ΕΛΕΓΧΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μαριάνθη Τσίρτου

1. ΕΛΕΓΧΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟΤΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μαριάνθη Τσίρτου ΧημικόςΕργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου Ύδρευσης

2. Γενικά για το Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου της Ύδρευσης • Διαθέτει σύστημα διαχείρισης κατά EN ISO 9001:2008, ένα διεθνές πρότυπο για τη διασφάλιση της ποιότητας, με σκοπό τη δημιουργία και οργάνωση ενός πλαισίου λειτουργίας, ώστε να παρέχονται συνεχώς βελτιούμενες υπηρεσίες με βάση τις ανάγκες του καταναλωτή. • Συμμετέχει σε προγράμματα διεργαστηριακών δοκιμών, οι οποίες είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος παρακολούθησης των επιδόσεων του εργαστηρίου στον τομέα των αναλύσεων.

3. Το Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου της Ύδρευσης στο διαδίκτυο Για πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα του πόσιμου νερού και τη λειτουργία του Εργαστηρίου Ποιοτικού Ελέγχου Ύδρευσης, υπάρχει στο διαδίκτυο η ιστοσελίδα της ΕΥΑΘ Α.Ε., www.eyath.gr. “τι νερό πίνουμε” • εκτός των παραπάνω πληροφοριών, • αναλυτικές αναφορές για τη σημασία των παραμέτρων που ελέγχονται, • απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις καταναλωτών, • αποτελέσματα αναλύσεων ανά περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος. Η ιστοσελίδα ανανεώνεται και επικαιροποιείται τακτικά, με την προσθήκη και νέων στοιχείων που αφορούν στην ποιότητα του πόσιμου νερού.

4. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΝΕΡΟΥ 2011 ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΝΕΡΟΥ 2011

5. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΥΓ2/Γ/Π/ οικ. 38295/2007 με την οποία τροποποιήθηκε η ΚΥΑ Υ2/2600/2001 σε συμμόρφωση με την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την ‘’Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης” ΥΜ/5673/57 Υγειονομική Διάταξη, “περί απολυμάνσεως του ύδατος των υδρεύσεων” Γ3α/761/68 Υγειονομική Διάταξη, όπως τροποποιήθηκε, “περί ποιότητας του πόσιμου νερού” ΚΥΑ 46399/1352/1352 “Απαιτούμενη ποιότητα των επιφανειακών νερών που προορίζονται για πόσιμα”

6. Συχνότητα Δειγματοληψιών Σύμφωνα με την ισχύουσα υγειονομική νομοθεσία Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892/11.7.2001), για 100.000-200.000 m3 ημερήσιο όγκο διανεμόμενου ή παραγόμενου νερού, απαιτούνται από διάφορα σημεία του δικτύου διανομής: Ο έλεγχος της ποιότητας του νερού γίνεται μέσω της συλλογής δειγμάτων από όλο το υδρευτικό σύστημα.

7. 1. ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 603 δειγματοληψίες ετησίως

8. 2. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 16 δειγματοληψίες ετησίως

9. 2. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 16 δειγματοληψίες ετησίως

10. 3. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 4 δειγματοληψίες ετησίως

11. ΟΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

12. ΜΕΤΑΛΛΑμέθοδος ανάλυσης Φασματοσκοπία Ατομικής Απορρόφησης α. Ηλεκτροθερμική μέθοδος - φούρνος γραφίτη (AAS - GF) (Ag, Al, B, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb)β. Παραγωγή υδριδίων (FI - MHS) (As, Sb, Se) γ. Μέθοδος ψυχρού ατμού (FI – MHS) (Hg) δ. Εξασθενές χρώμιο: Μέθοδος 1.14758.0001 της Merck για τον προσδιορισμό του Cr (VI), η οποία είναι ανάλογη με την US Standard Methods 3500-Cr D.

13. ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ • Μέθοδος ανάλυσης • Γίνεται προκατεργασία του νερού με εκχύλιση στερεάς φάσης • με δίσκο C18 (solid phase extraction) • Προσδιορισμός των οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων: • Αέρια Χρωματογραφία με ανιχνευτή σύλληψης ηλεκτρονίων • (ECD) • Προσδιορισμός των οργανοφωσφορικών φυτοφαρμάκων • και τριαζινών: • Αέρια Χρωματογραφία με ανιχνευτή αζώτου – φωσφόρου • (NPD)

14. ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΩΜΕΝΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΟΡΓΑΝΟΦΩΣΦOΡΙΚΑ -ΤΡΙΑΖΙΝΕΣ

15. ΠΟΛΥΚΥΚΛΙΚΟΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ • Μέθοδος ανάλυσης • Γίνεται προκατεργασία του νερού με εκχύλιση στερεάς φάσης με • δίσκο (solid phase extraction) • Υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης με ανιχνευτή υπεριώδους (UV)

16. ΟΛΙΚΑ ΤΡΙΑΛΟΓΟΝΟΜΕΘΑΝΙΑ Μέθοδος ανάλυσης Σύστημα εκρόφησης παγίδευσης πτητικών ουσιών (purge and trap) συνδεμένο με αέριο χρωματογράφο – φασματογράφο μάζας (GC/MS) Σύνολο των τριαλογονομεθανίων (ΤΗΜs): ΧλωροφόρμιοCHCl3 BρωμοφόρμιοCHBr3 ΔιχλωροβρωμομεθάνιοCHCl2Br Διβρωμοχλωρομεθάνιο CHClBr2

17. ΟΙ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ: Στο Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου Ύδρευσης εκτελούνται σε 2500 περίπου δείγματα πόσιμου νερού οι εξής αναλύσεις: 1. ολικάβακτήριαστους 22 οC και 37 οC ή αποικίες ήαποικίες 2. ολικόαριθμόκολοβακτηριοειδών 3. Κολοβακτηρίδιο (E. Coli), που αποτελεί δείκτη κοπρανώδουςπρόσμιξης 4. Θειοαναγωγικόκλωστρίδιο Επίσης,δείγματαγιαεξειδικευμένεςμικροβιολογικέςαναλύσειςστέλλονταιστοΕργαστήριοΥγιεινήςτουΙατρικούΤμήματοςΑΠΘ.

18. Ίνες αμιάντου στο πόσιμο νερό: • ΔΥΓ2/19028/20-7-2005 Εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, “Αμιαντοσωλήνες στο δίκτυο ύδρευσης” …η παράμετρος του αμιάντου δεν περιλαμβάνεται στις ποιοτικές παραμέτρους ελέγχου του πόσιμου νερού, όπως αυτές καθορίζονται από την οδηγία 98/83/ΕΚ, σε εναρμόνιση με την οποία έχει εκδοθεί η ΚΥΑ Υ2/2600/2001 “ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης” . Παρά ταύτα, αναλύσεις για τον προσδιορισμό των ινών αμιάντου στο πόσιμο νερό πραγματοποιούνται για λογαριασμό της Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε. στο Εργαστήριο Σαρωτικού Μικροσκοπίου του Α.Π.Θ., καθώς και σε εξειδικευμένα εργαστήρια των ΗΠΑ ή του Καναδά (μέθοδος ΕΡΑ 100.1)

19. Απολύμανση με χλώριο • Ηαπολύμανση του πόσιμου νερού με χλώριο επιβάλλεται από την υγειονομική νομοθεσία για τη διασφάλιση της ποιότητας του νερού από μικροβιολογικής - υγιεινολογικής άποψης. • Η χλωρίωση εφαρμόζεται σε 24ώρη βάση στις κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού. • Η απολύμανση: • Αποτελεί μέτρο διατήρησης των συνθηκών υγιεινής, καταπολεμά τα λοιμώδη νοσήματα και τη δημιουργία βιολογικής μάζας στα εσωτερικά τοιχώματα των αγωγών μεταφοράς και των αγωγών του δικτύου διανομής. • Ελέγχεται καθημερινά στο δίκτυο διανομής μέχρι τα ακρότατα σημεία αυτού, μετρώντας το υπόλειμμα ελευθέρου χλωρίου σε 70 περίπου σημεία.

20. Δραστικές ενώσεις : α. HOCl(μεγαλύτερη μικροβιοκτόνος δράση, επικρατεί σε pH ≤ 7) β. OCl- Το χλώριο αντιδρά οξειδωτικά με ανόργανες και οργανικές ενώσεις, που δεσμεύουν το ̈απαιτούμενο ̈ και παραμένει το ̈υπολειμματικό ̈ χλώριο Cl2 + H2ΟH+ + Cl- + HOCl (υδρόλυση, Υποχλωριώδες Oξύ) HOCl H++ OCl- (ιονισμός, Υποχλωριώδες ιόν)

21. ΜΟΡΦΕΣ ΧΛΩΡΙΟΥ • Για μεγάλες εγκαταστάσεις: Αέριο Χλώριο • (πολύ τοξικό, διαβρωτικό, ευδιάλυτο στο νερό) • Για μικρές εγκαταστάσεις: υποχλωριώδες νάτριο (12%)

22. Απολύμανση του πόσιμου νερού Υ2/2600/2001, άρθρο 10: Εξασφάλιση της ποιότητας επεξεργασίας, εξοπλισμού και υλικών Οι υπεύθυνοι … λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται ότι κάθε ουσία ή κάθε υλικό νέων εγκαταστάσεων που χρησιμοποιείται … για την παραγωγή ή τη διανομή νερού ανθρώπινης κατανάλωσης καθώς και οι προσμίξεις που προέρχονται από αυτές τις ουσίες ή υλικά νέων εγκαταστάσεων δεν παραμένουν στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από εκείνες που απαιτούνται για τους σκοπούς της χρήσης τους και δεν υποβαθμίζουν άμεσα ή έμμεσα, την προστασία της ανθρώπινης υγείας.

23. Πλεονεκτήματα του πόσιμου νερού του Δικτύου Ύδρευσης: • Είναι νερόμεεξαιρετικάφυσικοχημικάχαρακτηριστικά. • Έχει ευχάριστηγεύση,είναιάοσμοκαιδιαυγές. • Είναιτρεχούμενοκαιφτάνειστονκαταναλωτήστησωστήθερμοκρασία • Περιέχεισεδιάλυσηφυσικάμεταλλικάάλατακαιιχνοστοιχείαπουτουδίνουνευχάριστηγεύσηκαιθρεπτικήαξία. • Εξαιτίαςτηςσχετικάυψηλήςφυσικήςσκληρότητάςτου,καθώςκαιάλλωνπαραμέτρωνέχειτάσηαπόθεσηςαλάτωνστουςαγωγούςμεταφοράςτου,δημιουργώνταςέτσιμιαφυσικήμόνωσηαπότουλικότωναγωγών. • Περιέχειδιαλυμένοοξυγόνοπουτοκρατάζωντανόκαιγευστικό. • Είναιυγιεινόκαιμικροβιολογικάασφαλές. • Είναιαπείρωςφτηνότεροαπόόλουςτουςάλλουςτύπουςνερού.