“ Yüksek Performansa Ulaşmada Psikolojinin Rolü ” Prof. Dr. Turgay BİÇER Marmara Üniversitesi

1. “Yüksek Performansa Ulaşmada Psikolojinin Rolü” Prof. Dr. Turgay BİÇER Marmara Üniversitesi Besyo Öğretim Üyesi 2014 Turgay Biçer 2014

2. Sporda Yaşanan Genel Sorunlar • Performansta değişkenlikler, • Baskı altında zorlanmalar, • Odaklanma ve güdülenme sorunları, • Özel hayatın düzensizliği, • Sorun çözme becerilerin düşüklüğü, • Gelecek kaygıları, • İletişim sorunları ( taraftar, medya, vb ) • Başarıyı, başarısızlığı, ünü, gücü ve şöhreti yönetememek, Turgay Biçer 2014

3. Seni buraya getiren yeteneğindir Burada tutacak olansa karakterin İngiltere U21 Takım Panosundaki Bir Yazı Turgay Biçer 2014

4. Yetenek maç kazandırır Zeka ve takım ruhu ise, Şampiyonluk... MICHAEL JORDAN Turgay Biçer 2014

5. AntrenmanSPORCUYU TEKNİK, TAKTİK, KONDİSYON VE PSİKOLOJİK( Zihinsel, Duygusal, Sosyal) OLARAK MÜKEMMELE GÖTÜREN ÇALIŞMALARIN BÜTÜNÜDÜR Turgay Biçer 2014

6. Sporcular insandır.... Turgay Biçer 2014

7. Sporda Psikolojisi • Normal sporcu psikolojisi • Sakatlanmış sporcu psikolojisi • Ruhsal sorunlar yaşayan sporcuların psikolojisi • Fiziksel sorunlar yaşayan sporcu ve bireylerin psikolojileri • (Sporcu olmayan fakat egzersiz yapan bireylerin psikolojisi) • Antrenörlük psikolojisi • Tüm takım bireylerinin psikolojisi • Seyirci psikolojisi Turgay Biçer 2014

8. Sporcu Psikolojisi ve Konuları • Sporda ideal performans durumu • Stres yönetimi • Etkili hedef belirlemek • Odaklanma ve Dikkat • Motivasyon • Doğru tavır - tutum • Liderlik ve ekip çalışması • Özgüven geliştirmek • Zihinsel antrenman teknikleri • Simulasyon çalışmaları ( American Psychological Association) Turgay Biçer 2014

9. USOC(United State Olimpic Commitee) Spor psikologlarını 2 ayrı grupta ele alır.1- Uygulamalı Spor psikologları- Klinik - eğitici öğretici 2- Araştırmacı veya deneysel spor psikologları Turgay Biçer 2014

10. EĞİTİCİ ÖĞRETİCİ SPOR PSİKOLOGLARI ( Mental Trainer / Coach- Mentor) Gününde olma, (İPD), stres ve başa çıkma, hedef belirleme, doğru tavır, konsantrasyon, özgüven, takım ruhu, motivasyon ve zihinsel antrenman teknikleri, hayatın yönetilmesi KLİNİK SPOR PSİKOLOGLARI - PSİKİYATRLARI Psiko- pataloji, kişilik, davranış bozuklukları, ilaç kullanımı, beslenme bozuklukları, cinsellik, uyku bozuklukları, fobiler Turgay Biçer 2014

11. Psikolojinin Rolü • Sporcuların amaç ve hedeflerinin doğru belirlenmesine, • Odaklanma ve motivasyon becerilerinin geliştirilmesine, • Kaygı ve endişe ile baş etme becerilerinin öğrenilmesine, • Kendisi ve başkaları ile doğru iletişim becerilerinin kurulmasına, Turgay Biçer 2014

12. Yaşam boyu sürecek olumlu davranışların kazanılmasına, • Mücadele ruhunun geliştirilmesine, • Etkili iletişim becerilerinin kazanılmasına, • Sosyal becerilerin ve uyumun geliştirilmesine, • Maç kazanım, kayıplarının ve hatalara karşı doğru davranışların ve tepkilerin kazanılmasına, • Özsaygı ve özgüvenin geliştirilmesine, • Sorun çözme becerilerin geliştirilmesine katkı sağlar. Turgay Biçer 2014

13. Moral – TablosuGünlük Turgay Biçer 2014 Sabah Öğle Akşam

14. Moral – TablosuHaftalık Turgay Biçer 2014 I. Hafta II. Hafta III. Hafta IV. Hafta

15. Turgay Biçer 2014 Sporda İdeal Performans Modeli (İPD) “Gününde Olmak”

16. Performansın İnişli Çıkışlı Olmasının Nedeni nedir? Akşam Sabah Sorun Nedir? Turgay Biçer 2014

17. Sorun Yokken Turgay Biçer 2014

18. Sorun Başladığında Turgay Biçer 2014

19. Antrenman;Sporcuyu Teknik, Taktik, Kondisyon ve Psikolojik( Zihinsel, Duygusal, Ruhsal) Olarak Mükemmele Götüren Çalışmaların Bütünüdür Turgay Biçer 2014

20. Turgay Biçer 2014 Performansta Süreklilik?...

21. Turgay Biçer 2014 1978 De, 7 Branş Ve 43 Sporcu İle Yapılan Çalışmada Sporcuların Ne Zaman En İyi/Kötü Performans Ortaya Koydukları Araştırılmış Ve Daha Sonra Bu Çalışma 300 Den Fazla Elit Sporcuyu Kapsayacak Şekilde Genişletilmiştir. (Loehr, Khan, Weinberg, akt. Biçer)

22. Turgay Biçer 2014 Sporcular En İyi Performanslarında “Gününde Olduklarında” Çok Farklı Bir Psikolojik Durum Yaşadıklarını Söylemişlerdir (Loehr, Weinberg, Gould, Orlick, Beswick, Mertens, Porter, Goldberg)

23. Turgay Biçer 2014 • Yüksek Performans “Sporcunun İçinde Bulunduğu Duygu Durumuna” Bağlıdır • Şovu Götüren Duygulardır (Loehr, Weinberg, Gould, Orlick, Beswick, Mertens, Porter, Goldberg, Golemen)

24. Gününde Olan Sporcu (İPD) Turgay Biçer 2014 Kaslarının Rahat (Gevşek – Gergin Değil) Zihinlerinin Sakin Duygusal Anlamda Yüksek Enerji Seviyesinde Yani Çok özel bir duygu durumu yaşadıklarını Söylemişlerdir.

25. Gününde Olan Sporcu (İPD) Turgay Biçer 2014 Fiziksel olarak rahattır Zihinsel açıdan sakin ve huzurludur doğaldır Enerji doludur Olumluludur ve iyimserdir Haz alır Akış hali vardır Odaklanmıştır Hazırdır Kendine güvenir Kontrollüdür ve kendinden emindir

26. Olumsuz Enerji Olumlu Enerji Acı Kızgınlık Hayal kırıklığı Öfke Korku Gerilim Kötümserlik Baskı Hayal kırıklığı Zevk Eğlence Sevgi İyimserlik Kararlılık Kendine güven İç motivasyon Gurur / Onur Takım ruhu Turgay Biçer 2014

27. Turgay Biçer 2014 Sporcu En İyi Performansını “Gününde Olmayı” Ne Zaman Sergiler?...

28. Sporda İdeal Performans Modeli - (Loehr, Khan) Yüksek * Kaslar Gergin * Zihin Karışık *Duygular Olumsuz Yüksek Olumsuz Enerji *Kaslar Rahat *Zihin Sakin *Duygular Olumlu Yüksek Olumlu Enerji A B Olumsuz C D Olumlu • Kaslar • Gevşek • Zihin Sakin • Duygular Nötr • Kaslar Aşırı • Gevşek veya Gerginlikte • Değişken Zihinsel Durum • Karmakarışık • Duygular (Çökkünlük) Düşük Olumsuz Enerji Düşük Olumlu Enerji Düşük Turgay Biçer 2014

29. Yüksek Yüksek Olumsuz Enerji Yüksek Olumlu Enerji A B Olumsuz Olumlu C D Düşük Olumlu Enerji Düşük Olumsuz Enerji Düşük Turgay Biçer 2014

30. Yüksek İstek Dolu Arzulu Enerjik Coşkulu Yoğunlaşmış Haz Alabilen Mutlu • Sinirli • Kaygılı • Kızgın • Hayal Kırıklığı içinde • Mutsuz Olumlu Olumsuz Gönülsüz Neşesiz Gevşek Umarsız Bıkkın Çökmüş Yorgun Darmadağan Öfkeli Düşük Turgay Biçer 2014

31. Yüksek Olumlu Olumsuz A B Endişeli/ Saldırgan Mutlu C D Bitmiş Tükenmiş Düz Düşük Turgay Biçer 2014

32. Yüksek Gerçekten İstiyorum Yaparım İstiyorum Fakat Yeterli Değilim Olumsuz Olumlu Bittim, Tükendim Herşey bana karşı, Olmuyor… İstiyorum Fakat Çok Değil Eh!... Düşük Turgay Biçer 2014

33. Yüksek Bugün Harikayım Endişelerim var, korkuyorum Olumsuz Olumlu Bittim, tükendim… Olsa da olur, olmasa da Düşük Turgay Biçer 2014

34. Yüksek Devam et, Zevk al Sakin ol, gevşe Olumsuz Olumlu Yardım al, dinlen ve iyileş Kendini Ateşlemeye çalış.. Düşük Turgay Biçer 2014

35. Yüksek Kızgınlık, Öfke ve Saldırganlık Mutluluk, Başarı Olumlu Olumsuz Hissizlik Umursamama Hiçlik, Çöküntü, Dibe Vurma Düşük Turgay Biçer 2014

36. İdeal Performans Modeli (Loehr) Olumsuz Enerji Kaygı Gerginlik Nefret Korku Kötümserlik Hayal Kırıklığı Güvensizlik Olumlu Enerji Eğlence Coşku Meydan Okumak İyimserlik Özgüven Doğallık • Sakin Zihinsel • Durum • Tam • Odaklanma • Rahat Kaslar • Değişken • Zihinsel Durum • Eksik Odaklanma • Gergin Kaslar Kötü Performans Yüksek Performans Turgay Biçer 2014

37. İPD Davranış Özellikleri Turgay Biçer 2014 • Kendine Güven • Kendini Motive Etmek • Zor Anlarda Sakinliği Koruyabilmek • Olumlu ve Gerçekçi Olmak • Enerji Dolu ve Olaylara Hazır • Kararlı • Sorumluluk Sahibi • Duygularını Kontrol Edebilen • Yoğunlaşmış ve Tutkulu ( Loehr, Weinberg)

38. Gününde Olmamanın Önündeki Engeller… • Başarısızlık Korkusu • Yetersizlik Korkusu • Kontrolü Kaybetme Korkusu • Başarılı Olma Korkusu Turgay Biçer 2014

39. Zorluklar Karşısındaki Temel Davranışlar • Kaçmak ve bırakmak • Saldırmak • Yetersiz kalmak • Meydan okuma, kendini geliştirme, • ve yeni beceriler öğrenmek Turgay Biçer 2014

40. Sonuç: Yapılmalı… Turgay Biçer 2014 Antrenman bir bütün olarak ele alınmalı ve eksiksiz olarak hazırlanılmalıdır. Psikolojik beceriler kalıtımla geçmez, öğrenilir Olumsuz duygular önemsenmelidir. Herhangi beceriler gibi psikolojik becerilerde öğrenilerek geliştirilir. Sporcu her koşulda %100’ünü vermeyi öğrenmeli ve haz almalıdır. Başarı ve performans kriterleri doğru değerler üzerine oturtulmalıdır. Sporcu her türlü durumu bir deneyim olarak kabul etmeli ve olgun davranışlar ortaya koymalıdır.

41. Özet • Her sporcu, takım ve antrenörler mutlaka bir spor psikologu veya mentoru ile çalışmalıdır, • Psikolojik çalışmalar yapılmamışsa çalışmalar eksik yapılmıştır, • Psikolojik çalışmalar en az teknik, kondisyon ve diğer çalışmalar kadar gerekli, önemli ve bir o kadar da zorunludur. • Alt yapıda özellikle ciddiye alınmalı ve mecburiyet getirilmelidir Turgay Biçer 2014

42. İPD İzleme Kartı Turgay Biçer 2014 İSİM TARİH SAAT DEĞERLENDİRME Kaslarım Rahat 1 2 3 4 5 Kaslarım Gergin Zihnim Berrak 1 2 3 4 5 Zihnim Karışık Kendime Kendime Güveniyorum 1 2 3 4 5 Güvenmiyorum İstek Ve 1 2 3 4 5 İsteksiz Ve Arzuluyum Gönülsüzüm Dikkatli Ve Dikkatsiz Ve Kontrollüyüm 1 2 3 4 5 Kontrolsüzüm Yarışmaktan Keyif 1 2 3 4 5 Keyif Alıyorum Almıyorum Çevremle İyi 1 2 3 4 5 Çevremle Anlaşıyorum Huzurum Yok İyimserim 1 2 3 4 5 Kötümserim Ailemle İyi 1 2 3 4 5 Ailemle İyi İlişkilerim Var Anlaşamıyorum Mutluyum 1 2 3 4 5 Mutsuzum Yorum : Strateji:

43. Fark Yaratmanız Dileğiyle... Turgay Biçer 2014

44. Kaynakça • Turgay Biçer, Doruk Performans, Beyaz Yay. 15. Baskı. 2011 • Turgay Biçer, Kazanmak Beyinde Başlar, Beyaz Yay, 2002 • Turgay Biçer, Daha Zeki, Daha Mutlu, Daha Cesur, Beyaz Yay, 2003 • Turgay Biçer, Şampiyonluğun Psikolojisi, Beyaz Yay. 2006 • Turgay Biçer, Sporda Duygu ve Aklın Yönetimi, Beyaz Yay. 2007 • Rainer Martens, Coaches Guide To Sport Psychology, Human Kinetics, 1987, USA • Bill Beswick, Focused For Soccer, Human Kinetics, 2001, USA • Charles A. Garfield, Peak Performance, Warner Books, 1984, USA • Alan Goldberg, Sport Slump Busting, Kuman Kinetics, 1998, USA • James E. Loeher, Mental Tougness Training For Sport, The Stephen Greene Press, Usa,1986 • Terry Orlick, İn Persuit Of Excellence, Human Kinetics, 2000 • Terry Orlick, Embracing Your Potencial, Human Kinetics, 1998, Robert S. Weinberg, The Mental Advantage, Leisure Press, 1998 • Diane Jill, Psychologıcal Dynamics Of Spor, Human Kinetics, 1986 Turgay Biçer 2014