BAŞARIYA GÖTÜREN AİLE

1. BAŞARIYA GÖTÜREN AİLE URFİ ÇELİK PSİKOLOJİK DANIŞMAN

2. HASAN YILMAZ’IN ÖĞRETMENİYLE İLGİLİ ÖYKÜSÜ • İlkokul 5, sınıftaydım yeni bir öğretmenim oldu. Deneyimli bir öğretmen olduğunu daha ilk derste anladım yazılı, ödev , gezi ve gözlem günlerini, dersin nasıl işleneceğini, sınıfın temizlenmesini, nöbet işlerini, devem ve devamsızlık günlerini, kol başkanlarını vb. baştan birlikte belirledik. Kurallar koyduk.

3. Bu kurallardan biride : derse geç kalan sınıfa girecek , özür dileyip yerine oturacak, ders bittikten sonra birkaç dakika içinde neden geç kaldığını açıklayacaktı.iki hafta içinde derse geç gelen kimse kalmadı. Karda kışta , fırtınada eğer okul tatil değilse zamanında derse girer çıkar olduk.

4. Bir gün öğretmenimiz gelmedi 10 dk . Oldu hala yoktu nöbetçi arkadaşı müdüre gönderdik biraz sonra müdür, öğretmenimiz ve arkadaşımız sınıfın kapısını çalıp içeri girdiler. • - müdür: öğretmeniniz bu gün derse geç kaldığı için bana geldi eşini doktora götürdüğünden zamanında gelememiş bana , eğer SİZ ve ÖĞRENCİLERİM izin verirse derse girebilir miyim? Diye baş vurdu. ben kendisine izin veriyorum sizler de izin veriyor musunuz? Dedi.

5. Tüm sınıf susmuştu ilk kez böyle bir durumla karşılaşmıştı geçmiş öğretmenlerimi düşündüm çoğu zaman sınıfa gelmezler , gelseler bile tutarlı davranmazlardı, şaşırmıştık , hepimiz birden ayağa kalktık “kabul ediyoruz” diye yürekten bağırdık. Müdürün , öğretmenimizin ve bizim gözlerimiz dolmuştu.

6. O an “ ben Emrullah öğretmen gibi olacağım” dedim. Ayrıca ilk kez ; “BEN DE İNSANIM, BENİMDE BİR DEĞERİM VAR, BENDE SÖZ SAHİBİYİM BU OKULDA” demeye ve sorumluluklarını duymaya başladım.

7. MIŞ GİBİ ANNE BABA • Anne gibi görünüyor ama anne değil ,baba gibi görünüyor ama baba değil! • Çocuk hayatımızın odağı değil, amacı değil, EKİYDİ . Tarihe , geleceğe, bütün insanlara bütün çocuklara adanmış yaşamımızdan aslan payı istemeye hakkı yoktu. Peki, neden doğurdum onu ? Neden bir çocuğum hem de bir oğlum olmasını istedim.(OYA BAYDAR)

8. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyelerinin; Karaköy Genelevinde çalışan hayat kadınlarıyla birebir yaptığı çalışmada ortaya çıkan acı bir tabloyu dile getiriyor; araştırma bulgularına göre genelev kadınlarının % 90’ ı çocukken sürekli dövülüyor ve cinsel tacize uğruyor.

9. Bu haberde yer alan çocuklarını hırsız veya fahişe yapan ana babalara çok kızıyoruz değil mi? • Evet ben çok kızı yorum • Peki kızını eczacı, öğretmen, doktor, oğlunu mühendis yapmak isteyenlere de kızıyor muyuz? • Hırsızlık ve fahişelik toplumun kabul etmediği için uğraşlar olduğu için çocukları bu işlere yönlendirenler çok tepkiliyiz ama çocuğun bireysel gelişimiiçinde kendi mesleğini kendisinin seçmesine olanak tanımayan ana babalara pek kızmıyoruz. Ana babaların çoğunun çocuklarını kendi bencil istekleri yönlendirdiğini ve kullandığını görürüz.

10. Çocuğun kendi potansiyeli içinde sağlıklı gelişimini engelleyen her ana ve baba ;mış; gibi bir analık babalık yapmaktadır. • Ana babalık niyeti çocuğun olabileceğinin en iyisi olabilmesi için olanaklar hazırlamak olmalı; bunun dışındaki bütün niyetler MIŞ gibi ana babalığa girer. • Çocukluk nedir , konusunda bilinci gelişmemiş anan babaların çocuklarına yaptığı zararı başka kimse yapamaz!

11. Öyle anan babalar var ki , çocuk doğuştan büyük adam gibi hareket etsin beklentisi içindeler; örneğin hiç ağlamasın, altını ıslatmasın, denileni hemen anlasın ve yapsın isterler. • “ İzmir’ de Avrupalı bir kadın çocuğunu çocuk parkına getirmiş ve çocuk kum havuzunda ayakkabılarını çıkarmış oynarken etrafa konan güvercinlerin peşinden koşmak için arada bir kum havuzundan çıkıp çimenlerin üstünde koşuyormuş. Orada bir Türk kadını , çocuğunuz çimenlere basıyor demiş, Avrupalı kadın “tabi çocuk o, koşacak ve çimenlere basacak diye cevap vermiş.”

12. Çocukluk nedir konusunun hem bütün ana babaların hem de öğretmenlerin bilmesi gerekir çocuğun adı var, onlar için özel bayramımız bile var, ama çocuğun KENDİSİ YOK, çocuğun ÇOCUKCA RUHUNU YAŞATACAK AİLE VE OKUL ORTAMI YOK. • İnsanın ana vatanı ÇOCUKLUĞUDUR.( Cemil SÖNMEZ) • Çocukluğunu yaşamamış bir kişinin sağlıklı, anlamlı ve coşkulu bir yaşamı olamaz.

13. Edirne’de, ana babası tarafından otomobilde bıraktığı iki aylık bebek havasızlıktan ölmek üzereyken kurtarıldı. Polis , cahil çifte nasihat etmekle yetindi. • ABD ‘nin New York kentinde 1997 yılında , Edirne’dekine benzer bir olay meydana geldi. Danimarkalı aktrist A.S( 30) 14 aylık bebeğini, eşiyle yemek yediği lokantanın önünde arabasında bıraktı. Müşterilerin endişelenip haber verdiği polis S. ve eşini tutuklayıp çocuğu 4 gün alı koydu. Polis, Danimarkalı aileyi 2 gece ceza evinde tuttu. • Anan baba olmayı yeniden öğrenmemizgerekiyor.

14. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Öğretim Üyesi Dr. Rasim SOMER DİLER hepimiz uykusuz bırakması gereken korkunç bir gerçeğe dikkat çekiyor: Türkiye ‘ de intihar girişiminde bulunanların % 35 ini 14-15 yaş arası çocuklar oluşturuyor. Hastanelerin psikiyatri servisine intihar düşüncesi veya girişimi nedeniyle baş vuranlar arasındaki çocukların yaşı 4’ e kadar iniyor. İntihar girişiminde bulunan gençlerin sayısı her yıl düzenli olarak artıyor.( Milliyet 2002)

15. İntihar eden gençlerin sayısı her geçen gün düzenli olarak artıyorsa , bu rakamlar bize bir şeyler söylemeye çalışıyor. • Bencil egolar tatmin olsun diye ne bunalımlar yaşanıyor, ne acılar çekiliyor ama bu toplumun bu tür rakamlar üzerinde düşünecek zamanı yok. • bazı çocuklar anne ve babalarının taleplerini sahtekarlık yaparak karşılıyorlar.

16. 2 MİLYONA (2 YTL) TÜM DERSLER PEKİYİ • Önce karnelerinde bulunan zayıfları düzelten daha sonrada sahte karne düzenleyerek bu karneleri 2 milyon lira karşılığında karneleri zayıf olan öğrencilere satan 8 lise öğrencisi yakalandı. • Kavacık Lisesinde yakalanan 8 kafadar karneleri zayıf gelince çareyi sahtekarlıkta buldu. Yaşları 13-15 arasında değişen M.Ü ,E.B, S.B, U.A,P.E,Z.C,H.Y, ve O.Ö bilgisayarla hazırladıkları sahte karneleri öğrencilere 2 milyondan sattılar. • “küçük sahtekarların foyası bir velinin durumu fark ederek polisi aramasıyla ortaya çıktı. Öğrencilerin adreslerini belirleyen polis , 8 öğrenciyi evlerinden tek tek topladı Kavacık Karakolunda gözlem altına alınan küçük sahtekarlar, Ankara Adliyesine çıkartılarak ifadeleri alındı.( sabah, 30.01.2000)

17. Çocukların bazıları intihar etmek yerine daha pratik bir çözüm yolu bulmuşlar anne babaları iyi karne istiyor, onlarda 2 milyona alsana iyi karne, diyorlar. • Çocuk yetiştirmede benim dikkatimi çeken en büyük eksiklik çocuğun ruhen ve fikren gelişmesinin , yaşamının anlamlı ve coşkulu olmasının hesaba alınmayışı. El alem ne der, o kadar önemli hale gelmiş ki , çocuğun ne düşündüğü ve ne hissettiği tamamen gözden kaçırılıyor.

18. Çocuğuna güveneceksin , onun eğitilebileceğine güveneceksin, iyi bir insan olacağına güveneceksin, sana yalan söylemeyeceğine ve sevgisine güveneceksin. • Güven güveni doğurur sen çocuğuna güvenirsen oda güvenilir bir insan haline gelir.

19. Dünya tarihinde çocuklarına çocuk bayramı eden tek ulus . Bayramımızın çocuklar için değil , büyüklerin söylev verdiği ve istedikleri şiirleri çocuklara okuttukları, MIŞ gibi bir çocuk bayramını konuşmaya gerek yok.

20. BAŞARIYA GÖTÜREN AİLE • Değiştirilmeyecek gerçekler: “ Tanrım bana değiştirebileceklerim için güç, değiştiremeyeceklerim için sabır, ama en önemlisi ikisinin arasındaki farkı anlamak için akıl nasip et.”( Çin tapınak yazıtı) anne ve babanın değiştiremeyeceği bazı gerçekler var. Bunları olduğu gibi kabul etmek ana babanın ve tüm ailenin akıl sağlığı yönünden önemlidir.

21. Bunları olduğu gibi kabul etmek enerjimizi belirli alanlara yönlendirebilme olanağı yaratır. • NEDİR BU GERÇEKLER: • SINAVIN YAPILMASI OLGUSUNU DEĞİŞTİREMEZSİNİZ. Sınav ilan edildiği tarihte , ilan edildiği süre içinde ve ilan edildiği içerikte olacak. 2. OKULLARIN KAPASİTESİNİ DEĞİŞTİREMEZSİNİZ.

22. SINAV BAŞARISI SADECE ÇOCUĞUNUZUN NE KADAR UZUN SÜRE ÇALIŞTIĞINA BAĞLI DEĞİLDİR. Ders çalışma süresi ile sınavdaki başarı arasında doğrudan bir bağlantı yoktur. 4. BASKI ÇOCUĞUNUZUN VERİMLİ ÇALIŞMASINI SAĞLAMAZ ne kadar çok baskı yaparsam çocuk o kadar çok çalışır ve o kadar çok öğrenir düşüncesi yanlış ve çok zararlıdır. Bu düşünce aile ortamını cehenneme çeviren en önemli etkendir. Şunu bilmelisiniz ki kendisi istemeden, sırf anne babasının baskısıyla çalışan öğrenci, aslında çalışırmış gibi görünür ama verimli çalışamaz. ANNE BABA SÜREKLİŞ BASKI UYGULARSA , MIŞ GİBİ ÇALIŞMAK ÖĞRENCİDE ALIŞKANLIK HALİNE GELİR.

23. 5. ÇOCUĞUNUZUN ZİHİNSEL YETENEĞİNİN TÜRÜ VE KAPASİTESİ DEĞİŞMEZ. • 6. BÜYÜK ANNE, BÜYÜK BABA, HALA , TEYZE GİBİ AİLEDE ÖNEMLİ YERİ OLAN KİŞİLERİN ALIŞKANLIKLARINI HEMEN DEĞİŞTİREMEZSİNİZ. • 7. AİLENİN MADDİ DURUMU BİR GERÇEKTİR.

24. ÇOCUĞUNUZUN ARKADAŞLARI, SOSYAL ÇEVRESİ, ONUN YAŞAMININ BİR PARÇASIDIR VE SİZ İSTEDİNİZ DİYE BİRDEN BİRE DEĞİŞMEYECEKTİR.

25. PEKİ, NE YAPALI?

26. HER ANA BABA ÇOCUĞUNUN BAŞARILI OLMASINI İSTER “ İzin verin, çocuğunuz yaşamını tribünler de seyirci olarak değil, sahada oyuncu olarak geçirsin” Her ana baba çocuğunu başarılı olmasını ister. Bu nedenle elinden geleni yapar maddi durumu el vermese de tüm olanaklarını seferber eder kendi olanaklarından kısar ve çocuğunu eğitimi için olanaklar yaratır. Neden böyle yaparlar?

27. Çünkü iyi bir eğitim çocuklarını başarılı kılacağını umarlar, bu umut ve beklenti, onların yaptığı fedakarlıkları anlamlı ve değerli kılar • O halde anne babanın başarıdan ne anladığı çok önemlidir. • Çünkü başarı anlayışı, ana babanın çocuktan beklentisinin temelini oluşturur. Çocuktan beklenen şeyler, ana babanın çocukla etkileşimine 24 saat yön verir.

28. Ana babanın çocukla kurduğu temel ilişki , onun özünü, karakterini, yaşama bakış tarzını biçimlendirir. DERS BAŞARISI VE OKUL BAŞARISI ana babalar çocuklarının derslerinde başarılı olmasını ister öğrencilerde dersin konusunu ve dersin öğretmenini seviyorlarsa o derste başarılı olurlar. Birkaç derste başarılı olmak okul başarısına götürmez. Okul başarısı için tüm derslerden başarılı olmak gerekir.

29. BAŞARIDAN NE ANLAMALIYIZ • Anne babalar çocuklarının başarılı olmasını isterken gerçekte ne istediklerini çok iyi bilmek zorundalar. Dikkat edin, bilseler iyi olur, demiyorum, çok iyi bilmek zorundalar diyorum. • Neden bilmek zorundalar? • Çünkü daha öncede söylediğimiz gibi ana babanın başarı anlayışı, onların çocukla etkileşimine 24 saat yön verir ve biçimlendirir.

30. ÇOCUĞUNUZ YAŞAMINDA KEŞKELERİ DEĞİL İYİ KİLERİ ÇOK OLSUN ÇOCUĞUNUZ KURNAZ VE AÇIK GÖZ BİRİ OLACAĞINA BAŞKALAIRININ HAKKINI YEMEDEN ÜRETEN KAZANAN BİR OLSUN ÇOCUĞUNUZ, KENDİSİNE GÜVENMEYEN VE KİMSENİN GÜVENMEDİĞİ BİLGİSİ VE DİPLOMASI OLAN AMA PISIRIK VE ŞEVKSİZ ÇALIŞAN BİRİ DEĞİL, ÖZ GÜVENİ VE ÖZ SAYGISI OLAN” BEN YAPABİLİRİM” DUYGUSU GÜÇLÜ , GİRİŞKEN VE SORUMLU BİRİ OLSUN.

31. İZİN VERİN ÇOCUĞUNUZ YAŞAMINI TRİBÜNLERDE SEYİRCİ OLARAK DEĞİL SAHADA OYUNCU OLARAK GEÇİRSİN.

32. BAŞARININ TEMELLERİ • NİYET VE BEKLENTİ; “ ONA BİR YAŞAM KURMAYIN; ÇOCUĞUNUZUN , KENDİ YAŞAMININ MİMARI OLMASINA YARDIMCI OLUN.” AŞAĞIDAKİ İFADELERİ OKUYUN VE OKUDUKTAN SONRA SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZE NE KADAR UYDUĞU ÜZERİNDE DÜŞÜNÜN;

33. 1- Çocuğum Okulda Başarılı Olsun ,Anadolu Lisesi, Fen Lisesi Ve Üniversiteye Girme Hakkını Kazansın Başka Bir Şey İstemem. Burada Söz Konusu Olan Yalnızca Çocuğun Değil, Ailenin de Haysiyeti. Anadolu Lisesi, Fen Lisesi Ve Üniversiteye Girenler Nasıl Giriyorsa Benim Çocuğumda Girmeyi Başarsın İstiyorum. Üniversiteye ,Fen Lisesine Girememiş Bir Çocuğun Annesi Babası Olmak İstemem.

34. 2- çocuğun üniversitenin, fen lisesinin her hangi bir bölümüne girip okumuş olması beni tatmin etmez. İnsanın para kazana bileceği, kolunda altın bilezik gibi bir mesleği işi olması şart , mesleği ve işi olmayan adam kimse saygı duymaz, mesleği olmayan insanın kendisine saygısı olmaz. Çocuğumun her ne pahasına olursa olsun iyi bir iş sahibi olmasını isterim ve beklerim.

35. 3- Çocuğun mutlu bir evlilik yapmasını , bizim yakınımızda oturmasını, sık sık görüşerek aile bağlarını gevşemeden devam etmesini isterim. İnşallah. İlerde torunlarımız olacak, onlardan uzakta olmak, torun hasreti çekmek istemem. Benim için önemli olan , çocuğumun aileden uzaklaşmadan ve aile mutluluğunu yaşaması.

36. 4- çocuğumun kendi yaşamının patronu olmasını isterim. Onun yaşamını anlamlı görmesi , coşkulu olması ve kendini güçlü hissetmesi her şeyden önemli. Benim çocuğum benim beklentilerimi gerçekleştirmek için değil kendi hayallerini keşfedip onları gerçekleştirmek için yaşamalı. Bütün istediğim , çocuğumun” benim yaşamım!” diyebileceği, anlamlı,coşkulu ve güçlü içi dopdolu bir yaşamının olması.

37. BİLGİ VE BECERİLER

38. “ SORUMLULUĞUN BİLİNCİNDE OLMAK BİLGİYE GÖTÜRÜR.” • KENDİ YAŞAMINI YÖNETME SORUMLULUĞUNUN BİLİNCİNİNE VARMAK Bu benzetmeden sonra ilk öğrendiğimiz şey şu oluyor; sınava hazırlanan çocuğumuzun , yaşamının direksiyonunda kendisinin oturduğunu hissetmesi gerekiyor. Bir genç yaşamının direksiyonunda kendisinin oturduğunu hissetmediği sürece , istekle ve şevkle derslerine çalışmayacaktır. Sizin istemeniz, onu şevklendirmeye çalışmanız, zorlamanız, tehdit etmeniz, hediyeler vaad etmeniz taşıma su ile değirmen çevirmeye benzer. Onun yaşamının direksiyonuna kendisinin oturması ve yaşamının sorumluluğunun kendisinde olduğunun bilincine varması gerekir. Çocuğunuzun bu benim yaşamım ve benim yaşamımım sorumluluğu bende ! bilincine varması kolay değil; ama çocuğunuzla ilişkinizde başara bileceğiniz en önemli ilk adım bu dur.

39. BU İLK ADIMI GERÇEKLEŞTİRMEDE İKİ ZORLUKLA KARŞILAŞA BİLİRSİNİZ; • Bu zorluklardan biri siz ana babalardan, diğeri de çocuklardan kaynaklana bilir. 1- Şimdiye kadar çocuğunuzu sürekli denetlemeye ve yönlendirmeye alışmış anne ve babalardan biriyseniz , çocuğunuzun KENDİ YAŞAMININ DİREKSİYONUNA oturması fikrini kuşkuyla,korkuyla ve güvensizlikle karşılarsınız. “ O daha küçücük çocuk, nereden bilisin neyi isteyip istemediğini! Nereden bilsin onun için neyin iyi , neyin kötü olduğunu dersiniz”

40. 2- ikinci zorluk çocuğunuzdan gelebilir. Çocuğunuz , yaşamının direksiyonunda kendisinin değil sizin kalmanızı isteyebilir. Belki bu ikinci ifade bazı anne babaları şaşırtacaktır, çünkü şimdiye kadar hep çocuklarının kendilerinden daha çok bağımsızlık istediği izlenimini elde etmişlerdir; gerçektende çocuk böyle bir bağımsızlık mücadelesi içinde olmuştur ve anne babasının her dediğine itiraz etmiştir; yapmışsa bile onların isteklerini gönülsüz ve isteksiz yerine getirmiştir. İtiraz etmek, gönülsüz yapmak başka şeydir, yaşamının direksiyonun sorumluluğunu almak istemek başka şeydir! Çocuğunuz ikisi arasındaki farkı sezgisel olarak bilir.

41. Şimdi size iki aile tanıtacağım. bunlardan birine çocuğun gelişimini KÖSTEKLEYEN AİLE diğerine de DESTEKLEYEN AİLE diyeceğiz. Köstekleyen ailede 5 yaşındaki Ayşe’nin önüne annesi 4 köfte koyar ve hadi ye der. Ayşe 2 köfte yedikten sonra annesine doyduğunu söyler annesi “ hayır doymadın 2 köfteyle doyulur muymuş? “ tabağındaki bütün köfteleri bitireceksin der. Ayşe çok doydum yiyemeyeceğim dediğinde annesi “ bak yemiyorsun zayıflayacak , hasta olacaksın seni doktora götürecek paramız yok hepsini ya bitir bitirmeden bu sofradan kalmayacaksın.” diye yanıt verir.

42. köstekleyen ailede küçük Ayşe kendi yaşamının direksiyonunda değildir, kendi yaşamının direksiyonuna geçmesi kösteklenmiştir. Annesi açık açık söylemese dahi ona güçlü bir mesaj vermektedir. Bu mesaj şudur: sen doyup doymadığını kendin bilmezsin, ben bilirim. içinden gelen duygu ve düşüncelere inanma benim dediğimi yap, gerisine karışma. YAŞAMININ DİREKSİYONUNDA BEN VARIM VE BÖYLE OLMASI GEREKİYOR.

43. bu aile ortamında Ayşe dışarı çıkıp oynamak istediği zaman annesi o zaman hırkanı giy demiştir. Ayşe anne üşümüyorum hava sıcak dediğin de sana hırkanı giy dedim, hırkanı giymezsen seni dışarı bırakmam!” diye yanıt vermiştir. Burada ki mesaj da aynıdır sen üşüyüp üşümeyeceğini bilmezsin ben bilirim.

44. Hayatında böyle binlerce etkileşim yer alan Ayşe, annesinin, babasının ve diğer büyüklerinin “ sen bilmezsin büyükler bilir” mesajına gerçekten inanır ve ömür boyu bir başkası tarafından yönetilmeyi bekler hale gelir. Artık kendi yaşamı için karar vermekten aciz hale getirilmiştir. Kendi yaşamının direksiyonunda oturamayacağının ve oturmaması gerektiğini kabul eder. çocuk, ne zaman kendisi direksiyona geçmeye çalışsa anne ve baba yukarıdaki örnekler gibi etkileşime devam eder.bir süre sonra çocuk şöyle düşünmeye başlar.

45. Benim ,kendi yaşamımım direksiyonunda oturma yetkinliğim yok. • Kendi yaşamımım direksiyonuna oturmayı düşündüğüm ve çabaladığım zaman kendini bilmez şekilde davranıyorum ve anne baba mı üzüyorum. • Onlar benim iyiliğimi isteyen, beni seven insanlar ve benim iyiliğim için benim yaşamım direksiyonun ellerinde tutuyorlar. • Eğer ben iyi ve akıllı bir çocuksam hiç itiraz etmeden onların benim yaşamımı yönetmelerini kabul ederim ve benim yaşamım direksiyonun da oldukları için onlara minnettar olmayı öğrenirim. • Aslında benim yaşamım neler olup bittiğini ben değil annem babam bilir.

46. Diğer yandan Özlem, çocuğun gelişimini destekleyen aile ortamında büyümektedir. Özlem önüne konan köftelerden 2 sini ye dikten sonra annesine doyduğunu söylediğinde, annesi peki kızım der. Ve Özlem bilir ki bir sonraki yemek saatine kadar ıvır zıvır yeme hakkı yoktur. Yemek zamanı gelince yenir ve bu, ailede birlikte yapılan bir iştir. Bu ailede hiç kimse her istediğini istediği zaman yiyemez Özlem ne kadar yiyeceğine karar vermekte serbesttir ama yemek yenirken bu ailenin üyesi olduğu ve bu ailenin üyesi olmanın getirdiği sorumlulukları bulunduğu ona sevgiyle ve açık seçik anlatılmıştır. Bir kişi arabanın direksiyonuna oturduğu zaman aklına geldiği gibi kullanamaz ; uyması gereken trafik kuralları vardır. trafik kuralları, hem sürücüyü hem de yoldaki diğer insanları korumak için vardır.

47. Küçük Özlem, kendi yaşamının direksiyonundadır, ama direksiyonda olmanın her istediğini aklına geldiği gibi yapmak olmadığını da bilmektedir.kendi yaşamının direksiyonunda olmanın bir sorumluluğu vardır. Ve Özlem den bu sorumluluğun farkına varması beklenir.

48. Başarısız insanlarda bulunmayıp başarılı insanlarda bulunması gereken temel özellik nelerdir ve nasıl geliştirilebilir; • BAŞARILI İNSANLARDA BAŞARMA İSTEĞİ, HEVESİ, ŞEVKİ VARDIR. Başarılı insanlar çalışmaya başlarken kaygı stres yaşamazlar istek ,heves, şevk duyarlar. Çocuğunuzun başarma isteğini, hevesini, şevkini nasıl canlandıra bilirsiniz? İlk yapacağınız şey çocuğunuza saygı duymaktır.çocuğunuzun olduğu her ortamda onun sınırlarına ve sorumluluklarına saygılı olun. Onun yerine karar vermeyin o konuştuğu zaman dinleyin, onun düşünce ve duygularını yargılamayın, anlattığı olayları onun gözüyle görmeye çalışım( EMPATİ) ŞU GERÇEĞİ AKILINIZDAN HİÇ ÇIKARMAYIN. : SİZİN ÇOCUĞUNUZ EVRENDE TEKTİR. VE MUHTEŞEM BİR POTANSİYELLE DOĞMUŞTUR. ÇOCUĞUNUZLA ÇİFTÇİNİN YETİŞTİRDİĞİ AĞAÇLA KURDUĞU İLİŞKİ GİBİ BİR İLİŞKİ KURUN.

49. ÇİFTÇİ , AĞACIN ÖZÜNÜN NE OLDUĞUNU BİLİR. VE O ÖZE SAYGISI VARDIR. ÇİFTÇİ O ÖZÜN GELİŞMESİ İÇİN UYGUN ORTAM HAZIRLAR. ÇİFTÇİ ELMA AĞACINI MUZ AĞACI YAPMAYA ÇALIŞMAZ.

50. BAŞARILI İNSANLARIN HEDEFLERİ VARDIR NEREYE GİTMEK İSTEDİKLERİNİ BİLİRLER.çocuğunuzun yaşam başarısına önem veriyor ve yaşam başarısını aklınızda tutarak onunla konuşuyorsanız, dikkatle dinlemeye başladığınız zaman onun gönlünün muradının ne olduğunu anlamaya başlarsınız.