Bilişim Sistemleri ve Teknolojilerine Giriş

1. Bilişim Sistemleri ve Teknolojilerine Giriş Y. Doç. Dr. Olgun KİTAPCI Pazarlama Bölümü Öğretim Üyesi

2. Genel Bilgi • Ofis : Pazarlama Bölümü • E-mail : okitapci@akdeniz.edu.tr • www.olgunkitapci.net

3. Dersin Amacı • Temel Bilgisayar Kullanım becerilerini geliştirmek ve temel araçları öğrenmek • Bilişim Sistemlerini anlamak • İnternet kullanım becerisini arttırmak ve iletişim araçlarını tanımak. • İşletim sistemlerini tanımak • Microsoft Office Programlarını tanımak ve kullanabilmek.

4. Donanım, Yazılım Ve Bilgi Teknolojisi Donanım Yazılım Bilgi Teknolojisi

5. Bilgisayar nedir? Verileri istenilen şekilde inceleyen elektronik bir aygıttır. Bilgisayarı iki kısımda inceleyebiliriz.

6. Donanım (Hardware): Bilgisayarın elle dokunulup gözle görülebilen elektronik ve mekanik aksama verilen genel isimdir. Bunlar; bilgisayar kasası, ekranı, kasanın içindeki anakart, RAM, ekran kartı v.s. parçalar, klavye, fare(mouse), yazıcı(printer), tarayıcı(scanner), hoperlör-mikrofon gibi birimlerdir.

7. Yazılım (Software): Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler.

8. Bilgi Teknolojileri: “Bilgi teknolojisini; bilginin üretilmesini, toplanmasını, biriktirilmesi, işlenmesi, yeniden elde edilmesi, yayılması, korunması ve bunlara yardımcı olan araçlar olarak tanımlayabiliriz.

9. Bilgisayar Türleri Bilgisayar türleri kullanım amaçlarına göre şu şekilde sınıflandırılır. • Ana Bilgisayar: Çok geniş kapasiteli, çok hızlı olan ve özel bir merkezde bulunan ve kendisine bağlı çok sayıdaki bilgisayara hizmet sunan bilgisayardır. • Masaüstü Bilgisayar: Kişisel bilgisayarda (PC) denmektedir. Bir kişi tarafından kullanılır. Boyut olarak büyüktür ve masa üzerinde kullanılmak için tasarlanmıştır. • Dizüstü Bilgisayar: Masa üstü bilgisayarlardan farklı olarak tek parçadır. Hafif, taşınabilir ve ince ekranlıdır. • Avuçiçi Bilgisayar: PDA (Personal Digital Asistant)’da denir. Çok hızlı değillerdir. Yeni nesil bilgisayarlarda internete girmek ve telefon araması yapma uygulamaları da vardır. • Table Bilgisayar: Tablet kişisel bilgisayarlar, dizüstü ve avuçiçi bilgisayarların özelliklerini birleştiren taşınabilir bilgisayarlardır. Çok güçlü ve hızlıdır.

10. Kişisel Bilgisayarın Temel Parçaları

11. KASA Ana kart, sabit disk, disket ve CD sürücü gibi ana bilgisayar elemanlarını içeren bir kutudur. Kasa çalışma süresinde ısınır. FAN ile kasanın bu ısınması giderilir.

12. ANAKART (Mainboard) Diğer Yuvalar İşlemci Yuvası Bilgisayarın omurgasıdır. Birimler arasında iletişimi sağlamaktadır. Üzerinde bakır yolların ve pek çok elektronik devre elemanının yer aldığı bir plakadır. Ses ve görüntü kartı, işlemci gibi araçların anakart üzerinde yuvaları vardır. Bazı kartlar onboard (I/O) olarak üretilmektedir.

13. Merkezi İşlem Birimi (CPU) Central Processing Unit Basitçe işlemci de denir. Bilgisayarın çalışmasını sağlayan ve programlardaki komutları çalıştıran birimdir. Ana kart üzerinde yuvası bulunmaktadır. Bilgisayarın veri işleyen ve program komutlarını gerçekleştiren bölümüdür. Bir bilgisayarın en önemli parçası ve beynidir. Mantıksal ve matematiksel işlemleri yapar, karar verir, donanımlar arasında ilişkiyi sağlar. AMD, Celeron ve Intel Pentium bilinen işlemcilerdir. İşlemcinin hızı arttıkça bilgisayarın hızı da artmaktadır. MHZ üzerinden değer belirler.

14. Örnek Bir İşlemci CPU

15. Bellek Bilgisayarın en önemli birimidir. Veriler ve komutların saklandığı birimdir. Bilgisayar açıl olduğu zaman bilgiler burada saklanır. Kapatıldığında ise bellekten silinir. Bilgisayardaki bilgiler sabit diskte saklanır.

16. Bellek Veri birimi BYTE’dır. Bir Byte 8 Bittir. 1 BYTE 1 karaktere eşittir. 1024 BYTE = 1 KiloByte’dır. (KB) 1024 KB = 1 MegaByte’dır. (MB) 1024 MB = 1 GigaByte’dır. (GB) 1024 GB = 1 TeraByte’dır. (TB) 1 Kilobyte (KB) = 1.024 byte 1 Megabyte (MB) = 1.048.576 byte 1 Gigabyte (GB) = 1.073.741.824 byte 1 Terabyte (TB) = 1.000.000.000.000 byte Bilgisayarda Ram ve ROM olmak üzere iki çeşit bellek vardır.

17. Bellek ROM Bellek “Read Only Memory” • Sadece okunabilir bellektir. • Bilgiler okunabilir fakat üzerinde değişiklik yapılamaz. • Bu bilgiler makinenin kapatılmasından ve elektrik kesintisinden etkilenmez ve silinmez. • Kullanıcı tarafından verilen komutları işleme koyar. • RAM Belleğe göre oldukça pahalıdır.

18. Bellek ROM Bellek “Read Only Memory” • Sadece okunabilir bellektir. • Bilgiler okunabilir fakat üzerinde değişiklik yapılamaz. • Bu bilgiler makinenin kapatılmasından ve elektrik kesintisinden etkilenmez ve silinmez. • Kullanıcı tarafından verilen komutları işleme koyar. • RAM Belleğe göre oldukça pahalıdır.

19. Bellek RAM Bellek “Random Access Memory” • İstenilen bölgesine bilgi depolanabilir, silinebilir, okunabilir, değiştirilebilir. Bir mikrochiptir. • Bilgiler RAM bellekte geçici olarak korunur. Yalnız elektrik kesintisi veya makineyi kapatma durumunda tüm bilgiler silinir. • 1,2,4,8,16,32,64,128,256,512,1024,2048 Mbyte (megabayt) olarak kullanılmaktadır. • Boyutu ile hızlı olması arasında ilişki vardır.

20. Sabit Disk (Hard Disk) Veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır. (C: ve D:) Hardiskke kaydedilen bilgiler bilgisayar kapatıldığında da silinmez. Yine bellek kapasitesi byte ile ölçülmektedir.

21. KLAVYE (KEYBOARD) Bilgisayara verilerin girildiği yerdir. (Girdi birimidir) Standart olarak 101 veya 102 tuş vardır Klavye üzerinde 4 tip tuş seti bulunmaktadır. 1- Standart Tuşlar 2- Numerik Tuşlar 3- Fonksiyonel Tuşlar 4- Özel Tuşlar Kullanıma göre 2 tip klavye vardır F ve Q klavyeler

22. Escape Tuşu Enter Tuşu Caps Lock Tuşu Shift Tuşu Control Tuşu

23. Tab Tuşu Delete Tuşu ALT Tuşu

24. FARE (MOUSE) Klavyeye yardımcı araçtır. (Girdi birimidir) Klasik bir farede iki tuş bulunmaktadır. 1- Sol Tuş : Bir nesneyi seçmede 2- Sağ Tuş : Bulunan ortamda kısa yol menüsünü açmak için kullanılır.

25. MONİTÖR CRT Monitör LCD Monitör

26. Dışsal Bellek Data Traveller

27. YAZICI (PRINTER) Bilgisayardan elde edilen sonuçların kağıda basılmasını sağlayan bir çıkış birimidir. Çeşitleri : 1- Nokta Vuruşlu Yazıcı (Dot Marking Printer) 2- Mürekkep Püskürtmeli Yazıcı (Ink Jet Printer) 3- Sayfa Yazıcı (Laser Printer)

28. TARAYICI (SCANNER) Kağıt üzerinde yer alan metin veya resim niteliğindeki bilgileri tarayarak bilgisayara aktarmaya yarayan araçtır.

29. CDROM : Dışsal belleklerdir. Optik olarak bilgilerin kaydedildiği plastik disk şeklindeki ortamlardır. (E:) CDWR : Bilgileri diskete kaydeden araçtır.

30. Floppy Disk Driver (Disket Sürücüsü) : Dışsal bellektir. Yapıları harddiske göre daha korumasız olarak dizayn edilmiş, veri transferi ve saklanmasında taşınabilir özelliğe sahiptir. (A:)

31. Ekran Kartı: Bilgisayarın görüntü özellikleri kullanılan ekran kartı ve onun yeteneklerine bağlıdır.

32. Girdi – Çıktı Birimleri Bilgisayara bilgi ve veri girilmesini, işlenen verilerin izlenmesini ve çıktı olarak alınmasını sağlayan araçlardır. Girdi Klavye – Mouse –Tarayıcılar – CD/DVD Sürücüsü Çıktı Monitör – Yazıcılar

33. Yazılım Türleri İşletim Sistemi Yazılımları Uygulama Yazılımları Programlama Dilleri

34. İşletim Sistemi Yazılımları • İşletim Sistemi, bilgisayarın ilk açılma anından kapanana kadar kullanıldığı sürece görev yapan programlar topluluğudur. • Bu programlar ana ve yan belleklerin en verimli biçimde kullanılmasını, çevre birimlerle iletişimi, çeşitli programların çalıştırılmasını sağlar. • Çevre birimlerinin bilgisayar ile uyumlu çalışmasını sağlar.

35. UNIX Ekranı

36. Solaris Ekranı

37. LINUX Ekranı

38. FreeBSD Ekranı

39. MAC/OS Ekranı

40. Uygulama Yazılımları (Paket Programlar) • Belirli bir amaç için yazılmış kullanımı kolay programlardır. • Bu programlar internet üzerinden veya doğrudan uygulama yazılımın çalıştırılması şeklinde olabilir. • Yazılım hangi işletim sistemi için yazılmışsa o işletim sistemi üzerinde çalıştırılmalıdır. • Örnek programlar, muhasebe, personel, hastane otomasyonu, istatistik programları, Office programları örnektir.

41. Program Dilleri • Bilgisayar aracılığı ile yapılacak işlemleri belirli bir mantıksal sıraya göre bilgisayara yüklenen ve bunun için özel kodlar kullanan programlara programlama dilleri denir. • Her programlama dilinin kendine özgü komut ve özel kodlama yöntemi vardır. Hepsindeki amaç aynıdır ama kullanımı farklıdır. • C ve C# Delphi • Basic ASP • Cobol PHP • Fortran • Visiual Basic

42. Bilgi Ağları Yerel Alan Ağı (LAN) ve Geniş Alan Ağı (WAN) İç-Ağ (Intranet) ve Dış-Ağ (Extranet) İnternet

43. Yerel Alan Ağı (LAN) (Local Area Network) • Bilgisayar sistemlerinin belli bir alan içerisinde, devlete veya özel bir kuruma ait resmi iletişim hatları kullanılmadan, kurum veya şahısların kendi imkanları ile tesis ettiği kablo veya elektromanyetik dalgalar yardımıyla birbirlerine bağlanması şeklinde oluşturulan ağ yapılarıdır.

45. Geniş Alan Ağı (WAN) • Farklı bölgelerdeki yerel ağların yüksek hızlı fiber optik kablolar, uydu, kablosuz bağlantı ve telefon hatlarıyla bağlanmasına verilen hattır. • İnternet en büyük WAN’dır.

47. İç-Ağ (Intranet) – Dış-Ağ (Extranet) • Intranet, sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları, yerel ağları (LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlayan, çoğunlukla TCP/IP* tabanlı bir ağdır. • Yani Küçük İnternet !!! • Temel amacı, kuruluş bünyesinde bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmaktır. *TCP/IP Nedir? : Bilgi Ağı" üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dahilinde yapılmaktadır. Bu kurallara kısaca "internet protokolleri", ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır.

48. İç-Ağ (Intranet) – Dış-Ağ (Extranet) • Extranet, dış kullanıcılara, müşteriler, danışmanlar gibi kurumun bilgisayar ağına giriş izni veren bir çeşit networktur. • Kullanıcılar internet tarayıcılar ve internet üzerinden kullanıcı adı ve şifreleri ile giriş yaparlar.

49. Internet • Milyonlarca bilgisayarın birbirine bağlanması ile oluşturulmuş dünya çapındaki bilgi ağına denir. • Internet 1960’lı yıllarda pentagon tarafından geliştirilmiş olan ARPANET adlı sistemle başlamıştır. • Bu sistem sayesinde dağınık olan bir çok merkez bir birine bağlanmıştır.

50. BİLGİSAYARIN TARİHİ ABAKÜS MÖ 4000 yılına dayanmaktadır. Çinliler ve Yunanlılar geliştirmiş ve kullanmışlardır.