DENETİM GÖREVLİLERİNİN UYACAKLARI MESLEKÎ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ

2. DENETİM GÖREVLİLERİNİN UYACAKLARI MESLEKÎ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ

3. Etik; İnsan tutum ve davranışlarının iyi-kötü ya da doğru-yanlış yönünden değerlendirilmesidir. Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünüdür. Ahlâk felsefesi olarak da adlandırılır. Etikte önemli olan takip edilecek ilkelerin olması ve bu ilkeleri uygulamak için istek olmasıdır.

4. Etik-Hukuk • Hukuk, yasalar çerçevesinde ne yapılabileceğini, • Etik ise, ne yapılması gerektiğini belirtir. • Hukuk, büyük ölçüde etiğe dayanır. • Hukukun amacı, adaleti gerçekleştirmektir. • Etiğin amacı, iyiye ve doğruya ulaşmaktır.

5. Yolsuzluk Algısı Endeksi - 2006 (Corruption Perceptions)

6. Yolsuzluk algısı düzeyleri - Türkiye Sector 2005 Vergi idaresi 4.2Özel sektör /İş hayatı 4.0 Gümrükler 4.1 Sağlık Hizmetleri 4.1 Mahalli idareler 4.0 Siyasi Partiler 4.1 Kolluk4.0 Yargı 4.0 Eğitim 4.0 Yasama 3.9 Media 3.8 Lisans ve izin hizmetleri 3.7 Sivil Toplum Kuruluşları 3.6 Din Hizmetleri 3.4 Silahlı kuvvetler 3.3 * (1) Yolsuzluk yok, (5) İleri düzeyde yolsuzluk var) (Transparency International 2005,GlobalYolsuzluk Raporları)

7. İNSANLARIN ETİK DIŞI DAVRANMA NEDENLERİ . Bilgisizlik .Maddi ve manevi kazanç hırsı . Dikkatsizlik, disiplinsizlik . Yetersiz eğitim . Hızlı yükselme hırsı . Tanınma arzusu . Üstlerin aşırı ve oransız baskısı . Soruşturma eksikliği, dikkatli bir denetim sisteminin olmaması . Psikiyatrik bozukluklar

8. DAVRANIŞIN ETİK AÇIDAN YARGILANMASI Bu doğru mu? Bu adil mi? Eğer gazetede yayınlansaydı ne hissederdin? Eğer birisi zarar görecekse bu kim olacak? Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?

9. Etik Değerlere Aykırı Davranışların Bedeli

10. Mesleki Etik • Bir meslek alanında veya bir örgüt içinde insan ilişkilerine ait kuralların geliştirilmesi, işlevsel hale getirilmesi ve kural dışı davranışların sınırlandırılmasıdır. • Kamu yönetiminde mesleki etiğin, iyi yönetimin temel anahtarı olduğu unutulmamalıdır.

11. MESLEK ETİĞİ(Professional Ethics) Mesleki etik :Belirli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup, koruduğu; meslek üyelerine emreden, onları belli bir şekilde davranmaya zorlayan; kişisel eğilimlerini sınırlayan; yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan; meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

12. İlgili Mevzuat • 08.06.2004/25486 Resmi Gazetede 5176 sayılı “Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” yayımlandı. • 13.04.2005/25785 Resmi Gazetede “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yayımlandı. • 09.03.2010 tarihli 2010/23 sayılı genelge doğrultusunda Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatında etik konusunda eğitimler düzenlendi. • 14.09.2010/27699 Resmi Gazete’de “Denetim Görevlilerinin Uyacakları Meslekî Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik” yayımlandı.

13. Mevzuatın genel olarak amacı Kamuda etik kültürünü yerleştirmek, kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek, ilkelere zarar veren ve toplumda güvensizlik yaratan durumları ortadan kaldırmak suretiyle kamu yönetimine halkın güvenini artırmak, toplumu kamu görevlilerinden beklemeye hakkı olduğu davranışlar konusunda bilgilendirmek,

14. İYİ ÖRNEKLER • Etik konusunda “kamuda etik kültürünü yerleştirme” gibi bir amaç olduğu için bu konudaki varsa rastladığımız iyi örnekleri belirleyerek çeşitli iletişim kanallarıyla bunu paylaşabiliriz. • Örnek: “Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Telefon Görüşmelerine İlişkin Uygulaması”

15. Denetim Görevlilerinin Uyacakları Meslekî Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik Amaç • Yönetmeliğin amacı, Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan denetim görevlilerinin uyacakları meslekî etik davranış ilkelerini belirlemektir. • Yönetmelik, “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümleri ile birlikte uygulanır.

16. Tanımlar • Yönetmelikte geçen; • Denetim görevlisi: Denetim birimlerinde başkan ve başkan yardımcısı kadrolarında bulunanlar da dâhil olmak üzere denetim, teftiş, soruşturma, kontrol, ön inceleme, inceleme ve araştırma görevini yapmak üzere değişik ad ve unvanlar altında istihdam edilen veya görevlendirilenleri, • Yakın: Denetim görevlisinin kan ve kayın hısımları ile denetim görevinin tarafsızlık ve dürüstlük içinde yapılmasını etkileyebilecek diğer kişileri, ifade eder.

17. Denetim Görevlilerine İlişkin Etik Davranış İlkeleri • Tarafsızlık ve nesnellik • Eşitlik • Dürüstlük • Gizlilik • Çıkar çatışmasından kaçınma • Nezaket ve saygı • Yetkinlik ve meslekî özen Etik İlkelerin ana amacı; toplumsal yararı (kamu yararını) sağlamaktır. Toplumsal yarar, bireysel yararın üstündedir.

18. Tarafsızlık ve nesnellik • Denetim görevlileri; • a) Görevlerini herhangi bir baskı ve yönlendirme olmaksızın yerine getirir; her türlü baskıya karşı tarafsızlığını muhafaza eder; siyasî, idarî, ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerden kaçınır. • b) Bilgi ve belgeleri toplarken, değerlendirirken ve sonuçlandırırken, önyargısız ve tarafsız şekilde hareket eder; kariyerinin gerektirdiği nesnellik ilkesine uyar. • c) Denetlenen birim ve taraflarca ileri sürülen bilgi, belgeleri alır; adil, tarafsız ve nesnel bir şekilde değerlendirir. • ç) Raporlarını; denetimin amacına uygun nitelikte, süresi içinde, somut, geçerli kanıtlara dayalı olarak düzenler. • d) Raporlarında yer verdikleri önlem ve tavsiyeleri gerekçeli olarak belirtir. • e) Denetimlerine tâbi kişi, kurum ve kuruluşlar nezdinde aracılıkta bulunamaz.

19. Eşitlik • Denetim görevlileri; • a) Denetim faaliyetlerini yerine getirirken; yasa önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket eder. • b) Dil, din, ırk, cinsiyet, tâbiyet, sosyal sınıf, yaş, evlilik, engellilik, sosyal ve ekonomik durum, siyasi düşünce ve benzeri diğer sebeplere dayanan farklılıkları gözetmeksizin görevlerini yerine getirir. • c) Denetim faaliyetini yerine getirirken, herhangi bir kişiye, zümreye ya da kuruma karşı önyargılı hareket etmez yahut bunları kayırıcı veya dışlayıcı faaliyetlerde bulunamaz.

20. Dürüstlük • Denetim görevlileri; • a) Çalışmalarını dürüstlük, doğruluk, dikkat ve sorumluluk duygusu içinde yürütür. • b) Yapılacak denetleme ve soruşturmalar konusunda herhangi bir vaat veya taahhütte bulunamaz. • c) Görevlerinin saygınlığını ve güvenilirliğini zedeleyen görüntü, tavır ve davranıştan kaçınır. • ç) Kendilerine verilen görevi süresi içinde yerine getirir; suç teşkil eden diğer eylemlere vâkıf olduğunda konuyu yetkili makamlara bildirir.

21. Gizlilik • Denetim görevlileri; • a) Denetledikleri konu ve kurumla ilgili gizliliğe uygun hareket eder; kanaatlerini yetkili makamlar dışında kimseye açıklayamaz. • b) Görevleri dolayısıyla öğrendikleri sır ve özel hayatın gizliliği ile ilgili bilgileri, kanunların öngördüğü durumlar dışında açıklayamaz. • c) Edindiği herkese açık olmayan bilgileri kendi yararına veya başkalarının yarar ve zararına kullanamaz.

22. Çıkar çatışmasından kaçınma • Denetim görevlileri; • a) Görevleri sırasında kendi ve yakınlarının çıkarlarının söz konusu olabileceği her türlü durumdan kaçınır; bunlarla ilgili olarak denetim faaliyetlerine katılamaz. • b) Son iki yıl içinde görev yaptıkları kurum, kuruluş ve bunların iştiraklerine yönelik denetim faaliyetlerine katılamaz. • c) Hizmetin gerekli kıldığı koşullar dışında, kurumlardan ek hizmet veya imkân talep etmez; kamu mal ve hizmetlerini hizmet gerekleri dışında kullanamaz. • ç) Görevini tarafsız ve nesnel bir şekilde yürütmesini engelleyecekçıkar çatışması durumunu derhal kurum veya kuruluşuna bildirir ve görevden çekilme talebinde bulunur. • d) Görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kitap, dergi, kaset ve benzeri ürünlerinin satışını ve dağıtımını yaptıramaz.

23. Nezaket ve saygı • Denetim görevlileri, onur kırıcı, küçük düşürücü davranışlar sergilemez; baskıcı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunmaz; birlikte görev yaptıkları ve denetledikleri kişilere karşı nazik ve saygılı davranır.

24. Yetkinlik ve meslekî özen • Denetim görevlileri; • a) Görevin gerektirdiği bilgi, beceri ve deneyime sahip olur ve görevlerine azami özen ve dikkat gösterir. • b) Meslekî bilgi, beceri ve bireysel yeteneklerini sürekli geliştirmeye gayret eder. • c) Ekip çalışmasına ve işbirliğine önem verir ve kendisinden beklenen gerekli desteği sağlar. • ç) Denetledikleri kurumların çalışma şartlarını olumsuz yönde etkileyen tutum ve davranışlardan kaçınır; işleyiş düzenine, yönetim ve karar alma süreçlerine müdahale etmez. • d) Faaliyet ve işlemlerde hataların önlenmesi,kaynakların etkili, tutumlu ve verimli bir şekilde kullanılması amacına yönelik olarak rehberlik ve eğiticilik hizmetlerini de, görevinin bir parçası olarak görür.

25. KAYNAK • Etikle ilgili ayrıntılı bilgi ve belgelereKamu Görevlileri Etik Kurulu internet sayfasından (www.etik.gov.tr) ulaşılabilir.

26. Çalışmalarınızda etik ilkelere uymak dileğiyle İLGİ VE SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Adnan ENGİN İstanbul Eğitim Denetmenleri Başkanlığı ARGE Grubu