KİMYASAL SAVAŞ ve KORUNMA YÖNTEMLERİ

1. KİMYASAL SAVAŞ veKORUNMA YÖNTEMLERİ

2. Birleşmiş Milletler Cenevre Sözleşmesi ile Biyolojik ve Kimyasal Silahların İnsanlar Üzerinde Kullanılması Yasaklanmıştır!

3. KİMYASAL SAVAŞ • Kimyasal özelliği sayesinde öldürücü, yaralayıcı ve tahriş edici etkiler gösteren, sis ve yangın meydana getiren, insan, hayvan, bitki ve metallere etkili olan katı, sıvı, gaz ve aeresol haldeki maddelerle yapılan savaştır.

4. KİMYASAL SİLAHLARIN ÖNEMİ • Yapımlarının kolay ve ucuz olması • Tesir alanlarının çok geniş olması • Tesis ve malzemeyi tahrip etmeden öldürücü olması

5. KİMYASAL SİLAH ATMA VASITALARI

6. ROKETLER TOPLAR HAVANLAR BOMBA KİMYASAL SİLAH ATMA VASITALARI

7. YANICI MADDE GENEL AYRIMI • FİZİKSEL DURUMLARINA GÖRE • Katı • Sıvı • Gaz • Aeresol • FİZYOLOJİK ETKİLERİNE GÖRE • Safdışı bırakanlar • Sinir gazları • Yakıcı gazlar • Boğucu gazlar • Kan zehirleyici gazlar • Uyuşturucular • Kargaşalığı bastırma amaçlılar • Gözyaşartıcı gazlar • Kusturucu gazlar ZEHİRLİ MADDE

8. GENEL ETKİLERİ • Solunum sistemi yoluyla alınan toz, maddenin havadaki miktarına ve kişinin kimyasal sahada kalma süresine bağlıdır. Sıvı kimyasal savaş maddeleri cilt tarafından emilmek suretiyle ciltte tahriş ve yaralara sebep olurlar. Düşük dozda kirlenen arazilerde fazla süre kalındığı takdirde gerek solunum gerekse cilt tarafından fazla miktarda emilme olacağından zayiatlara sebep olurlar. Bazı kimyasal savaş maddeleri kalıcıdır. Bunların kalıcılığı fiziksel özelliklerine, hava şartlarına, arazinin, malzemenin ve teçhizatın tipine bağlıdır.

9. KİMYASAL HARP MADDELERİNİ ETKİLEYEN METEOROLOJİK FAKTÖRLER 1. SICAKLIK 2. SICAKLIK DEĞİŞME DERECESİ 3. RÜZGAR a. HIZI b. İSTİKAMETİ 4. RUTUBET VE YAĞIŞ 5. ARAZİ a. ARAZİNİN ŞEKLİ b. AĞAÇLAR VE BİTKİLER c. TOPRAK

10. KİMYASAL SALDIRININ BELİRTİLERİ • Uçaktan yayılan bir serpinti veya sis görülmesi. • Çevrede alışılmamış duman ve sis görülmesi. • Sesi az duyulan patlama (top mermileri). • Etrafta şüpheli yağ damlaları veya su birikintileri görülmesi. • Görmede bulanıklık hissi. • Ani baş ağrısı, öksürme, aksırma, burun akması veya kanamaların görülmesi. • Göğüste ağrı, nefes almada zorluk görülmesi. • Deride kızarıklık veya kabarcıkların görülmesi. • Bulantı ve kusma görülmesi.

11. SALDIRIDAN ÖNCE HAZIRLIK • Kimyasal savaş hakkındaki gerekli bilgileri öğenin, çevrenizdekilere öğretin. • Ev ve işyerinizin iç kısımlarında penceresi en az ve korumaya elverişli bir odasını sığınma yeri olarak hazırlayın. • Hazırladığınız sığınma yerine dışardan içeriye gaz sızmasını önlemek için pencere kenarlarını ve kapı aralıklarını bant, yapışkan sünger ve macun ile kapatın. • Kimyasal savaşın etkilerine karşı korunma sağlayan malzemeleri temin etmeye çalışın ve kullanmayı öğrenin. • Kendi kendinize yardım ve ilk yardım esaslarını öğrenin. • Besinlerinizi gaz geçirmeyen cam ambalaj veya kutularda koruyun.

12. SALDIRI SIRASINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

13. Evinizde veya işyerinizde iseniz; • Önceden hazırlamış olduğunuz sığınma odasına girin. Kapatılmış pencere ve kapı aralıklarına, ek önlem olarak sulandırılmış çamaşır suyuna batırılmış bez, battaniye vb. malzeme ile örtün. • Tehlike geçinceye kadar bekleyin. • Eğer gözlerinizde ve boğazınızda yanma varsa, bu gaz sızıntısının belirtisidir. • Gözlerinizi bol su ile yıkayın. • Sızıntı olduğunu tahmin ettiğiniz bölgeyi önce sulandırılmış çamaşır suyu ile daha sonra sabunlu su ile yıkayın. • Radyoyu dinleyin ve açıklamalara uyun.

14. Dışarıda iseniz Sığınma yerlerine girmeden önce; • Üzerinize gaz bulaşmış olabilir. • Derhal elbiselerinizi çıkarın. • Cildinizi bol su ile yıkayın. • Yukarıdaki tedbirleri alın. Taşıt araçlarında iseniz • Pencere, kalorifer ve havalandırma sistemlerini kesinlikle kapalı tutarak en seri şekilde sığınma yerine girin.

15. KORUNMA ve İLKYARDIM

16. KİMYASAL VE BİYOLOJİK SAVAŞLARDA İLKYARDIM VE KURTARMA EKİBİ

17. Toplu Korunma • Tehlike anında yakınınızdaki güvenli, kapalı bir yere girin. • Paniğe ve heyecana kapılmayın. • Yapılacak uyarılara göre hareket edin.

18. Ferdi Korunma • Mümkünse gaz maskesi takın.

19. GAZMASKESİ BAŞ BAĞI HAVA YASTIĞI GÖZ CAMI GAZ FİLTRESİ (AKTİF KARBON) HAVA ÇIKIŞ SÜBABI HAVA GİRİŞİ

20. Ferdi Korunma • Sis ve duman içine girmeyin. • Üzerinize gaz bulaşmışsa çıkarıp atın ve hemen temiz bir elbise giyin. • Elbise dışında kalan çıplak deriye koruyucu merhem sürün ya da pudra dökün. • Daha önce korumaya almadığınız yiyecekleri yemeyin. • Açık su kaynaklarındaki suları içmeyin. • Alkol ve sigarayı kullanmayın.

21. İlk Yardım • Gazdan gözünüz etkilenmişse bol sabunlu su ile yıkayın. • Yüzünüzü, kulağınızı ve boynunuzu sabunlu su ile temizleyin. • Mümkün olduğunca hareketten kaçınarak lüzumsuz enerji sarfetmeyin. • Gazdan etkilenen kişiyi yürütmeyin ve konuşturmayın. • Gazdan etkilenen kişiyi rahat ve sıcak tutun, elbiselerini gevşetin. • Solunumda duraklama gördüğünüzde suni solunum yaptırmayın, mümkünse oksijen cihazı kullanın. • Etkilenen kişiye alkollü içki ve sigara kullandırmayın. • Etkilenen kişiye şekerli su, çay ve kahve içirin. • İlk fırsatta en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.

22. KİMYASAL SAVAŞ MADDELERİ • Yakıcı Gazlar • Boğucu Gazlar • Sinir Gazları • Kan Zehirleyici Gazlar • Kusturucu Gazlar • Göz Yaşartıcı Gazlar • Uyuşturucu Gazlar • Muhtelif Gazlar

23. YAKICI GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Gözlerde sulanma ve yanma • Gözlerde ışığa karşı duyarlılık, • Göz kapaklarının şişmesi, • Öksürük ve boğulma hali, • Gözlerde, boğaz ve nefes borularında iltihaplanma,

24. YAKICI GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Göz kapaklarınızı açık tutarak bol su ile uzun süre yıkayın. • Teninize bulaşan sıvıyı yara temizler gibi sürtmeden silin. • Koruyucu merhem sürün. • Bol su ile yıkayın. • Elbisenizi temizleyin ya da çıkarıp atın.

25. BOĞUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Göğüste darlık ve solunum güçlüğü, • Öksürük, gözlerde yaşarma, • Yorgunluk, dudaklarda morarma, • Burun ve boğazda tahriş ve akıntı, • Bulantı ve kusma.

26. KORUYUCU ELBİSE VE MASKE BOĞUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Varsa maske takın. • Hastayı rahat, sıcak tutun. • Elbiselerini gevşetin. • Alkolsüz içecek verin. (Çay, kahve gibi) • Solunum durmuşsa suni teneffüs tatbik edin.

27. KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Burun ve boğazda tahribat, • Titreme ve öksürük, • Göğüs darlığı ve boğulma hali, • Solunum hızlanması, • Güç ve ağır solunum, • Gözde tahriş ve yaşarma, • Baş ağrısı, baş dönmesi, sersemleme, • Bulantı ve kusma. ZEHİRLİ MADDE

28. KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Varsa maske takın. • Temiz havaya çıkın. • Maske içine 3-4 dakika ara ile 2’şer ampulden en çok 8 ampul Amilnitrik ampulü (veya benzeri) kırarak koyun. • Üzerine sıvı gaz sürülmüşse elbiselerini çıkarın ve havalandırın. • Hastayı sakin tutun, yürütmeyin, hastaneye ulaştırın.

29. SİNİR GAZLARI Fizyolojik Etkileri • Sebepsiz ağız ve burun akıntısı, • Göğüs tıkanıklığı, solunum güçlüğü, • Görme bulanıklığı, gözbebeklerinin küçülmesi, • Kaslarda seğirme, • Bulantı ve kusma, • Aşırı terleme, idrar tutamama, • Baş ağrısı, denge bozukluğu, • Şaşkınlık, miskinlik, • Sebepsiz sıçrama, çırpınma, • Koma ve ölüm.

30. SİNİR GAZLARI Yapılacak İlk Yardım • Varsa maske takın. • Süratli hareket edin veya ettirin. • Tenine bulaşan sıvıyı sürtmeden silin. • Bol su ile uzun süre yıkayın. • Kirli elbiselerini temizleyin veya çıkarıp atın. • Atropin iğnesini sağlık personeline yaptırın.

31. KUSTURUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Burun ve boğazda tahribat, • Öksürme ve aksırma, salya akması, • Baş ağrısı, • Boğaz ve nefes borusunda şiddetli acı, • Bulantı ve kusma.

32. KUSTURUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Varsa maske takın. • Ağzından salya gelse de maskenizi çıkarmayın. • Kusma zorunluluğu varsa maskenin alt kenarını açıp kusun, tekrar taktığınızda içerideki gazi şiddetle üfleyerek çıkarın. • Bir süre sonra kendiliğinden iyileşme görülür.

33. GÖZ YAŞARTICI GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Gözlerden bol yaş gelmesi, • Gözleri ovuşturma isteği, • Cilt ve burun içerisinde batma, • Sıcak su kullanıldığında ciltte yanma, • Şiddetli baş ağrısı, • Bulantı ve kusma isteği.

34. GÖZ YAŞARTICI GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Varsa maske takın. • Gaz bulutu geçtikten sonra maskenizi çıkarın. • Yüzünüzü rüzgara çevirin, elbiselerinizi gevşetin. • Gözlerinizi ovuşturmayın, yara temizler gibi silin. • Gözlerinizi bol su ile iyice yıkayın. • Cilde bulaşmış sıvı gazı sabun ve su ile iyice yıkayın.

35. UYUŞTURUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri • Görmede bulanıklık, göz bebeklerinin büyümesi, • Şaşkınlık, uyuşukluk, sersemleme, algılamada yanılmalar, • Baş dönmesi, işitmede güçlük, • Ağız, dudak ve ciltte koruma, • Tansiyonun yükselmesi, kalp atışlarının hızlanması, • Hareketsizlik, çevreye intibaksızlık, • Gelişi güzel davranışlar, gayesiz dolaşma.

36. UYUŞTURUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım • Gözleri sadece temiz su ile yıkayın. • Vücuda bulaşmışsa sabun ve su ile yıkayıp iyice durulayın • Elbiseleri ve kirli sahayı bol deterjanlı su ile yıkayın ve tazyikli su ile durulayın. • Malzemelerin temizlenmesinde hipoklorid ve alkol kostik eriyikleri kullanılır.

37. MUHTELİF GAZLAR Herbesit’ler : Sıvı haldedirler. • Turuncu herbesitler; bitkilere aşırı etkili olup, insan ve hayvanlara etkisi azdır. • Beyaz herbesitler; toprakta uzun süre kalabilirler, kök yoluyla bitkiye girerler, geniş yapraklı bitkilerle etkin olup; insan ve hayvanlara etkisizdir.

38. BU BİLGİLER HAYATINIZ İÇİN ÖNEMLİDİR! DİLEĞİMİZ SAVAŞLARIN OLMADIĞI BARIŞ DOLU BİR DÜNYADA YAŞAMAK.

39. Bu dokümanT.C.Milli Eğitim BakanlığıÇıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ve T.C. İçişleri BakanlığıSivil Savunma Genel MüdürlüğüSivil Savunma Kolejiişbirliğinde hazırlanmıştır