برنامه شهر سالم – روستای سالم با رویکرد CBI با نگاه به تعریف جامع سلامت

2. برنامه شهر سالم – روستای سالم با رویکرد CBI با نگاه به تعریف جامع سلامت " حالت رفاه کامل جسمي، رواني، اجتماعي و نه فقط نداشتنبیماری یا ناتوانی“ در اصل، با هدف ایجاد تعهد در ساکنانجوامعمحلي در راستای بهبودسلامت افراد مطرح شده است . • تمرکز بر روی مقابله با نابرابری ها و بي عدالتی های موجود در سیستم سلامت شهری و روستایی • فراهم آوردن یک محیط سالم برای همه مردم جامعه • قراردادن سلامت در دستور کار تمام افراد درگیر در امر توسعه • اطمینان از وجود یک محیط سالم، پاکیزه و سازگار با محیط زیست و تأمین خدمات بهداشتی - درمانی و پیشگیرانه برایهمه مردم

3. هدف كلي CBI دسترسي به زندگي با كيفيت بهتر با تحقق شعار سلامتبرای همه بابهره گيرياز همكاريهايبينبخشيو جلبحمايتوخودياري مردم

4. اهداف اختصاصی قراردادن سلامت بعنوان محور اصلی در برنامه ریزی های سياسي و اجتماعي ایجاد مشاركت مردمی ترویج شیوه های زندگي سالم بهبود خدمات محيط زيست كاهشفقر

5. ضرورت تغيير روند تغيير نگرش نسبت به روند توسعه رویکرد پایین به بالا • مردم • دولتمردان • هدف • دريافت کننده خدمت • مردم • دولتمردان • هدف • اقدام کننده • تسهيل کننده

7. مصوبه هيئت محترم وزيران: شماره 732/ت 14342 هـ مورخ 1375/1/28 ادامه ... الف - وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ب - وزير ارتباطات و فن آوری اطلاعات ج - وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی د - وزير كار و امور اجتماعی ه - وزير مسكن و شهرسازی و - وزير آموزش و پرورش ز - وزير صنايع ح - وزير نيرو ط - وزير كشور ي - رئيس سازمان صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران ك - رئيس سازمان حفاظت محيط زيست ل - رئيس سازمان بهزيستی كشور م - شهردار تهران

8. اصلاحیه مصوبه هيئت محترم وزيران: شماره 9813/ت 21194 هـ مورخ 1378/6/22 1- در ماده (1) ، بعد از عبارت ” توسعه شهرها ” کلمه ” روستا ها ” اضافه می شود . 2- عبارت ” شورای هماهنگی پروژه شهرهای سالم و روستاهای سالم کشور ” جایگزین عبارت ” شورای هماهنگی پروژه شهرهای سالم کشور ” می شود . 3- معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر کشاورزی به اعضای شورای هماهنگی پروژه شهرهای سالم و روستاهای سالم کشور اضافه می شوند .

9. اصلاحیه مصوبه هيئت محترم وزيران: شماره 9813/ت 21194 هـ مورخ 1378/6/22 4- در ماده (2) ، عبارت ” که با همکاری و هماهنگی شوراهای اسلامی شهر و روستا اقدام خواهند نمود . ” به آخر ماده اضافه می شود . 5- در تبصره ماده (2)، بعد ازعبارت ” توسعه شهرها ” کلمه ” و روستا ها ” اضافه می شود . حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور

15. گامهای اجرایی ابتکارات جامعه محور

16. مراحل شکل گیری و اجرای برنامه 1-آشنایی مسئولین و مدیران ارشد استان با برنامه 2-انتخاب شهرستان و منطقه پایلوت بر اساس معیارهای تعیین شده 3-آشنایی مسئولین و مدیران شهرستان با برنامه 4-انتخاب تیم کارشناسان بین بخشی در سطح استان و شهرستان 5- برگزاری کارگاه های توجیهی و آموزشی با مشارکت بخش های مختلف توسعه

17. ادامه مراحل شکل گیری و اجرای برنامه 6- انتخابسه روستا و یک شهر یا منطقه ای از شهر مورد نظر به عنوان پایلوت ( تا 10000 نفر جمعیت کل شهر و بالاتر از آن منطقه ای از شهر ) 7- ورود به منطقه پایلوت ، آماده سازی و آموزش اولیه جامعه محلی توسط تیم بین بخشی 8- انتخاب سرخوشه محلی ( رابطین بهداشت ، NGO های فعال ، دانشجویان و ... ) 9- تشکیل تیم توسعه جامعه / روستا

18. ادامه مراحل شکل گیری و اجرای برنامه 10- آموزش سرخوشه ها و تیم توسعه محلی 11-مطالعه وضع موجود جامعه مورد نظر 12-تعیین نیازها و اولویت بندی آنها توسط سرخوشه ها و تیم توسعه محلی 13- تشکیل کمیته های تخصصی تیم بین بخشی 14- تدوین طرح های پیشنهادی توسط تیم توسعه محلی با همکاری تیم بین بخشی 15- تأیید طرح یا پروپوزال توسط تیم بین بخشی

19. ادامه مراحل شکل گیری و اجرای برنامه 16- ابلاغ پروپوزال پروژه توسط فرماندار به بخش مربوطه 17- تأمین و تخصیص اعتبار پروژه توسط بخش مربوطه یا فرمانداری 18- نظارت و پایش مستمر توسط تیم توسعه محلی، تیم بین بخشی و دبیرخانه شهرستانی ، استانی و کشوری 19- ارزشیابی برنامه ، تعمیم و تسری آن در نقاط دیگر

20. تقسيم بندي دانشگاه هاي معين CBI و دانشگاه هاي هدف

21. فهرست بندی پروژه ها پروژه های درآمدزايی پروژه های اجتماعی بهداشتی کشاورزی توسعه اقتصادی توسعه زنان / جوانان آموزش و پرورش، سواد آموزی و توسعه مهارت ها صنايع دستی صنايع غذايی مسکن، آب آشاميدنی، بهسازی محيط و بهداشت محيط دامداری / مواد لبنی صنايع کوچک داخلی و حرف فنی

22. فعال سازی سایت پورتال CBI تعریف user name & password برای سراسر دانشگاههای کشور جهت دسترسی به اطلاعات سایت قرار دادن اطلاعات مورد نیاز بر روی سایت پورتال گزارش گیری به روز از عملکرد دانشگاهها http://port.health.gov.ir/eoh/cbi

24. عضويت 70 شهراز شهرهاي كشوردر ابتكار جهاني 1000 شهر 1000 زندگي در سال 2010

26. آسيب شناسي ساختار 1-فرايند همكاري بين بخشي 2-فرايند مشاركت مردمي

27. فرايند همكاري بين بخشي الف)عدم الزام قانوني كارآمد و به روز جهت همكاري دستگاه ها با رويكرد مذكور(فقدان تعهد سياسي قوي در سطح كشور) ب) تعویض زود هنگام استانداران ، فرمانداران و مدیران دستگاه هاي اجرايي تاثیر گذار ج) مشکل بودن همکاری های بین بخشی و توجیه نشدن برخی سازمان ها د)فقدان آموزش و توانمند سازي افراد كليدي دستگاه هاي اجرايي در خصوص فنون جلب مشاركت مردمي و حمايت طلبي

28. فرايند مشاركت مردمي و توانمندسازي جوامع محلي 1-فقدان آموزش و توانمند سازي کارشناسان معاونت بهداشتی و مراکزتابعه در خصوص فنون جلب مشاركت وتوانمندسازی جوامع محلی 2- عدم رویکرد علمی در برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی و نداشتن شاخص مشخص جهت تحلیل زنجیره نتایج در سطح فرایند ،برون داد و پیامد 3- ‏عدم توانمندی کافی مردم جهت مشارکت موثر(شناسایی ظرفیت ها،مشکلات، نیاز سنجی و اولویت بندی و طراحی مداخلات اثرگذار و پایدار)

29. تحلیل کلی رویکرد مذکور بیش تر به سازماندهی جوامع محلی (communityorganizing) شبیه بوده وچندان جامعه محور تلقی نمی شود، چرا که زمانی جامعه، محور فعالیت ها قرار می گیرد که نمایندگان آن به میزانی از توانمندی رسیده باشند که بتوانند ضمن تحلیل درست و علمی از نیازهای واقعی جامعه خویش و با مشارکت مردم و استفاده از پتانسیل دستگاه های اجرایی نسبت به انجام مداخلات مناسب جهت رفع نیازها تا سرحد ممکن و کاهش فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، گام های مهمی را بردارند.

30. رویکرد جدید: استفاده بهینه از مدل فندق شكن در طول سه دهه گذشته نظا م هاي سلامت به اين نتيجه ر سيده اند كه در حل مشكلات سلامت جامعه ، همزمان بايد از راهبرد بالا به پا يين و راهبرد پايين به بالا استفاده نمود، لذا مدلي را مفهوم سازي كرد ه و نام آن را مدل فندق شكن گذاشته اند

31. مدل فندق شكن

32. در اين مدل: فندق به منزله مشكلات سلامتي، فقر و بي عدالتي در سلامت محسوب می گردديكي از بازوهاي فندق شكن، بازوي مشارکت مردمي بوده و دربرگیرنده كليه شبكه هاي مردمي و سمن ها درسطح جامعه می شود. بازوي ديگر، شامل كليه سازمان هاي سياست گذار و اجرايي می شود.

33. اصل عملياتي و بنيادي توسعه، مشاركت مردم است و مهم ترين منبع ارتقاي سلامت مردم هستند. ابزار استفاده از اين منبع، مشاركت در پروژه ها می باشد و مزاياي چنين مشاركتي : تداوم و پايداري (مالكيت) ، تسريع نهادينه شدن (مقبوليت) افزايش اثربخشي پروژه ، افزايش توانمندي افراد رساندن منفعت به فقيرترين اقشار افزايش پوشش خدمات

34. مفاهيم تغيير يافته در رويكرد جديد توانمند سازي جامعه محلي به شكل يك فرايند علمي انجام شده و نحوه مشاركت مردمي از ايده كار براي مردم و كار با مردم به ايده كار مردم با مردم تغيير يافته و نقطه تماس با جامعه محلي نيز از طريق سمنهاصورت مي پذيرد. انتخاب جوامع روستايي ، براساس پرسش نامه استاندارد سرمايه اجتماعي و مورد وثوق جامعه علمي (ملي و بين المللي) صورت مي پذيرد.از اين رو پيش بيني مي گردد تا چرخه پايداري جامعه توانمند شده از شانس بالاتري برخوردارگردد.

35. اهداف اختصاصي برنامه به شكل قابل اندازه گيري در آمده است. شاخص هاي فرايندي ، برون داد و پيامدي رويكرد كاملا مشخص و قابل سنجش گرديده اند مبناي مقايسه بين جوامع مجري و جوامع شاهد بر اساس تحليل چك ليست سرمايه اجتماعي صورت مي پذيرد جلب حمايت همكاري دستگاه هاي اجرايي با جوامع محلي از طريق افراد كليدي و توانمند شده همان جوامع صورت مي گيرد مردم در اين رويكرد مشاركت جو شده وسعي در مشاركت پذيري دستگاه هاي اجرايي و دولتي مي نمايند

36. چارت جدید فرایند توانمندسازی اجتماع محور درجوامع روستایی

42. کوتاه مدت: • تلاش جهت گسترش اجراي برنامه در كشور • تسري برنامه به جوامع هدف جديد • نهادينه نمودن ساختار مشاركت مردم و همكاري بين بخشي در كليه ساختارهاي • دولتي جهت ارتقاي سطح سلامت و توسعه • توانمندسازي شوراهاي اسلامي شهر و روستا جهت ايجاد شبكه مشاركت مردمي • براي مداخله در امر سلامت و توسعه • تدوين و اجراي آيين نامه مميزي و ارزشيابي شهرهاي سالم و روستاهاي سالم با همكاري وزارت كشور • ايجاد شبكه هاي مردمي جهت مشاركت درامر سلامت محلات شهري با همكاري شهرداري هاي كشور • ایجاد مدل توانمندسازی جوامع روستایی و شهری به تفکیک • تهیه مدل توانمندسازی با حضور کارشناسان خبره و روانشناسان و جامعه شناسان

43. بلند مدت: • تهیه سند راهبردی CBI • لزوم مستندسازي و بررسی روند برنامه از شروع تاکنون و تعیین نقاط مثبت و منفی آن درجهت شناساندن CBI به عنوان یک رویکرد در ساختار وزارت بهداشت • تعيين سهم و نقش دستگاه ها (همكاري بين بخشي) جهت ارتقاي مشاركت مردم در سلامت و تصويب آن در شوراي عالي سلامت و امنيت غذايي كشور

44. موفق باشيد