Download
1 / 49
500 likes | 1.17k Views
เงิน ทอง โดย ครูบังอร สุดยินดี กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม โรงเรียนปทุมวิไล จังหวัดปทุมธานี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 4 ปทุมธานี- สระบุรี.
E N D
เงินทอง โดย ครูบังอร สุดยินดี กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม โรงเรียนปทุมวิไล จังหวัดปทุมธานี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 4 ปทุมธานี- สระบุรี
ดิฉันได้อ่านหนังสือ ”เรื่องเงินทอง” ถึงจะเป็นหนังสือเล่มเล็กๆ แต่ก็มีคุณค่าอย่างมาก จึงขออนุญาตท่านผู้เขียนหนังสือเล่มนี้คือคณะผู้จัดทำโครงการพบกันครึ่งทาง พิมพ์และเผยแพร่เพื่อการศึกษา เพื่อผู้ที่เข้ามาอ่านจะได้นำความรู้ไปใช้ในการดำเนินชีวิต มนุษย์เราถ้ารู้จักใช้ชีวิตให้เป็นก็สามารถอยู่ในโลกนี้อย่างมีความสุข ขอขอบคุณคุณครูจารึก ขจรเจริญศักดิ์ ที่แนะนำเทคนิคการทำสื่อภาพประกอบ นางสาวบังอร สุดยินดี ครูโรงเรียนปทุมวิไล จังหวัดปทุมธานี
บุญกุศลใดที่บังเกิดขึ้น จากวรรณกรรมเล่มน้อยนิดนี้ ขอพระราชทาน น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย สนองพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น แด่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา พุทธศักราช 2554
ขวัญ พ่อไม่มี เงินทอง จะกองให้ จงตั้งใจ พากเพียร เรียนหนังสือ หาวิชา ความรู้ เป็นคู่มือ เพื่อยึดถือ เอาไว้ ใช้เลี้ยงกาย พ่อกันแม่ มีแต่ จะแก่เฒ่า จะเลี้ยงเจ้า เรื่อยไป นั้นอย่าหมาย ใช้วิชา ช่วยตน ไปจนตาย เจ้าสบาย แม่กับพ่อ ก็ชื่นใจ พ่อ - ส่งลูกเรียนเพียรอุตส่าห์ พ่อ - ฟันฝ่าอุปสรรคแสนหนักเหลือ พ่อ - ตั้งหน้าหาทุนมาจุนเจือ พ่อ - ทำเพื่อลูกเจริญเดินก้าวไกล อัญเชิญจาก พระราชนิพนธ์ของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5
กำลังใจ อย่ายอมแพ้ ในชีวิต เคราะห์มี ทั้งดีร้าย กว่าจะตาย สลับกัน นั้นหลายหน ดีแล้วร้าย ร้ายแล้วดี มีแล้วจน และบางคน ทุกข์ยาก อย่างมากมาย กัดฟันสู้ ด้วยใจ ไม่ท้อแท้ ไม่ยอมแพ้ เคราะห์ชั่ว กลัวง่าย ๆ เอาชนะ ด้วยกำลัง ทั้งใจกาย เคราะห์ที่ร้าย ก็จะหนี ดีจะมา พระยาโกมารกุลมนตรี
ในหนังสือเล่มนี้ เป็นการรวบรวมคำสอนบางส่วนของปูชนียบุคคลที่ได้เผยแผ่ความรู้ ทางโลกและทางธรรมจากเอกสารต่าง ๆ การที่จะเห็นประโยชน์ในการศึกษาธรรมะนั้นเป็นเรื่องค่อนข้างยาก อาจจะเป็นเหตุ สืบ เนื่องมาจากสื่อการสอน หรือวิธีการเผยแผ่ ซึ่งบางครั้งก็ขาดสื่อในการจูงใจที่เหมาะสม จึงทำให้ เกิดช่องว่างระหว่างผู้สอนกับผู้รับการสอน และน่าจะเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ “คนรุ่นใหม่” ไม่ ค่อยสนใจในการศึกษาและปฏิบัติธรรม ผู้จัดทำ ได้นำแนวคิดของท่านทั้งหลาย ในส่วนที่เห็นว่าจะเป็นแรงจูงใจและเป็นสื่อให้ผู้ ที่ยังไม่สนใจธรรมะให้เริ่มสนใจ และผู้ที่มีความสนใจบ้างแล้ว ให้สนใจที่จะค้นคว้าเพื่อศึกษาและ ปฏิบัติธรรมยิ่ง ๆ ขึ้น เพื่อสานต่อเจตนารมณ์ของท่านผู้รู้ต่อไป ผลบุญกุศลที่เกิดจากการกระทำนี้ ขอจงเป็นพลวปัจจัยแก่ผู้ที่เกี่ยวข้องและยังมิได้ เกี่ยวข้อง ทั้งในชาติที่ผ่านมา ปัจจุบันและอนาคตโดยทั่วกัน คณะผู้จัดทำโครงการพบกันครึ่งทาง
เรื่อง ชนดะ นักสู้ หลังสูญ น้อยดี ทางสายไหม ขยะที่รัก เงินทอง
ชนดะ สิ่งที่หาได้ยากยิ่ง - ถ้อยคำที่จริงจังแน่นอน - ลูกที่ทำให้พ่อแม่มีความสุข - คนที่รู้ใจทุกอย่าง - คนที่รักเราจริง ๆ ต้องการความรักก็อย่าบีบบังคับความรัก เพราะความรักไม่อาจสร้างขึ้นตามความ ต้องการได้ จงปล่อยให้พัฒนาไปตามเงื่อนไขของมันเอง ซึ่งอาจจะเริ่มจากมิตรภาพก่อนแล้ว กลายเป็นความรักก็ได้ มนุษย์ส่วนใหญ่มักไม่ค่อยขัดใจคนที่ตนรักใคร่เอ็นดู เขาขอสิ่งใดก็มักให้สิ่งนั้น แม้เขาไม่ขอก็ยังอยากเสนอ เป็นความสุขอย่างหนึ่งของมนุษย์เราที่ได้สงเคราะห์คนอันตนรัก แต่บางอย่างสำหรับคนบางคนอาจจะเห็นว่าทำได้ยาก อยากจะบอกว่าไม่มีสิ่ง ใดยากเกินไปถ้าเราทำเพื่อพัฒนาตนเองและพัฒนาความรัก อาศัยหลักง่าย ๆ 4 ข้อนี้คงจะช่วยได้บ้าง
- ฝืนทำบ่อย ๆ แรก ๆ ทำไม่คล่องก็ต้องฝืนทำต่อไป - ฝึกบ่อย ๆ จนเป็นนิสัยที่ดีงาม - ข่มใจ อย่าเพิ่งเลิก อย่างเพิ่งท้อถอย ถ้าผลออกมาไม่ถูกใจ เกิดความโกรธ หรือเบื่อหน่ายกลางคัน จงข่มใจทำต่อไป จะช่วยให้เกิดการฝืนและการฝึกบ่อย ๆได้ดีขึ้น - ลดตัวเองลง ต้องหมั่นลดตัวเอง อย่าอีโก้สูงนัก หรือคิดถึงแต่ตัวเองหรือ มาตรฐานของตัวเองตลอดเวลา เพราะจะทำให้ทำสิ่งใหม่ที่ดี ๆ ไม่ได้เลย ทุกคนมีความสามารถตามความถนัดของตน เขาย่อมสบายใจเมื่อได้อยู่ใน วงการที่นิยมในความถนัดของเขา เพราะทำให้เขาเป็นคนเด่นมีความสำคัญในวงการนั้น แต่เขา จะรู้สึกด้อยเมื่อเข้าไปในวงการที่มิได้มีความรู้สึกยกย่องในวิชาหรือความสามารถของเขา คำติ คำชม นั้นจะเอาอะไรแน่นอนนักไม่ได้ คนดีแสนดีเขาก็ติเมื่อเขาไม่ชอบ คนเลวแสนเลวก็ยังมีคนชมเมื่อเขาชอบ ดังนั้นทางดีที่สุดสำหรับเราคือเขาจะติก็ช่าง จะชมก็ช่าง เราทำหน้าที่ของเราให้ดีที่สุดตามความสามารถ บุญเราทำกรรมเราไม่สร้าง เรามีความสุขใจ ของเราเอง ความสุขใจทุกข์ใจนั้น ใครทำแทนเราไม่ได้
คนส่วนใหญ่กลัว “เขาว่า” มากเหลือเกิน คำว่า “เขาว่า” หมายถึงคน ทั้งหลายอื่น ๆ นอกจากตัวเอง บางคนถึงแม้จะแน่ใจว่าสิ่งนี้ดีแล้วถูกต้องแล้ว แต่ก็ไม่กล้าทำ เพราะกลัวเสียงเขาว่า “เขา” เลยเป็นสิ่งที่น่ากลัวที่สุดในโลก ถ้ากลัวอยู่อย่างนี้ก็เลยไม่ได้ทำอะไร เพราะ “เขา” มีมากเหลือเกิน แต่ละคน ก็มีความเห็นไปคนละอย่าง ตรงกันบ้างไม่ตรงกันบ้าง เมื่อทำอะไรก็ตามบางคนก็เห็นว่าดี แต่บางคนอาจเห็นว่าไม่ดีหรือเลวไปเลย ก็ได้ ดังนั้น ถ้าการกระทำนั้นไม่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดศีลธรรม ไม่เบียดเบียนใครให้เดือดร้อนก็ ทำไปเถิด อย่ากังวลกับเสียง “เขาว่า” นักเลย อย่าเชื่ออะไรง่ายเกินไป คนในโลกนี้ชอบใส่ร้ายกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่มีผลประโยชน์ขัดกัน และตื่นเต้นพอใจในความวิบัติล่มจมของผู้อื่น ถือ เป็นอาหารปากอันโอชะ แต่เขาก็ไม่ต้องการให้ภาวะเช่นนั้นเกิดขึ้นกับตัวของเขาหรือผู้ใกล้ชิด เราจะหนีอะไรก็พอหนีได้บ้าง แต่จะหนีเวรกรรมและหนีตัวเองนั้นไม่พ้นแน่ มนุษย์ที่ดีจะต้องยอมรับสภาพที่แท้จริงของตน ไม่ใช่คอยหลอกตัวเองให้หลงผิดอยู่เรื่อย ๆ การยอมรับความจริงทำให้ความยุ่งยากในชีวิตน้อยลง
มนุษย์แตกต่างกันมาโดยกำเนิด จะให้รวยเท่ากันหรือจนเท่ากันนั้นเห็นจะยาก มีองค์ประกอบหลายอย่างที่ทำให้ฐานะความเป็นอยู่ของคนแตกต่างกัน ได้แก่ - องค์ประกอบส่วนตัว เช่น โอกาส สถานที่ ผู้แนะนำ การประพฤติตน และบาปบุญที่ได้ทำมาไม่เท่ากัน - องค์ประกอบทางสังคม ความเป็นธรรมทางสังคมที่ได้รับ ความคุ้มครอง ช่วยเหลือจากสังคม ความเป็นธรรมในการประกอบอาชีพ คนส่วนมากเห็นว่าความมีฐานะมั่งคั่งหรือตำแหน่งทางการงานสูง เป็น ความสำเร็จในชีวิต เมื่อเอาสิ่งนี้มาเป็นเครื่องวัด มนุษย์ในสังคมของเราจึงวิ่งวุ่นแสวงหาเงิน เกียรติ และตำแหน่งหน้าที่ ซึ่งสังคมสมมติว่าเป็นเครื่องเชิดชูตน ดังนั้น คนเราอย่ามองแต่ตัวเอง จงมองไปให้รอบๆ ตัวและขยายขอบเขต แห่งการมองให้กว้างออกไป จะเห็นเพื่อนมนุษย์ของเราที่กำลังยากลำบากแร้นแค้นแสนเข็ญ อยู่ทั่วไป คนที่มองแต่ตัวก็จะเห็น แค่ตัวไม่เห็นคนอื่น และก็จะ เห็นแก่ตัวไม่เห็น แก่ผู้อื่นบ้าง ยามมีเงินอย่าลืมนึกถึงคนจนด้วย
ความเป็นอยู่ของมนุษย์มีความแร้นแค้นทุกข์ยากมากและชีวิตของแต่ละคนก็ ความเป็นอยู่ของมนุษย์มีความแร้นแค้นทุกข์ยากมากและชีวิตของแต่ละคนก็ ไม่ยาวมากนัก ใครที่ชอบฆ่าเวลาบ่อย ๆ เวลาจะย้อนกลับมาฆ่าเขาให้เป็นคน ตายทั้งเป็น ด้วยการเป็นคนอยู่อย่างไร้ประโยชน์ กลับเป็นโทษแก่ตนเองและสังคมอีกด้วย พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาแห่งความเพียรพยายาม ระบบคุณธรรมทุกอย่าง เป็นจุดกึ่งกลางทั้งสิ้น เช่น จุดกึ่งกลางระหว่าง ความฟุ่มเฟือย และความตระหนี่ถี่เหนียว คือ ความมัธยัสถ์ ความบ้าบิ่น และ ความขี้ขลาด คือ ความกล้าหาญ ความเกียจคร้าน และการหักโหม คือ ความขยันหมั่นเพียร กล่าวโดยสรุป ระบบคุณธรรมเป็นเรื่องไม่มากและไม่ยากเกินไป พบกัน ครึ่งทางดีไหม เพราะว่า - - - - มันไม่เหนื่อยดี
นักสู้ สิ่งใดให้ความสุข ความชื่นใจแก่เราได้ สิ่งนั้นก็สามารถให้ความเจ็บปวด ความทุกข์ระทมแก่ เราได้เช่นกัน ชิคจฺฉา ปรมาโรคา ความหิวเป็นโรคอย่างยิ่ง จิตใจที่ไม่เป็นสุขก็เพราะใจเป็นโรค ความทะยานอยากเป็นความหิวทางใจ ทำให้จิตใจกระวนกระวายอยู่เสมอ เมื่ออยาก ไม่รู้สิ้น ก็ทุกข์ ไม่รู้จบ เพราะความอยากของ เราเป็นเหตุให้เกิดการกระทบกระทั่ง ความไม่สมหวัง ความชิงชังเคียดแค้น เมื่อหมดความ อยากหรือความอยากหยุดเมื่อใด จิตใจก็สงบเย็นมีความสุข เป็นตัวของตัวเอง ไม่ต้องเร่าร้อน ดิ้นรนไปชั่วขณะหนึ่ง ความอยากมิใช่ว่าจะไม่ดีเสมอไป ความอยากหรือความต้องการที่ประกอบ ด้วยคุณธรรมเป็นธรรมฉันทะ เช่น อยากทำความดี อยากศึกษาเล่าเรียน อยากปฏิบัติตนให้ดีงาม เหมาะสม อยากศึกษาปฏิบัติธรรม เหล่านี้เป็นความอยากที่ดี ฉะนั้น เมื่อเกิดความอยากต้อง พิจารณาว่า อยาก นั้นเป็น ธรรมฉันทะ หรือ ตัณหา ธรรมฉันทะ เป็นกุศลธรรม ทำให้ใจสงบเยือกเย็น ตัณหา เป็นอกุศลธรรม ทำให้ใจดิ้นรนเร่าร้อน ไม่ต้องถามใครเพียงดูที่ใจของตัวเองก็รู้
ความต้องการขั้นพื้นฐานของมนุษย์ไม่ซับซ้อนเท่าใดนัก คือต้องการเพียง พออยู่พอกิน แต่ที่ทำให้ยุ่งยากซับซ้อนคือความต้องการนอกเหนือจากขั้นพื้นฐาน เช่น ต้องการ ความมั่งมีต้องการเกียรติยศชื่อเสียง ความมีหน้าตาในสังคม ต้องการอำนาจและความเป็นอยู่ เหนือผู้อื่น นี่แหละคือความยุ่งยาก ทำให้ต้องแข่งขัน แย่งชิงกัน หากจำกัดความต้องการให้น้อยลงเหลือเท่าที่จำเป็น ก็จะมีเวลาเหลือสำหรับ ทำจิตใจให้สงบ เป็นความสุขที่เรียบง่าย เป็นการลงทุนน้อยแต่ได้ผลมาก ชีวิตที่แท้ไม่ต้องการอะไรมาก ที่ต้องการมากขึ้น เพราะเราไปปลุกเร้ามันเอง เหมือนม้าที่เจ้าของมีความต้องการอย่างรุนแรงที่จะได้สิ่งที่ต้องการรออยู่ข้างหน้า จึงควบและ ลงแส้อย่างหนักให้ม้ากระโจนสุดกำลัง ถึงที่หมายบ้าง กระโจนตกหน้าผาบ้าง เป็นอันตราย ทั้งม้าและคนขี่ ถ้าปล่อยม้าไปตามธรรมชาติ ม้าจะสงบสุขและอายุยืนตามธรรมชาติของมัน
จุดเปลี่ยนของชีวิต ความหวังเปรียบเสมือนก้านที่เชื่อมดอกไม้ไว้กับต้น ถ้าก้านหักดอกไม้ต้อง หลุดออกจากต้นทันที ฉันใด ความหวังเชื่อมบุคคลไว้กับชีวิต หากความหวังนั้นหมดสิ้นไป คนย่อมสิ้นอาลัยในชีวิต คนป่วยย่อมหวังอยู่เสมอว่าวันหนึ่งจะหาย คนจนหวังว่าวันหนึ่งข้างหน้าจะ รวย คนมีทุกข์หวังความสุข ฯลฯ ความหวังนอกจากจะเชื่อมคนไว้กับชีวิตเหมือนก้านเชื่อมดอกไม้ไว้กับต้นแล้ว ยังมีส่วนส่งเสริมกำลังใจคนให้เข้มแข็ง อดทน รักความก้าวหน้า และปราศจากความเหนื่อยหน่าย อันเป็นมหาภัยของชีวิต ชีวิตของเรานั้นถ้าไม่ตั้งความหวังไว้มากเกินไป ความผิดหวังก็จะมีไม่มากนัก โดยเฉพาะความหวังที่เราคาดว่าจะได้รับจากคนอื่น ซึ่งทำให้เราผิดหวังได้เสมอ แต่มนุษย์ ก็อดหวังไม่ได้ ความหวังสัมพันธ์อยู่กับชีวิตเหมือนดอกไม้ติดอยู่กับก้าน อย่างไรก็ตาม ความหวังทำให้เราล้มเหลวบ้าง รุ่งโรจน์บ้าง เราเคยล้มเหลวในสิ่งที่เราไม่หวังหรือไม่ปรารถนา เหมือนกับเราไม่ค่อยเสียใจน้อยใจ กับคนที่เราไม่รัก
ดังนั้น ถ้าเกิดความล้มเหลวขึ้นในเรื่องใดให้ถือว่าเป็น เรื่องปกติ คนเราจะ รุ่งโรจน์ได้ก็เพราะอดทนต่อความล้มเหลวได้และตั้งต้นใหม่ ในชีวิตของเราไม่มีสิ่งใดที่เรียกว่าความล้มเหลวที่จริง นอกจากเราขาด ความกล้าที่จะพยายามใหม่ครั้งแล้วครั้งเล่า เท่านั้นเอง ดังนั้นเพื่อป้องกันมิให้ความผิดหวัง ด้วยการนำความผิดหวังนั้นเป็นบทเรียนก็จะสร้างความสุขใจให้เกิดขึ้นได้ เช่นเดียวกันกับ ความสำเร็จเหมือนกัน เพียงแต่ว่าเป็นเหตุการณ์ก่อนความสำเร็จเท่านั้นเอง ความสำเร็จในชีวิตมีหลายอย่างหลายด้าน ไม่ควรแสวงหาความสำเร็จทาง วัตถุเพียงด้านเดียว ควรแสวงหาความสำเร็จทางด้านจิตใจให้มากกว่าด้านวัตถุ คือจิตใจที่ สะอาดและสงบ ความสำเร็จทางด้านวัตถุเป็นของร้อน เจือด้วยความทุกข์และความกังวล ส่วนความสำเร็จทางจิตใจเป็นความสงบเย็น จริงอยู่เราต้องมีวัตถุเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงร่างกาย แต่ก็ไม่ควรลืมแสวงหาและสะสมเครื่องหล่อเลี้ยงหัวใจของเราคือ คุณงามความดีต่าง ๆ ด้วย ทางโลกสอนคนแต่ในเรื่องศิลปะแห่งการแสวงหา แก่งแย่งกันว่าใครจะหาได้ มากกว่ากัน ใครเหนือกว่าอย่างไร ไม่เคยสอนให้ดับความต้องการในสิ่งที่ไม่จำเป็น เมื่อเป็น เช่นนี้ เท่าไรจึงจะพอ หรือพ้นจากบ่วงแห่งความดิ้นรนอยากได้อันไม่มีขอบเขต
สิ่งที่จะเป็นแก่นชีวิตแท้ ๆ นั้นมีไม่มากนัก แต่การแข่งขันกันในหมู่มนุษย์ที่ เหมือนน้ำมันมาราดบนกองเพลิงแห่งความปรารถนาจนยากที่จะดับได้ ทำให้หัวใจของคนส่วน ใหญ่เร่าร้อนทุรนทุรายอย่างน่าอนาถ ถ้าเราจำกัดความต้องของเราให้อยู่ขอบเขตพอประมาณ เวลาแห่งการแสวงหา ก็จะลดลง เวลาที่เหลือจะได้เป็นชั่วโมงแห่งความสงบสุขทางชีวิตจิตใจบ้าง คนที่มีทรัพย์สมบัติ มากมายเหลือล้นนั้นเอาอะไรไปได้บ้าง ชีวิตของคนนั้นสั้นนิดเดียว พอเลยวัยเรียนไปแล้วทำงานอยู่ไม่เท่าไรก็แก่และ เตรียมตัวตาย การสะสมทรัพย์ไว้มากเกินจำเป็นจึงทำให้เสียเวลาไปเปล่า ๆ บางคนยังหอบเอา บาปไปด้วยมากมาย แต่ทรัพย์สมบัติต้องทิ้งไว้ในโลก ความละโมบในทรัพย์สมบัติจึงเป็นความ โง่เขลาอย่างหนึ่งของมนุษย์ เป็นเมฆหมอกบังคุณค่าอันแท้จริงของชีวิตมนุษย์ ความทุกข์เป็นสิ่งที่คนพยายามหลีกเลี่ยง ส่วนความสุขเป็นสิ่งที่คนแสวงหา แต่ทำไมคนส่วนมากจึงพบแต่สิ่งที่พยายามหลีกเลี่ยง ส่วนสิ่งที่แสวงหากลับได้น้อยเหลือเกิน เป็นเพราะต้องการมากเกินไปหรือแสวงหาผิดวิธี ความสุขจะเกิดขึ้นได้เพียงแต่เราพยายามลด ความทุกข์ลง ความสุขก็จะเกิดขึ้นเอง
การแก้ปัญหาชีวิต ความผิดพลาดใด ๆ ในอดีตก็ไม่ร้ายเท่ากับการไม่ระวังความผิดพลาดอย่าให้ เกิดขึ้นอีกในอนาคต การแก้ปัญหาความยุ่งยากของชีวิตไม่ได้อยู่ที่การเพิ่มปริมาณหรือหลบหนี ปัญหา ต้องหาเหตุแห่งความยุ่งยากนั้นให้พบ และแก้ด้วยปัญญาของตนหรืออาศัยปัญญาของ ผู้อื่นช่วยชี้แนะแนวทางแก้ให้ ระวังอย่าปล่อยตัวให้สบายจนเกินไป เพราะความสบายให้โทษ มากกว่าความลำบาก ในสนามแห่งชีวิตนั้นเราจะต้องต่อสู้เพียงคนเดียว เมื่อพ่ายแพ้ต่อชีวิตเราก็จะ โทษใครไม่ได้ ชีวิตต้องผ่านประสบการณ์เป็นอันมาก ความรู้ความเข้าใจชีวิตนั้นเป็นวิทยาการ อันสูงเยี่ยมยิ่งกว่าวิทยาการใด ๆ เมื่อเข้าใจชีวิตดีแล้วก็จะเป็นผู้ที่มีชีวิตอยู่อย่างเป็นทุกข์น้อย ที่สุด ดำเนินชีวิตอย่างสงบสุขเหมือนต้นไม้เติบโตออกดอก - ตูม บานส่งกลิ่นหอม - ร่วงโรย ไปตามขั้นตอนอย่างสงบ นักสู้ ใครว่าเป็นกันได้ง่าย ๆ ต้องพร้อมทั้งกาย และใจทีเดียว
หลังสูญ เรื่องของเวลา ทุกคนมีสิทธิในเวลาเท่ากันหมด อยู่ที่ว่าใครจะใช้เวลาแต่ละวินาทีให้มีประโยชน์ คุ้มค่ากว่ากันเท่านั้น ปัจจุบันอุปกรณ์ไฮเทคเริ่มเข้ามามีบทบาทกับชีวิตคนมากขึ้น แต่โดยพื้นฐานแล้ว เทคโนโลยีเหล่านี้ถูกประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อเป็นเพียงผู้ช่วยมนุษย์เท่านั้น มิใช่สิ่งจำเป็น หลักของการ ดำรงชีวิตอย่าลืมเรียนรู้ที่จะมีชีวิตอยู่โดยไม่อาศัยมันบ้างในวันหยุด ระลึกเสมอว่าเทคโนโลยีมีไว้ เพื่อให้มนุษย์ได้ประหยัดเวลาที่มีจำกัดเพียงวันละ 24 ชั่วโมง และประหยัดเซลล์สมองที่ต้องจดจำ สิ่งที่ไม่จำเป็น เช่น เบอร์โทรศัพท์ เพื่อจะได้มีเวลาและเนื้อที่สมองอย่างเพียงพอในการค้นคิด สร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ และผ่อนคลายความเครียด มิใช่มีเทคโนโลยีไว้เพื่อให้ขี้เกียจมากขึ้นหรือเพื่อ ความล้ำสมัยเท่านั้น ชีวิตของคนเราความสำคัญมิใช่อยู่ที่ชีวิตจะอยู่ไปได้นานเท่าไร แต่การที่จะมี ชีวิตอยู่อย่างไรต่างหากเล่าที่สำคัญกว่า
โดยทั่ว ๆ ไปแล้วสามัญสำนึกส่วนใหญ่ของคนเราเมื่อมีชีวิตพบทางตัน จะ หันเข้าหาธรรมชาติมากที่สุด เพราะว่าเราจะเป็นใคร ยิ่งใหญ่เพียงใด ก็หนีธรรมชาติไม่พ้น ยิ่ง หากเป็นคนอยู่ในเมืองด้วยแล้วยิ่งต้องการมาก ดอกไม้สักดอกในแจกันหรือพลูด่างเพียงก้านเดียว แช่น้ำงอกรากยาวอยู่ในขวดแก้ว ยามเมื่อละสายตาจากความวุ่นวายเมื่อมองไปเห็นก็จะรู้สึกถึงความ สบายตา และมีผลถึงความสบายใจในที่สุด เพราะธรรมชาติในธรรมชาติแท้ ๆ ไม่เคยโกหกใคร ดังนั้น ถ้ารู้สึกว่าถึงเวลาต้องพักแล้วก็อย่าทรมานร่างกายอยู่เลย จงลุกขึ้น ทำอะไรสักอย่าง การเปลี่ยนแปลงช่วยให้เกิดความรู้สึกดี ๆ ได้มากมาย ชมอย่างไรให้สร้างสรรค์ คงไม่มีใครปฏิเสธว่าสิ่งที่ตนคาดหวังและพึงพอใจทุกครั้งที่ได้รับคือคำชม โดยเฉพาะอย่างยิ่งคำชมที่อยู่บนพื้นฐานของความจริง มิใช่เป็นการยกยอปอปั้นหรือต้องการเอา ใจจนเกินพอดี เด็ก ๆ ทุกคนก็ต้องการคำชม คำชมถือเป็นสิ่งที่สร้างกำลังใจตัวฉกาจสำหรับ พวกเขา ทุกครั้งที่ได้รับคำชม หัวใจดวงเล็ก ๆ ของพวกเขาจะพองโตจนลืมความเจ็บปวดต่าง ๆ หรือพร้อมที่จะต่อสู้กับอุปสรรคนานัปการที่จะมาเป็นตัวขัดขวางความสำเร็จทุกครั้งไป
คนเรายามตกอยู่ในกองทุกข์ อย่างน้อยก็ควรได้รับคำปลอบใจ จะยกเอาเกียรติ ประวัติของตระกูลหรือความสำเร็จของเขาที่ผ่านมาเตือนสติก็ได้ เพื่อให้เขามีกำลังใจต่อสู้กับปัญหา หรือสร้างความดีเพื่อทายาทรุ่นต่อไป ดังคำกล่าวที่ว่า คำพูดที่ไพเราะเพียงคำเดียวให้ความอบอุ่น ได้ถึง 3 ฤดูหนาว การผลักหรือประคองคนก็ใช้มือทั้งสองข้าง การชมหรือพูดซ้ำเติมก็ใช้ปาก เหมือนกัน ดังนั้นจงใช้มันด้วยปัญญาและความเมตตากรุณาเถิด ทุกคนมีความจำเป็นต่าง ๆ กันปัญหาของแต่ละคนจึงแตกต่างกัน การอ่านตัวเอง ไม่ออกมองผู้อื่นไม่ชัด ทำให้ไม่เข้าใจถึงความรู้สึกของอีกฝ่ายหนึ่ง ก่อให้เกิดปัญหานานาประการ เช่น การแตกร้าว แตกแยก โกรธ เกลียด ชิงชัง ซึ่งเป็นการบั่นทอนตนเองบ้าง ผู้อื่นบ้าง ต้องตัด ความเห็นแก่ตัวทิ้งก่อนจึงจะทำการเพื่อส่วนรวมได้ ถ้าหากรอให้มีฐานะเหลือเฟือจึงคิดช่วยเหลือ ผู้อื่นคงไม่มีโอกาสได้ช่วยแน่
สิ่งที่ทำให้เราลุ่มหลงได้ สิ่งนั้นจะทำลายตัวเราได้เช่นกัน อย่าทำตามอำนาจฝ่ายต่ำของตนเอง ถ้าเราไม่คล้อยตามอำนาจฝ่ายต่ำก็จะหัก ห้ามใจได้ คนเราถ้าปล่อยใจสุดกำลังแล้วเมื่อเกิดการก้าวพลาดขึ้นใครจะเป็นผู้รับผิดชอบ ความชั่วทั้งหลายในโลกล้วนเกิดจากความโลภทั้งนั้น คนชั่วก็สามารถกลับ ตัวเป็นคนดีได้ แต่ถ้าทั้งที่รู้ว่าตัวผิดแล้วไม่ยอมรับผิด นี่แหละจึงจะกลายเป็นคนเลวไปจริง ๆ ความดี ให้ความอิ่มใจในเบื้องหลัง ให้ความสมหวังในเบื้องหน้า แต่ความ ชั่วให้ความขุ่นใจในเบื้องหลัง ให้ความผิดหวังในเบื้องหน้า ความโง่ที่ไม่เบียดเบียนใคร ดีกว่าความฉลาดที่เอาเปรียบคนอื่น ดังนั้นการมีชีวิตอยู่โดยไม่ให้ใครเจ็บบ้างเลยนั้นมันยาก มาก
กล่าวโดยสรุป สร้างความชั่ว กลัวคนรู้ นับว่ายังมีสติ มีความดีแฝงอยู่บ้าง สร้างความดี อยากให้คนรู้ นับว่าเป็นคนโลภเห็นแก่ตัว มีความชั่วแอบแฝงอยู่ สร้างความดี ให้คนรู้เอง นับว่าเป็นความดีของมนุษย์ ไม่มีการเคลือบแฝงใด ๆ สร้างความดี ไม่มีใครรู้ นับว่าเป็นกุศลในสัมปรายภพ กุศลนี้ เทวดาจะบันดาลให้เกิดความสุข โลกยังต้องการคนดีอีกมาก อย่านึกว่าเพียงแต่มีปริญญาแล้วจะประสบความสำเร็จ ทุกอย่าง จะต้องมีคุณสมบัติต่าง ๆ อีกมากมายจึงจะดำเนินชีวิตไปได้ด้วยดี หากไม่มีคุณความดี แล้ว ถึงจะมีทรัพย์ มียศ มีตำแหน่งหน้าที่ ก็ไม่มีความสุขที่แท้จริง ได้แต่หลอกตัวเองหรือ ถูกหลอกให้เพลินไปวัน ๆ เป็นชีวิตที่หาสาระแก่นสารอะไรไม่ได้
เงินทองนั้นมิใช่ว่าไม่สำคัญ ปัจจัย 4 เป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับมนุษย์ การขาดแคลนปัจจัย 4 ทำให้เราหงุดหงิดรำคาญใจ กังวลถึงอนาคตเป็นทุกข์สารพัด แต่การฟุ่มเฟือยในเรื่องปัจจัย 4 ก็ทำให้มนุษย์เสียคนได้ง่าย หรือเรียกว่าทำให้คนมีความเป็น มนุษย์ น้อยลง อายุที่เราได้ คือชีวิตที่เราสูญเสียไป ด้วยเหตุนี้ - - - - - เราได้ทำอะไว้เป็นอนุสรณ์แห่งความดีบ้าง?
น้อยดี พายุไม่พัดกระหน่ำตลอดคืน ฝนไม่ตกหนักตลอดวัน ฟ้าดินยังกำหนดไว้เช่นนี้ แล้วคนเล่า? การดำเนินชีวิตของคนมีหลายรูปแบบ อาศัยหลักการธรรมดา ๆ เหล่านี้คงจะพอช่วย เป็นแนวคิดได้บ้าง เช่น รู้จักร่าเริง เป็นหลักของ การครองชีวิต รู้จักให้อภัย เป็นหลักของ การคบคน รู้จักถ่อมตน เป็นหลักของ การตั้งตัว รู้จักตัดตัณหา เป็นหลักของ การเป็นคนใจสูง ดังนั้น เมื่อเป็นคนรวยอย่าประมาท เมื่อมีอำนาจอย่าเหลิง หากประมาท ไม่ช้าก็จะยากจน หรือเหลิงอำนาจกรรมจะสนอง
การสร้างความดีหรือที่เรียกว่า สร้างกุศล ในยุคปัจจุบันไม่มีสิ่งใดได้บุญกุศลเท่ากับ สงเคราะห์ผู้ตกทุกข์ได้ยาก การสงเคราะห์ผู้อื่นมิใช่ทำให้สิ้นเปลืองทรัพย์สินอะไรมากมายเลย เพียงแต่ใจศรัทธาก็ได้บุญแล้ว เอื้อเฟื้ออาหารที่เหลือให้แก่ผู้หิวกระหายประทังความหิวโหย หรือเอาเสื้อผ้าเก่า ให้แก่ผู้ยากไร้ บรรเทาหนาวก็ได้กุศลแล้ว ยามเข้าร้านอาหารถ้าเราสั่งอาหาร ลดลงสักอย่าง 2 อย่าง ลดการซื้อของขวัญลงบ้าง ตัดเสื้อผ้าที่เกินความจำเป็นให้ลดน้อยลงสัก 1 หรือ 2 ชุด โดยคิดประหยัดทรัพย์ที่เหลือเหล่านั้นไปสงเคราะห์ผู้ ขัดสน ยากจน ตัดสิ่งที่ไม่ เกิดประโยชน์ทำให้เป็นประโยชน์ สร้างความดีทีละน้อยจะเป็นกุศลใหญ่ขึ้น นี่แหละเป็นการ สร้างกุศลที่ถูกทิศทาง การสร้างกุศล สร้างกุศล สองคำนี้มีรสชาติซึ้งใจมาก ถ้าไม่ได้ปฏิบัติธรรมในด้านนี้ด้วยตนเองแล้ว ย่อมไม่รู้ซึ้ง ผู้ที่สร้างกุศลนั้นจะสุขกายสบายใจทั้งหลับทั้งตื่น แม้แต่เทวดาก็จะโมทนาสาธุ เป็นความสุขที่ไม่มีสุขใดจะเทียบเท่า ความสุข ถ้าไม่มีสิ่งกระตุ้นจิตใจให้ทำ คนก็จะคว้าความสุขนั้นไม่ได้เช่นเดียวกัน กับการสร้างกุศลสงเคราะห์ผู้อื่น ถ้าไม่สนใจที่จะทำก็จะสูญไปเปล่า ๆ
การทำความดีต้องมีอุปสรรค สร้างความดีมากเท่าใด อุปสรรคก็มากเท่านั้น ต้องสู้ต่อไปเพื่อใช้หนี้เขา เพราะคนเราเกิดมาเพื่อสร้างความดี กับใช้หนี้กรรมเก่า สุขสฺเสตํ ภิกฺขเว อธิวจนํ ยทิทํ คำว่า บุญ เป็นชื่อของความสุข เพราะ ยามใดเมื่อหวนระลึกถึงความดีที่ตนกระทำไว้ ยามนั้นปิติความเอิบอิ่มปราโมทย์ ความรื่นเริง บันเทิงใจก็เกิดขึ้น แต่ว่าความสุขที่ได้นั้นต้องไม่ทำให้ใครมีทุกข์ มี 2 ประเภท ประเภทที่ 1 บุญเกิดจากสงเคราะห์ตัวเอง ได้จากการทำให้ให้สะอาดด้วย การปฏิบัติธรรม ประเภทที่ 2 ได้แก่การทำบุญ ถวายสังฆทาน ถวายปัจจัยต่าง ๆ พระพุทธองค์สอนว่าบุญกุศลนั้นคือ ความสุขความเจริญของชีวิต ทำแล้วชื่นอก ชื่นใจในบุญกุศลที่ตนทำ ศรัทธาตัวนี้ไม่ใช่ศรัทธาแบบเอาเงินทองไปทำบุญจนเดือดร้อน การทำบุญจะไม่ได้บุญหากผู้ทำไม่ละบาปก่อน บุญที่เกิดจากการทำทานนั้นพระพุทธองค์ ทรงวางหลักการไว้ดังนี้ 1. บุญนั้น เจตนาไหม 2. เจตนาทำแล้ว ได้ประโยชน์แก่ส่วนรวมไหม 3. ทำไปแล้ว เดือดร้อนแก่คนอื่นไหม
ด้วยหลักการเหล่านี้ การทำจึงเป็นบุญที่เป็นบุญ และไม่ต้องคิดเผื่อเขาว่าจะ เอาอะไรไปทำ ถ้าเขาเอาเงินหรือสิ่งของนั้นไปทำให้เกิดประโยชน์เราจะได้ บุญสองต่อ แต่ถ้าเขาเอาไปทำไม่ดี เช่น กินเหล้า เล่นการพนัน เราก็ได้บุญต่อเดียว นอกจาก นั้นขาก็รับกรรมของเขาไป และความเป็นผู้มีศีลจะเป็นพลังส่งผลบุญทานให้สูงขึ้น กล่าวโดยสรุป - - - เพียงใจที่คิดจะให้ ย่อมสบายกว่าใจที่คิดจะรับ
ทางสายไหม คนที่คิดว่าตัวเองดีพอแล้วนั่นแหละ ยอดเลว คนดีนั้น เมื่อเราเข้าใกล้ ก็ทำให้เราอยากเป็นคนดีไปด้วย ข้อคิดสำหรับผู้ทำงาน • ไม่ใส่ใจคำนินทาสรรเสริญของเพื่อนร่วมงาน • ไม่คอยจับผิดเพื่อนร่วมงาน • ตรวจสอบงานที่รับผิดชอบว่าทำได้เรียบร้อยหรือไม่นั้น * ธรรมบท คนส่วนใหญ่มักจะมองข้ามการพิจารณาตนเอง ยิ่งเป็นผู้บริหารหรือผู้นำด้วย แล้วจะมองข้ามตนเองไปที่จุดผิดพลาดของผู้น้อยเสมอ ไม่ควรลงโทษใครก่อนสอบสวนให้แจ่มแจ้งเสียก่อน ความกลัวต่อการถูกลงโทษ ทำให้บางคนสิ้นความเกรงกลัวต่อบาป ผู้ร่วมงานกัน ถ้าเกิดความผิดพลาดแล้วฝ่ายตรงข้ามไม่ยอมรับผิด มีการโต้เถียงกันขึ้นย่อมเป็นการเสียหายมาก หากเรายอมรับผิดเสียเองแล้วชี้แจงแก้ไขให้ลุล่วงด้วยปัญญา เขาจะยอมนับถือ
คนที่เขามาหาเรื่องกับเรา เขาจะต้องมีข้อมูลที่เขาเชื่ออยู่แล้ว หากเราไม่อดกลั้น ก็ต้องมีเรื่องกัน การชี้แจงภายหลังเป็นการหลีกเลี่ยงการโต้แย้งที่รุนแรงได้ ปัญหาทุกปัญหาแก้ได้ ด้วยปัญญาเท่านั้น กำลังใจ การเสริมสร้างกำลังใจเป็นสิ่งสำคัญยิ่งของคน งานที่สำคัญและยากลำบากผู้ทำยิ่งต้องการกำลังใจจากเพื่อนร่วมงานและผู้เกี่ยวข้องมากเป็นพิเศษ แต่ผู้ที่ให้กำลังแก่ตนเองได้ย่อมเหนือ ผู้อื่น โดยอาศัยหลักการเหล่านี้คือ - ทำเคราะห์ให้เป็นโอกาส - หาความสงบในช่วงเศรษฐกิจทรุด - มองปัญหาและอุปสรรคเปรียบเสมือนหินลับมีด - วางแผนชีวิตด้วยความไม่ประมาท กิจการแม้จะเล็กสักเพียงใด ถ้าไม่ทำก็ไม่สำเร็จ เหมือนมีลูกฉลาดหากไม่สอนก็ ไม่เก่ง ดังนั้น ถึงแม้กิจการจะใหญ่โตสักเพียงใด หากมีความอดทนต่อความทุกข์ยาก การงาน ทั้งหลายก็จะผ่านไปอย่างง่ายดาย และทำได้สำเร็จด้วยดี
คนเราจะยากดีมีจนอย่างไรก็ควรสร้างคุณสมบัติของมนุษย์ไว้ให้ครบ และ จะต้องสร้างด้วยตนเอง เมื่อคุณสมบัติครบแล้วคุณธรรมเหล่านั้นจะดันชีวิตของเราให้สูงขึ้นไป เอง คนเรามีทุน เหมือนกัน คือ สองมือ หนึ่งหัว และสองเท้า แต่ใช้ทุน ไม่ เหมือนกัน บางคนใช้สร้างความดี บางคนใช้สร้างความชั่ว บางคนได้กำไร บางคนขาดทุน และมีทุน ไม่เท่ากันคือ บุญกุศลที่ติดตัวมาไม่เท่ากัน ธรรมชาติธรรมดามีอยู่ว่าทำสิ่งเดียวกัน ชายมักมีความสามารถเหนือหญิงเสมอ ถ้าชายมีความตั้งใจจริง ๆ แต่สมัยนี้ผู้ชายมีความเป็นลูกผู้ชายน้องลงไปมาก ความเป็นสุภาพ บุรุษไม่รู้ว่าหายไปไหน ผู้หญิงเป็นเครื่องมืออย่างดีที่สุดของผู้ใจบาป ที่จะใช้เป็นเครื่องมือทำลาย เกียรติยศของใครต่อใคร การกระทำของคนพาลช่างไม่มีความปราณีต่อผู้บริสุทธิ์เสีย ผู้หญิงควรจะถูกพัฒนาให้รู้จักบทบาทและหน้าที่ในฐานะที่เป็นผู้หญิงที่มีค่า แม่ที่มีค่า และมนุษย์ที่มีค่า การที่จะมีค่าขึ้นได้นั้นต้องมาจากการตระหนักในความด้อยของตน ในสภาพนั้น ๆ และหาทางลดความด้อยนั้นลงที่ละน้อย ๆ จะทำให้ตัวเองดีขึ้น เด่นขึ้น และ พัฒนาขึ้น
ด้วยเหตุดังกล่าว การพัฒนาผู้หญิงนั้นต้องช่วยกันทำให้ผู้หญิงกล้าเป็นตัวของตัวเอง และประเมินตัวเองในแง่ของความจริงได้ ลำพังแต่เพียงการปลุกใจสตรีนั้นน่าจะไม่ใช่เป็นการพัฒนา สตรีที่แท้จริง เราเป็นคนแบบไหน? ศาสนธรรมเป็นเครื่องส่งเสริม เป็นเครื่องพยุงโลกให้มีความสงบร่มเย็น ไม่ใช่ เป็นเครื่องกดถ่วงดังเช่นคนส่วนมากเข้าใจ มีธรรมข้อใด แง่ใด ที่ทำความกดถ่วง ทำให้โลกมีทุกข์ เดือดร้อน ความจริงก็คือ ผู้ที่ว่านั้นเองเป็นผู้กดถ่วงตัวเอง และกดถ่วงกีดขวางความเจริญ ของโลกไม่ใช่ผู้ถือศาสนาและปฏิบัติกิจศาสนา ผู้ถือศาสนาไม่เป็นภัยต่อโลก ภัยของโลกที่เกิด ขณะนี้เกิดจากคนประเภทไม่มีศาสนาเป็นผู้ทำลายทั้งสิ้น เตรียมตัวแพ้ให้เป็น ความสงบสุข เป็นหลักการที่ดีของครอบครัว ความขยันเป็นหลักการที่ดีของ การมีโภคทรัพย์ ความมัธยัสถ์เป็นหลักการของการมีฐานะดี และความประมาท คือความวางใจ นอนใจว่า “ไม่เป็นไร ๆ ๆ “ แต่พอ “เป็นไร” ขึ้นมาก็สายสุดแก้ ความทุกข์จึงเกิดจากการขาดสติ และหมดปัญญา และความทุกข์มักจะมีอำนาจเหนือความละอายเสมอ
การเตรียมตัวที่จะแพ้คือ การเตรียมการเตรียมตัวให้ไม่ได้ในสิ่งที่อยากได้ ไม่ต้องกินในสิ่งที่อยากกิน ไม่ต้องเห็นในสิ่งที่อยากเห็น เพราะรู้อยู่แล้วว่าในอนาคตเราจะต้อง ไม่ได้ในสิ่งที่อยากได้มากเพิ่มขึ้นทุกที แต่ความสามารถของเราจะลดลง ความจำลดลง กำลังกายกำลังปัญญาก็ลดลง คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้ตัวยังคงอยากได้อะไรที่มากขึ้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นเงินทอง เกียรติยศชื่อเสียงหรือความรัก และก็มักจะไม่ได้ดังใจนึก ความทุกข์ก็ยิ่งมีมากขึ้นตามวัยที่มาก ขึ้นด้วย บางทีสิ่งที่เราเคยฝันพอมันเป็นจริงขึ้นมากลับไม่รู้สึกว่าเป็นเหมือนที่ฝันไว้ และความฝัน ก็ไม่ค่อยอยู่ในที่เราคิดว่าฝันจะอยู่ การเตรียมตัวรับความพ่ายแพ้ในชีวิตให้เป็น และมองเห็นความไม่ได้ดังใจ เป็นความปกติ จึงเป็นสิ่งที่แน่นอนว่า - - - ความทุกข์ก็จะน้อยลง
ขยะที่รัก ขยะ สิ่งที่มนุษย์เท่านั้นที่ทำได้ ความสุขของคน 1. สุขเกิดแต่การมีทรัพย์ 2. สุขเกิดแต่การได้ใช้จ่ายทรัพย์นั้น 3. สุขเกิดแต่ความไม่เป็นหนี้ 4. สุขเกิดแต่การประกอบการงานที่ปราศจากโทษ ทรัพย์ แปลว่า สิ่งที่ทำให้ปลื้มใจ เรามีทรัพย์สมบัติเราก็ปลื้มใจ ได้รับ เงินเดือนก็ปลื้มใจ แต่ถ้าเรามีทรัพย์แล้วไม่ปลื้มใจ คนนั้นคือคนจนเพราะมีแล้วไม่พอใจ การหาเงินด้วยวิธีที่ดีว่ายากแล้ว แต่การใช้เงินให้เป็นยิ่งยากกว่า ทุกครั้งที่มี การใช้เงินควรคิดเสมอว่าของที่จะซื้อนั้นซื้อเพราะ จำเป็น หรือซื้อเพราะ อยาก ในไม่ช้าจะทำ ให้มีขยะที่รักกองอยู่เต็มบ้าน จงตามใจตัวเองไว้ให้มาก ไม่นานก็จะทุกข์แทบสิ้นชีวิต ยาว หรือ สั้น สืบเนื่องมาจากตัณหาของคนต่างหากที่ทำให้สิ่งต่าง ๆ ในโลกมีสั้น มียาว มีดี มีชั่ว มีทุกข์ มีสุขขึ้นมา ธรรมชาติทั้งหลายก็มีอยู่อย่างนั้น เป็นอยู่อย่างนั้นเอง
หน้าที่ของคน เป็นข้าราชการ ต้องรักษาหน้าที่ให้ดี เป็นผู้ครองเรือน ต้องขยันหมั่นเพียรและประหยัด เป็นนักศึกษา ต้องสนใจการเรียนเพื่อเอาวิชาเป็นทุน เจ้ากรมที่ทำงานหนักเห็นจะไม่มีเจ้ากรมไหนเกินเจ้ากรมข่าวลือ ดังนั้นจึงต้อง ระวังเมื่อได้ยิน ยิ่งยุคนี้ข่าวลือเยอะ ลืออย่างนั้น ลืออย่างนี้ ใจต้องหนักแน่น เรื่องของใจต้อง สำรวมระวังแต่ไม่ต้องถึงกับระแวง ถ้าเราระวังใจได้แล้ว ใจก็จะมีหลักใจก็จะมีจุดยึด ถ้าเขากล่าวโทษเรา ก็ควรสำรวจตัวเอง หากเราผิดเขาก็พูดถูก ถ้าเราไม่ผิดจงคิด ว่า เขาพูดพล่อย เมื่อเราผิดจริงตามคำพูดของเขาก็ไม่ควรโกรธ ถ้าเป็นการพูดพล่อยกล่าวโทษเรา จงอภัยเขา ถือว่าเขา เบาปัญญา ผู้ที่ค้นหาแต่ความชั่วของผู้อื่น ความชั่วที่แท้จริงก็จะมารวมอยู่ ที่เขา บางคนก็ชั่วแบบพัฒนาไม่หยุด คนบางคนตายไปแล้วนำกระโหลกมาตักน้ำล้างเท้ายังทำให้คนทะเลาะกันได้ ชาวจีนเขาสอนว่าคนแบบนี้ตายแล้วนำไปฝังยังสามารถยุให้หนอนทะเลาะกันได้ จัดว่าเป็นคน ชั่วแบบถาวรจริง ๆ
ผู้หวังพ้นทุกข์ต้องมีความเข้มแข็ง การฉุดลากจิตออกจากสิ่งที่มัวหมอง ออกจากสิ่งสกปรกโสมมเป็นสิ่งที่ทำได้ยาก เพราะฉะนั้นจึงไม่อยากทำกัน จึงได้แต่บ่น ๆ ๆ ระบายออกมา โดยคิดว่าเป็นการเปลื้องความทุกข์ได้บ้าง การบ่น ไม่ใช่การแก้ทุกข์ถ้าไม่แก้กิเลสซึ่งเป็นตัวก่อทุกข์ให้เบาบางสิ้นไป การบ่นเพื่อระบายทุกข์ เป็นการเพิ่มพูนกิเลสขึ้นเสียอีก จึงไม่ใช่อุบายแก้ทุกข์ที่ดี การแก้กิเลสต้องแก้ที่ใจของตนเอง และต้องแก้ด้วยตนเองเท่านั้น การแก้ กิเลสไม่ใช่อยู่ที่พิธีรีตองทั้งหลาย กิเลสไม่ใช่เจ้าพิธี แต่เป็นผู้เหยียบย่ำทำลายผู้เป็น เจ้าพิธี โดยตรง จึงต้องแก้ที่ใจของตนด้วยสติและปัญญาอันแหลมคมต่างหาก การผิดพลาดครั้งหนึ่งก็จะได้บทเรียนมีความรู้เพิ่มขึ้นทีหนึ่ง คนที่เสวยสุขโดย มิได้ขวนขวายก็จะกลายเป็นคนอ่อนแอ ความลำบากไม่เคยทำลายใคร กฎของโลก คนยากจน ก็ย่อมจะต้องขยัน ทำให้มีกิน ความขยัน ก็ย่อมจะร่ำรวย ทำให้เหลือกิน ผู้มั่งคั่ง ก็ย่อมจะมีทิฐิ ทำให้เกิดกามารมณ์ ผู้มีกามารมณ์ ก็ย่อมจะมัวเมา ทำให้พบกับความยากไร้ นี่เป็นกฎที่หมุนเวียนอยู่ในโลกนี้
ความยากจนเกิดจากเหตุที่ไม่ค่อยทำทานแล้ว ยังอาศัยเหตุเหล่านี้เอื้อให้เกิด ความยากจน มากขึ้นอีก คือ ผู้ที่มีโทษสมบัติ ชอบนอนตื่นสาย หน่ายทำกิน หมิ่นเงินน้อยและ นั่งคอยวาสนา ซึ่งจะทำให้เป็นคนยากจนอย่างไร้เทียมทานทีเดียว สำหรับผู้ที่เบื่อความจนแล้ว อาศัยคาถานี้คงพอช่วยได้บ้างคือ นิ่งได้ ทนได้ รอได้ อย่าเห็นแก่ตัว อย่ากลัวลำบาก และอย่าเดี๋ยว รสชาติของชีวิต บอระเพ็ดมีรสขม แต่รสของความจนขมขื่นกว่า เกล็ดหิมะว่าบาง แต่น้ำใจของคนยิ่งบางกว่า ทะเลสาบว่าร้าย แต่หัวใจของมนุษย์ยิ่งร้ายกว่า ขึ้นสวรรค์เป็นการยาก แต่อ้อนวอนคนอื่นยิ่งยากกว่า แต่ความเป็นคนต้องรู้รสขมขื่น เปราะบาง เลวร้าย และทุกข์ยาก เหล่านี้จึงจะยืนหยัดสู้กับโลกได้ โดยอาศัยหลักที่พระพุทธองค์ทรงสอนว่า ไม่ทำชั่วทั้งปวง ทำความดี ชำระจิตใจของตนให้ผ่องแผ้ว หรือ รื้อขยะเก่าทิ้ง ไม่เพิ่มขยะใหม่ และทำของที่ดีอยู่ให้ดียิ่งขึ้น เหตุให้เกิดความยากจน
เงินทอง เงินทอง สิ่งที่มีแต่ไม่รู้จัก การทำงานอาศัยการจ้างมีค่าตอบแทนเป็นเงิน เงินจึงเป็นสิ่งที่จะนำไปแลกกับสิ่ง อื่นที่ตนเองต้องการ การให้ผลตอบแทนที่เป็นตัวเงินหรือที่สามารถตีค่าเป็นเงินได้ ซึ่งจะทำได้ 2 ทาง คือ ทรงตรงและทางอ้อม การให้ทางตรง เช่น ค่าจ้าง เงินเดือน และโบนัส ทางอ้อม เช่น การให้ สวัสดิการ การให้บริการด้านอาหาร ที่พัก ฯลฯ ผลตอบแทนที่เป็นตัวเงินมีความสัมพันธ์กับการตอบสนองความต้องการในระดับ ต่ำคือ ใช้ตอบแทนความต้องการทางด้าน ร่างกาย ความมั่นคง และความต้องการทางสังคม ในระดับสูง เช่น ช่วยให้สามารถจัดหาซื้อของแพง ๆ หรือ เข้าเป็นสมาชิกของ สมาคมที่มีเกียรติ หรือบริจาคเพื่อสนองตอบความต้องการทางใจ ค่าจ้างหรือรายได้ที่เป็นเงิน ผู้รับยินดีรับมากกว่าอย่างอื่นและทำความพอใจในการ ทำงานที่ได้ค่าจ้างมากกว่าการทำงานที่มีค่าจ้างน้อย เพราะว่า
1. เงินเป็นปัจจัยที่ช่วยในการตอบสนองความต้องการที่จำเป็นของคนได้ เช่น อาหาร ที่พัก เสื้อผ้า สิ่งพักผ่อนหย่อนใจต่าง ๆ นอกที่ทำงาน 2. เงินเป็นสัญญลักษณ์ของความสำเร็จและความเป็นที่ยอมรับ ผู้ปฏิบัติงานมักมี ความรู้สึกว่าค่าจ้างที่สูงขึ้นนั้น เป็นผลสะท้อนของความสามารถของตนและความสนใจของผู้บริหาร เงินในทฤษฎีของความเสมอภาคอาจเกิดขึ้นได้ 2 ทาง 1. ค่าแรงต่ำกว่าการทำงานหรือความพยายามทำงาน คนงานรู้สึก ไม่ พอใจ 2. ค่าแรงสูงเกินไปเมื่อเปรียบเทียบกับงาน คนงานรู้สึก ไม่สบายใจ แต่คนส่วนใหญ่ยินดีที่จะอดทนต่อความรู้สึกไม่สบายใจมากกว่าความรู้สึกไม่พอใจ ในวงการอุตสาหกรรมที่ใช้เงินเป็นรางวัลตอบแทนต้องอาศัยหลักเกณฑ์ 2 อย่างนี้คือ 1. คนงานยิ่งทำงานสำคัญเท่าไร ก็ควรจะได้รับเงินมากเท่านั้น 2. คนงานผลิตงานออกมาได้มากเท่าไร ก็ควรจะไดรับเงินเท่านั้น
ปัจจุบันคนส่วนใหญ่ใช้เงินเป็นเครื่องตัดสินความสามารถ ชื่อเสียงเกียรติยศ ดังนั้น เมื่อไม่มีเงินพอกับความต้องการ ก็จะดิ้นรนทำทุกอย่าง เพื่อให้ได้มา การจูงใจคนให้ทำหรือไม่ให้ทำ ด้วยเงินเพียงอย่างเดียว จึงทำให้ต้องสูญเสีย เงินเป็นจำนวนมาก ซึ่งผลตอบแทนที่ได้รับมักจะไม่คุ้มกับที่ต้องเสียไป การหาเงิน เหมือนยาก แต่ ง่ายมาก ท่านผู้รู้กล่าวว่า เงินทองมีอยู่ทั่วไปในอากาศ ใครมีปัญญา ย่อมคว้าเอามาได้ และคนอยากรวยเร็ว ๆ จึง “หลงทาง” การใช้เงินเหมือนง่าย แต่ ยากมาก ชีวิตคน ความสบาย ได้มาจาก ความลำบาก ความสุข “ ความทุกข์ ความเจริญ “ ความเสื่อมโทรม ความฉลาด “ ความโง่ ความรู้ “ ความไม่รู้ ความรวย “ ความจน ฯลฯ
คติธรรมจากพิธีกงเต็ก การทิ้งสตางค์ลงบ่อ 4 บ่อ บ่อที่ 1 ใช้หนี้เก่า คือ เลี้ยงดูพ่อแม่ บ่อที่ 2 ให้เขากู้ คือ เลี้ยงดูลูก บ่อที่ 3 ฝังไว้ คือ ทำบุญ ทำทาน บ่อที่ 4 ทิ้งเหว คือ เลี้ยงดูตนเอง คนที่ยกย่องคนรวย เกลียดคนจนและขาดศีลธรรม เป็นบุคคลที่ไม่ควรเข้าใกล้ และร่วมงานด้วย ความละโมบในทรัพย์สมบัติเป็นความโง่เขลาอย่างหนึ่งของมนุษย์ พระเจ้าของโลก คนส่วนใหญ่เคยได้ยินคำที่ว่า เงินคือพระเจ้า ความหมายก็คือ เงินบันดาลทุกสิ่งได้ เงินซื้ออะไร ๆ ได้ เกือบทุกอย่างรวมทั้ง สามารถซื้อหัวใจของคนบางคนได้ด้วย เช่น ซื้อหัวใจให้ไปสวามิภักดิ์ ยิ่งกว่านั้นก็ยังกล่าวกันว่า เงินสามารถซื้อขายชาติได้ แต่บางคนกลับเห็นว่าเป็นเครื่องก่อให้เกิดศัตรู ยิ่งมีมากเท่าใดก็ยิ่ง มีศัตรูมากเท่านั้น
การกล่าวทั้ง 2 อย่างนี้คิดดูก็น่าจะเป็นไปได้ทั้ง 2 อย่าง จึงนับว่า อำนาจของเงิน นี้ยิ่งใหญ่นัก น่ากลัวยิ่งนัก แต่ยังมีสิ่งหนึ่ง อำนาจเหนือ อำนาจเงิน สิ่งนั้นคือ ความกตัญญูกตเวที ความกตัญญูกตเวทีที่แท้จริงเอาชนะอำนาจเงินได้อย่างแน่นอน เพราะว่า ใจที่สวามิภักดิ์ต่ออำนาจเงินนั้นเกิดขึ้นได้เฉพาะที่ใจของคนที่ไม่มีความกตัญญูกตเวที เท่านั้น ตัวอย่างจะเห็นได้ชัดในเรื่องของการรับมรดก ถ้าผู้รับมีความกตัญญูกตเวทีจะไม่มีเหตุให้ต้อง ทะเลาะกันในเรื่องได้มากหรือน้อยอย่างที่ได้รู้เห็นกันอยู่เสมอ ๆ ซึ่งเป็นการทำร้ายจิตใจของผู้มีพระคุณ มากมายเพียงใด ทรัพย์สินเงินทองในโลกนี้มิใช่ของใคร ไม่มีใครยากจน ตลอดชาติหรือว่าจะร่ำรวย อยู่ค้ำฟ้า มันเป็นของกลางที่ต้องหมุนเวียนกัน คนที่หลุดพ้นจากความยากจนได้จะเรียกว่าเป็นผู้มีบุญ หรือผู้โชคดีก็คงไม่ผิด เมื่อได้ยินได้ฟังหรือได้เห็นอะไรที่เห็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์ พ่อแม่จะคิดถึงลูก ความหวังประโยชน์ต่อลูกซึ่งมีอยู่ในจิตใจของพ่อแม่นั้นมากมายมหาศาลเพียงใด พ่อแม่ทุกคน ย่อมทราบดี ดังนั้นการเรียนดีและความประพฤติดีของลูก จึงเป็น พรอันประเสริฐ ของพ่อแม่
การมุ่งมั่นในการเรียนเป็นเรื่องดี แต่ถ้าจะต้องบ้าเพราะเรียนหรือเรียนจบพร้อมกับ ความบ้าก็ไม่มีประโยชน์อะไร เสียเงินเสียเวลาไปมากมายแล้วยังต้องเสียเวลารักษาความบ้าอีก ก็เป็นการกระทำที่ไร้ประโยชน์ ลูกที่ใช้เงินของพ่อแม่อย่างไม่คุ้มค่า พ่อแม่ต้องขายนา ขายวัวเอาเงินส่งให้ลูกเรียน อย่าให้พ่อแม่ต้องพูดด้วยความเจ็บใจว่า ขายวัวส่งให้ควายเรียน เลย ควายจริง ๆ ยังจะดีกว่า ถึงมันจะโง่ก็ยังใช้เป็นเพื่อนลากแอกไถได้ แต่ลูกที่โง่ เหมือนควายนั้น มีแต่ผลาญเงินพ่อแม่อย่างเดียว สั่งสอนอะไรก็เหมือน พูดให้แมวฟัง ลูก ๆ พึงระลึกไว้เสมอว่า เงินแต่ละบาทนั้นเป็นหยาดเหงื่อแรงงานของพ่อแม่ พ่อแม่ไม่ได้ทวงบุญคุณลูก เพียงแต่พูดเพื่อให้ลูกใช้เงินให้คุ้มราคาสมค่าของเงิน พยายามเอาชนะ ตนเอง อย่าฟุ่มเฟือยสุรุ่ยสุร่าย พ่อแม่ที่มีลูกซึ่งรู้จักประมาณตัว รู้จักฐานะแห่งครอบครัวจึงเป็นผู้โชคดีเหมือนได้รับ พรจากสวรรค์
การมีเงิน เงินทองจะไม่อยู่ด้วยกับคนประเภทนี้ 1. ความเป็นนักเลงหญิง 2. ความเป็นนักเลงสุรา 3. ความเป็นนักเลงการพนัน 4. ความคบคนชั่วเป็นมิตร บางคนตั้งหน้าหาเงินเพื่อลูกหลาน เพียรประหยัดและสะสมเงินไว้ด้วยความ เหนื่อยยาก บางรายก็ขูดรีดจากคนจน เขารู้หรือไม่ว่าลูกหลานจะครองทรัพย์สมบัตินั้นไว้ได้หรือไม่ ถ้าลูกหลานได้เงินทองมาอย่างง่าย ๆ ก็จะเกียจคร้าน บั้นปลายชีวิตอาจทุกข์ยากแสนเข็ญ จึงเป็นการ กระทำของคนที่ไม่ฉลาดเลย อย่าอยากได้ทรัพย์ที่ไม่สุจริต อย่าละเลยวงศ์ญาติที่ยากไร้ อย่ายินดีพอใจคิดพึ่งพา ความร่ำรวยของผู้อื่น จงดำเนินชีวิตด้วยความเพียรและประหยัด โภคทรัพย์ที่ใช้อยู่ทุกวันนี้เป็นสมบัติตกทอดจากปู่ ย่า ตา ยาย สร้างสมไว้ให้ ควรที่จะทะนุถนอมเพื่อเป็นมรดกตกทอดไปให้ถึงรุ่นลูกหลาน ถ้าไม่สร้างเพิ่มเติมจะไม่ถาวรสืบไป เงินบริสุทธิ์ของปู่ย่าตาทวด อย่าเอาไปเล่นการพนัน
ถึงแม้เราจะเทียบผู้มั่งคั่งไม่ได้ แต่ถ้าเทียบกับคนที่ด้อยกว่าแล้ว เราย่อมเหนือกว่า คนเราถึงก่อบาปกรรมท่วมฟ้าก็ยังพ่ายต่อจิตสำนึก หรือรวยเหลือล้นจนเหลือหลายยังพ่ายต่อเกณฑ์ ชะตา การเปลี่ยนจากประหยัดมาฟุ่มเฟือยมันง่าย หากเคยฟุ่มเฟือยแล้วเปลี่ยนมาประหยัดมันยาก การใช้จ่ายเงินมากก็อดที่จะขอความช่วยเหลือจากคนอื่นไม่ได้ เมื่อเห็นเช่นนี้ ควรตัดสิ่งที่ไม่จำเป็นออกเสีย การมีรายรับกับรายจ่ายไม่สมดุลกัน ย่อมเป็นที่ดูหมิ่นรังเกียจของผู้อื่น ผู้ชอบยืมเงินเขาแล้วไม่ใช่หนี้ จะขอร่วมกิจการกับใครเขาย่อมรังเกียจ หนี้เกิดเพราะใช้จ่ายเกินตัว จึงกลายเป็นบุคคลสังคมรังเกียจ สร้างความดีได้ยาก
คนมีเงินหลวงพ่อจรัญ (พระราชสุทธิญาณมงคล) ท่านสอนว่า เงิน ซื้อเตียงนอนได้ แต่ซื้อการหลับที่เป็นสุขไม่ได้ เงิน ซื้อกระดาษปากกาได้ แต่ซื้อความเป็นกวีไม่ได้ เงิน ซื้ออาหารดีๆ ได้ แต่ซื้อความอยากรับประทานไม่ได้ เงิน ซื้อความประจบสอพลอได้ แต่ซื้อความจริงใจไม่ได้ เงิน ซื้อการตามใจได้ แต่ซื้อความจงรักภักดีไม่ได้ เงิน ซื้อเพชรนิลจินดาได้ แต่ซื้อความงามไม่ได้ เงิน ซื้อความสนุกชั่วครู่ได้ แต่ซื้อความสุขไม่ได้ เงิน ซื้อเพื่อนร่วมทางได้ แต่ซื้อเพื่อนแท้ไม่ได้ เงิน ซื้ออำนาจราชศักดิ์ได้ แต่ซื้อปัญญาไม่ได้ เงิน ซื้ออาวุธยุทธภัณฑ์ได้ แต่ซื้อสันติสุขไม่ได้ เงิน ซื้อเมียที่สวยได้ แต่ซื้อแม่ที่ดีให้ลูกไม่ได้ ดังนั้น ถึงแม้จะรู้ว่าเงินเป็นอย่างไร แต่เงินทองก็เป็นของบาดใจแม้จะเป็นญาติ มิตรที่สนิทหรือเพื่อนรักก็ตาม ขอให้ยกเว้นเรื่องเงินทองเสียหรือตกลงกันก่อนเพื่อหลีกเลี่ยง การโต้แย้งภายหลัง
บุญ แม้จะมองไม่เห็นแต่ก็สุขใจและไม่มีภัย หากเป็นคนตระหนี่ถือว่าตนเองมั่งคั่ง แล้ว ยามประสบภัยพิบัติล่มจม เกิดความเสียใจที่ไม่ได้ทำก็สายไปแล้ว การรวยด้วยปัญญาเป็นคนดี คนเราอาศัยเงินตราเลี้ยงชีพ หากว่าเราสามารถสละเงินทองเพื่อสงเคราะห์ผู้อื่นให้เป็นนิสัย นานวันเข้าก็ จะเคยชินเลิกตระหนี่ไปเอง ญาติมิตรที่มาขอความช่วยเหลือ หากเขาไม่กล้าออกปากขอความช่วยเหลือจากเรา เราควรจะเป็นฝ่ายเสนอ หากสามารถช่วยได้ก็ไม่ควรอ้ำอึ้ง เงินทองถ้าได้มาโดยไม่ชอบธรรมความเดือดร้อนทั้งหลายก็จะตามมาเหมือนอยู่กับ อสรพิษ ดังนั้นเงินที่ไม่บริสุทธิ์อย่าเกี่ยวข้องเลยจะดีที่สุด กล่าวโดยสรุป เงินทองเป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา แต่ไม่ใช่สำคัญที่สุด น้อยคนนักที่ จะเข้าใจถึงประโยชน์และ ค่า ที่แท้จริงของเงินทอง จะเปลี่ยนมือ เปลี่ยนเจ้าของอยู่ตลอดเวลา บางครั้ง เจ้าของก็ตายจากไปก่อน หรือบางทีก็จากเจ้าของไปก่อนตายก็มี เงินจึงไม่ใช่สิ่งที่สำคัญเสมอไป จะสำคัญเมื่อจำเป็นต้องใช้เท่านั้น อย่างก็ตาม- - ถึงแม้เงินตราจะไหลมาดังห่าฝน แต่ความอยากของคนหาอิ่มไม่
เอกสารอ้างอิง โครงการพบกันครึ่งทาง. ศูนย์ส่งเสริมพระพุทธศาสนาแห่งประเทศไทย พระตำหนักล่าง วัดบวรนิเวศวิหาร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2544. ภาพประกอบจากเว็บgoogle.com www.thaigraph.com/training/gpvision/modelbou6.jpg www.indianmirror.com/geography/Lotus.jpg www.fengshui-istanbul.com/lotus.gif www.fengshui-istanbul.com/lotus.gif www.gotoknow.org/file/nadrda/IMG_3109-1.JPG www.bouddha.ch/Lotus.gif www.watsuanvang.com/Album/Buddha2/Lotus.JPG www.chezplayers.com/.../coints%20euros.jpg www.dmc.tv/.../post-24879-1221355665.jpg www.siamcomic.com/scboard/view.php?scbID=9211... www.salatham.com/prayer/multibless.htm#18
