871 likes | 1.86k Views
Psychomotoriek bij kinderen met licht motorische problemen. 22 mei 2007 Griet Dewitte Kinesitherapeut COS Gent. INHOUD. Psychomotoriek en psychomotorisch onderzoek DCD Psychomotorische therapie. Psychomotoriek Psychomotorisch onderzoek. Wat is psychomotoriek. motoriek
E N D
Psychomotoriek bij kinderen met licht motorische problemen 22 mei 2007 Griet Dewitte Kinesitherapeut COS Gent
INHOUD • Psychomotoriek en psychomotorisch onderzoek • DCD • Psychomotorische therapie
Wat is psychomotoriek motoriek Cognitie affectief-emot
Inhoud onderzoek • 1. Grove motoriek • 2. Fijne motoriek • 3. Grafomotoriek en schrijfmotoriek • 4. Visuomotoriek • 5. Perceptie: Visueel – kinesthetisch - tactiel
Inhoud onderzoek • Bijzonder aspect: onderzoek van de praxie • = vermogen om een motorische handeling vlot aan te leren en uit te voeren belangrijk aspect hierbij is de automatisatie
Praxieontwikkeling (Gedragsneurologie van het kind Njiokiktjien) • Achteruit lopen 2 • Hanteren van instrument (lepel) 2 • Drinken uit een kopje 2 • 4-tal blokken stapelen 2 • 6-tal blokken stapelen 2,06 • Ronde, vierkant in vormenbox 2,06 • Enige kledingstukken uittrekken 2,06
Vertikale lijn imiteren na tonen 3 • 8-tal blokken stapelen 3 • Op driewieler fietsen 3 • Horizontale lijn natekenen 3,06 • Kruis natekenen na voordoen 3,06 • Kruis natekenen zonder voordoen 4,06 • Cirkel natekenen 4,06 • Hinkelen 4,06
Op verzoek uitbeelden van dagelijkse handelingen 5 • Aan-en uitkleden onder toezicht (knoopjes) 5 • 5 sec op 1 been staan 5 • Fiets zonder zijwieltjes 5 • Poppetje tekenen met hoofd, buik, armen en benen 5 • Puzzel van 20 stukken 5
Knippen, plakken, tekenen en puzzelen 5 • Vierkant natekenen na zien voordoen 5 • Aan- uitkleden zonder toezicht (ook knoopjes) 6 • Vierkant tekenen 6 • Driehoek natekenen 6 • Consistente handvoorkeur voor handelingen zoals tekenen en schrijven 6 • Boter smeren met een mes 6
Hoe onderzoeken? • Tests = kwantitatief • Observaties = kwalitatief
Movement Assessment Battery for Children • 4 tot 12 jaar • Handvaardigheid • Balvaardigheid • Statisch en dynamisch evenwicht
Peabody Developmental Motor Scales • 0 tot 6 jaar • Fijne motoriek • Grove motoriek
Bruininks-Oseretsky test • 4j2m tot 14j11m • Loopsnelheid en behendigheid • Evenwicht • Bilaterale coördinatie • Bovenste ledematen coördinatie • Reactiesnelheid • Visuomotoriek • Bovenste ledematen snelh. en hand.
Vlaamse Schrijfsnelheids Test • Vanaf midden 1ste leerjaar – 3de middelbaar • Meet tempo van het schrijven
Observaties • Pengreep • Steunname schrijfhand • Bewegingen pols en vingers • Soepel of krampachtig
Developmental Test of Visual Motor Integration (Beery) • 1ste deel: Visueel Motorische Integratie (natekenen van figuren)
Developmental Test of Visual Motor Integration (Beery) • 2de deel: Visuele Perceptie
Developmental Test of Visual Motor Integration (Beery) 3de deel: motorische coördinatie
Rey Complexe Figure Test • 6j tot volwassen leeftijd • Natekenen van een complexefiguur
Imitation Postures • Nepsy
Test of Visual Perceptual Skills (Gardner) • Visuele test, zonder motorische uitvoering • 4j tot 12j • Verschillende onderdelen
OBSERVATIES Grove motoriek
observaties • Statisch evenwicht: 1been stand • Dynamisch evenwicht: hiel-teengang op lijn • Bipodaal en unipodaal springen • Meer complexe vaardigheden: springen met benen afwisselend open en dicht, wisselsprong voorwaarts, touwspringen,... • Bal gooien, vangen, botsen (grote bal, tennisbal)
Waarop letten? • Fixaties? • Geassocieerde spanning? • Meebewegingen tong, andere hand? • Ritme in bewegingen? • Vloeiend of houterig? • Afbrokkelingsverschijnselen? • Nadenken over de handeling?
OBSERVATIES Fijne motoriek
Observaties • Bimanuele vaardigheid: rijgen, met 2 handen tegelijk paperclips of lucifers in een doosje leggen, veters, knopen,... • Unimanuele handeling: lucifers in een doosje leggen, vingertoppen aantikken met de duim,...
Waarop letten? • Vanuit proximale gewrichten? • Duidelijke handvoorkeur? • Houterig of vloeiend? • Tempo? • Geautomatiseerde bewegingen of moet hij/zij nadenken over de bewegingen? • Afbrokkelingsverschijnselen?
OBSERVATIES Grafomotoriek / schrijfmotoriek
Observaties • Naam schrijven • Schrijfpatronen • Tijdens tekeningen
Waarop letten? • Pengreep • Steunname pols en onderarm • Beweging gestuurd vanuit schouder of bewegingen vanuit vingers en pols
Developmental Coordination Disorder • Coördinatie ontwikkelings stoornis COÖRDINATIE
Developmental disorder: - voortdurende wijziging gedurende de ontwikkeling, leeftijdsgebonden - geen verworven stoornis DSM-IV: Developmental Coordination Disorder: DCD ICD-10: Specific Developmental Disorder of the Motor Function: SDD-MF
DSM-IV (APA, 1994) DEVELOPMENTAL COORDINATION DISORDER A. Dagelijkse activiteiten, die motorische coördi-natie vereisen, worden duidelijk slechter verricht dan men, op grond van chronologische leeftijd en gemeten intelligentie zou verwachten. Dit kan tot uiting komen in een aanmerkelijke vertraging in het bereiken van de motorische ‘mijlpalen’ (bvb. lopen, kruipen, zitten, enz…), dingen laten vallen, ‘houterigheid’, zwakke sportprestaties of een zwakke schrijfmotoriek.
B. De stoornis beschreven in criterium A, interfereert significant met schoolse activiteiten of activiteiten in het dagelijkse leven. C. De stoornis is niet toe te schrijven aan een algemene medische aandoening (bvb. cerebrale parese, hemiplegie of spierdystro-fie) en valt ook niet binnen de criteria van pervasieve ontwikkelingsstoornissen. D. Als er sprake is van mentale retardatie, zijn de motorische moeilijkheden erger dan die welke doorgaans met mentale retardatie geassocieerd zijn.
Observaties bij DCD: 0 - 3 jaar - vertoont soms moeilijk en onrustig gedrag - vraagt aanwezigheid v/d volwassene; angst - moeite met slaapritmes - trager tot stand komen of onregelmatig verloop v/d motorische mijlpalen - motorische onrust, nevenbewegingen
Observaties bij DCD: 4 - 7 jaar - ongeordende bewegingen - balmanipulatie verloopt moeilijk - gebruik van de duimmuis: sleutelgreep - overschrijden van links naar rechts en omgekeerd verloopt moeizaam - knippen, prikken en kleven is moeilijk - moeilijk sociale integratie i/d klasgroep - beginnende schrijfvaardigheden zijn moeilijk
- aanleren en wijzigen van routines stelt problemen - pengreep aanleren verloopt moeizaam - letter- en cijfervorming stelt problemen door gebrek aan planning - gebruik van bestek verloopt trager - opvallend trager in reactievermogen, vooral motorisch
CONCLUSIE: - opvallende onhandigheid in het uitvoeren van motorische taken i/h dagelijkse leven op school, thuis en in de vrije tijd - houterigheid, de bewegingen gebeuren proximaal en onnauwkeurig - verarmde coördinatie - beperkt automatiseren
heterogene groep (Hulme & Lord, 1986) • houterige motoriek • beperkt coördinatievermogen • hypotoon van aard, proximale motoriek • vertraagd motorisch leren • ‘motor planning’ problemen • beperkingen in motorische taken, opvallend moeilijk met ADL-taken
Groot-motorische vaardigheden: • balvaardigheid: werpen, vangen, stuiten • springen, lopen, schoppen, enz... • fietsen, zwemmen, enz… • Fijn-motorische vaardigheden: • knopen dichten, schoenveters knopen • schrijf-motorische vaardigheden • bimanuele vaardigheden
Functioneel motorische taken:ADL • zichzelf kleden, wassen, zelfhygiëne • eetvaardigheid; hanteren van bestek op proximale wijze • vrijetijdsactiviteiten: constructiespelen, knippen, kleven, enz… • sport- en spelactiviteiten
Schoolvaardigheden: • handvaardigheidstaken; knippen, kleven, enz... • schrijf-motorische problemen • meetkunde • technisch en wetenschappelijk tekenen • tempoproblemen • lichamelijke opvoeding • spel & sport in groepsverband
PROBLEMEN MET HET LEREN VAN MOTORISCHE VAARDIGHEDEN • zoals leren fietsen, zwemmen, veters strikken, touwspringen, aan- en uitkleden, tekenen, schrijven,.... • automatiseren komt moeilijk tot stand