Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

1. Zorgnetwerk, mei 2013 Langdurige zorg in Nederland en Duitsland

2. Vragen zorgnetwerk • Er is meer mantelzorg in Duitsland, NL regering wil dat ook • Duitsland is veel meer vergrijsd dan Nederland en toch is de zorg goedkoper. • Hoe is de financiering van zorg in Duitsland geregeld in vergelijking met Nederland? • Wat komt er op ons af als het gaat om ontwikkelingen in de zorg, zowel nationaal als internationaal?

3. Inhoud presentatie • 1. NL zorg in internationaal perspectief • 2. Regeringsbeleid • 3. Langdurige zorg in Duitsland • 4. Wat kunnen wij leren van Duitsland? • 5. Ouderenzorgkostenstijging is verzekeringsprobleem • 6. Verzorgingsstaat afbouwen is zeer pijnlijk • 7. Conclusies

4. Deel I: Nederlandse zorg in internationaal perspectief

5. Langdurige zorgkosten NL hoog • OESO 2011: NL uitgaven curatieve zorg is OESO gemiddelde • Maar NL uitgaven langdurige zorg zijn 2 maal zo hoog! • NL is koploper na Zweden • NL en Zweden kennen geïnstitutionaliseerde zorg • Betekent niet dat NL te duur of stelsel slecht • NL is voorbeeld voor andere landen • Betaalbaarheid is probleem zegt EC 2009

6. Zorg in NL is relatief duur

7. Gezondheidsuitgaven als % bnp

8. 2010 Gezondheidsuitgaven per capita

10. De totale NL zorguitgaven stijgen

11. In NL wordt op bijna alles bezuinigd behalve zorg!

13. NL zorg ruim 20 % BNP in 2040

14. In NL zijn ouderen relatief rijk

15. Kinderen ook relatief rijk

16. In NL zijn kinderen armer ouderen

17. Premies zijn flink gestegen

18. Sinds de invoering 2006 stijging 600 euro ( 50 %)

19. Lange termijnzorg: vergrijzingsprobleem • 2012 budget medischezorg €36 miljard. Meer helft is voorverpleging, • financiering: private ziektekostenverzekering, kapitaaldekkingstelsel, geld reserverenvooruitkeringsrechten in bepaaldjaar, minder gevoeligvergrijzing • Lange termijnzorg is omslagstelsel, kostenwordenbetaalduitlopendepremieontvangsten, gevoeligvoorvergrijzing • Langdurigezorg 2012 €26 miljard

20. Deel II: regeringsbeleid

21. Vanaf 2015: AWBZ-zorg via gemeente of zorgverzekering • Gemeenten: zorg aan huis, huishoudelijke hulp alleen vergoed bij laag inkomen • Zorgverzekeraars: medische zorg, verpleging, langdurige geestelijke zorg • Rijksoverheid: langdurige zorg De zwaardere zorg voor ouderen/gehandicapten in instellingen. Blijft vergoed uit de AWBZ. Cliënten wel hogere eigen bijdrage

22. WMO gaat via gemeente • mensen met een beperking ondersteuning kunnen krijgen. • Het kan gaan om ouderen, gehandicapten of mensen met psychische problemen. • bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of een rolstoel. • zo veel mogelijk zelfstandig blijven wonen. Gemeenten voeren de WMO uit. • 2015 Begeleiding en persoonlijke verzorging van AWBZ naar WMO

23. Langer zorg thuis • Het kabinet wil dat mensen langer zorg thuis kunnen krijgen. • Op die manier blijft de zorg betaalbaar en kunnen mensen langer over hun eigen leven blijven beslissen. • Daarom krijgen meer mensen in 2013 een indicatie voor zorg thuis. Dit heet ook wel extramurale zorg.

24. Langer zorg thuis • Mensen die in 2012 nog in aanmerking zouden zijn gekomen voor een licht zorgzwaartepakket en een indicatie voor zorg in een instelling (intramuraal), krijgen in 2013 een indicatie voor zorg thuis. Had u op 1 januari 2013 een indicatie voor zorg met verblijf? Dan behoudt u uw recht op zorg in een instelling. • Het kabinet wil dat op termijn ook zwaardere vormen van zorg thuis worden geleverd.

25. Regeerakkoord zorg • De ingezette transitie van extramurale begeleiding vanuit de AWBZ naar de WMO wordt doorgezet. • Gemeenten worden vanaf 2015 verantwoordelijk voor ondersteuning, begeleiding en verzorging. • De aanspraak op dagbesteding wordt vanaf 2014 geschrapt. • Begeleiding en ondersteuning vanuit de WMO is er nog voor mensen die het écht nodig hebben. • De overheveling van extramurale begeleiding en verzorging vanuit de AWBZ naar de WMO gaat gepaard met een korting van 25%

26. Regeerakkoord: scheiding wonen en zorg • Vanaf 2013 vervallen de aanspraken voor ZZP 1 en 2. • Er zijn plannen voor het extramuraliseren van de lichte ZZP 's 1 t/m 3. • Het gaat om mensen die gebruik maken van aanleunwoningen bij een verzorgingshuis of een beschermde woonomgeving met een lichte ondersteuningsvraag . • Per 2016 wordt de aanspraak op ZZP-4 geschrapt.

27. Afzwakking regeerakkoord • De helft van de bezuinigingen op de thuiszorg wordt teruggedraaid. Niet 25 % maar 60 % overeind • Een jaar uitstel voor de bezuinigingen op de dagbesteding, persoonlijke verzorging en de thuishulp. • De bezuiniging om verstandelijk gehandicapten meer thuis te laten wonen gaat niet door.

28. De kwaliteit van de zorg thuis moet goed zijn: mensen langer thuis • Oppositie: "Door zo fors te bezuinigen op thuiszorg, het persoonsgebonden budget en dagbesteding belast je mantelzorgers enorm en jaag je mensen die zorg nodig hebben juist de instelling in”

29. Regering: • noodzakelijke hervorming van de langdurige zorg door kostenexplosie. • AWBZ terug naar de kern, zodat we deze zorg ook in de toekomst kunnen bieden. • Lichtere zorg en ondersteuning, zoals de begeleiding en de persoonlijke verzorging, naar gemeenten • Meer kijken wat mensen zelf kunnen regelen, voordat ondersteuning overheid • Mensen blijven langer thuis wonen, in plaats van naar een instelling te moeten verhuizen.

30. Van Rijn: toch recht op intensieve zorg • Kwetsbare ouderen en gehandicapten blijven recht hebben op een plaatsje in een zorginstelling • Dus regeerakoord (AWBZ) om te vormen tot een nieuwe landelijke voorziening. In die opzet bepaalde de gemeente of iemand hulp kreeg, maar die hulp blijft nu een verzekerd recht

31. Basispakket krimpt

33. Deel III: Langdurige ZorgVergelijking NL en DTSL

34. NL hoogste langdurige zorg uitgaven in % bnp • DTSL 2010 1 % 2060 2,4 % • Frankrijk 2010 1,5 % 2060 2,2 % • EU gem. 2010 1,3 % 2060 2,4 % • NL 2010 3,5% 2060 8,1 %

35. Kosten langdurige zorg in % van BNP

36. Verschillen DTSL – NL langdurige zorg • NL, Zweden kent individueel recht op zorg • Dtsl, Oost., Italië, Frankrijk: verantwoordelijkheid en keuze bij mensen zelf: • Tegoedbon of budget, moet zelf aanvullen • Lokale overheid vangnet minder draagkrachtigen

37. Vergrijzing: verkrapping arbeidsmarkt in NL, kosten > • Nu werkt 15,1 % beroepsbevolking in zorg, 1,3 miljoen mensen • Komende 20 jaar: 400.00 werknemers extra nodig • Vanwege groei langdurige zorg, arbeidsaanbod < • Spanning arbeidsmarkt leidt looninflatie

38. NL situatie • Private bijdrage in vorm eigen bijdrage, eigen risico en aanvullende zorgverzekeringen zijn in NL lager dan rest • Om langdurige zorg betaalbaar te houden kan NL leren van DTSL

39. Aandeel private betalingen in totale zorgkosten

40. > 65 jaar DTSL 20,6 % en NL 15,6% • In DTSL is bevolking verder vergrijsd maar kosten lager • Kosten aanzienlijk lager • Sociale verzekering voor langdurige zorg • Kosten beperkt doordat thuiszorg gestimuleerd wordt • Groter beroep eigen verantwoordelijkheid door hogere eigen betalingen

41. Vergrijzing DTSL > NL

43. NL 24 %, DTSL 31 %

44. DTSL is meer vergrijsd maar NL komt op stoom

45. Bevolking 20-64 jaar, 2010=100

47. Langdurige zorg NL • AWBZ kent 5 soorten zorg: • 1. persoonlijke verzorging • 2. verpleging • 3. begeleiding • 4. verblijf verpleeghuis of verzorgingshuis • 5. hulp om te genezen

48. Langdurige zorg Nederland 2009 • 621.000 personen thuiszorg uit AWBZ of WMO • 246.ooo personen in intra-murale AWBZ instelling • 86 % van personen in verpleeg/verzorgingshuizen ouder dan 75 jaar • Rest intramurale zorg verblijft in instellingen van gehandicapten of jeugdzorg, of geestelijke gezondheidszorg

49. Langdurige zorg in NL • Zorg zonder verblijf komt in zorg in natura of PGB • Op PGB is al eigen bijdrage < • 1998 invoering pgb 10.000 mensen, in 2008 109.000 mensen! • AWBZ premie is 12,15 % bruto inkomen exclusief rijksbijdrage

50. Langdurige zorg in NL • Twee soorten eigen bijdragen • Lage bijdrage voor zorg zonder verblijf en voor intramurale zorg als 1 van de partners in eigen woning achterblijft • Hoge bijdrage voor andere intra-murale zorg • Lage bijdrage is 2011 minimaal 145 euro en maximaal 764 euro per maand • Hoge bijdrage is maximaal 2094 euro per maand