ZARF (BELİRTEÇ)

1. ZARF (BELİRTEÇ) Hazırlayan: Ersoy GEDİK Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği 2. Sınıf (Gündüz)

2. Zarf: Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ya da kendi türünden sözcükleri anlamca etkileyen sözcüklerdir. zarf (belirteç)

3. Zaman zarfı hariç, zarflar çekim eki almazlar. • Alırlarsa adlaşırlar. zarf (belirteç)

4. Zarfların Fiilleri Nitelemesi; Hızlı yürüyorsun. zarf (belirteç)

5. Zarfların Fiilimsileri Nitelemesi; Hızlı yürürken düştü. (Yürürken zarf-fiildir. Yani fiilimsidir.) zarf (belirteç)

6. Zarfların Sıfatların Derecesini Bildirmesi; • En güzel araba. (Burada “en” kelimesi “güzel” sıfatının derecesini bildirdiği için zarf olur.) • En güzel, daha güzel, pek güzel, çok güzel, gayet güzel zarf (belirteç)

7. Zarfların Yine Zarfların Derecesini Bildirmesi; • Çok hızlı yürüyorsun. • En hızlı, daha hızlı, pek hızlı, çok hızlı, gayet hızlı zarf (belirteç)

8. Görüldüğü gibi zarflar, fiilleri ve fiilimsileri niteleyebilir; sıfat ve zarfların derecesini bildirebilir. • Derece bildiren zarflara “derecelendirme zarfı” da denmektedir. zarf (belirteç)

9. ZARF ÇEŞİTLERİ • Durum (Hal) Zarfı • Zaman Zarfı • Yer-Yön Zarfı • Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı • Soru Zarfı zarf (belirteç)

10. ZARF ÇEŞİTLERİ 1) Durum (Hal) Zarfı: • Fiillerin, fiilimsilerin durumunu, niteliğini bildiren zarflardır. • “Nasıl?” sorusuna cevap verirler. zarf (belirteç)

11. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. (Nasıl çıkacaksın?) • Bebek mışıl mışıl uyuyor. (Nasıl uyuyor?) • Malzemelerini düzenli kullanır. (Nasıl kullanır?) zarf (belirteç)

12. Anlayabilmem için yavaş konuş. (Nasıl konuş?) • Ucuz gördüklerini aldı. (Nasıl gördüklerini?) • Öfkeyle kalkan, zararla oturur. (Nasıl kalkan?, Nasıl oturur?) zarf (belirteç)

13. Not: Zarfın, etkilediği kelimeden hemen önce gelmesi şart değildir. • Güzelce yerine oturdu. (Araya “yerine” kelimesi girmiş.) zarf (belirteç)

14. Not: Bazı durum zarfları “niçin?” sorusunun cevabı olabilir. • Coşkusundan, yere göğe sığmıyordu. zarf (belirteç)

15. Not: Olasılık, kesinlik veya dilek bildiren kelimeler durum zarfı olarak ele alınabilir. • Belki o da bir gün beni anlar.Onu mutlaka görmeliyim. zarf (belirteç)

16. 2) Zaman Zarfı: • Fiilin ya da fiilimsinin gerçekleştiği zamanı bildiren zarflardır. • “Ne zaman?, Ne zamandan beri?, Ne zamana kadar?” Sorularına cevap verirler. zarf (belirteç)

17. Hemen yanıma gel. • Artık ÖSS'ye daha ciddi hazırlanacağım. • Yarın, hepimiz için daha iyi olacak. • İşleri nedeniyle eve geç döndü. zarf (belirteç)

18. Biz eskiden, su içerdik testiden. • Daha yanıma uğramadı. • Yanlış düşündüğümü sonra anladım. zarf (belirteç)

19. Not: Zaman bildiren sözcük, eylemi etkilemeden kullanılırsa, “isim” olur. • Yaz mevsimi kurak geçeceğe benziyor. • Gecenin karanlığı bizleri korkutuyordu. zarf (belirteç)

20. Not: Zaman zarfları diğer zarflardan farklı olarak hal eki alabilirler. • Sabah-tan yola çıkacağız. • Akşam-a, gideceğimiz yere varırız. zarf (belirteç)

21. 3) Yer-Yön Zarfı: • Eylemin genellikle yönünü belirten zarflardır.“Nereye?” sorusuna cevap veren “ileri, geri, içeri, dışarı, aşağı, yukarı, öte, beri” sözcükleri yer-yön zarfı kabul edilir. • Bu tür zarfların hal eki almaması gerekir. Alırlarsa adlaşırlar. Bazen de sıfat olarak karşımıza çıkabilirler. zarf (belirteç)

22. Örnekler • Misafirler yukarı çıktı. (Yer-yön zarfı) • Masayı geri çekelim. (Yer-yön zarfı) • İleri git de, biz de oturalım. (Yer-yön zarfı) zarf (belirteç)

23. Aşağısı beni korkutuyor. (isim) • İçeriye alalım. (isim) • Aşağı yoldan gidelim. (sıfat) • Geri vitese alıp, gaza bastı. (sıfat) zarf (belirteç)

24. Not: “Sağa-sola” kelimeleri yer-yön bildiriyor gibi görünse de, ek aldıkları için yer-yön zarfı sayılmazlar. zarf (belirteç)

25. 4) Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı: • Miktar veya derecelendirme bildiren zarflardır. • “Ne kadar?” sorusuna cevap verirler. zarf (belirteç)

26. Bu sınava çok çalıştık. • Verileni az görmeni kabul edemem. • Biraz gelebilir misin? • Daha güzel insanlarla beraberim. (Derecelendirme yapmış.) • En yavaş yürüyen oydu. (Derecelendirme yapmış.) zarf (belirteç)

27. Daha yaşlısını görmedim. (Derecelendirme yapmış.) • Pek sevimli bir çocuk olmuş. (Derecelendirme yapmış.) • Gayet samimi bir ortam oluştu. (Derecelendirme yapmış.) • Oldukça kolay bir sınavdı. (Derecelendirme yapmış.) zarf (belirteç)

28. Az zamanda çok mesafe aldı. (Sıfat) • Azı, bizim yaptıklarımızı fark etti. (Zamir) zarf (belirteç)

29. 5) Soru Zarfı: • Zarfları bulmak için kullandığımız “Nasıl?, Ne zaman?, Ne kadar?, Nere(ye)?, Niçin?, Niye?” gibi soru kelimeleri fiili ya da fiilimsiyi etkilediğinde soru zarfı olur. zarf (belirteç)

30. Bugünlere nasıl geldiniz? • Son kitabı ne zaman çıkmıştı? • Bunları bana niçin yapıyorsun? • Maça girebilmek için ne kadar beklediniz? • Bu saate kadar neden uyumadınız? zarf (belirteç)

31. “Ne” sözcüğü “niçin” anlamında kullanılırsa soru zarfı olur. • Ne bakıyorsun yüzüme? • “Neden” sözcüğü “neyden” anlamında kullanılırsa, soru zamiri olur. • Bu çorbayı neden yapmışlar? (Cevap mercimekten ise: Soru zamiri Cevap acıktıkları için ise: Soru zarfı olur.) zarf (belirteç)