„European Transport in FP7” URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO Departament Żeglugi Powietrznej

1. SESARSingle European Sky ATM ResearchJednolity system zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji „European Transport in FP7” URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO Departament Żeglugi Powietrznej 2 marca 2007 r.

2. SESAR Dlaczego potrzebne są zmiany w systemie ATM? • Rozwój infrastruktury transportu lotniczego staje się obecnie priorytetem wzrostu gospodarczego w Europie; • Rozwój ten zależy również od efektywnego prowadzenia wielkich programów takich jak GALILEO (radionawigacja satelitarna) czy ITER (synteza jądrowa); • Konieczne zmiany uwzględniające to nowe podejście do transportu lotniczego nie mogą się opierać na bazie aktualnego systemu: • Niektóre technologie mają po kilkadziesiąt lat i dobiegają kresu możliwości rozwojowych; • Ten brak możliwości wprowadzania zmian technicznych zmusza w szczególności statki powietrzne do poruszania się po z góry ustalonych, sztywnych trasach, które nie są optymalne pod względem zużycia energii i emisji hałasu; • Nadmierne dostosowanie różnych systemów do właściwości miejscowych, mimo że pozwala operatorom sprostać natężeniu ruchu, osłabia całość systemu sprawiając, że trudniej jest uzyskać interoperacyjność zarówno techniczną jak i operacyjną; • W dziedzinie kontroli ruchu lotniczego pomiędzy poszczególnymi państwami Unii istnieją znaczne rozbieżności w poziomie wyposażenia i realnych możliwościach, co negatywnie wpływa na sprawność działania całości systemu

3. SESAR Dlaczego potrzebne są zmiany w systemie ATM? Prognozy wskazują że, w ciągu najbliższych 20 lat ruch lotniczy w Europie wzrośnie ponad dwukrotnie, a w Europie środkowej nawet trzykrotnie

4. Z danych SESAR Consortium wynika, że tendencje rozwoju sektora transportu lotniczego nie koniecznie idą w dobrą stronę: Wzrost kosztów systemu kontroli w Europie (obecnie około 7 mld EUR rocznie) jest na razie globalnie proporcjonalny do wzrostu natężenia ruchu Mimo, że na poziomie światowym bezpieczeństwo lotnictwa stopniowo osiągnęło bardzo wysoki poziom, to jednak analiza danych dotyczących bezpieczeństwa w Europie wykazuje, że w ciągu ostatnich pięciu lat miały miejsce poważne wypadki bezpośrednio związane z niewystarczającą kontrolą ruchu lotniczego SESAR Dlaczego potrzebne są zmiany w systemie ATM?

5. Reforma instytucjonalna:Jednolita Europejska Przestrzeń PowietrznaSingle European Sky Prawodawstwo SES przyjęte w Marcu 2004, prowadzi do głębokiej reformy organizacyjnej systemu zapewniania służb żeglugi powietrznej w Europie: • NSA & ANSP; • Budowanie FAB; • Interoperacyjność;

6. SESAR:Technologiczny komponent SESSingle European Sky ATM Research • Projekt zmierzający do realizacji europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji; • Technologiczny komponent Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej; • Projekt z zakresu europejskich badań i innowacji technologicznych; • Odpowiedź WE na zalecenia Rady Konsultacyjnej w Zakresie Badań Aeronautycznych w Europie (ACARE) w sprawie zmian w systemie kontroli ruchu lotniczego; • Jednolity program dla Europy, biorący pod uwagę potrzeby przemysłu, użytkowników przestrzeni powietrznej, instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, wojska, personelu…

7. SESAR Cele programu • Opracowanie systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji w Europie; • Opracowanie programu stopniowej modernizacji systemu ATM; • Synchronizacja planów i działań uczestników programu w zakresie ATM; • Efektywne zarządzanie środkami przeznaczonymi na modernizację systemu ATM w Europie, w odniesieniu do infrastruktury naziemnej i pokładowej; • Inicjatywa mająca, w perspektywie długoterminowej (do 2020 roku), doprowadzić do zwiększenia płynności i bezpieczeństwa transportu lotniczego;

8. Cele programu SESARZdaniem Komisji Europejskiej Jacques BARROT: celem programu SESAR jest stworzenie systemu ATM nowej generacji, który zapewni skuteczne zarządzaniem ruchem lotniczym w realiach operacyjnych prognozowanych na rok 2020, poprzez: • Trzykrotne zwiększenie przepustowości przestrzeni powietrznej, co doprowadzi do ograniczenia liczby opóźnień startów i lądowań; • Dziesięciokrotną poprawę wskaźników bezpieczeństwa; • 10% ograniczenie negatywnego wpływu ruchu lotniczego na środowisko naturalne; • 50% obniżenie kosztów związanych z zapewnianiem służb ruchu lotniczego dla użytkowników przestrzeni powietrznej

9. SESAR Realizacja Programu Program SESAR będzie realizowany w trzech fazach: 1. Faza Definiowania – 2005 – 2007 – SESAR Consortium • Analiza obecnej sytuacji rynku transportu lotniczego w Europie i na świecie; • Opracowanie planu modernizacji systemu zarządzania ruchem lotniczym w Europie • Określenie warunków koniecznych do wprowadzenia w życie systemu ATM nowej generacji. 2. Faza Rozwoju – 2008 – 2013 – SESAR JU • Rozwinięcie i opracowanie technologii będących fundamentem systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji • Nota bene! Ann Godfrey, CAA UK, Stały Przedstawiciel UK na SSC: KE nie zaakceptuje żadnej formy monopolu w kontekście implementacji systemu zarządzania ruchem lotniczym, jednak efektem Programu SESAR będzie znaczne zmniejszenie liczby funkcjonujących systemów. 3. Faza Rozmieszczenia – 2014 -2020 – prawdopodobnie SESAR JU • Etap instalacji systemów zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji, wypracowanych w fazie rozwoju • Wprowadzenie w życie zasad funkcjonowania systemu ATM nowej generacji

10. SESAR Gdzie jesteśmy? Faza Definiowania: D1 – 12 września 2006 Rynek – Charakterystyka & Analiza obecnej sytuacji oraz określenie przyszłych potrzeb w zakresie ATM D2 – 24 stycznia 2007 Rynek – Określenie warunków powodzenia programu & zarysowanie wizji transportu lotniczego w roku 2020 D3 – 26 września 2007 System ATM – Wypracowanie wizji celów operacyjno - technologicznych systemu ATM nowej generacji …. D6 – 25 marca 2008 System ATM - Określenie struktury organizacyjnej & harmonogramu działań na lata 2008 - 2013

11. Główne zagadnienia poruszone w Raporcie D2: Wizja transportu lotniczego w roku 2020 Opis, analiza oraz ocena aktualnych inicjatyw usprawniających działanie systemu ATM Wskazanie kierunków działań w perspektywie do roku 2020 przyczyniających się do skutecznej realizacji & implementacji systemu ATM nowej generacji Wskazanie głównych płaszczyzn działania systemu ATM nowej generacji SESAR Milestone Deliverable 2 D2 Forum, 24 stycznia 2007

12. Według prognoz Eurocontrol w roku 2020: Ruch lotniczy w Europie wzrośnie średnio dwukrotnie 60 portów lotniczych osiągnie górną granicę swojej pojemności a 20 największych portów będzie notowało przekroczenie pojemności przez 8/10 godzin dziennie Udział w rynku przewoźników nisko kosztowych wyniesie 25% w perspektywie 6/7 lat Liczba statków powietrznych będących w posiadaniu linii lotniczych będzie rosła średnio 5% rocznie w perspektywie następnych 15 lat Ruch GA będzie rósł średnio 2% rocznie do roku 2020 Liczb operacji wojskowych statków powietrznych nie będzie rosła w sposób znaczący w porównaniu do roku 2005 SESAR D2 ForumTransport lotniczy w roku 2020

13. Wybrano i poddano analizie inicjatywy związane z usprawnieniem działania systemu ATM w Europie. Za priorytetowe uznano te, które dotyczą: Ograniczania fragmentaryzacji, na wszystkich poziomach ATM Poprawy elastyczności sieci ATM, na poziomie lokalnym Budowy zintegrowanego systemu ATM Wprowadzania rozwiązań upraszczających działanie systemu ATM SESAR D2 Forum2008-2013

14. SESAR D2 ForumZałożenia dot. budowy systemu ATM nowej generacji • Zintegrowane podejście do budowy systemu ATM uwzględniające potrzeby wszystkich zaangażowanych podmiotów • Rozszerzenie współpracy nad opracowywaniem metodologii & narzędzi implementacji systemu ATM • Standaryzacja & monitorowanie wyników w/w współpracy • Ustanowienie jednolitych wskaźników bezpieczeństwa mających zastosowanie przy określaniu & przebudowie systemów ATM/CNS • Ustanowienie wskaźników jakości (Quality of Services) w zakresie ochrony, integralności, przepustowości, niezawodności i dokładności

15. Wskazana została baza, która będzie poddana dalszej analizie poszczególnych Deliverables SESAR D2 ForumGłówne płaszczyzny działania systemu ATM nowej generacji

16. Podmioty w SESAR cz. 1SESAR Consortium 29firm i organizacji międzynarodowych oraz ponad 20 partnerów branżowych reprezentujących: użytkowników przestrzeni powietrznej, porty lotnicze, instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej, przemysł, wojsko, stowarzyszenia ATCO & Pilotów, europejskie instytuty badawcze

17. Podmioty w SESAR cz. 2SESAR Joined Undertaking • Listopad 2005 r. – KE przedłożyła projekt Rozporządzenia ustanawiającego SESAR Joined Undertaking – Wspólne Przedsiębiorstwo • Rozporządzenie ma wejść w życie na przełomie lutego i marca 2007 r. • Cel działania SESAR JU – Realizacja Fazy Rozwoju Programu (2008 – 2013) • Finansowanie SESAR JU – KE & EUROCONTROL po 100 mln Euro • Członkowie założyciele SESAR JU: • WE reprezentowana przez KE • EUROCONTROL • Członkiem SESAR JU może również zostać Europejski Bank Inwestycyjny oraz inne podmioty publiczne lub prywatne współpracujące z KE w dziedzinie lotnictwa, które zostaną zaakceptowane przez Radę Administracyjną SESAR JU i wpłacą kontrybucję wynoszącą minimum 10 milionów EURO

18. Polska w SESAR Consortium Polska nie jest formalnym członkiem SESAR Consortium! Naszym „punktem kontaktowym” w pracach SESAR Consortium jest przedstawiciel DFS – Ralph RUDOLPF Członek Grupy ANSP

19. Polskie Przedsiębiorstwa w Programie SESAR Polskie przedsiębiorstwa będą mogły uczestniczyć w fazie rozwoju i rozmieszczenia SESAR na ogólnych zasadach obowiązujących w UE: Faza Rozwoju – 2008 – 2013 • SESAR JU zlecało będzie prace projektowe i R&D w ramach programów badawczych (podobnie jak to ma miejsce z Programami Ramowymi FP6 i FP7 dla GALILEO). • Polskie firmy mogą uczestniczyć w nich samodzielnie lub poprzez powoływane na potrzeby konkretnego projektu konsorcja i spółki w których współpracowali będą partnerzy europejscy. • Zakłada się, że prace będą miały charakter głównie rozwojowy – zgodnie z założeniami SESAR JU poprzez to Przedsiębiorstwo nastąpi skanalizowanie środków obecnie wydawanych w Europie na R&D w zakresie ATM i CNS. Faza Rozmieszczenia – 2014 -2020 • Polskie Przedsiębiorstwa będą mogły uczestniczyć w fazie instalacji systemów zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji, wypracowanych w fazie rozwoju. • Obecnie nie wiadomo jaki będzie mechanizm planowania i wdrażania nowych rozwiązań. W trakcie prac nad Master Plan SESAR zagadnienie to zostanie uwzględnione. • Należy podkreślić, że zapisy Rozporządzenia o SEASR JU nie definiują jednoznacznie fazy rozmieszczenia. Nie została określona odpowiedzialność np. KE za ten etap. Jeśli proces dot. SESAR JU będzie wzorowany na GALILEO JU to po etapie rozwoju nastąpi etap rozmieszczenia zlecony np. konsorcjum firm na zasadzie umowy PPP.

20. Dziękuję za uwagę Urząd Lotnictwa Cywilnego Departament Żeglugi Powietrznej Ul. Żelazna 59 00-848 Warszawa