ÖĞRETMENLERİN KARİYER EVRELERİ

1. ÖĞRETMENLERİN KARİYER EVRELERİ Prof. Dr. Ayşen Bakioğlu Celale Esra Arslan

2. Öğretmenlerin Kariyer Evreleri 1. Öğretmenlik Mesleğinde Mesleki Gelişim 2. Öğretmenlik Mesleğinde Kariyer Fuller (1969) Endişeler Teorisi Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli Fessler (1985,1992) Öğretmen Kariyer Modeli Huberman (1989) Öğretmen Kariyer Modeli Yeni Yaklaşımlar ve Araştırmalar

3. Öğretmenlik Mesleğinde Mesleki Gelişim • Öğretmenler göreve başladıkları andan itibaren öğrencilerin gelişime yardımcı olmak için mesleki gelişimlerini de sürdürmektedirler (Bakioğlu,1996). • Planlanan programlar kapsamında öğretim ve öğrenci öğrenmesiyle ilişkili seminerler, workshoplar, meslektaşlarla iş birlikli çalışma ve danışmanlık sayılabilir.(Danielson, 2006:80).

4. Öğretmenlik Mesleğinde Mesleki Gelişim • Öğretmen ihtiyaçlarının belirlenmesi ve planlamanın geliştirilmesi arasında bağlantı kurulması çok önemlidir. Öğretmenler mesleki gelişim aktiviteleri ile kendi ihtiyaçları arasında ilişki kurabildiği sürece mesleki gelişim programları başarılı olarak öğrencinin öğrenmesini direk olarak etkiler (Fiszer, 2004:6). • İnceçay ve Bakioğlu (2010)’na göre ise öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin pozitif yönde ilerlemesi okul müdürünün öğrenme tabanlı bir okul kültürünü yansıtması ile ilişkilidir.

5. Öğretmenlik Mesleğinde Mesleki Gelişim • Öğretmenler için mesleki gelişim programlarına katılmaları genellikle zorunluyken çoğu öğretmen daha iyi öğretmen olmak için mesleki gelişim programlarına katıldıklarını belirtmişlerdir. • Mesleki gelişim programlarında diğer önemli bir faktör ise öğretmende yaşanan değişimlerdir.

7. Öğretmen Değişim Modeli Guskey,2002

8. Yeni Yaklaşım ve Araştırmalar • Olsen ve Anderson (2007), Los Angles’da görev yapan ve erken kariyer evresinde bulunan öğretmenler üzerinde yaptıkları araştırmada bu öğretmenlerin neden çalıştıkları okulda öğretmeye devam ettikleri, neden çalıştıkları okulu değiştirdikleri veya neden çalıştıkları okuldan ayrıldıklarını incelemişlerdir. • Yapılan analizlerde öğretmenlerin çalıştıkları okulda tutunmaları için derin, çeşitli ve başarılı kariyerler gelişimlerinin kabul edilmesi ve desteklenmesinin önemi ortaya çıkmıştır.

9. Öğretmenlik MesleğindeMesleki Gelişim • Öğretmenlerin mesleki hayatları yeterince doğrusal, önceden tahmin edilebilir ve birbiriyle eşit değildir. (Eraut,2004:250, Akt. Cameron,2011). • Rodriguezve McKey (2010), deneyimli öğretmenlerin önemli konularda mesleğe giriş evresinde bulunan öğretmenlere göre farklılıklar gösterdiğini belirtmiştir

10. Öğretmenlik MesleğindeMesleki Gelişim • Deneyimli öğretmenlere önerilebilecek mesleki gelişim aktiviteleri kapsamında eylem araştırması, mentorluk, koçluk, meslektaşını gözlemleme ve yansıtma için fırsatlar verilmesi sayılabilir. • Araştırmacılar mesleki gelişimin öğretmenin kendi çevresiyle de etkileşimlerine dayanan gelişimsel bir süreç olduğunu belirtmişlerdir (Greiman, Walker & Birkenholz, 2005).

11. ( Day, 1999, Akt. Bakioğlu ve İnceçay,2010)

12. Yeni Yaklaşım ve Araştırmalar • Bogler ve Somech (2004), İsrail’deki ilköğretim ve lise okullarında görev yapan 983 öğretmen üzerinde yaptıkları araştırmada örgütsel bağlılığın çalışanın kurumdaki kimliğini, gösterdiği gayret seviyesini ve iş hacmini etkilediği tespit edilmiştir. • Bu araştırmada öz-yeterlilik ve mevki öğretmenin gelişiminde etkili olan 2 boyuttur. • Bu durum öğretmenlerin örgüte ve mesleğe olan bağlılığını arttırmak ve okulun yararı için öğretmenlerin motivasyonunu yükseltmek gayretinde olan okul müdürleri tarafından kabul edilmelidir. Müdürler, öğretmenlerin yüksek seviyede deneyim, yetkinlik ve benlik algısına sahip olmaları için uygun çalışma şartlarını sağlamalıdırlar.

13. Öğretmenlik Mesleğinde Kariyer • Mesleğinin başlangıcında olan öğretmenleri tanımlamak oldukça kolaydır. Bu öğretmenler, öğretmenlik programında okuyan öğrencilerdir ya da 2 yıldan daha az öğretmenlik deneyimine sahip olanlardır. • Deneyimli öğretmenleri tanımlamak daha karmaşıktır. • Literatürde deneyimli öğretmenlerin tanımlanması öğretmenliği deneyimlediği süreye bağlı olarak görünse de 2 yıl, 3 yıl veya 9 yıl üzeri gibi çok farklı süreler söz konusudur. Ancak öğretmenlikte deneyimleme süresi her zaman bir öğretmeni uzman olarak tanımlamaz (Rodriguezve McKey ,2010).

14. Öğretmenlik Mesleğinde Kariyer • Yetişkin gelişimi ve kariyer gelişimi ile ilişki literatüre baktığımızda karşımıza çıkan teori ve çalışmalar, öğretmenlerin kariyerleri boyunca çeşitli noktalarda farklı tutum, bilgi, beceri ve davranışları olduğunu kabul etmektedir. • Gelişim basamaklarına ilişkin her teoride olduğu gibi , öğretmenlerin gelişim basamağı teorisi de öğretmen deneyimlerini birbirinden ayrı evreler olarak ve hiyerarşik bir yapıda varsaymaktadır (Lynn,2002).

15. Öğretmenlik Mesleğinde Kariyer • Gelişim basamakları kapsamında öğretmenlerin özellikleri değiştikçe, mesleki faaliyetleri, ilişkileri ve çıkarları ile ilgili ihtiyaçlarını da buna göre değişecektir (Lynn,2002). • Bununla birlikte gelişim basamaklarını anlamak öğretmenlerin sınıf yönetimini daha etkili hale getirme çabalarında yeterli yardımı sağlamak adına da önem taşımaktadır (Stroot ve diğerleri, 2008).

16. Yeni Yaklaşım ve Araştırmalar • Bakioğlu (1996) , 138 öğretmen üzerinde yaptığı araştırmasında 6 kategori halinde deneyim grupları belirlemiş ve bu grupların her birinin kendi içindeki benzerlik ve farklılıkları analiz ederek deneyime bağlı olarak değişen kariyer evrelerini (Kariyer Girişi Evresi, Durulma Evresi, Deneycilik -Aktivizm Evresi,UzmanlıkEvresi ve Sakinlik Evresi) literatür ile birlikte yorumlamıştır. • Bakioğlu’na göre öğretmenlerin kariyerleri boyunca yaşadıkları evreler, personelin mesleki gelişimini sağlamak ile görevli olan okul yöneticileri için bir gösterge olarak değerlendirilebilir. Merkezi düzeydeki hizmet içi eğitim programları, evreler temel alınarak düzenlenirse kariyer gelişimin aynı evresinde olan öğretmenler için mesleki diyalog fırsatı doğabilir.

17. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi • Fuller’e göre öğretmen kariyeri boyunca bir basamaktan diğerine geçerken ki en önemli değişken öğretmenin bu aşamalarda yaşadığı endişelerdeki farklılıklardır (Barker,2010). • Araştırmasını 2 ayrı bölümde ve öğretmenlik programında okuyan öğrencilerden oluşan küçük gruplar üzerinde gerçekleştirmiştir. • Fuller, ayrıca öğretmenlik öncesinde ve kariyerlerinin başında olan öğretmenlerin öğretimle ilişkili kaygıları üzerine yapılmış olan araştırmaları analiz etmiştir (Alshammari, 2000).

18. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi • Fuller, öğretmenlerin endişelerinin kendileri üzerinden öğretme görevine ve oradan da öğrenci ihtiyaçlarına doğru geçiş yaptığını ve bu geçişin doğrusal olarak öğrenci eğitiminin erken, orta ve geç evrelerinde gerçekleştiğini açıklamıştır (Borich, 1996). Teoride 3 evre yer almaktadır (Alshammari, 2000): 1. Evre: Öğretmenlik Öncesi (Endişe içermeyen) 2.Evre: Erken Öğretme Evresi: (Kişi merkezli endişeler) 3.Evre: Geç öğretme Evresi: (Öğrenci merkezli endişeler)

19. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi 1.Evre:Öğretmenlik Öncesi (Endişe içermeyen) • Öğretimle ilgili endişe çok azdır. • Hayatta kalma ve mesleğe tutunma ön plandadır. • Öğretmen kendinden emin değildir (Barker,2010). • Öğretmenlikle ilgili endişelerin olmadığı bir evredir.

20. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi 2. Evre: Erken Öğretme Evresi: (Kişi merkezli endişeler • Endişeler kişi merkezlidir. • Öğretmenlerin endişeleri arasında kişisel yeterlilik, sınıf yönetimi, içerik yeterliliği, öğretimde gösterdikleri performans ve zaman, öğrenci, kaynaklar gibi öğretme ortamının yönetiminde etkili olan bileşenler yer almaktadır (Barker,2010) .

21. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi 3. Evre: Geç öğretme Evresi: (Öğrenci merkezli endişeler) • Bu evrede artık öğretmen deneyim sahibidir. • Kaygılar öğrenci öğrenmesi, kapasitesi, anlaması, kazanımı ve değerlendirmesi ile ilişkilidir. • Sınıf yönetimindeki disiplin sorunları ve çözümleri, öğrenci öğrenmelerindeki farklılık, müfredat seçimleri öğretmenlerin bu evrede endişe duyduğu konulardır.

22. Fuller (1969) Öğretmen Kariyer Modeli – Endişeler Teorisi • Kişi, görev ve etkiye ait endişeler bir öğretmenin kariyeri içerisinde aylar veya yıllar içerisinde gerçekleşen ve pek çok öğretmenin yaşadığı doğal aşamalardır. • Bazı öğretmenler bu aşamaları diğerlerine göre daha hızı geçebilir. • En etkili ve deneyimli öğretmenler en üst seviyede öğrenci merkezli endişelere sahip olanlardır. • Yüksek kariyer evresinde olan bir öğretmen önceki evrelere geri dönüş yapabilir.

23. Yeni Yaklaşım ve Araştırmalar • Mok (2005, Akt.Barker,2010), 402 öğretmen üzerinde yaptığı araştırmasında öğretmenlerin mesleki yaşamlarını 3 aşamada açıklamıştır. • 1-5 yıl • 6-10 yıl • 11-24 yıl arası deneyime sahip olanlardır. • İstatistiksel analizler sonucunda öğretmenlerin her aşamada açıkladığı on adet endişeleri olduğu görülmüştür.

24. Katz(1972) Öğretmen Kariyer Modeli • Katz meslek öncesi dönemdeki öğretmenlerin mesleki gelişimlerini 4 grup altında incelemiştir (Stroots ve diğerleri, 2008): 1.Aşama Mesleğe Tutunma (Survival) 2.Aşama:Meslekte Sağlamlaşma (Consolidation) 3.Aşama: Kendini Yenileme (Renewal) 4.Aşama: Mesleki Olgunlaşma (Maturity)

25. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 1.Aşama Mesleğe Tutunma (Survival) • Kişisel ve mesleki yeterlilikler sorgulanır. • Öğretmen, öğrencileri ve ihtiyaçları hakkında çok az anlayışa sahiptir . • Öğretme, öğretmen merkezlidir. • Öğretmen, sınıf yönetimi ile ilgili endişeleri nedeniyle öğrencilerin öğrenme sürecinde pasif kalmalarını tercih eder.

26. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 1.Aşama Mesleğe Tutunma (Survival)

27. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 2.Aşama:Meslekte Sağlamlaşma (Consolidation) • Öğretmen, eğitim, öğretim metotları, öğrencilerin bireysel ihtiyaçları ile ilgilenmeye başlar. • Öğretmen, sınıfındaki problem yaşayan ve özel yardıma ihtiyaç duyan öğrencilerin artık farkındadır. • Problemlerle başa çıkma süreci bu evrede halen devam eder. • Aynı evredeki meslektaşlarla fikir alışverişi yapılır.

28. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 2.Aşama:Meslekte Sağlamlaşma (Consolidation)

29. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 3. Aşama: Kendini Yenileme (Renewal): • Öğretmede yetkinlik • Öğretmeye çeşitlilik katacak yeni fikirler ve öğretim stratejileri • Sınıf yönetiminde uzmanlık • Mesleki gelişim fırsatlarını deneyimlemek, konferanslara katılmak isteği • Yüksek motivasyon • Kendi öğretimini gözlemleme ve özeleştiri getirme

30. Katz (1972) Öğretmen Kariyer Modeli 4. Aşama: Mesleki Olgunlaşma (Maturity) : • Öğretmenin felsefesi, okul kültürünün içindeki ve dışındaki etkisi üzerine derin ve soyut sorular • Liderliğe yönlendirme

31. Fessler(1985) Öğretmen Kariyer Modeli • Öğretmenin kendi bildirdiği karakteristik özelliklerini taban alan modelde heves ve coşku, etkileşimli öğretme becerileri, öğrenci ve öğretmeye ilişkin tutum değişkenleri üzerinde 8 kariyer evresi tanımlanmıştır (Lynn, 2002): 1. Öğretmenlik öncesi (Preservice) 2. Meslekte başlangıç (Induction) 3. Yetkinlik Kazanma (CompetencyBuilding) 4. Kariyerde coşkulu büyüme (EnthusiasticandGrowing) 5. Kariyerde hayal kırıklığı (CareerFrustration) 6. Durağan dönem (Stability) 7. Dinlenme (CareerWind-down) 8. Kariyer sonu (CareerExit)

32. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 1. Öğretmenlik öncesi (Preservice) • Belirli bir mesleki rol için hazırlığın başladığı dönemdir. • Üniversitede öğretmenlik mesleğine hazırlanma çalışmaları, yeni bir görev yada rol için eğitim alma bu kariyer basamağında yapılan çalışmalar arasındadır.

33. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 2. Meslekte başlangıç (Induction): • Öğretmenlik mesleğindeki ilk birkaç yılı içerisine alır. • Öğretmenin okul ve toplum bünyesinde ve mesleki olarak sosyalleştiği dönemdir. • Öğretmen öğrencileri, meslektaşları ve idare tarafından kabul görmekle uğraşmaktadır. • Öğretmen genellikle stajyerlik dönemini takiben bu döneme geçmektedir. • Ancak farklı bir seviye, konu veya okulda öğretmeye başlayan öğretmen de kariyerin bu evresine geçiş yaşamaktadır.

34. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 3. Yetkinlik Kazanma (CompetencyBuilding): • Yeni materyal, metot ve stratejiler geliştirilir. • Öğretmenler bu evrede yeni fikirlere açıktır, seminer ve konferanslara isteyerek katılır ve kendi kişisel gelişimleri için lisans sonrası programlara katılırlar. • Örneğin seminere katılan bir öğretmenin orada deneyimlediği yeni bir öğretim metodunu sınıfına taşıması bu evrenin özellikleri kapsamında açıklanabilir.

35. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 4. Kariyerde coşkulu büyüme (EnthusiasticandGrowing): • Öğretmen en yüksek seviyede yeterliliğe sahip hale gelmiştir. • Mesleki gelişim devam etmektedir. • Öğretmen mesleğini sevmektedir. • Meslektaşlarına yardım etme ve onları mesleki gelişimleri için yönlendirme, okul kültürü üzerinde olumlu etkiler bırakma isteği , yüksek seviyede mesleki doyum ayrıca bu dönem öğretmeninin özellikleri arasında yer almaktadır.

36. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 5. Kariyerde hayal kırıklığı (CareerFrustration): • Mesleki doyumda azalma • Mesleği neden seçtiğini sorgulama • Duygusal anlamda tükenme • Mevcudu fazla sınıflar, sınırlı kaynaklar, çok fazla evrak işi, düşük maaş öğretmenlerin bu evrede yaşadıkları hayal kırıklığının altında yatan etkenler olabilir. • Sürekli işini kaybetme tehditleri ve bütçe kesintileri yaşayan erken dönem öğretmenlerinde de hayal kırıklığının görülmesi.

37. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 6. Durağan dönem (Stability) : • Kariyerini korumaya alma, hiçbir mesleki gelişim kaydetmeme veya yeniden gelişmeye başlama • Öğretmenin hangi yöne ilerleyeceğini belirlemesinde çevresel faktörlerin önemi • Mesleki gelişim bireysel, çevresel ve örgütsel çeşitli nedenlerden dolayı etkin hale gelebilir. • Öğretmenlerin ihtiyaçlarının çok çeşitli olduğu bilinerek öğretmenler için mesleki gelişim fırsatlarının yaratılması

38. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 7. Dinlenme (CareerWind-down): • Meslekten ayrılmaya hazırlanma. • Memnuniyet verici veya kızgınlık, özlem gibi karmaşık duygular. • Mesleki heyecanın yanısıra ayrılma zamanının yaklaştığına dair duyguların belirmesi. • Kişiye göre evrede geçirilen sürede farklılaşma • Okulda yeni bir rol veya yeni bir pozisyon için öğretmenlik öncesi veya mesleğe giriş aşamalarına geçiş

39. Fessler (1985) Öğretmen Kariyer Modeli 8. Kariyer sonu (CareerExit): • Yaşam evreleri teorisine göre mesleği bıraktıktan sonra, • Kariyerini istemli veya istemsiz olarak değiştirdikten sonra • Çocuk, evlilik gibi ailevi sorumluluklar sebebiyle mesleği bıraktıktan sonraki zaman dilimini temsil eder. • İdarecilik gibi öğretim merkezli olmayan alternatif pozisyonlar araştırılabilir. • Pek çok kariyer çıkışı mesleki büyüme ve doyum ile sonuçlanırken isteğe bağlı gerçekleşmeyen kariyer çıkışları da kişilerin krizler yaşamalarında sebep olmaktadır.

40. Fesslerve Christensen (1992) Öğretmen Kariyer Modeli • Öğretmenin mesleki gelişimini durağan, sabit bir yapıdan ziyade esnek ve dinamik yapı içerisinde tanımlar. • Öğretmenin mesleki gelişimini kariyer basamaklarının yanı sıra kişisel ve örgütsel çevreyi de içerisinde barındıran bağımsız bir sistem olarak tanımlar. • Mesleki gelişimini doğrusal bir süreç olarak görmez • Öğretmenlerin çevresel etkilere, kişisel ve örgütsel çevrelerde yaşadıkları etkileşimlere yanıt verebilmeleri için sekiz kariyer evresinde gel gitler yaşandığı varsayılır (Greiman, Walker & Birkenholz, 2005).

41. Fessler ve Christensen (1992) Öğretmen Kariyer Modeli • İki bileşen kariyer döngüsünün her bir adımını etkilemektedir (Greiman, Walker & Birkenholz, 2005). 1. Kişisel Çevre 2. Örgütsel Çevre

42. Fesler ve Chiristensen (l992:36)

43. Fessler ve Christensen (1992) Öğretmen Kariyer Modeli 1. Kişisel Çevre (Lynn,2002)

44. Fessler ve Christensen (1992) Öğretmen Kariyer Modeli 1. Kişisel Çevre • Bu değişkenlere bağlı olarak kişi mesleki gelişimini ertelemek veya dönem ortasında kesmek zorunda kalabilmektedir. • Kariyer geliştirmenin hem kültürel hem de yapısal boyutu içinde yer alan ve Simpson (2003,Akt. Inandı ve arkadaşları,2009) tarafından kadınlara yönelik “rol tuzaklarından” biri olarak tanımlanan “kadınların ilk önceliğinin annelik ve iyi eş olması” gibi toplumsal inançlar, kadınların kariyerlerinde ilerleme sürecini olumsuz etkilemekle beraber kadınların kariyer geliştirme engellerini yeniden üretmekte ve muhafaza etmeye yardımcı olmaktadır.

45. Yeni Yaklaşımlar ve Araştırmalar • İnandı, Özkan ve arkadaşları (2009) ilköğretim okullarında çalışan 994 öğretmen üzerinde yaptıkları araştırmada kadın öğretmenlerin kariyer geliştirme engelleri üzerinde çalışmışlardır. • Araştırma sonucunda kadın ve erkek öğretmenler, “ ailevi nedenler, toplumsal cinsiyet kalıp yargılar ve yaş, eğitim durumu, cinsiyet ve ekonomik nedenler boyutunda” birbirinden anlamlı derecede farklı düşündükleri ortaya çıkmıştır. • Kadınlar bu boyutlardaki maddelerin kariyerlerini erkek öğretmenlere göre daha fazla engellediğini belirtmişlerdir. • Yaş ve medeni durumun kadınların kariyer geliştirme sürecindeki diğer önemli faktörlerden bazıları olduğunu göstermektedir.

46. Fessler ve Christensen (1992) Öğretmen Kariyer Modeli 2.Örgütsel Çevre (Lynn,2002)

47. Huberman(1989) Öğretmen KariyerModeli • Huberman (1989,Akt.White,2008), öğretmenlerin kariyer döngülerinde üç evre tanımlamıştır. 1. Çıraklık Evresi 2. Orta Kariyer Evresi 3. Geç Kariyer Evresi

48. Huberman (1989) Öğretmen KariyerModeli 1. Çıraklık Evresi: • Hubermanbu evreyi 3 alt evrede açıklamaktadır. • Erken Çıraklık Evresinde kariyerinin girişinde olan yeni mezun öğretmenin kaygısı öğretmenlik yetisiyle ilişkilidir. • Öğretmen bu evrede hayatta kalış mücadelesi vermektedir. • Öğretmenler, öğretim becerisi konusunda öğrenimleri sırasında eğitilmelerine rağmen kendilerini yetersiz görmektedirler (Bakioğlu,1996). • Sınıfta yaptıkları çalışmalarda kontrole sahip değillerdir.

49. Huberman (1989) Öğretmen KariyerModeli • Orta çıraklık evresinde ekstra görevler karşısında ve az sayıda materyal ile nasıl öğretebilirim diye sorgulamaya başlayan öğretmen yeteri kadar çalıştığını ancak öğretmede halen başarılı olamadığını düşünmektedir. • Geç çıraklık evresine gelen öğretmen artık sınıf yönetimi konusundaki sorunların üstesinden gelmiştir ve öğrenciler üzerinde nasıl etki bırakabileceğini düşünerek zamanını ve enerjisini günlük öğretim için metodlar geliştirmek için harcamaktadır (Bakioğlu,1996).

50. Huberman (1989) Öğretmen KariyerModeli 2. Orta Kariyer Evresi: • İstikrar, tecrübe ve envanter hazırlama bu evrenin önemli özelliklerindendir. • Deneyimli öğretmen mesleki gelişim ve bilgisine son derece güvenir, rahattır ve öğretim sürecinin başını ve sonunu önceden kestirebilmektedir. • Öğretim deneyimler yeni yaklaşımlar çerçevesinde planlanan aktivitelerle şekillenir. • Öğrencilerin ilgisine göre öğretim modelleri seçilir, öğrenci değerlendirmesi hem biçimlendirici hem toplam amaçla yapılır. • Değerlendirme teknikleri, öğretim amaçları ile paralel bir şekilde olup değerlendirmenin odak noktasında öğretim hedefleri yer alır (Bakioğlu,1996).