Мониторингийн їе шатууд

1. Мониторингийн їе шатууд Тєрийн Бус Байгууллагуудад зориулсан мониторингийн сургалт

2. Зорилго • Мониторинг хэрэгжїїлэх їе шатуудтай танилцах • Мониторинг оновчтой тєлєвлєхєд бэлтгэгдэх

3. Їе шатууд • Ìîíèòîðèíã õèéõ асуудлыг ñîíãîõ • Суурь ñóäàëãàà • Ìîíèòîðèíãèéí àðãàчлал боловсруулах • Мониторинг õýðýãæ¿¿ëýх • Тайлан бичих • Нєлєєлєл

4. Ìîíèòîðèíã õèéõ асуудлыг ñîíãîõ • Нїдэнд ил • Далд: зєрчилтэй асуудлыг санаатайгаар нуух, илрэхээс эмээн элдвээр далдлах • Удаан хугацаанд давтагдсаар нийтийн дунд нэгэнт дасал заншил болсон • Дуулиан, сэжиг таавар • Байгууллагад хандсан иргэдийн єргєдєл

5. Жишээ 1: Ãààëèéí àëáàíû ¿éë àæèëëàãààíû ìîíèòîðèíã- Зориг Сан • -Ìîíèòîðèíã õèéõ áîëñîí øàëòãààí Ãààëü íü óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí àþóëã¿é áàéäëûãõàíãàõ ¿¿ðýãòýé òºðèéí òóñãàé àëáà òºäèéã¿é ÷óõàìäàà ãàäààä õóäàëäààã äýìæèõ, ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûã òàòàõàä õóâü íýìðýý îðóóëæ õºðºí㺠îðóóëàã÷äàä àíõíû ñýòãýãäýë òºð¿¿ëæ, îéëãîëòûã íü òºëºâø¿¿ëýõ ýõëýëèéã òàâüæ ºãäºã áàéãóóëëàãà áèëýý. Ãýòýë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ºíººãèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé òºðºë á¿ðèéí ãýìò õýðãèéí øèíæòýé äóóëèàíò ìýäýýëýë ÎÍÌÕ-ýýð áàéíãà øàõóó ãàð÷ áàéäãààñ íèéãìèéí ñýòãýõ¿é ãààëü÷äûí òàëààð ñºðºã òºñººëºëòýé áîëîîä áàéна.

6. Жишээ 2: Халамжийн їйлчилгээний мониторинг-Тємєр сан ªíººãèéí íºõöºëä ìàíàé óëñ îðîíä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé, òýðòóñìàà çîð÷èõ áýðõøýýëòýé, òýðãýíöýðòýé èðãýä õ¿ññýí ãàçðààðàà ÷ºëººòýé ÿâæ, íèéãìèéí àìüäðàëä ººðèéí äóðààð îðîëöîõ áîëîìæã¿é, òýäíèé õýðýãöýý øààðäëàãàä á¿ðýí íèéöñýí äýä á¿òýö áàéõã¿é, òºð çàõèðãàà, îëîí íèéòèéí ¿çâýð ¿éë÷èëãýýíèé ãàçðóóä òýäíèé àñóóäëóóäûã îðõèãäóóëñàíû óëìààñ õÿçãààðëàãäìàë íºõöºë áàéäаëд амьдрахаас єєр аргагїй байдал ¿¿ñýýä áàéíà.

7. Жишээ 3: Халамжийн їйлчилгээний мониторинг-Нийгмийн халамж–Хамтын ажиллагаа сан • Тºрººс санх¿¿жилттэй улсын тºвлºрсºн асрамжийн ¿йлчилгээний одоо явуулж буй ажил, ¿йлчилгээний нийтлэг зºрчил тухайн салбарын хувьд томоохон анхаарал татсан асуудал болж удаа дараа сонин хэвлэлээр яригдаж бичигдэж байгаа, • Асруулагчдад ¿з¿¿лж буй ¿ндсэн ¿йлчилгээний орцын норм нормативын хэрэгжилтийг мэргэжлийн хяналтын байгууллага болон бусад зохих байгууллагууд тºдийлөн анхаарч ¿зэхг¿й орхигдуулан нийгмийн халамжийн ¿йлчилгээний дотор дайвар мэтээр авч ¿зэж байгаа байдал

8. Тандалт судалгаа • Сонирхсон асуудал, нєхцєл байдлын талаар ерєнхий ойлголттой болох анхан шатны єнгєц судалгаа • Тухайн асуудал, нєхцєл байдалд мониторинг хийх шаардлага байгаа эсэхийг тодорхойлно • Мониторингийн цаашдын їйл ажиллагаагаа тєлєвлєхєд тустай • Мэдээлэл олж авахад харьцангуй хялбар эх сурвалжийг ашиглана

9. Тандалт судалгаа • Экспертїїдтэй ярилцах (судлаач эрдэмтэд, хуулийн мэрэгжилтнїїд, тухайн чиглэлээр ажилладаг ТББ-уудын тєлєєлєгчид, холбогдох асуудлаар ажиллаж байсан буюу ажиллаж буй хувь хїмїїс гэх мэт ) • Мониторингийн асуудалд хамаатай, тухайн асуудлыг єєр єєр єнцгєєс харж тодорхойлох чадавхитай хїмїїсийг оролцуулан фокус бїлгийн ярилцлага зохион байгуулах (албан тушаалтнууд, иргэд, иргэний нийгмийн байгууллагуудын тєлєєлєгчид гэх мэт)

10. Тандалт судалгаа • Сонгосон асуудалтай холбогдох хууль эрх зїйн орчныг урьдчилсан маягаар судлах (дотоодын болон олон улсын) • Эрдэм шинжилгээний ажил, судалгааны тайлан дїгнэлтэд анализ хийх • Хэвлэл мэдээллээс авсан материалд урьдчилсан маягаар дїн шинжилгээ хийх, бичсэн сэтгїїлчтэй нь уулзаж ярилцах • Иргэдээс холбогдох байгууллага хїмїїст ирїїлсэн гомдол саналд дїн шинжилгээ хийх • Газар дээр нь очиж ажиглалт хийх

11. Тандалт судалгаа • Тандалт судалгааны гол ач холбогдол нь мониторингийн сэдэв болох тодорхой асуудлын талаар цаашид ямар мэдээлэл хэрэгтэй, юунд анхаарал хандуулбал зохих талаар баримжаа олгодог явдал бєгєєд тїїнд їндэслэн цаашдын їйл ажиллагаагаа тєлєвлєх боломжтой болдог.

12. Суурь ñóäàëãàà • Эрх зїйн орчныг судлах • Холбогдох байгууллагуудыг судалж тогтоох • Холбогдох тодорхой асуудал, дїрэм журам, їйл явцын талаар мэдээлэл авах • Мэдээлэл олж авах эх сурвалжаа тодорхойлох • Тєслийн сэдэвт хамаатай оролцогч талуудыг тодорхойлох

13. Суурь ñóäàëãàà • Эрх зїйн орчныг судлах Хууль, дїрэм журам нь мониторинг хийхээр сонгосон тухайн асуудал ба нєхцєл байдлыг харьцуулж їзэх стандарт буюу хуульчлагдсан хэм хэмжээ (норм) болно. Хэм хэмжээ нь тухайн асуудал ямар байх ёстойг заасан эрх зїйн баримт бичиг юм.

14. Суурь ñóäàëãàà • Холбогдох байгууллагуудыг судалж тогтоох - Їїнд хуулийг хэрэгжїїлэх буюу хэрэгжилтийг хянах їїрэгтэй байгууллагууд хамрагдана. - Эдгээр байгууллагууд нь мониторингийн обьект болно.

15. Суурь ñóäàëãàà • Холбогдох тодорхой асуудал, дїрэм журам, їйл явцын талаар мэдээлэл авах Їйл явцын талаар дїрэм журам, нарийн шат дарааллыг мэдсэнээр хаана нь зєрчлийн голомт оршиж буйг ажиглан илрїїлэх, тэр талаар баримт мэдээлэл цуглуулах боломжтой болно.

16. Жишээ: Цýðãèéí ä¿ðýìò õóâöàñààð õàíãàõ ¿éë àæèëëàãààíын мониторинг- Бэрцэцэг Холбоо • Çýâñýãò õ¿÷íèé æàæèí øòàá (ÇÕÆØ)-ûí, Àð òàëûí ãàçàð (ÀÒÃ) íü òеíäеðò çàõèàëàã÷ øàëãàðóóëæ, çàõèàëñàí õóâöàñ, õýðýãëýëèéã òºâëºðñºí õàíãàëòààð ÇÕ-íèé õàíãàëòûí ... äóãààð àíãèä çàõèàëãûí äàãóó áººíººð íü íèéë¿¿ëíý. Хувцас хэрэглэлийг нийлїїлэх явц дараахи журмаар явагддаг: • Õàíãàëòûí … äóãààð àíãèàñ áóñàä àíãèóä ººðñäèéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëñîí ìýä¿¿ëãèéí ¿íäñýí äýýð õóâöàñ, õýðýãëýëèéã àâäàã áàéíà. Ингэхдээ аíãè á¿ð öýðãèéí àëáàí õààã÷äûí õýðýãëýëèéí áîëîí ä¿ðýìò õóâöàñíû êàðò õºòºëäºã.

17. Жишээ: Цýðãèéí ä¿ðýìò õóâöàñààð õàíãàõ ¿éë àæèëëàãààíын мониторинг- Бэрцэцэг Холбоо Òóõàéí àíãèéí õàíãàëò õàðèóöñàí àæèëòàí õýíèé õóâöàñ, ìàëãàé, ãóòëûí íîðì õýäèéä äóóñ÷ áàéãààã õ¿í íýã á¿ðèéí êàðòûã ø¿¿æ òîäîðõîéëñíû ýöýñò æèëèéí õýðýãöýýãýý òîäîðõîéëíî. Õýðýãöýýò òîî õýìæýýãýý òîäîðõîéëñîí ìýä¿¿ëýã áè÷èæ, ýõëýýä ÀÒÃ-ûí äàðãûí çºâøººðºë /Ìýä¿¿ëãýí äýýð öîõîëò õèéëãýíý/, äàðàà íü õàíãàëòûí àíãèéí äàðãûí çºâøººðºë /Öîõîëò õèéëãýíý/ çýðãèéã àâ÷ õàíãàëòûí àíãèä õ¿ðã¿¿ëíý. Ýöýñò íü õàíãàëòûí àíãèéí íÿðàâààñ òóõàéí àíãèéí õàíãàëòàà àâäàã áàéíà. Èíãýýä á¿õ õýðýãëýã÷äýä äóíäàæ õýìæýýãýýð /ðàçìåð/ ¿éëäâýðëýñýí õóâöñûã àâíà. Ýíý íü öýðãèéí ä¿ðýìò õóâöàñíû õàíãàí íèéë¿¿ëýëòèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿å øàòóóä þì.

18. Жишээ: Цýðãèéí ä¿ðýìò õóâöàñààð õàíãàõ ¿éë àæèëëàãààíын мониторинг- Бэрцэцэг Холбоо • Õóâöàñíû õóâààðèëàëò õèéäýã õàíãàëòûí àíãèéí íÿðàâ, àæèëòíóóäûí çàðèì íýã íü õ¿íä ñóðòàëòàé, ãàð õàðäàã íü ýíãèéí îôèöåð, àõëàã÷ òºäèéã¿é, øèíýýð òºãññºí çàëóó îôèöåð, /õàíãàëòûí àæèëòàí/-óóäûí àæëûã èõýýõýí õ¿íäð¿¿ëäýã. պ人 îðîí íóòãààñ èðñýí çàëóó àæèëòíóóä öàãààí èäýý àâ÷ðàõ, õîîëîор дайлах áîëîìæã¿é áîë àæèë á¿òíý ãýæ áîäîõûí ÷ õýðýãã¿é, óëìààð ангидаа áóöàæ î÷îîä àæèë á¿òýýõã¿é áàéíà ãýñýí çýìëýë õ¿ðтäýã áàéíà. • Õóâöàñíû õýðýãöýýò òîî õýìæýýã ¿íýí çºâ òîäîðõîéëæ çàõèàëãàà õèéäýãã¿é, ìýäýýëëèéí íýãäñýí ñàí áàéäàãã¿éãýýñ çàõèàëãûí òîîã äóòóó õèéæ áàéíà. ̺í çàõèàëãûã ººð õ¿íä ºãºõ, çàõèàëñàí õ¿íèé íýð äýýð ãàðûí ¿ñýã çóðæ ºìíººñ íü àâàõ, çàðèì íü ãàðûí ¿ñãýý çóðàëã¿é õóâöàñ àâñíààñ õàðèóöñàí íÿðàâ, àæèëòàí ºðºíä îðîõ, ãýõ ìýò àíõàí øàòíû á¿ðòãýë õºòëºëò ìóó áàéäàã

19. Мэдээлэл олж авах эх сурвалжаа тодорхойлох Хэнээс, хаанаас мэдээлэл авах боломжтой вэ? • Хїчин тєгєлдєр хууль эрх зїйн баримт бичиг • Албан ёсны тайлан/ баримт бичгїїд • Мэрэгжлийн ном зохиол болон ємнє хийгдсэн судалгаа • Хэвлэл мэдээлэл • Ярилцлага (холбогдох хувь хїмїїс, албан тушаалтнууд, экспертїїд) • Ажиглалт • Бусад

20. Тєслийн сэдэвт хамаатай оролцогч талуудыг тодорхойлох • Эксперт, зєвлєх • Їйлчлїїлэгч • Тєрийн албаны ажилтан • Туршлагатай иргэний нийгмийн байгууллагууд гэх мэт Асуудал, нєхцєл байдлыг олон талаас нь харж, мониторинг оновчтой тєлєвлєхєд эдгээр хїмїїсийн санал, туршлагаас сонсох нь ач холбогдолтой байдаг.

21. Мониторингийн мэдээлэл цуглуулах судалгааны аргууд • Їндсэн арга: • Ажиглалт • Ярилцлага • Баримт бичиг • Туршилт • Туслах арга: • Анкет • Фокус бїлэг

22. Æèøýý: òºðèéí ¿éë÷èëãýýíä ìîíèòîðèíã хийхэд • ¿éë÷èëãýýíèé åðºíõèé ä¿ð áàéäëûã òîäîðõîéëîõ • ¿éë÷ë¿¿ëýãñäèéí ñýòãýë õàíàìæèéí áàéäëûã ¿íýëýõ • ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòíóóäûí àæëûí òîãòñîí õýâ ìàÿã, çàí õàðèëöààíû áàéäëûã òîäîðõîéëîõîä øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõàä àæèãëàëò õýðýãòýé áºãººä íýã áóñ óäààãèéí áóþó äàâòàí, õàãàñ ñòàíäàðò÷èëàãäñàí áóþó òîãòñîí õ¿ñíýãòýä òýìäýãëýãýý õèéí, íýìýëò ìýäýýëëèéã òýìäýãëýõ áàéäëààð ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõàä àøèãëàíà.

23. Æèøýý: òºðèéí ¿éë÷èëãýýíä ìîíèòîðèíã хийхэд • Òóðøèëò ñóäàëãààíû àðãûã àøèãëàõäàà òóõàéí ìîíèòîðèíã õýðýãæ¿¿ëæ áóé ¿éë÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãà áàéæ áîëîõ õóâèëáàðò ¿éë÷èëãýýíèé õýëáýðýýð ñóäëàà÷èä ººðñ人 ¿éë÷ë¿¿ëæ îðîëöîõ áàéäëààð àøèãëàæ áîëíî. • Ò¿¿í÷ëýí àñóóëãûí àðãààð òóõàéí ¿éë÷èëãýýíèé òàëààðõ ¿éë÷ë¿¿ëýãñäèéí ñàíàë áîäîë, ¿íýëýëòèéã òîäðóóëæ áîëíî. • Õàðèí ÿðèëöëàãûí àðãà, тухайлбал ãàíöààð÷èëñàí ÿðèëöëàãààð èðãýä, ¿éë÷ë¿¿ëýãñäýýñ ãîìäîë, ñàíàë, ìýäýýëëèéã àâ÷ áîëíî.

24. Æèøýý: òºðèéí ¿éë÷èëãýýíä ìîíèòîðèíã хийхэд Íýã ñýäâèéí ñóäàëãààã õýä õýäýí ìýäýýëýë öóãëóóëàõ àðãûí òóñëàìæòàéãààð гүйцэтгэх áºãººä òóõàéëáàë ¿íýëãýýã àíêåòààð, êåéñ æèøýýã ãàíöààð÷èëñàí ÿðèëöëàãààð, ¿éë÷èëãýýíèé ä¿ð áàéäëûã àæèãëàëòààð, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿íäðýë, õ¿íä ñóðòàë, ãàæóóäëûí áàðèìò öóãëóóëàõ, íîòëîõ çýðýãò òóðøèëòûí àðãûã àøèãëàíà.

25. Мэдээллийг баримтжуулж баталгаажуулах • Эсэргїїцэл, шїїмжлэлийг няцаах • Їр дїнтэй нєлєєлєл явуулах • Байгууллагын ур чадвар танигдах, нэр хїнд єсєх

26. Мэдээллийг баримтжуулж баталгаажуулах • Мониторингийнмэдээлэлбаталгаатайбєгєєдбаримтадтулгуурласанбайхньтєслийнамжилтадшуудхамаатай. Ноцтойасуудалхєндєнсудалжбуйбєгєєдтїїндхолбогдохнєхцєлбайдлыгсайжруулахадолоннийтийнболоодтєрийнэрхмэдэлтэн, албанхаагчдыноролцоодэмжлэгийголжавахньчухалбєгєєдїїндтэднийитгэлїнэмшилголїїрэгтэй. Иймдтэдэндтанилцуулжбуймэдээллийнїнэнзєвбайдалбаталгаатайбайхньнэнчухалюм.

27. Мэдээллийг баталгаажуулах • Аливаа мэдээллийганхдагчболонхоёрдогчхэдхэдэнэхсурвалжаасдавхарсудланбаталгаажуулах • Баттай бус мэдээллийг тайландаа оруулахаас зайлсхийх Тухайлбал, баримт бичиг дээрх мэдээллийг ярилцлага, ажиглалтын аргаар мэдээлэл цуглуулж болон хоёрдогч мэдээлэлтэй тулган баттай болох талаар дїн шинжлэгээ хийх

28. Жишээ: Мэдээллийг баталгаажуулах • Нийгмийн Халамж Хамтын Ажиллагааны Сангаас 2005 онд Баянхонгор, Дорнод аймгуудын ахмад настнуудын асрамжийн газруудын үйлчилгээнд мониторинг хийхэд санхүүгийн баримтад дүн шинжилгээ хийх шаардлага гарсан ба ингэхдээ тэдгээр баримт бичигт үзүүлсэн тоог тухайн үеийн зах зээлийн үнэ ханштай харьцуулах замаар болон асруулагчдаас ярилцлага аван баталгаажуулахад зөрүүтэй зүйлс их гарсан нь асрамжлуулагчдад зориулан зарцуулах ёстой хөрөнгө мөнгөний зарим нь хүрэх ёстой эзэддээ очдоггүй гэсэн дүгнэлтэд хүргэжээ.

29. Мэдээллийгбаримтжуулах • Байгууллагыналбанёсныбаримтбичгийгхуулбарланхадгалах Мониторингдхамрагдсаналбанбайгууллагуудындотоодбаримтбичиг, гэрээ, маягт, албантушаалтнуудынбичгээргаргасантушаал, зааваргэхмэт. • Иргэдалбантушаалтнуудынхарилцсанзахиа, єргєдєл Захидал, єргєдлийнэххувьньбайгаатохиолдолдалдагдахболонгэмтэхээссэргийлэнболгоомжлохїїднээсхуулбарыгєєргазархадгалахньзїйтэй.

30. Мэдээллийгбаримтжуулах • Аудио, видео бичлэг, зураг Ярилцлагыг хуурцагт бичих, яриаг цаасан дээр буулгах, хэзээ хаана болсныг баримтжуулан тэмдэглэл хєтлєх, їйл явдлын зураг авах нь чухал нотлох баримт болдог. • Мэдїїлэг, мэдэгдэл Їїндмониторингийнхїрээндхєндсєнтодорхойасуудалтайхолбоотойгэрч/ хохирогч/ экспертийнєгсєнмэдэгдэл, мэдїїлэггэхмэтбаримторно.

31. Мэдээллийгбаримтжуулах • Биет баримт Шаардлагатай їед мониторингийн баримтыг хуурамчаар їйлдсэн гэх болзошгїй зэмлэлээс сэргийлэхэд мэдээлэл єгсєн хїмїїсийн мэдээлэл єгсєн тухай гарын їсэг бїхий баримт тустай байдаг. Ийм баримтад тухайн мэдээ баримтыг - хэзээ олж цуглуулсан болох - хаанаас олж цуглуулсан болох - хэн олж цуглуулсан болох тухай мэдээлэл - баримт мэдээлэл єгсєн хїний гарын їсэг зэрэг багтсан байна.

32. Жишээ: ªрхºд газар ºмчл¿¿лэх болон иргэдэд эзэмш¿¿лэх харилцааг зохион байгуулах тºрийн ¿йлчилгээний мониторинг- Филантропи тєв • Мэдээллийг шалгах • Эх сурвалжийг мэдэгдэлгүйгээр бичиг баримтын тулгалт хийх • Эх сурвалжийг мэдэгдэлгүйгээр эзэн биегүй тодруулга хийх • Эх сурвалжаас шалгах ярилцлага авах • Мэдээллийг баримтжуулах • Бичгээр • Бичлэгээр • Зураг

33. Жишээ: Хєгжлйин бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн амьдралд оролцох боломж- Тусламжийн Тэргэнцэр Сан