Chương II

1. Chương II PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ CÔNG VIỆC

2. Nội dung • Khái niệm phân tích công việc • Trình tự phân tích công việc • Các phương pháp phân tích công việc • Thiết kế và thiết kế lại công việc

3. I. Phân tích công việc • Các khái niệm về vị trí, công việc và nghề nghiệp • Vị trí làm việc là đơn vị cụ thể nhất trong hệ thống việc làm. Có bao nhiêu nhân viên sẽ có bấy nhiêu vị trí • Công việc là một cấp độ trong hệ thống việc làm, tương ứng với nhiều vị trí làm việc trong tổ chức. Công việc là tập hợp các vị trí rất gần gũi nhau về phương diện hoạt động cũng như năng lực cần có

4. I. Phân tích công việc • Các khái niệm về vị trí, công việc và nghề nghiệp • Nghề là một tập hợp công việc có những đặc điểm chung về hoạt động cần thực hiện và về năng lực cần có để thực hiện các hoạt động đó. • Hệ thống nghề là tập hợp nghề trong tổ chức cùng hướng tới một mục đích nhất định

5. I. Phân tích công việc 2. Khái niệm và tác dụng của PTCV • Khái niệm • PTCV là thu thập các thông tin về công việc một cách có hệ thống. PTCV được tiến hành để xác định ra các nhiệm vụ thuộc phạm vi công việc đó và các kỹ năng, năng lực và trách nhiệm cụ thể cần phải có để thực hiện công việc đó một cách thành công

6. I. Phân tích công việc 2. Khái niệm và tác dụng của PTCV 2. Tác dụng • Phân tích các đặc điểm kỹ thuật của công việc và chỉ ra loại nhân công cần thiết để thực hiện công việc một cách hoàn hảo • Định hướng cho quá trình tuyển dụng, lựa chọn và hoàn thiện việc bố trí nhân viên. Lập kế hoạch bổ nhiệm và thuyên chuyển công tác cho nhân viên

7. I. Phân tích công việc 2. Khái niệm và tác dụng của PTCV 2. Tác dụng (tt) • Xây dựng hệ thống đánh giá công việc, xếp hạng công việc, làm cơ sở cho việc xác định hệ thống tiền lương và mức thù lao cần thiết cho mỗi công việc • Chỉ ra những yếu tố có hại cho sức khỏe và an toàn của NLD.

8. I. Phân tích công việc 2. Khái niệm và tác dụng của PTCV 3. Hai tài liệu cơ bản của việc PTCV • Bản mô tả công việclà văn bản liệt kê các chức năng, nhiệm vụ, các mối quan hệ trong công việc, các ĐKLV, yêu cầu kiểm tra, giám sát và các tiêu chuẩn cần đạt được khi thực hiện công việc • Bản tiêu chuẩn công việc là văn bản liệt kê những yêu cầu về năng lực cá nhân như trình độ học vấn, kinh nghiệm công tác, khả năng giải quyết vấn đề, các kỹ năng khác và các đặc điểm cá nhân thích hợp.

9. Sơ đồ lợi ích của PTCV Tuyeån duïng,choïn löïa Baûn moâ taû Coâng vieäc Phaân Tích Coâng vieäc Ñaøo taïo,huaán luyeän Ñaùnh giaù nhaân vieân Baûn tieâu Chuaån coâng vieäc Xaùc ñònh giaù trò coâng vieäc Traû coâng,khen thöôûng

10. I. Phân tích công việc 2. Khái niệm và tác dụng của PTCV • Lợi ích của việc PTCV • Thông tin về yếu tố điều kiện làm việc • Thông tin về hoạt động thực tế của nhân viên • Thông tin về những phẩm chất mà nhân viên thực hiện công việc đó cần có • Thông tin về các loại máy móc, thiết bị, kỹ thuật • Thông tin về các tiêu chuẩn mẫu thực hiện công việc

11. I. Phân tích công việc 3. Các hình thức phân tích hệ thống việc làm • Phân tích nhiệm vụ • Trả lời câu hỏi “Cái gì sẽ được thực hiện?” • Xác định nhiệm vụ là xác định mỗi nhiệm vụ được thực hiện như thế nào và làm cách nào để tất cả các nhiệm vụ riêng lẻ đó phối hợp với nhau trong một công việc • Các yêu cầu thực hiện của một nhiệm vụ gồm có: • Thời gian cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ • Sự chính xác trong thực hiện nhiệm vụ • Lợi ích của xản xuất hoặc đặc tính về chất lượng

12. I. Phân tích công việc 3. Các hình thức phân tích hệ thống việc làm 2. Phân tích nhân công • Trả lời câu hỏi “Ai sẽ thực hiện công việc đó?” • Công nhân phải có phẩm chất và đặc trưng nào để thỏa mãn yêu cầu công việc, có khả năng đáp ứng công việc như thế nào và tương ứng với mức lương nào thì phù hợp • Sức khỏe và sự chịu áp lực của NLD về công việc

13. I. Phân tích công việc 3. Các hình thức phân tích hệ thống việc làm 3. Phân tích môi trường • Chú ý đến vị trí vật lý của công việc • Bao gồm • Nhiệt độ, ánh sáng, độ thoáng mát và tiếng ồn vừa phải • Môi trường sạch, khí hậu điều hòa và kín • …

14. II. Trình tự PTCV • Các bước thực hiện PTCV • Bước 1: • Xác định mục đích sử dụng và các thông tin PTCV • Xác định các hình thức thu thập thông tin phân tích hợp lý nhất • Bước 2: • Thu thập các thông tin cơ bản trên cơ sở sơ đồ tổ chức, các văn bản về mục đích yêu cầu, chức năng quyền hạn của DN, phòng ban, phân xưởng, quy trình công nghệ

15. II. Trình tự PTCV • Các bước thực hiện PTCV 3. Bước 3: • Chọn lựa các vị trí đặc trưng và những điểm then chốt để thực hiện PTCV 4. Bước 4: • Áp dụng các phương pháp để thu thập thông tin PTCV • Các phương pháp bao gồm: quan sát, bấm giờ, chụp ảnh, phỏng vấn, bảng câu hỏi

16. II. Trình tự PTCV • Các bước thực hiện PTCV 5. Bước 5: • Kiểm tra, xác minh lại tính chính xác của thông tin 6. Bước 6 • Xây dựng bảng mô tả công việc và bảng tiêu chuẩn công việc

17. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản mô tả công việc • Là văn bản nêu ra các nhiệm vụ và trách nhiệm liên quan tới cv được giao và những đk đối với người làm nhiệm vụ đó. • Được viết bằng ngôn ngữ đơn giản, tạo ra sự so sánh với các cv khác và dễ hiểu đối với người giao cũng như người nhận cv đó

18. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản mô tả công việc (tt) • Ý nghĩa: • Để mọi người biết họ cần phải làm gì • Định ra mục tiêu và tiêu chuẩn cho người làm nhiệm vụ đó • Công việc không bị lặp lại do một người khác làm • Tránh được các tình huống va chạm • Mọi người biết ai làm và làm nhiệm vụ gì

19. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản mô tả công việc (tt) • Những thông tin cần có trong BMTCV: • Tên công việc • Công việc cần thực hiện • Chỉ dẫn chi tiết về công việc • Tiêu chuẩn thực hiện công việc

20. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản mô tả công việc (tt) • Nội dung của bản mô tả công việc • Bước 1: Lập kế hoạch • Nhiệm vụ? • Trách nhiệm? • Kiểm tra đánh giá kết quả? • Bước 2: Thu thập thông tin

21. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản mô tả công việc (tt) • Nội dung của bản mô tả công việc • Bước 3: Phác thảo BMTCV • Nhiệm vụ? • Trách nhiệm? • Kiểm tra đánh giá kết quả? • Bước 4: Phê chuẩn BMTCV

22. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bản tiêu chuẩn cv • Bản tiêu chuẩn công việc • Là một hệ thống các chỉ tiêu/tiêu chí phản ánh các yêu cầu về số lượng và chất lượng của sự hoàn thành các nhiệm vụ được quy định trong bản mô tả công việc

23. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản tiêu chuẩn công việc (tt) • Nội dung của bản tiêu chuẩn công việc • Các yêu cầu chung của BTCCV: • Trình độ văn hóa, chuyên môn và các khóa đào tạo đã qua • Các môn học chủ yếu của các khóa được đào tạo, kết quả thi các môn học chủ yếu và tốt nghiệp. • Trình độ ngoại ngữ

24. II. Trình tự PTCV 2. Nội dung của bản mô tả cv, và bảng tiêu chuẩn cv • Bản tiêu chuẩn công việc (tt) • Nội dung của bản tiêu chuẩn công việc • Các yêu cầu chung của BTCCV (tt): • Thâm niên công tác và những thành tích đạt được • Tuổi đời: sức khỏe, ngoại hình, cầu tiến, sở thích, nguyện vọng cá nhân • Các tiêu chuẩn đặc thù khác theo yêu cầu của công việc

25. III . Các phương pháp PTCV 1. Trên cơ sở đánh giá thực hiện các chức năng

26. III. Các phương pháp PTCV • Phương pháp bảng câu hỏi phân tích chức vụ • Ra quyết định, giao dịch và trách nhiệm xã hội • Thực hiện công việc mang tính chất lành nghề, đòi hỏi kỹ năng cao • Công việc đòi hỏi sự cố gắng về thể lực • Công việc đòi hỏi phải điều khiển bằng máy móc thiết bị • Xử lý thông tin

27. III. Các phương pháp PTCV 3. Theo chức vụ kỹ thuật • Xác định những chức năng chủ yếu trong thực hiện công việc thông thường, có thể phân loại được • Tính điểm các chức năng • Xác định số điểm cho mỗi công việc • Chuyển từ điểm sang bậc Do Nhà nước thống nhất quản lý trong toàn quốc, các DN không có quyền ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật

28. III. Các phương pháp PTCV 4. Các phương pháp phỏng vấn • Hữu hiệu khi mục đích của công việc là xây dựng tiêu chuẩn mẫu đánh giá năng lực thực hiện công việc của nhân viên • Phát hiện ra nhiều thông tin về các hoạt động và các mối quan hệ quan trọng trong PTCV • Nhược điểm: Người bị phỏng vấn có thể cung cấp thông tin sai lệch hoặc không trả lời đầy đủ • Nhân viên luôn muốn đề cao trách nhiệm và những khó khăn trong công việc của mình và ngược lại giảm thấp mức độ và tầm quan trọng trong công việc của người khác

29. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc • Khái niệm và tác dụng • Thiết kế công việc Là quá trình xác định một cách hợp lý các nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể của mỗi cá nhân trong một điều kiện lao động khoa học nhất định cho phép, để từ đó đề ra các tiêu chuẩn và hiểu biết, kỹ năng, năng lực và các yếu tố khác cần thiết đối với người thực hiện công việc đó

30. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc • Khái niệm và tác dụng • Thiết kế lại công việc Là sự thay đổi một cách hệ thống nội dung công việc nhằm thay đổi những tiêu chuẩn về hiểu biết, kỹ năng, năng lực và các yếu tố khác cần thiết đối với người thực hiện công việc nhằm nâng cao hiệu quả công việc hoặc động cơ làm việc

31. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc • Khái niệm và tác dụng • Các lý do phải thiết kế lại công việc • Nhằm tăng động cơ làm việc và tính hấp dẫn của công việc • Sử dụng những khả năng sẵn có về nhân lực và phương tiện DN đồng thời tăng mức thù lao để động viên kịp thời NLD nâng cao hiệu quả công tác • Để phù hợp với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật

32. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc 2. Nội dung thiết kế lại công việc

33. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc • Nội dung thiết kế lại công việc (tt) • Hai yếu tố cơ bản trong quá trình TKCV • Nội dung công việc: Là một tập hợp các hoạt động được thực hiện trong công việc, bao gồm những nhiệm vụ, trách nhiệm cần thực hiện, những phương tiện, máy móc cần sử dụng, những phản ứng hay hỗ trợ đối với người khác • Trách nhiệm với tổ chức: là những yếu cầu chung mà tổ chức mong muốn mọi nhân viên phải thực hiện, chẳng hạn việc tuân thủ những quy định, quy chế của DN, chấp hành đúng thời gian biểu làm việc

34. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc 3. Các phương pháp thiết kế lại công việc • Chuyên môn hóa: • Phân chia công việc thành các bộ phận nhỏ, đơn giản, mỗi nhân viên chỉ chuyên thực hiện từng bộ phận công việc này • Thay đổi công việc: • Hay còn gọi là sự luân chuyển công việc, là sự thường xuyên chuyển nhân viên từ công việc này sang công việc khác, còn bản thân công việc không thay đồi

35. IV. Thiết kế và thiết kế lại công việc 3. Các phương pháp thiết kế lại công việc (tt) 3. Kiêm nhiệm nhiều công việc • Còn gọi là mở rộng công việc, là sự mở rộng về mặt số lượng các nhiệm vụ trong công việc 4. Làm giàu công việc và nhóm tự quản • Là quá trình hoàn thiện 5 yếu tố của nội dung công việc nhằm mục đích nâng cao năng suất công việc, sự tận tụy cũng như sự thỏa mãn của NLD. • Có tác dụng làm tăng mức độ khác nhau công việc và nhóm tự quản đang được đặc biệc coi trọng trong thời gian gần đây.