Intermediatie & interface metaforen Lezing Verbeeldingsprincipes 2

1. Intermediatie & interface metaforen Lezing Verbeeldingsprincipes 2 16 mei 2006 Marianne van den Boomen • Onderzoek naar Internet-metaforen • electronische snelweg, menu, mailbox • Filmpje Warriors of the Net: • tel de metaforen en de media!

2. Intermedialiteit ??? • Media-ontologie: er bestaat zoiets als een ‘zuiver’ medium... • Wat noemen we een medium? • Tijdelijke werkdefinities • Materiële drager (celluloid) • Productietechnologie (camera/montage) • Reproductieapparaat (projector) • Distributiesysteem (distributeur) • Modaliteit van perceptie (zien bewegend beeld) • Receptie situatie (bioscoop) • Ontlogische blokken: dé film, dé tv, hét theater • Er bestaan geen media; er bestaan alleen tijdelijke, instabiele constructies = mediaties en intermediaties

3. Metaforen mediëren • Onderzoek naar Internet-metaforen • Materialistische semiotiek • Materiële metaforen: verbinding talige concepten & technologische artefacten • Digitale media: software & hardware, code & materie

4. Waar is mijn mail? • Kersverse ADSL-aansluiting, ‘klikken en gaan’ • Maar: geen mail in de inbox • Online? • Kabels? Nee, software

5. Daar is de mail... • Kersverse ADSL-aansluiting, ‘klikken en gaan’ • Maar: geen mail in inbox • Online? • Kabels? Nee, software • Inbellen overbodig, vgl. werkconfiguratie • Ontbrekende tussenschakel • Klein denkfoutje • Digibeet? Nee, computerervaring

6. Analyse: 1. icoon-ontologisering • Letterlijk nemen icoon-metafoor • Is ook de functie van computericonen • Dubbelzijdige tekens: • Gebruiker: metafoor voor beoogd resultaat • Machine: indexicale referentie naar instructies/proces • Delegatie van complexiteit • Vergeten van processen en tussenschakels • Hapering: terug naar de materiële processen • Computergebruik = weten & vergeten

7. Analyse: 2. verwachte onmiddellijkheid • Verwachting van direct, onmiddellijk resultaat • Norm en maatstaf voor elke mediatie: • Gebruikersongeduld • Discours van instant updates etc. • Toekomstdromen van interfaceloze computers • Permanent in die droom, tot er iets hapert

8. Analyse: 3. poging tot overdracht • Mentaal beeld van werksituatie overgedragen naar thuissituatie • Verwachting één-op-één overdracht • Computerinterfaces: gestandaardiseerde overdracht • Netwerkoverdrachten: • content (kopiëren, mail, ftp, downloaden) • modaliteit (bestand-print, live-webcam, geluid-IP-telefonie) • bestandsformat (Word-PDF, blog-RSS, wav-mp3) • Digitale mythologie: identieke één-op-één overdracht • Alleen op digitaal machineniveau; gebruikers behelpen zich met fuzzy/analoge interfaces

9. Transcoding (Manovich) • Transcoding = vertaalslag tussen computer code en culturele code • Ontologische kloof tussen menselijk leesbaar en machinaal leesbaar • Overbrugging: via interface (iconen, menu's, commando's) -> • cultureel reservoir van conventies & concepten: te gebruiken als metaforen • Metafoor = overdracht, letterlijk en figuurlijk • Overdracht van brondomein naar doeldomein • B.v. e-mail bron: brievenbus, poststukken, zenden/ontvangen, postbode, postdistributie

11. Bolter & Grusin: Remediatie = hypermediacy + immediacy • Hypermediacy: nadruk op gemedieerd zijn • Immediacy: onzichtbare mediatie • Beide samen = remediatie • Proces i.p.v. ontologische staat: • Remediatie • Demediatie • Transmediatie

12. Intermediatie = remediatie + demediatie + transmediatie • Intermediatie: mediatie van de mediatie • Beter dan intermedialiteit: nadruk op processen en tussenschakels i.p.v. ontologische media • Beter dan remediatie: • ‘re’ is altijd slechts een herbewerking van het bestaande • rekenschap van haperingen • Intermediatie: term uit financiële wereld • Lening, tijdelijke overdracht, rente, winst, verlies...