğrenci başarısının değerlendirilmesi. NE AMAÇLA DEĞERLENDİRME YAPILIR
TEST PLANI Ölçme amaç ve kapsamını belirleme, Ölçülecek davranışı belirleme, Belirtke tablosu yapma, Soru sayısını saptama ve yazma, Soruları gözden geçirme ve yazma, Soruları çoğaltmaya hazırlama, Soruları çoğaltma Uygulama puanlama
ÖLÇME ARAÇLARININ NİTELİKLERİ: GÜVENİRLİK : Aynı araçla peş peşe yapılan ölçmede sonuç ( yada en azından sıralama ) değişmiyorsa yapılan ölçme güvenilir demektir. Bir başka deyişle; ölçmede tesadüfi hataların bulunmaması durumudur.
ÖLÇME HATALARI SABİT HATA: Bir ölçmede sonuca aynı miktar hatanın karışması durumudur. örneğin ;Cetvelde 0 yerine 1’den başlayarak 1 cm kısa ölçme, bir sınavda 20 puanlık bir sorunun hiç bir öğrenci tarafından cevaplanamaması yüzünden 100 yerine 80 puan üzerinden ölçme vs.
SİSTEMATİK HATA ( Yanlılık / Taraflılık ) : Hatalı bir ölçme aracının bir ölçmede tekrarlı kullanımına sistematik hata denir. Örneğin : Kız öğrencilere erkek öğrencilerden fazla puan verme veya tersi, güzel yazıya, dilbilgisine puan verme vb.
TESADÜFİ HATALAR : Ölçmeye karışarak ölçme sonucunu etkileyen, fakat nereden, ne kadar ve nasıl karıştığı belli olmayan hatalara tesadüfi hatalar denir. Örneğin :Sınav kağıdını dikkatsiz okuma, sonuçları yanlış hesaplama, ölçme aracını dikkatsiz kullanma vs.
GÜVENİRLİĞİ ARTTIRMA YOLLARI : Soru sayısı az olmamalı Sorular açık, anlaşılır ve kesin cevaplı olmalı. Sınav süresi, bilen bütün öğrencilerin bütün soruları cevaplandırmalarına yetmeli. Bir soru, sınava katılanların en az yarısı tarafından doğru olarak cevaplandırılabilmeli. Puanlama objektif olmalı. Çeşitli uzmanlar aynı cevaplara aynı puanı verebilmeli. Ölçme hatalarından mümkün olduğunca kaçınılmalı..
GEÇERLİK : Bir ölçme aracının ölçmek istediği özelliği, başka özelliklerle karıştırmadan ölçmesine geçerlik denir. Örneğin : sözlü yazılısı yapma, zamanın yetmemesi, yazı güzelliğine not verme / vermeme vb.
GEÇERLİK TÜRLERİ : KAPSAM GEÇERLİĞİ : Ölçme aracının kapsam olarak işlenmiş olan tüm konuları kapsamasıdır.
YORDAMA GEÇERLİĞİ : Sınavın öğrencinin gelecek öğrenimi hakkında tahmin ve yordama yapabilme özelliğidir. Öğrencinin bir üst öğretim basamağını başarıyla tamamlayıp tamamlayamaya-cağı hakkında ışık tutması anlamını içerir.
GEÇERLİĞİ ARTTIRMA YOLLARI : Her soru bir hedef davranışı ölçmelidir. Her soru, bilenlerin doğru cevaplandırabileceği, bilmeyenlerin ise doğru cevaplandıramayacağı nitelikte olmalıdır. Sınav, hem kapsayıcı hem dengeli (her hedefi temsil edebilen) bir tarzda olmalıdır. Sınav, güvenilir olmalıdır. Güvenirlik yoksa geçerlik de yoktur. Soruların zorluğu iyi ayarlanmalı, bütün öğrencilere hitap etmelidir.
KULLANIŞLILIK Ölçme aracının hazırlanma zamanı, uygulama süresi ve puanlama süresinin ve kolaylığının olması yanında ekonomik olması demektir.
YAZILI YOKLAMALAR Soruların yazılı olarak verilerek, cevapların öğrenciden yazılı olarak istendiği az sorulu sınav tipine yazılı yoklama denir. kullanımı yaygın fakat geçerlik ve güvenirliği düşüktür.
YAZILI YOKLAMALARIN ÖZELLİKLERİ Sorular yazılı verilir. Cevaplar yazılı istenir. Soru sayısı azdır. Geçerliği düşüktür. ( süreyi yetiştireme- yen öğrencilerin yazma hızını da ölçmeye çalışıldığı için ) Hazırlaması kolay ve kısadır. Cevaplama ve puanlama süresi uzundur.
Öğrenci cevabı kendisi düşünüp bulmak zorundadır. Puanlamada güvenirlik düşebilir. İleri düzeyli davranışları da ölçebilir. Cevaplar istenmeyen yönlere çekilebilir. Doğru cevabı şans yoluyla bulma olasılığı yoktur. YAZILI YOKLAMALARIN ÖZELLİKLERİ
Soru yazmada dikkat edilecek hususlar Sorular açık ve anlaşılır olmalıdır. Cevaplar soru ile sınırlandırılmalıdır. Uzun cevaplardan çok, kısa cevap gerektiren sorular olmalıdır. Sorular birbirinden bağımsız cevaplandırılabilecek tarzda olmalıdır. Soruda ifade ve yazım hatası olmamalıdır. Soru bir kaynaktan doğrudan ( bir konu başlığı gibi ) alınmamalıdır.
YAZILI YOKLAMALARIN PUANLAMASI GENEL İZLENİMLE PUANLAMA SINIFLAMA YOLUYLA PUANLAMA SIRALAMA YOLUYLA PUANLAMA CEVAP ANAHTARI İLE PUANLAMA
Bir kelime, bir rakam yada bir cümle ile cevaplandırılabilecek sorulardan oluşan ölçme araçlarıdır. KISA CEVAPLI TESTLER
Cevapları kısadır. Cevaplar sınırlıdır. Puanlama çok objektif değildir. Geçerliği yazılı yoklamalara oranla fazladır. Her öğretim basamağında uygulanabilir. Soru hazırlama ve puanlama kolaydır. ÖZELLİKLERİ
SORU KİPİNDEKİ SORULAR: sorular soru cümlesi biçimindeki sorulardan oluşur. Örneğin : Ölçme ne demektir? TÜRLERİ
EKSİK CÜMLE TİPİ SORULAR: cümle içinde boşluk bırakarak bu boşluğa cevap vermeyi gerektiren sorulardan oluşur. Örneğin : Herhangi bir …………..gözlemek ve gözlem sonucunu …………… yada sembollerle ifade etmektir. TÜRLERİ niteliği sayı
Sorular açık ve anlaşılır olmalıdır. Sorular önemli bir bilgiyi ölçmelidir. Bilinen bir kaynaktan doğrudan alınmamalıdır. Soru cevap için ipucu barındırmamalıdır. Sorular bir birinden bağımsız cevaplandırılabilmelidir. Eksik cümledeki sorularda boşluklar aynı uzunlukta olmalıdır. Soruda bir yada ikiden fazla boşluk olmamalıdır. Soru yazmada dikkat edilecek hususlar.
Kritik bir cümlenin doğru veya yanlış olduğuna karar verme ölçülür. Şans faktörü en yüksek ölçmedir. Bu nedenle “düzeltme” veya şans faktörünü azaltma formülü kullanılalı (her yanlış bir doğruyu götürür). Yalnız bu tür sorularla sınav yapılıyorsa, soru sayısı en az 50 olmalıdır. Cümlelerin yarısı doğru, yarısı yanlış hazırlanmalıdır. Sıralanmaları da belli sistematiklere göre olmalıdır. Cümle “doğru” veya “yanlış” olmalıdır. Cümleler çok uzun olmamalıdır. DOĞRU – YANLIŞ TESTLERİ
Ayrıntılar değil, ana konu ve noktalar sorulmalıdır. Sorular birbirinin cevabını içermemelidir. Cümlenin yanlışı önemsiz bir noktada olmamalıdır. Aracın başında mutlaka kaç yanlışın bir doğru cevabı götüreceğine dair açıklama olmalıdır. Bu sınavda kopya çekme kolaydır. Ancak çok sayıda soru ile dersin her tarafının ölçülmesi sağlanmış olur.
Bir sorunun cevabının verilen seçenekler arasından seçilerek verilmesini sağlayan sorulardan oluşan ölçme aracına çoktan seçmeli test denir. Seçmeli testlerde soruya MADDE adı verilir. Bir madde, madde kökü ve seçenek-lerden oluşur. Seçenekler ise doğru yanıt ve çeldirici denilen yanlış yanıtlardan oluşur. ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLER
DOĞRU CEVABA GÖRE SINIFLAMA : • Doğru cevabı kesin ve tek olan maddeler. • Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler. • Birleşik cevap gerektiren maddeler. • Doğru cevabı gizli maddeler. ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLERDE madde türleri
MADDE KÖKÜNE GÖRE SINIFLAMA : • Madde kökü soru kipinde olan maddeler. • Kökü eksik cümle tipinde olan maddeler. ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLERDE madde türleri
