Skawina

1. Skawina Powstanie miasta Skawiny związane było z istniejącym brodem na rzece Skawince i komorą celną, przez które prowadziły ważne szlaki handlowe łączące Kraków ze Śląskiem i Czechami. Przez obszar przyszłego miasta prowadziły dwa trakty: wielicko-oświęcimski i krakowsko-myślenicki. Przewożono nimi sól wielicką, która była bardzo cennym artykułem handlowym. Przy komorze celnej miały znajdować się: skład solny, warsztat naprawy wozów i karczma. Komora ta pobierała myto za wjazd do Krakowa i stąd miała w okresie przedlokacyjnym duże znaczenie. Na plany lokacji Skawiny przez króla Kazimierza Wielkiego wpłynęła zmiana sytuacji terytorialnej i politycznej w stosunkach polsko-czeskich za panowania ojca Władysława Łokietka. Zhołdowanie księstw śląskich przez króla czeskiego Jana Luksemburskiego przybliżyło granicę południowo-zachodnią Polski na odległość zaledwie 21 km od Krakowa. Dlatego w planach inwestycyjnych Kazimierza Wielkiego lokacja miasta na tym terenie miała znaczenie obronne przed najazdami Czechów i niektórych książąt śląskich.

2. Rynek Skawiński • Łatwo możemy zaobserwować średniowieczny, szachownicowy układ centrum miasta. Do dziś układ ten zachował się prawie nie zmieniony. Przy obecnej ulicy Mickiewicza usytuowana była studnia miejska na pompę ręczną. Obok studni odbywały się skawińskie wiece i uroczystości. Wykorzystywano ją jako mównicę. Ciekawym elementem Rynku była latarnia gazowa. W każdy czwartek rynek zmieniał się w wielki plac handlowy. Do 1930 roku posiadał nawierzchnię miękką, którą zastąpiono brukowanym kamieniem. Rynek obudowany był domkami drewnianymi i małymi kamieniczkami. W nich znajdowały się: Urząd Pocztowy, Sąd Grodzki, Urząd Skarbowy, areszt miejski.

3. Kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza • Zbudowany w 1364 roku w tym samym czasie, kiedy powstawało miasto. Pierwszym proboszczem był Piotr (proboszcz Kościoła w Tyńcu). Kościół zniszczony był dwukrotnie przez pożary. Pierwszy w 1704 roku. Odbudowany w 1728. Drugi pożar miał miejsce w 1815 roku i zmusił do ponownej odbudowy w maju 1826. Pod koniec XIX wieku przebudowano wieżę nadając jej kształt ostrosłupa. Jest to kościół trójnawowy z trzema wejściami. W środku znajdują się: ołtarz główny, późnobarokowy pochodzący z ok. 1826 roku; obrazy: Chrystusa Ukrzyżowanego, Św. Szymona i Judy Tadeusza oraz obraz Matki Bożej Częstochowskiej; chrzcielnica barokowa pochodząca z XIX wieku, zrobiona z blachy miedzianej; obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem zwany także "Matką Bożą Skawińską" pochodzący z XVII wieku.

4. Ratusz Skawiński Opat tyniecki Hieronim Krzyżanowski oddał swój dom stojący na środku rynku na ratusz dla miasta. W czasie konfederacji barskiej w 1771-72 roku drewniany ratusz został rozebrany na opał. W 1777 roku Ratusz został powtórnie wybudowany, ale później sprzedano go na licytacji w 1805 roku. W wyniku tej sprzedaży ratusz został ponownie rozebrany. Przez kolejnych kilka lat miasto nie posiadało ratusza. Obecny budynek wzniesiono dopiero w 1900 roku. Jest stylizowany na "starą" architekturę. W czasie II Wojny Światowej została uszkodzona część wieży ratuszowej, którą odremontowano przywracając jej obecny wygląd

5. Kościół pw. ofiarowania N.P.Maryi • Powstał w II połowie XVII wieku. Został odrestaurowany w 1774 roku. Początkowo był on drewniany, ale w drugiej połowie XVII wieku postawiono w tym miejscu kościół murowany. Do końca XIX wieku znajdował się przy tym kościele szpital dla ubogich. Obecnie Kościółek jest filią parafii św. App. Szymona i Judy Tadeusza. Ma on budowę jednonawową. Posiada zakrystię i kruchtę. Znajdują się tam dwa ołtarze: główny w stylu barokowym oraz boczny późnobarokowy z II połowy XVII wieku. Na ołtarzu znajduje się obraz z 1640 roku przedstawiający Ukrzyżowanie.

6. Pałacyk Sokół Powstał na miejscu zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego. Wybudowany w latach 1904-1906 z inicjatywy Towarzystwa Gimnastycznego 'Sokół'. Był także ich siedzibą przed I wojną światową. W okresie międzywojennym działał tutaj teatr amatorski pod kierunkiem Józefa Farbowskiego, wystawiając takie sztuki teatralne jak: "Moralność Pani Dulskiej", "Romans pani majstrowej", "Sznur korali". Swoją siedzibę miała orkiestra jazzowa "Stepatora". W II połowie l. 30-tych w budynku "Sokoła" mieściło się kino. W czasie okupacji Niemcy zamienili budynek na magazyn. działania wojenne spowodowały zniszczenie wieży. Po II Wojnie Światowej mieściły się w nim różne instytucje sportowe i kulturalne m.in. TKS "Skawinka", Miejski Dom Kultury. Pałacyk znajduje się w Parku Miejskim. Od 1992 roku siedziba Centrum Kultury i Sportu.

7. Dwór w Korabnikach • To dworek o charakterze obronnym. Wybudowany w stylu renesansowym przez Pawła Korytko w latach 1540-1580. W latach 1885-92 przebudował go Edward Brudzewski. Właścicielami dworu byli: Cikowscy, Ossolińscy, Starowiejscy i Mrozowiccy. Na terenie dworku znajduje się "Dąb Wyspiańskiego", który ma ponad 600 lat. Jak głosi legenda autor "Wesela" podczas swoich wizyt w dworku przesiadywał pod tym dębem. Krakowska Akademia Górniczo Hutnicza odkupiła ów dwór w 1978 r. Miały tam powstać nowe wydziały uczelni. Stało się jednak inaczej. Dwór został kupiony przez osobę prywatną

8. Bożnica Powstała na początku XX wieku. Zbudowana na rzucie prostokąta z dwuspadowym dachem. Przylegał do niej budynek szkoły początkowej dla chłopców, mieszkanie rabina i rytualna łaźnia. Do dziś budynek ten znajduje się na zbiegu ulic Babetty i Kazimierza Wielkiego.

9. Karczma Radziszowska • Budynek istniał juz w II połowie XVIII wieku Znany jako dawna karczma radziszowska. W 1876 roku wykupiona przez miasto od Dzieduszyckich i Pawlikowskich. Po przebudowie na początku XX wieku w budynku umieszczono męską i żeńska szkołę podstawową. W latach 1918 - 1947 siedziba Sądu Grodzkiego. Od 1947 roku przeniesiono tutaj Publiczną Średnią Szkołę Zawodową. Następnie siedziba Zasadniczej Szkoły Zawodowej, Technikum Elektrycznego. Obecnie w budynku mieści się Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Poczty Polskiej