Deniz Ticareti Hukuku 28-29/1/2013

1. Deniz Ticareti Hukuku28-29/1/2013 .

2. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (1/11) • A) Kullanım Alanı • 1. İngiliz Hukuku ve Uygulama: • Leasing → (1) operational (= bareboat charter) – (2) financial • Türk Hukuku’na uygun: (a) (çıplak) gemi kirası, (b) finansal kiralama • Ayırıcı ortak özellik: zilyetliğin devri → Nasıl? (O sebeple “çıplak” kira!)

3. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (2/11) • 2. Geçici Bayrak Çekme • → TTK m. 941 f. 2-3 • “Türk gemisi” (= TTK m. 940) olmayan bir gemi, • TTK m. 940’ta sayılan kişilere • En az bir bir yıl süreyle • “Kendi adlarına işletilmek üzere bırakılmış” (= uygulamada: kira sözleşmesi !) olursa • Türk Bayrağı çekme hakkı verilebilir.

4. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (3/11) • İzin makamı: UDH Bakanlığı • Kayıt: Bakanlıkça tutulan özel bir “sicil”e (TTK m. 941 f. 3) • Dikkat: “Sicil” değil, yalnızca “liste” • Aynî haklar: asıl (kök) sicile kaydedilir (Dikkat: MÖHUK m. 22 f. 2) • İzin şartlarının sürdüğü 2 yılda bir ispat edilir (TTK m. 941 f. 2 c. 2) • Ne işe yarar?

5. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (4/11) • B) Uygulanacak Hükümler • Uygulamada basılı (tip) sözleşme: BARECON 2001 • TTK m. 1119-1130: yeni hükümler • BARECON dikkate alındı • TTK m. 1130 f. 1: “adi kira sözleşmesi” (E-BK) hükümleri nitelikleri elverdiği ölçüde • = TBK m. 299-338 (“Genel Hükümler”)

6. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (5/11) • C) Taraflar • Kiraya Veren (“KV”) = “Owners” = TTK m. 1119 f. 1 = TBK m. 299 • Kiracı (“KC”) = “Bareboat Charterers” = TTK m. 1119 f. 1 • = İşleten = Gemi İşletme Müteahhidi = “donatan sayılır” (TTK m. 1061 f. 2 c. 1) • Alt-kira: KV izniyle (farklı: TBK m. 322)

7. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (6/11) • Ç) Konusu • KV gemiyi kira karşılığında KC’ye bırakır (= zilyetliğin devri); • Çıplak (bare) = gemiadamı, yakıt, kumanya vs. olmadan • KC, mevzuat ve sözleşme ile çizilen sınırlar içinde kullanma hakkı kazanır (TTK m. 1125).

8. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (7/11) • D) Şekil • Yazılı şekil şartı yok (TBK m. 12 f. 1) • İspat şartı (HMK) • TTK m. 941 f. 2: Türk bayrağı çekilecekse fiilen zorunlu • TTK m. 1120: gemi kira senedi (çarter partisi) düzenlenebilir • = BARECON 2001 (uygulamada yaygın).

9. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (8/11) • E) Kiraya Verenin Borçları • Kararlaştırılan tarihte ve yerde, denize elverişli (TTK m. 932 f. 1) ve amaca uygun hâlde teslim (Y-TTK m. 1123 f. 1) • Geminin ayıplarından doğan masrafları ödeme (TTK m. 1124 f. 1).

10. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (9/11) • F) Kiracının Borçları • Teminat: kararlaştırılmışsa → banka teminatı (“depozito”) • Sefer (sigorta) sınırları içinde çalıştırma • Denize, yola (TTK m. 932 f. 1) ve yüke elverişli (TTK m. 1141 f. 1) hâlde bulundurma.

11. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (10/11) • Kira: aylık peşin (TTK m. 1128 f. 1) • Güvence: hapis hakkı (m. 1128 f. 2) • BARECON’da Temerrüt: 7 takvim günü → “gemiyi geri çekme hakkı” (right of withdrawal) • Güvence: “lien” (İngiliz Hukuku: paraya çevirtme hakkı yok) • 3. kişilerin KV’ye yönelik tüm istemlerini (TTK m. 1061 f. 2 c. 2) karşılama (Y-TTK m. 1122 f. 1)

12. IV. Gemi Kira Sözleşmesi (11/11) • Olağan tamirata katlanma (TTK m. 1124 f. 3) • Sigortaları yaptırma (TTK m. 1126) • Gemi adamlarının çalıştırılmasından doğan tüm borç ve yükümlülükleri üstlenme (TTK m. 1127) • Kararlaştırılan tarih ve yerde, teslim alınan hâlde iade (TTK m. 1129 f. 1); yoksa cezai ödeme (m. 1129 f. 2).

13. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (1/7) • A) Yasal Düzenleme • “E-FKK”: Finansal Kiralama Kanunu • T: 10/6/1985, Sayı: 3226 • “Y-FKK”: Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu (m. 18-37) • T: 21/11/2012, Sayı: 6361 (Yürürlük: 13/12/2012) • Gerekçe: TBMM Yasama Dönemi: 24, Yasama Yılı: 2, Sıra Sayısı: 239 (1/601)

14. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (2/7) • Gerekçe E-FKK / Gerekçe Y-FKK m. 22: • “Hukuki mülkiyet” → “Kiralayan” (“KL”) • TBK ile uyum yok → • KV: Genel Kira / KL: Finansal Kira • “Ekonomik mülkiyet” → Kiracı (“KC”) • Finansal kiralama = • Finansman sağlamaya yönelik kira (m. 3 f. 1 b. [ç]).

15. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (3/7) • B) Taraflar • KL: katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankakları, finansal kiralama şirketleri (Y-FKK m. 3 f. 1 b. [ç]) • KC: finansal kiralamayı kabul eden (Y-FKK m. 3 f. 1 b. [ç]) • = İşleten = Gemi İşletme Müteahhidi = “donatan sayılır” (TTK m. 1061 f. 2 c. 1).

16. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (4/7) • C) Konu (Y-FKK m. 3 f. 1 b. [ç]) • KC gemi seçecek veya kendi gemisini önerecek (yeni: “sale/lease-back”) • KL satın alacak • KL zilyetliği KC’ye bırakacak • KC “kira bedeli” ödeyecek • Sözleşme belli bir süreye yayılacak • Satın alma hakkı tanınabilecek (m. 23).

17. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (5/7) • Ç) Şekil (Y-FKK m. 22) • Yazılı (m. 22 f. 1 c. 1) • Tescil (m. 22 f. 1 c. 2) • MGS/TUGS’ye kayıtlı olmayan Türk gemileri için Bağlama Kütüğüne kayıt zorunluluğu → finansal kira olanağı kalmamıştı, çünkü tescil kapalı. • Y-FKK m. 22 f. 1 c. 2: “kendilerine mahsus özel sicil”: sorun çözüldü.

18. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (6/7) • D) Gemilerde Sorunlar • 1. Malikin Sorumluluğu • Örn. Petrol kirlenmesi, enkaz kaldırma • Doğrudan gemi malikine yüklenen sorumluluklar → KL için sorun • Tek çözüm: sigortalar • 2. Geçici Bayrak • Y-FKK m. 22 f. 6: çözüldü (TUGS ?)

19. V. Finansal Kiralama Sözleşmesi (7/7) • 3. Gemi Alacakları • E-FKK m. 8 f. 2 = Y-FKK m. 22 f. 5: Tescilden sonra 3. kişilerin eşya üzerinde kazandığı aynî hak (?) KL’ye karşı ileri sürülemez • → KL: GAH olmaz → tartışmalar → • Yargıtay: E-FKK m. 8 f. 2 GAH’ya engel değil • = Gemi finansal kirasının sonu • Yeni: yurt dışında tescil → çözüm mü?