Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) Μια σφαιρική επισκόπηση

1. 2nd Conference on IT and Education 13 – 14 December 2002, Nicosia, Cyprus Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ)Μια σφαιρική επισκόπηση Λίνα Γουσίου, Εθνικό Δίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας, lina@grnet.gr Δημήτρης Κορμπέτης, Κέντρο Δικτύου Τηλεματικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,korb@uth.gr Ιωάννης Κοροβέσης, ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Δίκτυο Αριάνδη,ycor@epmhs.gr Θεόδωρος Καρούνος, Εθνικό Δίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας, karounos@grnet.gr ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

2. Θέματα παρουσίασης • Ορισμός • Μοντέλο ανάπτυξης • Φάσεις ανάπτυξης • Διείσδυση • Πλεονεκτήματα / Αδυναμίες • Οικονομικά θέματα • Θέματα πολιτικής • ΕΛ στην εκπαίδευση • ΕΛ στην Ελλάδα ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

3. Ορισμός ΕΛ/ΛΑΚ • Εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης και χρήσης λογισμικού • Ελεύθερο λογισμικό σημαίνει ότι: • είναι διαθέσιμος ο πηγαίος κώδικας • ο διαθέσιμος πηγαίος κώδικας μπορεί να χρησιμοποιηθεί, να αντιγραφεί και να διανεμηθεί ελεύθερα, με ή χωρίς αλλαγές, χωρίς χρέωση απόκτησης άδειας ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

4. Μοντέλο ανάπτυξης • Ανοικτό μοντέλο ανάπτυξης κατά το πρότυπο ανάπτυξης των επιστημονικών εργασιών στην ακαδημαϊκή κοινότητα • Ανοικτό δίκτυο ‘εθελοντών’προγραμματιστών, οι οποίοι αναπτύσσουν και διορθώνουν τον κώδικα παράλληλα. • Ο κώδικας διορθώνεται και εμπλουτίζεται μέσω της διαδικασίας “peer review”: νέες εκδόσεις ελεύθερου λογισμικού κυκλοφορούν ταχύτατα και σε μεγάλη συχνότητα. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

5. Φάσεις Ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ • Πρώτη φάση: αρχές δεκαετίας του 60 - αρχές δεκαετίας του 80. Φάση ανάπτυξης βασικών αρχών λειτουργικών συστημάτων Η/Υ και δικτύων Η/Υ • Χώρος ανάπτυξης: ο ακαδημαϊκός χώρος (Berkeley, MIT, Cornell…) και κεντρικά ερευνητικά κέντρα μεγάλων επιχειρήσεων (Bell Labs, Xerox’s Palo Alto Research Center) με μεγάλο βαθμό ερευνητικής αυτονομίας • Μοντέλο ανάπτυξης: μοίρασμα πηγαίου κώδικα μεταξύ των προγραμματιστών διαφορετικών οργανισμών, ελεύθερη χρήση, ανταλλαγή βελτιώσεων. Η ανάπτυξη ακαδημαϊκών/ερευνητικώνδικτύων επιτάχυνε εντυπωσιακά την άτυπη «συνεταιριστική» διαδικασίαανάπτυξης λογισμικού • Κοινός στόχος ανάπτυξης: ανάπτυξη λειτουργικού συστήματος συμβατού με διαφορετικές τεχνολογικές πλατφόρμες. Πετυχημένο παράδειγμα: ανάπτυξη Unix ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

6. Φάσεις ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ • Δεύτερη φάση: αρχές δεκαετίας του 80 - αρχές δεκαετίας του 90. Η διεκδίκηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας του Unix από την ΑΤ&Τ έναυσμα για: • Tην ανάπτυξη ‘κλειστού’ λογισμικού ως κυρίαρχο μοντέλο • Την ίδρυση του Free Software Foundationτο 1993, ως κίνημα προάσπισης και διάδοσης ΕΛ/ΛΑΚ. Το FSFσυνέβαλλε: • Στην ανάπτυξη καινοτομικής τυπικής διαδικασίας αδειοδότησης με στόχο την προστασία του ΕΛ/ΛΑΚ από πιθανές ‘πειρατικές’ διεκδικήσεις δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας (GPL) • Στην ανάδειξη καινοτομικών οργανωτικών διαδικασιών για αποτελεσματικότερη ανάπτυξη ΕΛ/ΛΑΚ. Αρχέτυπο νέων οργανωτικών μοντέλών για τομείς εντάσεως γνώσης (ιδεατές ομάδες, ιδεατές εταιρείες) ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

7. Φάσεις ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ • Τρίτη φάση: αρχές δεκαετίας του 90 – σήμερα. Η μαζική εξάπλωση του Internet στην αρχή της δεκαετία, η οποία συνέβαλλε στον εκθετικό πολλαπλασιασμό και διάχυση νέων έργων ΕΛ/ΛΑΚ και η ανάπτυξη του Linux σηματοδότησαν: • Την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ εμπορικών εταιριών και κοινότητας ελεύθερου λογισμικού με σημαντικές επενδύσεις από πλευράς εταιρειών (HP, IBM, SUN), δημιουργία OSDL. • Την εμφάνιση νέων επιχειρησιακών μοντέλωνβασισμένων στο ΕΛ,με περιπτώσεις εταιρειών να εισάγονται στο χρηματιστήριο (Red Hat, VA Linux) ή να προσελκύουν venture capital financing (Collab.Net, Sendmail). • Την ανάδειξη της συνεργατικής δομής ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ ως κατάλληλης οργανωτικής μορφής τομέων εντάσεως γνώσης (virtual teams, virtual companies). • Την αύξηση των ειδών αδειοδότησης με λιγότερο αυστηρά κριτήρια από το GPLκαι ίδρυση του Open Source Initiative το 1999. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

8. Συμπεράσματα από την ιστορική εξέλιξη • Η ακαδημαϊκή κοινότητα, το ΕΛ/ΛΑΚ και το Ιnternet συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους στη βάση των κοινών αρχών λειτουργίας και ανάπτυξης από τις οποίες διέπονται. Συνοπτικά • Η ακαδημαϊκή κοινότητα αποτελείται από ομότιμα δίκτυα επιστημόνων λειτουργεί στη βάση δημοσιεύσεων και peer review παράγοντας γνώση ανοικτή και ελεύθερη για ολόκληρο τελικά το κοινωνικό σύνολο. • Το Ιnternet στηρίζεται σε ανοικτά πρότυπα, σχεδιάστηκε ώστε να παρέχει διασύνδεση μεταξύ ομότιμων δικτύων, μέσω μιας διαδικασίας γνωστής στα μέλη της Ακαδημαϊκής κοινότητας που το ανέπτυξε, δημοσιεύσεων και peer review, και δημιουργεί άμεσες ανάγκες για εφαρμογές ελεύθερου λογισμικού. • Έτσι η ανάπτυξη των εφαρμογών αυτών υλοποιήθηκε από ομότιμες ομάδες προγραμματιστών, στη βάση ανοικτών προτύπων μέσω μιας διαδικασίας δημοσίευσης και peer review. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

9. Συμπεράσματα από την ιστορική εξέλιξη • Η αμφίδρομη και αλληλένδετη σχέση μεταξύ του Internet και του ΕΛ/ΛΑΚ απετέλεσε το έδαφος για την ανάπτυξη του Internet με βάση το ΕΛ/ΛΑΚ, αλλά και στο να βασιστεί η περαιτέρω ανάπτυξη του ΕΛ/ΛΑΚ στο Internet. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

10. Πλεονεκτήματα Ανεξαρτησία Ασφάλεια Αξιοπιστία Διαφάνεια Διαλειτουργικότητα Επεκτασιμότητα Ποιοτικές Υπηρεσίες Υποστήριξης Εξοικονόμηση πόρων Αδυναμίες Έλλειψη εξασφάλισης ανάπτυξης Πιθανότητα forking έργων Δυσκολία ακριβούς γνώσης υφιστάμενων προγραμμάτων και επιπέδου ανάπτυξης Δυνητικά προβλήματα πνευματικής ιδιοκτησίας Απευθύνεται προς πιο εξειδικευμένους χρήστες Πλεονεκτήματα/Αδυναμίες ΕΛ/ΛΑΚ ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

11. Διείσδυση ΕΛ/ΛΑΚ Μερίδια αγοράς - τάσεις • Servers • Linux: 25% (1999), Apache: 67% (Αυγ. 2002), bind: 95% (Aυγ. 2000), PHP: 24% των ιστοσελίδων (Ιούν. 2002), ΟpenSSH: 67% (Απρ. 2002) • Συνεχώς αυξανόμενοι ρυθμοί χρήσης ΕΛ στην αγορά servers • Desk top • Linux: 2-5% (Οκτ. 2001) με αυξανόμενους ρυθμούς χρήσης • Embedded • Συνεχών αυξανόμενοι ρυθμοί χρήσης EΛ από κατασκευαστές (Motorola, Intel, κα) ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

12. Θέματα πολιτικής Ευρωπαϊκή Επιτροπή • Πρωτοβουλίες για την μελέτη του φαινομένου του ΕΛ και για τη διατύπωση προτάσεων πολιτικής ήδη από το 1998: • Δημιουργία Ομάδας Εργασίας για το Ελεύθερο Λογισμικό (Working Group on Libre Software) και εκπόνηση μελέτης, http://eu.conecta.it/paper/paper.html) • Εκπόνηση μελέτης ‘Pooling Open Source Software’, για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ κυβερνήσεων http://europa.eu.int/ISPO/ida/jsps/dsp_showDocument.jsp?documentID=333 • Εκπόνηση μελέτης ‘Free/Libre Open Source Software: Survey and Study’www.infonomics.nl/FLOSS/report/ • Υλοποίηση προγραμμάτων του “Information Society Technologies (IST)” σχετικών με την έρευνα και υποστήριξη ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ(2000-2002 πάνω από 20 προγράμματα). ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

13. Θέματα πολιτικής Ευρωπαϊκή Επιτροπή • Για τα επόμενα χρόνια (2003-2006) η ΕΕ συνεχίζει να προωθεί δράσεις για την ανάπτυξη και διάχυση του ΕΛ/ΛΑΚ, μέσω προγραμμάτων έρευνας (FP6) και πολιτικής (e-Europe και IDA). • ΠρωτοβουλίαeEurope 2005: • “τα Κράτη – Μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης μέχρι το 2003. Αναγκαία βήματα στην κατεύθυνση αυτή είναι η υιοθέτηση ανοιχτών προτύπων, εργαλείων και αρχιτεκτονικής στα έργα εκσυγχρονισμού της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης καθώς και η προώθηση του ανοιχτού λογισμικού”. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

14. Θέματα πολιτικής Ευρωπαϊκή Επιτροπή • Πρωτοβουλίες για το ΕΛ/ΛΑΚ είναι δυνατόν να υποστηριχθούν και χρηματικά από τα παρακάτω Ευρωπαϊκά προγράμματα: • IDA • eTEN • eContent • eLearning ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

15. Οικονομικά θέματα • H ανάπτυξη του ΕΛ στο πλαίσιο του λογισμικού τομέα αποτελεί μοναδικό φαινόμενο καθώς σε κανένα άλλο τομέα μέχρι σήμερα δεν έχει παρατηρηθεί η ταυτόχρονη συνύπαρξη τριών παραγόντων: • Καινοτομία υπό την πίεση των χρηστών • Κουλτούρα ‘ανοικτής επιστήμης’ • Ανάπτυξη μορφών συνεργασίας μεταξύ εμπορικών εταίρων που συνδυάζουν εγχειρήματα κερδοσκοπικού/μη-κερδοσκοπικού χαρακτήρα • Τα ερωτήματα που μπαίνουν από οικονομική σκοπιά είναι πρώτον ποιοι είναι οι καθοριστικοί παράγοντες αυτής της ανάπτυξης και μέχρι πού μπορεί να φτάσουν, και δεύτερον εάν αυτού του είδους η ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει μοντέλο και για άλλους τομείς. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

16. Οικονομικά θέματα • Η ανάλυση του ελεύθερου λογισμικού από οικονομική σκοπιά είναι πολυδιάστατη και αφορά: • Στην εξέταση των χαρακτηριστικών του από την πλευρά της προσφοράς και από την πλευρά της ζήτησης • Στην εξέταση των επιπτώσεων του στο τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης του λογισμικού τομέα καθώς και του ΙΤ τομέα γενικότερα • Στην εξέταση των επιπτώσεων του σε μια σειρά οικονομικών και αναπτυξιακών παραμέτρων • Στην εξέταση των συνολικών επιπτώσεων του στην Κοινωνία της Πληροφορίας ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

17. Οικονομικά ΘέματαΠροσφορά (1): Ανάπτυξη Λογισμικού • Γενικές συνθήκες παραγωγής λογισμικού: • Υψηλό κόστος έρευνας & ανάπτυξης • Χαμηλό οριακό κόστος • Μεγάλες απαιτήσεις σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής τεχνογνωσίας (Knowledge driven) • Μικρές απαιτήσεις σε επένδυση κεφαλαίων • Τα υψηλά network effects χρήσης λογισμικού • Διαλειτουργικότητα • Δημοτικότητα προγραμμάτων • Δυστοκία χρηστών στη χρήση νέων προγραμμάτων ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

18. Οικονομικά ΘέματαΠροσφορά (2): Ανάπτυξη Λογισμικού Οι γενικές συνθήκες παραγωγής λογισμικού: • Αποτελούν συνθήκες για παγκόσμιες αγορές και απαιτούν πωλήσεις πολλών αδειών. • Συνιστούν χαμηλά εμπόδια εισόδου στον τομέα, επιτρέπουν έντονο ανταγωνισμό, αυξημένους ρυθμούς καινοτομίας (νέες εκδόσεις), μείωση των τεχνικών εμποδίων εισόδου. • Οδηγούν σε συνεχή αγώνα για ηγετική θέση στην αγορά και σε τάση συγκέντρωσης. Οποιαδήποτε θέση στην αγορά μπορεί να είναι επισφαλής λόγω αλλαγών στην τεχνολογία. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

19. Οικονομικά χαρακτηριστικά Προσφορά (2): Ανάπτυξη Λογισμικού • Η παραγωγή λογισμικού απευθύνεται σε τρία βασικά τμήματα αγοράς, που διαφοροποιούνται ως προς την δυναμική τους και τις βασικές απαιτήσεις χρηστών: • Συνολικές λύσεις λογισμικού για επιχειρήσεις • ERP, CRM, SCM, KM • Τυποποιημένο λογισμικό για την μαζική αγορά • Desk-top (λειτουργικό σύστημα, εφαρμογές) • Servers (λειτουργικό σύστημα, εφαρμογές) • Intranet (database, file, print servers) • Multi usage (web, mail, streaming media, chat servers) • Connectivity (firewalls, gateways/routers, dialup servers • Λογισμικό ενσωματωμένης τεχνολογίας ( Β2Β) • Λειτουργικό, εφαρμογές ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

20. Οικονομικά Θέματα Προσφορά (3): Ανάπτυξη ΕΛ/ΛΑΚ Η ύπαρξη δύο πλαισίων ανάπτυξης λογισμικού (κλειστό και ελεύθερο), ο τρόπος αλληλεπίδρασης τους απαιτούν την διερεύνηση και κατανόηση μερικών θεμελιακών οικονομικών ερωτημάτων • Γιατί υπάρχουν προγράμματα ΕΛ/ΛΑΚ • Γιατί υπάρχει συμμετοχή προγραμματιστών • Γιατί υπάρχει συμμετοχή εταιρειών • Πως αντιδρούν οι εμπορικοί προμηθευτές στην κίνηση ΕΛ/ΛΑΚ • Τι είδους έργα ταιριάζουν καλύτερα σε συνθήκες ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ • Τι είδους συνθήκες διασφαλίζουν την ομαλή ανάπτυξη ΕΛ/ΛΑΚ • Σε ποιους τομείς μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικότερα το ΕΛ/ΛΑΚ ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

21. Οικονομικά ΧαρακτηριστικάΕξωτερικές Οικονομίες: Λογισμικό - ΕΛ • Network effects • Τυποποίηση • Βασική έρευνα • Καινοτομία • Ανάπτυξη • Ανταγωνιστικότητα ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

22. Οικονομικά Χαρακτηριστικά Ζήτηση: Λογισμικό - ΕΛ • Δημόσιο αγαθό εφόσον παραχθεί • Μη ανταγωνιστικό ως προς την κατανάλωση • Μη αποκλείσιμο ως προς την κατανάλωση • Από την Οικονομική της Ευημερίας προκύπτει ότι, όταν ένα αγαθό έχει τα χαρακτηριστικά δημόσιου αγαθού, και σημαντικές εξωτερικές οικονομίες (π.χ. βασική έρευνα, εκπαίδευση, άμυνα), οι δυνάμεις της αγοράς μόνο δεν επαρκούν για την βελτιστοποίηση της ευημερίας της κοινωνίας και την αποτελεσματική κατανομή του αγαθού αυτού. • Η οιαδήποτε πολιτική για το ΕΛ πρέπει να λάβει υπόψη τα υφιστάμενα επίπεδα παραγωγής ΕΛ από την κοινότητα του ΕΛ και τον εμπορικό τομέα. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

23. ΕΛ/ΛΑΚ και Λογισμικός Τομέας • Το ΕΛ/ΛΑΚ έχει δύο σημαντικές επιπτώσεις στο λογισμικό τομέα: • Μεταστροφή στην αντίληψη που έχει ο ίδιος ο κλάδος ανάπτυξης λογισμικού για τον τρόπο λειτουργίας του, από ένα εργοστασιακό μοντέλο, όπου οι λύσεις λογισμικού αποτελούν το τελικό προϊόν, σε ένα μοντέλο παροχής υπηρεσιών • Ανάπτυξη νέων επιχειρησιακών μοντέλων • Διανομή και λιανική πώληση ΕΛ/ΛΑΚ • Υπηρεσίες Υποστήριξης ΕΛ/ΛΑΚ ( συμβουλευτικές, εγκατάστασης και ολοκλήρωσης, υποστήριξης, εκπαίδευσης, στελέχωσης προσωπικού, προώθησης και διάχυσης) ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

24. Συμπεράσματα Οικονομικής Ανάλυσης (1) Το ΕΛ αποτελεί σημαντικό μοχλό τεχνολογικής ανάπτυξης: • Δημόσιο αγαθό με χαμηλά εμπόδια εισόδου • Εξαιρετικό σύστημα εκπαίδευσης • Πηγή δημιουργίας de facto τυποποίησης και διαλειτουργικότητας ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

25. Συμπεράσματα Οικονομικής Ανάλυσης (2) Το ΕΛ/ΛΑΚ αλλάζει του κανόνες λειτουργίας του λογισμικού τομέα και του γενικότερου τομέα των τεχνολογιών πληροφορίας (ΙΤ): • Δυνατότητα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε εταιρείες ή χώρες • Πολλαπλασιαστικές επιδράσεις στην • εξοικονόμηση πόρων • τόνωση οικονομικής δραστηριότητας • εκτεταμένη χρήση νέων τεχνολογιών ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

26. Θέματα Πολιτικής Με δεδομένα τα οικονομικά χαρακτηριστικά και τις θετικές πολλαπλασιαστικές οικονομικές επιδράσεις που προκύπτουν από την οικονομική ανάλυση του ΕΛ - αντίστοιχες αυτών της εκπαίδευσης και της βασικής έρευνας- τα θεμελιώδη ερωτήματα πολιτικής που προκύπτουν προς την πολιτεία είναι: • Πρώτον, εάν οι δραστηριότητες ελεύθερου λογισμικού από την κοινότητα των προγραμματιστών και από τις επιχειρήσεις αρκούν για την παραγωγή της κοινωνικά βέλτιστης ποσότητας ελεύθερου λογισμικού • Δεύτερον, εκτός από το ερώτημα που προκύπτει για την οικονομική ευημερία των πολιτών, υπάρχουν τα ερωτήματα που προκύπτουν από την άσκηση θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών - διαφάνεια, ασφάλεια και πρόσβαση στη πληροφορία - και από τον ρόλο της πολιτείας για την διασφάλιση τους ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

27. Θέματα πολιτικής • Θέματα ρύθμισης συμπεριφοράς εταιρειώναπό την πολιτεία (ανταγωνιστικότητα, πνευματικά δικαιώματα) • Τύποι πολιτικής για την προώθηση και υποστήριξης ΕΛ/ΛΑΚ από την πολιτεία • Μη-ενεργή: δεν λαμβάνεται κανενός είδους πρωτοβουλία για ρητή και ενεργή υποστήριξη με ενδεχόμενες απειλές κατά του ΕΛ/ΛΑΚ (FUD, αποσύνθεση, άγνοια, νομικά κωλύματα). • Παθητική: δημιουργείται ένα ελάχιστο πλαίσιο υποστήριξης. Διάθεση χρόνου και πόρων σε συγκεκριμένους τομείς. • Ενεργή: δημιουργείται ένα δυναμικό πλαίσιο υποστήριξης και ανάπτυξης. Θέσπιση νομοθετικού πλαισίου προτίμησης λύσεων ΕΛ/ΛΑΚ, όπου αυτό είναι τεχνικά δυνατό. Άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση εναλλακτικών λύσεων ΕΛ/ΛΑΚ σε τομείς στρατηγικής, κοινωνικής ή οικονομικής σκοπιμότητας. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

28. Θέματα πολιτικήςΔιεθνής Εμπειρία • Μέχρι πρόσφατα η πολιτική για το ΕΛ/ΛΑΚ από διαφορετικές κυβερνήσεις ήταν μη-ενεργή. • Τελευταία παρατηρείται τάση αύξησης πολιτικών παθητικής προώθησης που αποτελούν και την πιο συνηθισμένη περίπτωση σήμερα (ΗΠΑ, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο). • Επίσης σημειώνονται προσπάθειες σε διάφορες χώρες για ενεργή προώθηση πολιτικών ΕΛ/ΛΑΚ (Γαλλία, Περού, Βραζιλία, Κορέα, Ταϊβάν, Καταναλανικό Κοινοβούλιο). ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

29. Θέματα πολιτικήςΔιεθνής Εμπειρία στην Εκπαίδευση • Η εκπαίδευση αποτελεί φυσικό χώρο χρήσης και ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ. Πολλά παραδείγματα χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ (http://www.seoul.org): • σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης • σε ευρεία γκάμα χωρών (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Μεξικό, Πακιστάν, Ινδία κα) • σε διαφορετικά επίπεδα διείσδυσης (μικρά ανεξάρτητα εκπαιδευτικά ιδρύματα με λίγους μαθητές – μεγαλύτερες σχολικές μονάδες με αρκετές χιλιάδες μαθητές, σχολεία με μεγάλη οικονομική άνεση – σχολεία σε πτωχές υποβαθμισμένες περιοχές) • με μεγάλο βαθμό επιτυχίας • με ενθουσιώδη υποδοχή από τους μαθητές ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

30. Θέματα πολιτικήςΔιεθνής Εμπειρία στην Εκπαίδευση • Βασικότεροι λόγοι χρήσης • Αναβάθμιση δικτύου με χρήση παλιών ΗΥ, δυνατότητα χρήσης παλιού εξοπλισμού • Εύκολη συντήρηση, αξιοπιστία, τεράστια προσαρμοστικότητα • Παιδαγωγικοί λόγοι (αύξηση δημιουργικότητας και πιο σφαιρική πρόσβαση των μαθητών σε πλατφόρμες ICT) • Εξοικονόμηση πόρων για άλλες δραστηριότητες των σχολείων • Βασικότερες εφαρμογές • Servers (Intranet, Ιnternet) • Εργαστήρια πληροφορικής • Desk-top εφαρμογές σε αρκετά μικρότερο αλλά αυξανόμενο βαθμό • Βασικότερα προβλήματα στην εισαγωγή ΕΛ/ΛΑΚ • Με τη διοίκηση (σχολείου ή τοπική) λόγω έλλειψης ενημέρωσης • Με το εκπαιδευτικό προσωπικό λόγω αρχικών αντιστάσεων σε νέες πλατφόρμες λογισμικού ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

31. Θέματα πολιτικήςΔιεθνής Εμπειρία στην Εκπαίδευση Για την άμεση αλλά και την μακροχρόνια προοπτική χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαίδευση ανάγκες κριτικής σημασίας είναι: • η ανάπτυξηδημοφιλών εκπαιδευτικών τίτλων πολυμέσων βασισμένων σε ΕΛ/ΛΑΚ, με συμμετοχή εκπαιδευτικών στις ομάδες προγραμματισμού. Μόνο το ΕΛ/ΛΑΚ με την συμμετοχή και εκπαιδευτικών μπορεί να εγγυηθεί ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν πραγματικά εκπαιδευτικό χαρακτήρα με συμπαγή παιδαγωγική και εκπαιδευτική υποδομή. • η δημιουργία μαθήματος στη χρήση λογισμικού πολυμέσων για την εκπαίδευση • η δημιουργία μαθήματος για την εκπαίδευση καθηγητών στην εγκατάσταση, configuration και διαχείριση ΕΛ/ΛΑΚ • η δημιουργία μαθήματος για προγραμματισμό πολυμέσων σε ΕΛ/ΛΑΚ. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

32. Υπάρχουσες πρωτοβουλίες ΕΛ στην Ελλάδα • HELLUG (Hellenic Linux User Group) • Ελληνικά HOWTO • Γραφίς • Linux Greek Users FAQ • NLS • Εξελληνισμός Mozilla • OpenOffice ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

33. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • ΕΔΕΤ A.E.: εταιρεία του Δημοσίου, εποπτευόμενη από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας – Υπουργείο Ανάπτυξης • Παρέχει υπηρεσίες προηγμένων υπηρεσιών Internet στην εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα. • Υποστηρίζει έργα ανάπτυξης της «Κοινωνίας της Πληροφορίας»: • ΔΙΚΤΥΩΘΕΙΤΕ: Πρόγραμμα Ανάπτυξης των ΜΜΕ. • e-TRAIN: Πρόγραμμα Ενημέρωσης και Υποστήριξης των ΜΜΕ για τα οφέλη του ηλεκτρονικού επιχειρείν. • e-Business Forum: Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Διάδοσης του ηλεκτρονικού επιχειρείν στις ελληνικές επιχειρήσεις. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

34. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • e-Business Forum: διαρκής μηχανισμός διαβούλευσης της Πολιτείας με τον επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό κόσμο, καθώς και τους κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς για την παραγωγή θέσεων και προτάσεων προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σχετικά με τη ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στην νέα ψηφιακή οικονομία και την ηλεκτρονική επιχειρηματικότητα. • To EΔΕΤ, στο πλαίσιο του e-Business forum,πραγματοποιεί τρεις ετήσιες έρευνες για την διάδοση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας στην Ελλάδα: • στον γενικό πληθυσμό της χώρας με δείγμα 2.500 νοικοκυριά • στις ΜΜΕ με δείγμα 1.800 επιχειρήσεων της χώρας • στα διευθυντικά στελέχη πληροφορικήςτων 500 μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

35. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • To EΔΕΤ, στο πλαίσιο του e-BusinessForum,έχει αναλάβει μια σειρά πρωτοβουλιών με σκοπό την προώθηση της χρήσης του ΕΛ/ΛΑΚ στην Ελλάδα. • Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες αυτές ανήκει και η δημιουργία ομάδας εργασίας του e-Business Forum με αντικείμενο το ΕΛ/ΛΑΚ, την προώθηση του στην εκπαιδευτική διαδικασία και τον συντονισμό μιας προσπάθειας προσέλκυσης εθελοντών που θα εργαστούν ομαδικά προς αυτήν την κατεύθυνση. • Για την επίτευξη αυτής της προσπάθειας συμβάλλουν ομάδες από ακαδημαϊκά και ερευνητικό ιδρύματα της χώρας, ομάδες χρηστών Linux, αλλά και ιδιώτες. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

36. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • Oργάνωση διημερίδας 27 & 28 Ιουνίου 2002 στο πλαίσιο του e-Business Forum, με μέλη της Ελληνικής και Διεθνούς κοινότητας ΕΛ/ΛΑΚ. • Δημιουργία του δικτυακού τόπου http://www.open-source.gr, o οποίος παρέχει πληροφορίες και νέα σχετικά με το ΕΛ/ΛΑΚ και ανανεώνεται διαρκώς. • Ανάπτυξη και εξελληνισμός λογισμικού ERP/CRM με σκοπό να χρησιμοποιηθεί σε ΜΜΕ και στο πρόγραμμα δικτυωθείτεhttp://herc.sourceforge.com. • Δημιουργία και ανάπτυξη γλωσσάριου σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, βασισμένo σε αρχική δουλειά που έχει γίνει στα έργα GNOME, Mozilla και ΟpenOffice. • Εξελληνισμός του StarOffice σε συνεργασία με τη SUN, η οποία θα διαθέσει ως ΕΛ το κομμάτι που είναι κοινό με το OpenOffice. • Δημιουργία δικτυακού τόπου και υποδομή ανάπτυξης λογισμικού μέσω Internet, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Αθηνών, παρόμοιας με εκείνη του sourceforge. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

37. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • Έναρξη διαδικασιών για τη δημιουργία παραρτήματος FSF Greece, προγραμματίζεται πρώτη συνάντηση με τον Georg C.F. Greve από το FSF Europe. • Ανάπτυξη δραστηριοτήτων για τη δημιουργία μη κερδοσκοπικής εταιρείας, που θα αναλάβει το τμήμα συντονισμού και προώθησης της χρήσης ΕΛ, οργανώνοντας τη τεχνική ανάπτυξη και παρέχοντας διαχειριστική υποστήριξη. • Συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και διεθνή έργα έρευνας και ανάπτυξης: • EUROLAT-IS στη Βραζιλία και ενδιαφέρον συμμετοχής στα έργα ΕLECTRA και OSMOSIS, προγράμματα IST. • 8o Συνέδριο εφαρμογών πληροφορικής • Ιnfosystem 2002 • ePortaria 2002 ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

38. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • Νέα τρέχουσα πρωτοβουλία για δημιουργία πλήρως εξελληνισμένης διανομής ΕΛ/ΛΑΚ (Linux) βασισμένη στο GNU/LINUXDebian κάτω από την άδεια χρήσης GNU GPL που θα περιλαμβάνει: • γραφικό περιβάλλον (KDE και Gnome) • πακέτο εφαρμογών γραφείου (ΟpenOffice) • Πρόγραμμα πλοήγησης (Mozilla) • Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον εθελοντικής συμμετοχής τόσο από μηχανικούς λογισμικούς (35) όσο και από εταιρείες (5), σε διάστημα λιγότερο του ενός μηνός (μέχρι 10/12/02). ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

39. Πρωτοβουλίες ΕΔΕΤ • Πιο συγκεκριμένα η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει: • Μετάφραση εργαλείων κονσόλας (GNU utilities) • Μετάφραση αρχείων βοήθειας (help files) του Gnome, εξελληνισμός του GNOME και γενικότερη υποστήριξη ελληνικών στο GNOME • Μετάφραση αρχείων βοήθειας (help files) του KDE, εξελληνισμός του KDE και γενικότερη υποστήριξη ελληνικών στο KDE • Μετάφραση αρχείων βοήθειας (help files) του Mozilla, εξελληνισμός του Mozilla και γενικότερη υποστήριξη ελληνικών στο Mozilla • Δημιουργία οδηγιών μετάβασης από Outlook/Netscape σε Mozilla ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

40. Πρωτοβουλίες ΥπΕΠΘ • Δημιουργία του δικτυακού τόπου http://www.ypepth.gr/el_ec_page1937.htm , o οποίος παρέχει πληροφορίες και νέα σχετικά με το ΕΛστην εκπαίδευση, άλλους σχετικούς δικτυακούς τόπους και ανανεώνεται διαρκώς. • Παράλληλη εγκατάσταση Linux και εφαρμογών γραφείου ΕΛ/ΛΑΚ σε σταθμούς εργασίας σε κάθε εργαστήριο πληροφορικής ενιαίου λυκείου και σχολείου της τεχνικής εκπαίδευσης και σε 200 γυμνάσια. • Οι μαθητές της ειδικότητας της πληροφορικής στη τεχνική εκπαίδευση διδάσκονται και Linux, στο πλαίσιο του μαθήματος ‘Λειτουργικά Συστήματα’. • Πιλοτική λειτουργία 3 εργαστηρίων πληροφορικής γυμνασίων βασισμένα αποκλειστικά σε ΕΛ/ΛΑΚ. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

41. Πρωτοβουλίες ΥπΕΠΘ • Χρήση ΕΛ στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (6.500 από σύνολο 10.000 σχολειών ήδη συνδεδεμένα και 1.000 διοικητικές μονάδες) • Προγράμματα ΕΛ που χρησιμοποιούνται στους servers του ΠΣΔ: qMail,squid, squidguard, Apache, HordeIMP, MySQL, FreeRadius, MRTG, phpBB, ΠΔΧ, Dnews, iplanet LDAP. ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

42. Πηγές • eEurope 2005 action plan http://www.europa.eu.int/information_society/eeurope/news_library/documents/eeurope2005/eeurope2005_en.pdf • “Free Software / Open Source: Information Society Opportunities for Europe?”, Working group on Libre Software 2000, http://eu.conecta.it/paper/paper.html • “Pooling Open Source Software: An IDA Feasibility Study”, Interchange of Data between Administrations, European Commission, DG Enterprise, June 2002 http://europa.eu.int/ISPO/ida/jsps/dsp_showDocument.jsp?documentID=333 • “Free/Libre Open Source Software: Survey and Study”, FLOSS Report, Berlecon Research, European Commission, IST, July 2002, www.infonomics.nl/FLOSS/report/ • “Aspects of Open Source in Telecommunications”, Eurescom, Project P1044, May 2001 • “A Business Case Study of Open Source Software in Military Systems”, MITRE Corporation, July 2001 • “Use of OSS within UK Government” http://www.govtalk.gov.uk/documents/OSS%20Policy%20draft%20for%20public%20consultation.pdf • “Impact of open source in the total cost of ownership”, http://eu.conecta.it/paper/Impact_open_source_in.html ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

43. Πηγές • “The Economic Efficiency of Internet Public Goods”, Martyne M. Hallgen and Alan K. McAdams, Internet Economics, 2000 • ‘Virtual Teaming: 10 Principles for Success”, Strategic Analysis Report, Garter, Sept. 2002 • ‘Open Source Software and the Economics of Organization’, Giampaolo Garzarelli, Universita degli Studi di Roma, “La Sapienza”, 2002, giampyzarz@hotmail.com • “Sequential Innovation, Patents and Imitation’, J.Bessen & E. Baskin, MIT Sloan School of Management, Princeton University, http://www.researchoninnovation.org/patent.pdf • ‘Software Userright inconsistencies of Software Patents”, http://www.smets.com/it/policy/useright/useright.pdf • “Some Simple Economics of Open Source”, Journal of Industrial Economics, 50, 197-234, 2002 • “Ηλεκτρονική Δημόσια Διοίκηση και Ανοιχτό Λογισμικό: O δρόμος προς την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση”, Αθανάσιος Πρίφτηs, www.open-urce.gr/index.php?op=modload&modname=Downloads&action=downloadsview&pageid=16 • “Ελεύθερο Λογισμικό στην Εκπαίδευση, τη Δημόσια Διοίκηση και στις Επιχειρήσεις Μικρού/Μεσαίου Μεγέθους”, Ομάδα Εργασίας Γ4, Γ’ κύκλος εργασιών, e-Business Forum, http://www.ebusinessforum.gr/ (Ιανουάριος 2003) ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4

44. www.sourceforge.net www.gnu.org www.berlios.de eu.conecta.it www.gnuenteprise.org www.infonomics.nl/FLOSS www.kde.org www.gnome.org www.linux.org www.mandrakelinux.com www.kernel.org www.mozilla.org www.openoffice.org www.infosoc.gr www.gsrt.gr www.hellug.gr www.linux.gr http://www.europa.eu.int/information_society/eeurope/ www.cordis.lu http://leb.net/hzo/ioscount/ www.cordis.lu http://leb.net/hzo/ioscount/ Interchange of data between administrations (http://europa.eu.int/ispo/ida) http://www.bsi.de http://www.opencourse.com/ http://kewlforge.uwc.ac.za/ Δικτυακοί Τόποι ΕΛ ΕΔΕΤ Α.Ε. / e-Business Forum / ΟΕ Γ4