Marlies Peschier Willemien Troelstra

1. Benchmark Overheidskantoren 2007 Marlies Peschier Willemien Troelstra

2. Inhoud • Doelen • Deelnemers • Uitkomsten • Verspreiden van resultaten • Toekomst

3. Doelen • Overheden stimuleren om de milieuregistratie in te (blijven) vullen • Mogelijk maken van vergelijken van milieuprestaties • Opsporen van kansen voor milieuwinst en kostenbesparing • Monitoren van de milieuprestatie van overheden

4. Steeds meer deelnemers • 2005: 33 • 2006: 41 (48 aanmeldingen) • 2007: 43 (64 aanmeldingen) In 2007 voor het eerst met de online versie van de Milieubarometer De benchmark is uitgevoerd met gegevens van vorig jaar, dus van 2006.

5. Deelnemers 2007 (1) 43 totaal: • 27 gemeentelijke organisaties • 7 provinciale organisaties • 6 landelijke organisaties • 2 milieudiensten • 1 waterschap waarvan 26 ook in 2006 meededen

6. Deelnemers 2007 (2) Aantal grotere kantoren is hoger dan in 2006: • 2 extra provincies • 5 kantoren van UWV

7. Uitkomsten benchmark • het gemiddelde kantoor 2006 (milieubarometer per medewerker) • vergelijking met benchmarks overheidskantoren in vorige jaren • kengetallen 2006 • milieukosten benchmark

8. Gemiddelde kantoor 2006 • 3% papierinkoop • 12% werk-werk • 39% woon-werk • 9% bedrijfsafval • 13% verwarming • 24% elektriciteit

9. Vergelijking met vorige jaren

10. Conclusies benchmark 1 • de bijdragen van energie, afval en papierinkoop zijn in grote lijnen vergelijkbaar met vorige jaren • vervoer: van 2004 te weinig gegevens voor benchmark, van 2005 voldoende gegevens voor globale schatting, van 2006 gegevens meer betrouwbaar

11. Conclusies benchmark 2 Bij 21 deelnemers is ook 2005 in de online versie ingevuld. Bij deze deelnemers, de Milieubarometer van 2006 t.o.v. 2005 (zowel absoluut als per fte): • 14 x stijging • 6 x daling • 1 x ± gelijk

12. Conclusies elektra 1 Ten opzichte van vorig jaar: • gebruik van elektriciteit per vierkante meter flink hoger • maar lagere milieubelasting door meer gebruik van groene stroom • 18 van de 43 deelnemers gebruiken geheel of gedeeltelijk groene stroom

13. Conclusies elektra 2 Zonder groene stroom is elektra 42%

14. Conclusies overig Ten opzichte van vorig jaar: • verwarming per m3 gebouw ongeveer hetzelfde • watergebruik per fte hoger • afval wordt beter gescheiden maar de hoeveelheid per fte hoger • papiergebruik per fte ongeveer hetzelfde

15. Milieubarometer per fte1 = gemiddelde

16. Vergelijken van grafieken 1 De gemiddelde Milieubarometer per fte is lager dan het optisch gemiddelde omdat • grotere organisaties (met veel fte) zwaarder meetellen in het gemiddelde • van diverse deelnemers zijn niet alle milieuaspecten meegeteld

17. Vergelijken van grafieken 2 Als een milieuaspect ontbreekt in uw grafiek, zijn er twee opties: • gegevens zijn onbekend • de gegevens waren onwaarschijnlijk, en zijn niet meegenomen in de benchmark Bij elektriciteit kan een score nul ook duiden op groene stroom.

18. Kengetallen 2006 (1)

19. Kengetallen 2006 (2)

20. Kengetallen 2007 (3) • 56 kg papier per fte = • ± 56 vel per fte per werkdag • 2632 kWh per fte = ± elektriciteit van een klein huishouden • 58% afvalscheiding verbeteren naar 80% = ±200 gram extra scheiden per fte per werkdag

21. Kengetallen 2007 (4) 2,3 ton CO2 per fte => 3,5 medewerkers stoten op hun werk evenveel CO2 uit als een gemiddeld Nederlands huishouden (CO2-uitstoot van een gemiddeld huishouden is 8,5 ton per jaar)

22. Grafieken van kengetallen We presenteren de volgende selectie: • kg papierinkoop per fte • kWh elektra per m2 • % dalverbruik • m3 gas eq per m3 inhoud • m3 water per fte • % afvalscheiding • km woon-werk per fte

23. Gemiddelde = 56 kg /fte

24. Papierinkoop per medewerker • Beste prestatie = 23 kg/fte • Acties van deze deelnemer: • veel digitale communicatie, o.a. personeelsblad • dubbelzijdig kopiëren • externe stukken door drukker

25. Gemiddelde = 87 kWh / m2

26. Elektriciteit per vloeropp. • Beste prestatie = 32 kWh/m2 • Deze deelnemer heeft geen koeling van het gebouw. • Bij de uitschieters liggen de oorzaken o.a. in: • koeling van gehele gebouw • langere werktijden

27. Gemiddelde = 29 %

28. Percentage dalverbruik • Geringe spreiding, de bulk ligt tussen 25 en 35%. • De uitschieters zijn (nog) niet verklaarbaar door de betreffende deelnemers.

29. Gemiddelde = 2,9 m3 gas eq / m3

30. Verwarming per gebouwinh. • 4 van de 43 deelnemers maken gebruik van warmte-koudeopslag. • Bij 2 deelnemers waren deze warmtepompen in 2006 niet of gedeeltelijk in gebruik. • De 2 deelnemers met goed functionerende warmtepomp hebben de beste prestatie (0,6 m3 per m3)

31. Gemiddelde = 9 m3 / fte

32. Waterverbruik per fte • De beste prestaties zijn niet direct verklaarbaar. • De uitschieters gebruiken water voor o.a.: • luchtbevochtiging • koeling

33. Gemiddelde = 58 %

34. Percentage afvalscheiding De spreiding in de resultaten is groot (21 – 83%). Een hoog percentage afvalscheiding wordt behaald door meer afvalstromen te scheiden en nauwkeuriger meten.

35. Gemiddelde = 8.329 km /fte

36. Woon-werkverkeer per fte • 15 van de 43 deelnemers hebben de gegevens compleet. • De spreiding in de resultaten is groot.

37. Gemiddelde = 1,2 ton CO2/fte

38. Gebouwgebonden CO2 • Dit is de CO2-uitstoot door het gebruik van elektriciteit en brandstoffen voor verwarming. • Een lage score duidt op een laag energiegebruik, stadsverwarming of groene stroom. • De gebouwgebonden CO2-uitstoot van een gemiddeld huishouden is 5,3 ton per jaar.

39. Gemiddelde = 2,3 ton CO2/fte

40. Totaal CO2 per fte • Dit is de CO2-uitstoot door het gebruik van elektriciteit, brandstoffen voor verwarming en brandstoffen voor woon-werk- en zakelijk verkeer • Bij 7 deelnemers zijn deze gegevens compleet en plausibel. • De totale CO2-uitstoot van een gemiddeld Nederlands huishouden is 8,5 ton per jaar.

41. Milieukosten benchmark • 20 van de 43 deelnemers hebben de milieukosten grotendeels compleet. • uit een benchmark van deze 20 deelnemers blijkt het gemiddelde 462 euro per fte te zijn.

42. Milieukosten verdeling

43. Kosten versus barometer

44. Toelichting milieukosten • gemiddelde = 462 euro per fte • ongeveer de helft betreft elektra • water is zichtbaar in de kostengrafiek • aan woon-werkverkeer en kantoorpapier zijn geen kosten toegekend • bij werk-werkverkeer zijn alleen de brandstofkosten meegenomen, dus niet onderhoud, schades e.d.

45. Verspreiden resultaten • Naar deelnemers • Communicatie richting burgers en bedrijven (persbericht) • Gebruik Milieubarometer-embleem (stickers, website, drukwerk) • Nieuwsbrief naar alle overheden

46. Toekomst • Volgend jaar weer een benchmark • Aparte benchmarks voor grote en kleine organisaties en eventueel ook andere groepen