Ligjëratë 1

1. Ligjëratë 1 INFORMATIKA 1

2. Përmbajtja Teoria Praktika • Bazat e Informatikes • Hardveri • Softveri • Sistemet Operative • Programet Aplikative • Viruset Kompjuterike • Rrjetat Kompjuterike • Bazat e të dhënave • Windows (intro) • Word • Excel

3. Teknologjia??? • Shkenca mbi shkathtësitë dhe zanatet – përdorimi praktik i njohurive njerëzore • Tërësia e njohurive apo e dijeve për mënyrat e përpunimit fizik, kimik, pjesërisht edhe mekanik të lëndëve të para, të materialeve të ndryshme etj., dhe për metodat që zbatohen në jnë lloj pune ose në procese të caktuara të prodhimit; përshkrimi i këtyre mënyrave dhe metodave në udhëzues, grafikë etj. • Mund të jetë: • Materiale (kompjuterët, makina të ndryshme) • Jomateriale/Virtuale (Softverët, biznes metodat)

4. Teknologjia Informative (Informatike) • Term gjenerik që ka të bëjë me përpunimin e informatave dhe të dhënave duke shfrytëzuar hardverin dhe softverin (kompjuterin). • Objektivi - konvertimi, ruajtja, memorimi, procesimi, bartja, dhe rikthimi i sigurt i informatave.

5. BAZAT E INFORMATIKËS KUPTIMET THEMELORE E dhëna dhe informata Informatika dhe informatika e biznesit Përpunimi i të dhënave Modeli logjik i kompjuterit të sotëm Gjeneratat teknologjike të kompjuterëve Klasifikimi i kompjuterëve

6. E dhëna dhe informata • E dhënë është çfardolloj shkronje, numri apo simboli apo kombinim shkronjash, numrash dhe simbolesh pa ndonjë domethënje të veçantë. • Informata paraqet një bashkësi të të dhënave, kuptimeve ose shenjave të cilat pranuesit ia zvogëlojnë ose ia eliminojnë papritshmërinë dhe pacaktueshmërinë dhe e cila mundëson veprimin duke bërë zgjedhjen më optimale nga ngjarjet e mundshme me qëllim të ngritjes së kapacitetit të njohurive njerëzore për ngjarjen e zgjedhur.

7. Rrjedha e informacionit • Për rrjedhën e informacionit duhet të ekzistojnë dy objekte: • Dhënësi dhe • Pranuesi i informacionit • Objektet mund të jenë: • njeriu-njeriu • njeriu-makina • makina-njeriu dhe • makina-makina

8. Informatika • Fjala informatikë paraqitet për herë të parë në Francë në vitin 1960, ndërsa më vonë e përvetësojnë edhe vendet tjera në Europë dhe në botë. • Vetë fjala është nxjerë nga fjalët informacion(Information) dhe automatikë(Automatique) dhe paraqet shkencën për informatat dhe lajmërimet. • Shkencë mbi mbledhjen, përpunimin, bartjen, shdfrytëzimin e të dhënave/informatave me ndihmën e sistemeve për përpunimin e të dhënave në kuadër të sistemit të caktuar informativ.

9. Ashtu siç është e nevojshme që minerali i hekurit të përpunohet që të arrihet deri te hekuri, ashtu shpesh herë është e nevojshme që të dhënat "bazë" të përpunohen me qëllim që të fitohen të dhëna ose informata të tjera. Aktiviteti i tillë quhet përpunim i të dhënave.

10. Llojet e të dhënave që përpunohen • Numerike • Tekstuale • Figurative • Akustike • Etj. Përpunimi i tyre mund të bëhet në mënyratë ndryshme.

11. Përpunimi i të dhënave • Përpunimi manual(abakusi 3000 vjet p.e.s.) • Përpunimi mekanik i të dhënave(1817 makina e shkrimit, 1843 telegrafi i Morseut) • Përpunimi mekanografik(pajisje elektromekanike, makina me pllaka të perforuara) • Përpunimi elektronik(kompjuteri elektronik)

12. Informatika mbështetet në • Teknologjinë kompjuterike dhe • Teknologjinë komunikuese Le të shohim ku qëndron esenca e këtyre dy teknologjive

13. 6:12:08 Teknikat digjitale(Informacioni kodohet me numra) Analog Digjital

14. Teknika digjitale Si paraqiten numrat në pajisjet elektrike? • Përdorimi i numrave binar (baza 2). • Një numër binar mund të paraqitet me anën e një ndërprerësi: • Vlera 0 : ndërprerësi i hapur • Value 1 : ndërprerësi i mbyllur • Një numër me n bite mund të merr 2 n vlera të ndryshme • 2 bite : 4 kombinime 00 01 10 11 • 3 bite : 8 kombinime 000 001 010 011 100 101 110 111 • 8 bit (= 1 bajt) 256 kombinime • 16 bit: 65 536 kombinime • 24 bit: 16 777 216 kombinime • 32 bit: 4 294 967 296 kombinime

15. Matja e vëllimit/sasisësëInformatave • Bit – njësiamatësepërmatjen e sasisësëinformacionit ngaanglishtjabit = binary digit • Qarqetelektrikenëkompjutormundentëndodhenvetëmnënjërënngadygjendjet. • Këtogjendjeprezantohet me cifrat0dhe1dhequhetparaqitjebinare,respektivishttëdhënattëparaqiturapërmesnjësheve (1)dhezerove (o)iquajmparaqitjebinare

16. Prezantimiitëdhënave • Të dhënat në kompjuteret prezantohen/paraqiten me cifrat 0 dhe 1 – • Sistemi Binar i numrave (me bazë 2) dy cifra 0 dhe 1 • Sistemi dekad i numrave (me bazë 10)- dhjet cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 • Sistemi oktal i numrave (me bazë 8)- tetë cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7 • Sistemi heksadecimal i numrave (me bazë 16)- gjashtmbdhjet cifra:0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

17. Klasifikimi i kompjuterëve Kompjuterët e mëdhenj (angl. mainframes) Kompjuterët e vegjël (minicomputers) Mikrokompjuterët (microcomputers)

18. Kompjuterët e mëdhenj (angl. mainframes) • Karakterizohen me: • dimensione të mëdha, • fuqi shumë të madhe procesorike, • kapacitet shumë të madh të memorjes, • etj.

19. Kompjuterët e vegjël (minicomputers) • që dallohen simë të vegjël nga mainframe, karakterizohen me fuqi të lartë procesorike dhe zakonishtshfrytëzohen si server të rrjetit. • Serverët menaxhojnë klientët e një rrjeti kompjuterik, dhe në rastet e lidhjes së një grupi kompjuterësh në Internet paraqitet në rolin e Gateway kompjuterit.

20. Mikrokompjuterët (microcomputers) Kompjuterët e vegjël të cilët zakonisht ne i përdorim në jetën e përditshme, si kompjuteri personal –PC, kompjuterët portabël, etj., janë shembuj tipik të mikrokompjuterëve.

21. Modeli logjik i kompjuterit të sotëm(bazuar në zbulimin e Von Neumann) Procesori qendror, Njësiaaritmetiko-logjike, Njësia dirigjuese, Memorja punuese, Pjesët hyrëse, Pjesët dalëse.

22. Procesori qendror (njësia qendrore) Njësia qendrore përbëhet nga këto komponente: • Njësia dirigjuese (udhëheqëse) • Njësia aritmetiko – logjike • Memorja punuese (e mbrendshme)

23. Njësia dirigjuese Njësiaaritmetiko – logjike (ALU) • ka për detyrë kryerjen e operacionevearitmetiko-matematikore si dhe ato logjike. • përpunimi i tëdhënave • e përbërë nga qarqe elektroniketë cilat punojnë në parimin e logjikës binare. • udhëheq me njësinë qendrore, • ndërsa tërrthorazi edhe me komponentet tjera të kompjuterit. • Udhëheqja mbështetet në programet e vendosura në memorien kryesore.

24. Memorjapunuese (e mbrendshme) Njësitë hyrëse, njësitëdalëse • Njësitë hyrëse • tastatura, miu,skaneri, lexuesi i barkodeve, kamera, etj. • Njësitë dalëse • monitori, printeri dheploteri. përmban të dhënat dhe programet të cilat duhet të përpunohen. ka aftësinë t'i pranojë, t'i ruajë dhe t'ua dorëzojë të dhënat njësive të tjera.

25. Njësi hyrëse - dalëse • modemi, • kartela e rrjetit, • audio kartela, dhe • paisje tjera me funksione speciale. Njësitë për memorje të jashtme • bazohen në një teknologji që nuk kërkon furnizim me energji elektrike për ruajtjen e të dhënave • Më së shpeshti shfrytëzohen mediumet magnetike të cilat të dhënat i ruajnë në celula magnetike. • përdoren për deponim të të dhënave dhe programeve