Τα βασικά θέματα της εισήγησης

1. Το επαγγελματικό προφίλ του μηχανικού στην ελληνική οικονομία: Παρούσα κατάσταση, διαχρονική εξέλιξη και μελλοντικές προοπτικές Γ. ΛιάγκουραςΕπίκουρος Καθηγητής,Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Παν/μιο Αιγαίου &Επιστημονικός Συνεργάτης,Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ), ΕΜΠ

2. Τα βασικά θέματα της εισήγησης • Σχέσεις εργασίας των μηχανικών (το πρόβλημα των οιονεί μισθωτών) • Κλάδοι απασχόλησης (η σημασία των υπηρεσιών - τριτογενοποίηση) • Τομείς αρμοδιοτήτων (παραδοσιακές & νέες αρμοδιότητες) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

3. Εξέλιξη της αρχικής απασχόλησης στους τυπικά ελεύθερους επαγγελματίες Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

4. Κλάδος οικονομικής δραστηριότητας στην αρχική απασχόληση Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

5. Κλάδος οικονομικής δραστηριότητας στην αρχική απασχόληση (ΕΜΠ) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

6. Τομείς αρμοδιοτήτων στις επιχειρήσεις στην αρχική απασχόληση Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

7. Υπάρχουν περιθώρια για άσκηση δημόσιας πολιτικής στο χώρο των οιονεί μισθωτών; • 1η λύση: Νομική απαγόρευση - επέκταση του νόμου 2639/1998 και στους μηχανικούς (Νομικός ιδεαλισμός) • 2η λύση:Ριζική αναμόρφωση του εργατικού δικαίου ώστε να καλύπτει όλες τις μορφές της απασχόλησης (πολύ μακροχρόνια προοπτική) • 3η λύση: Αναγνώριση της οιονεί μισθωτής εργασίας + Στοιχειώδη δικαιώματα μισθωτής εργασίας (π.χ. Ιταλία) – (Σταδιακή άλωση του εργατικού δικαίου) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

8. Ψάχνοντας το προφίλ του μηχανικού στη μετα-βιομηχανική εποχή • Μετα-βιομηχανική οικονομία = κυρίαρχος ρόλος των άϋλων συνιστωσών πάνω στις υλικές • Τι σημαίνει σχεδιασμός και διαχείριση συστημάτων όπου κυριαρχεί το άϋλο στοιχείο; • Ελληνικές ιδιαιτερότητες: • Α) Κατασκευές αντί για βιομηχανία • Β) Τάση απόρριψης των αλλαγών με βάση ένα ‘φυσικό’ μοντέλο μηχανικού – αυτό των δεκαετιών 1960 και 1970 Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

9. Τρία παραδείγματα της τάσης για διατήρηση του status quo στο χώρο των μηχανικών • Ετεροαπασχόληση; (Θέσεις οικονομίας και διοίκησης, και ειδικότητες με μεγάλη ζήτηση, ≥ αμοιβές και βαθμός ικανοποίησης) • Η μείωση των κοινοτικών πόρων προς τον κλάδο των κατασκευών είναι αντι-αναπτυξιακή; (έλλειψη επιστημονικής θεμελίωσης) • Οι νέες ειδικότητες θα έχουν προβλήματα απορρόφησης στην αγορά εργασίας; (Διάψευση από την τελευταία έρευνα το ΤΕΕ[2004]) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

10. Aπασχόληση και εκπαίδευση των μηχανικών σε αντικείμενα οικονομίας και διοίκησης: Διεθνείς τάσεις και ελληνική πραγματικότητα Γ. Λιάγκουρας Επίκουρος Καθηγητής,Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Παν/μιο Αιγαίου &Επιστημονικός Συνεργάτης,Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ), ΕΜΠ

11. Η δομή της εισήγησης • Οι διεθνείς τάσεις στην οικονομία και στο επαγγελματικό προφίλ του μηχανικού • Οι διεθνείς τάσεις στην εκπαίδευση μηχανικών σε αντικείμενα οικονομίας και διοίκησης (κυρίως σε προπτυχιακό επίπεδο και εκτός από το industrial engineering) • Οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας ευνοούν την «παραγωγή» μηχανικών οικονομίας και διοίκησης; Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

12. Οι διεθνείς τάσεις στην οικονομία και στο επαγγελματικό προφίλ του μηχανικού • Ο καταμερισμός εργασίας ανάμεσα στην τεχνική και οικονομική προσέγγιση αποδείχτηκε επιζήμιος σε μίκρο και μάκρο επίπεδο • Αύξηση της πολυπλοκότητας και της αβεβαιότητας των οικονομικών συστημάτων. Ανάγκη για socio-economic and managerial engineering • Το κύριο μέρος του παγόβουνου: Η ανάδυση του μετα-βιομηχανικού καπιταλισμού Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

13. Το Γερμανικό μοντέλο του οικονομολόγου μηχανικού • Για πρώτη φορά στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου (1926) • Η πιο συνήθης αναλογία μεταξύ των μαθημάτων οικονομίας και διοίκησης και των τεχνικών μαθημάτων είναι 1:1 • Τα τεχνικά μαθήματα αντιστοιχούν σε κάποια από τις παραδοσιακές ειδικότητες μηχανικού • Πολύ πιο ευρύ αντικείμενο από το αγγλοσαξoνικό industrial engineering (Technology management --> Management) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

14. Το αμερικανικό μοντέλο • Στόχος: Η παραγωγή μηχανικών που θα αξιοποιούν τις γνώσεις τους σε μαθηματικά και πληροφορική στην επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων στη διοίκηση επιχειρήσεωνκαι στα χρηματο-οικονομικά • Τα προσφερόμενα μαθήματα των παραδοσιακών ειδικοτήτων μηχανικού είναι από ελάχιστα έως ανύπαρκτα • MIT, Sloan Management School (MIT=Management-Innovation-Τechnology), Management Science • Princeton Univ., Operations Research and Financial Engineering Dept • Stanford Univ., Management Science and Engineering Dept (+κατεύθυνση «Τεχνολογία και Δημόσια Πολιτική») Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

15. Που οφείλονται οι διαφορές ανάμεσα στο γερμανικό και στο αμερικάνικο μοντέλο; • Οι ανάγκες των δύο οικονομιών είναι διαφορετικές: Ενώ η γερμανική οικονομία στηρίζεται ακόμη στη βιομηχανική της βάση, η αμερικανική οικονομία έχει ειδικευτεί σε τομείς των υπηρεσιών οι οποίοι είναι έντασης τεχνολογίας • Το γεγονός ότι το γερμανικό μοντέλο εκπαίδευσης οικονομολόγων μηχανικών έχει πίσω του μεγάλη ιστορία, σημαίνει ότι δύσκολα θα μπορούσε να ανατραπεί στη βασική του φιλοσοφία (‘path dependence’). Αντίθετα τα αμερικανικά Πανεπιστήμια που μπήκαν σε αυτόν τον χώρο σχετικά πρόσφατα, έχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες και δυνατότητες να καινοτομήσουν και να παράγουν μηχανικούς της μετα-βιομηχανικής εποχής, δηλαδή μηχανικούς που θα ειδικεύονται στο σχεδιασμό και έλεγχο συστημάτων στα οποία οι άυλες συνιστώσες υπερέχουν των υλικών. Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

16. Οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας ευνοούν την «παραγωγή» μηχανικών οικονομίας και διοίκησης; • Η μηχανιστική μεταφορά της εμπειρίας των πιο ανεπτυγμένων χωρών στην ελληνική πραγματικότητα οδηγεί συνήθως σε αποτυχία • Η Ελλάδα ανήκε πάντοτε στη μετα-βιομηχανική εποχή…Η μεγάλη κρίση που πέρασε το επάγγελμα του μηχανικού την περίοδο 1985-95 αποσοβήθηκε προσωρινά χάρις την υπερτροφική ανάπτυξη του κλάδου των κατασκευών (ΚΠΣ) • =>Υπάρχει χώρος για την προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα, • Και του γερμανικού μοντέλου (ίδρυση νέων κατευθύνσεων σε παραδοσιακές ‘βιομηχανικές’ ειδικότητες) • Και του αμερικάνικου μοντέλου (ίδρυση νέων Τμημάτων) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

17. Τομείς αρμοδιοτήτων στις επιχειρήσεις των νέων αποφοίτων ΕΜΠ (1996-2001) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

18. Χρόνος εύρεσης της πρώτης απασχόλησης ανά ειδικότητα (έρευνα ΤΕΕ, 1990-2002) Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

19. Συμπεράσματα - Προοπτικές • Αυτό που αρκετοί φορείς συνεχίζουν να θεωρούν ως ετεροαπασχόληση αποτελεί, μαζί με την πληροφορική, την απασχόληση του μέλλοντος για τους μηχανικούς των μη-κατασκευαστικών ειδικοτήτων • Ανάγκη προσαρμογής των προγραμμάτων σπουδών, καθώς και των ειδικοτήτων του ΤΕΕ, στις μακροχρόνιες τάσεις της οικονομίας πριν την έλευση της ύφεσης στον κλάδο των κατασκευών • Αναποτελεσματικότητα της συντεχνιακής λογικής των επαγγελματικών δικαιωμάτων πάνω στην οποία έχει δομηθεί το ΤΕΕ. Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006

20. Nέες αρμοδιότητες στους μηχανικούς • Οι νέες τεχνικές αρμοδιότητες περιλαμβάνουν την έρευνα & ανάπτυξη – προσαρμογή τεχνολογίας, τον έλεγχο-διασφάλιση ποιότητας, την εξυπηρέτηση πελατών μετά την πώληση, την τεχνική υποστήριξη, την πληροφορική υποστήριξη και την εκπαίδευση-κατάρτιση • Oι οικονομικο-τεχνικές αρμοδιότητες στις επιχειρήσεις περιλαμβάνουν τους ακόλουθους τομείς: διαχείριση υλικών, διαχείριση έργων, διαχείριση και προώθηση πωλήσεων, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών τεχνο-(οικο)νομικού περιεχομένου. • Οι διοικητικές αρμοδιότητες στις επιχειρήσεις περιλαμβάνουν τους ακόλουθους τομείς: χρηματοοικονομική διαχείριση, διαχείριση ανθρωπίνων πόρων, διευθυντικές δραστηριότητες. Ελληνική βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ, Αθήνα, 3-5 Ιουλίου 2006