Superieur: samenhangend gebruik van strategieën (= monitoren)

1. Superieur: samenhangend gebruik van strategieën (= monitoren) • Doelen stellen (waarom tekst lezen) • Verkennen tekst/voorspellen • Actualiseren achtergrondkennis Vóór het lezen • Begrijp ik het? • Monitoren begrijpen (vanuit leesdoel) • Integreren nieuwe begrippen Tijdens het lezen • Samenvatten • Evalueren; doelen gehaald? • Toepassen Na het lezen

2. Monitoring door leerlingen Voor: Waarom ga ik de tekst lezen (doelgerichtheid) Even de tekst overzien (wat staat er in? Titel, foto’s enz.) Wat weet ik al over het onderwerp? (Voorkennis) Tijdens: Monitoren van het begrijpen vanuit het gestelde leesdoel Nadenken over wat je leest (afleidingen maken, vragen beantwoorden) Leessnelheid aanpassen Achter de betekenis zien te komen van woorden en zinnen die je niet begrijpt Na: Controleren of je de tekst begrepen hebt vanuit het gestelde doel. Kan ik de verkregen informatie toepassen?

3. 5. Laat leerlingen ook samenwerken • Leerlingen kunnen elkaar helpen en het is goed voor het begrijpend lezen en de motivatie. • Door peer tutoring gaan leerlingen dieper op de tekst in. • Heel veel onderzoek toont, dat tutoring met (jonge) kinderen heel effectief kan zijn (Berrill 2009, Egbertsen 2012). • Peer tutoring heeft een effectgrootte van 0.55. • Tutors moeten getraind worden en vanuit goede inzichten en een goede structuur werken; bovendien moeten ze regelmatig feedback op hun werk krijgen.

4. Partnerlezenalsvorm van tutoring: sterk! Zin voor zin lezen Partners geven na het lezen van een zin de beurt door De tweede lezer herleest eerst de door de eerste lezer gelezen zin en leest vervolgens de nieuwe zin. Deze aanpak versterkt de aandacht (taakgerichte leestijd) en het corrigeren van fouten

5. Groep 4: hussel- en invulverhaaltjes ordenen in een tabel het belangrijkste woord zoeken de beste titel zoeken waar gaat deze tekst over Groep 8: cloze-taak husselteksten hoofd- en bijzaken compleet maken 6. Laat leerlingen ervaring opdoen met (onbekende) tekstvormen

6. Leer leerlingen omgaan met teksten Cito Eindtoets - Neem via een gestructureerde aanpak Cito Eindtoetsen uit de afgelopen jaren door. Deze aanpak doet ook de stress bij de leerlingen voor de Eindtoets afnemen. - Jarenlang zei het Cito dat oefenen van Eindtoetsen geen effect heeft, terwijl wij zeiden dat het wel effect heeft. Nu geeft het Cito zelf aan dat het effect heeft. - Hoe oefenen. In dat verband kan een school in de periode november – januari het beste van de volgende aanpak uitgaan: 1. oefen eerst (november) met de hele groep, waarbij de leerkracht vooral modelt hoe hij/zij met de toets omgaat; 2. laat leerlingen in december in duo’s vanuit PALS eindtoetsen maken; 3. laat in januari leerlingen alleen toetsen maken. Om deze aanpak succesvol te laten zijn, is het van belang dat de leerkracht in al de drie fasen leerlingen veel taakgerichte feedback geeft.

7. 7. Gebruik ook actuele teksten Volgens Guthrie (2002) is de interactie met de echte wereld (actualiteit), zoals in Nieuwsbegrip plaatsvindt, voor de leerlingen cruciaal. Bij die interactie met de echte wereld zijn ze automatisch bezig met het uiterst belangrijke proces van activering en het opbouwen van voorkennis. Ze denken na over wat ze al weten. Daarnaast beïnvloedt interactie met de echte wereld ook hun motivatie om te lezen, omdat deze teksten meer aansluiten bij hun belevingswereld.

8. 8. Laatkinderenveellezen “Recent vonden we, dat de omvang van het lezen van leerlingen in de school één van de belangrijkste verschillen in ervaringen was in meer of minder effectieve klassen.” (Allington, 2003) Zorg voor een stilleesbeleid, waarbij leerlingen wat te kiezen hebben!

9. Universiteit van Amsterdam Boeken lezen van hoog niveau verhoogt kans op goede Cito-score (Kortlever & Lemmens 2012). De studie bevestigt het belang van regelmatig vrij lezen. Het regelmatig lezen van tijdschriften had geen effect.

10. 9. Spreek regelmatig met leerlingen over wat ze van het begrijpend lezen vinden Vraag de leerlingen: - Waarmee willen jullie dat ik help om de teksten beter te begrijpen? - Wat heb jullie geleerd om de tekst beter te begrijpen? - Wat zou je de volgende keer willen leren om de teksten beter te begrijpen? We maken een plan voor de komende maand.

11. Wat vinden (oudere) leerlingen belangrijk (Dr. Mijs, juni 2010) Voordoen hoe je een tekst moet begrijpen Vooraf altijd twee moeilijke woorden bespreken Naar titel en plaatjes leren kijken om te weten waar de tekst overgaat

12. 10. Het belang van tijd Leerkrachtkwaliteit x tijd = groei in leesontwikkeling (Torgesen 2010)

13. Zorg voor voldoende tijd voor begrijpend lezen • Inspectie van onderwijs: 8 uur per week • Scholen met veel kinderen uit taalarme milieus: 9 – 10 uur per week • Kijk naar kwaliteitskaart Tijd voor taal en lezen

14. Illustratie:Tijd voor lezen per week Groep 5 en 6: • Begrijpend lezen: 90 tot 120 minuten • Technisch lezen: 120 tot 150 minuten • Stillezen: 75 minuten Groep 7 en 8: • Begrijpend lezen: 90 tot 120 minuten • Technisch lezen: 60 tot 90 minuten • Stillezen: 75 minuten