1 / 16

بسم الله الرحمن الرحیم

بسم الله الرحمن الرحیم. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران معاونت اسناد ملی اداره کل اطلاع رسانی و ارتباطات گروه ارتباطات آرشیوی 1386. نمايشگاه ملي شدن صنعت نفت.

bowen
Download Presentation

بسم الله الرحمن الرحیم

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. بسم الله الرحمن الرحیم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران معاونت اسناد ملی اداره کل اطلاع رسانی و ارتباطات گروه ارتباطات آرشیوی 1386

  2. نمايشگاه ملي شدن صنعت نفت دولت ایران در طول سالهای جنگ جهانی دوم به علت تحولات اوضاع سیاسی- اقتصادی جهان و تغییر شرایط قراردادهای نفتی در کشورهای نفت خیز خاورمیانه و از سوی دیگر با کاهش سهام نفت شرکت ایران و انگلیس، خواستار بازنگری در قرارداد 1933 شد. از این رو در تاریخ 29 مهر ماه 1326 (21 اكتبر 1947) دولت قوام السلطنه و پس از آن دولت حکیمی موظف شدند تا برای تأمین منافع مادی و معنوی ایران از شرکت نفت جنوب اقدام نمایند. پس از يك سال تلاش و فعالیت سیاسی، بالاخره نویل گیس از طرف انگلستان وارد تهران شد و دولتمردان ایرانی پیشنهادات و نظرات خود را در 25 ماده به او تسلیم كردند. این مذاکرات دو هفته به طول انجامید و نمایندة انگلستان در بازگشت به كشورش، پیگیر خواستهای ایرانیان شد. اما در این فاصله التهابات زیاد هیأت حاکمه ایران منجر به برکناری حکیمی و هژیر گردید و نویل گیس نیز در بازگشت به ایران مخالفت مقامات شرکت را به دولت مردان ایراني اعلام کرد و مذاکرات بی نتیجة خویش را با محمد ساعد مراغه­ای تا پایان سال 1327 ادامه داد. بار دیگر ساعد مراغه­ای، ویلیام فریزر، رئیس هیأت مدیره شرکت نفت ایران و انگلیس را برای بهبود مذاکرات به تهران دعوت کرد. با پیچیده شدن اوضاع به پیشنهاد گلشائیان وزیر دارایی، کار به حکمیت کشیده شد. هیأت دولت با اين حكميت مخالفت كرد.

  3. به هر حال در تاریخ 26 تیرماه 1328(17 ژوئیه1949) مذاکرات به امضای قرارداد الحاقی (قرارداد 1933) گس-گلشائیان منجر شد. اين بار مجلس آن را نپذیرفت و کشمکش­ها بالا گرفت. ساعد مراغه­ای معزول شد و رجبعلی منصور نتوانست کار را دنبال کند. با روی کار آمدن حاج علی رزم آرا در تاریخ پنجم تیر1329، گروه اقلیت مجلس به رهبری دکتر مصدق که از ابتدا با انتصاب سپهبد رزم آرا به نخست وزیری مخالف بودند، دولت رزم آرا را در بیستم مهر 1329 به خاطر دفاع از قرارداد الحاقی استیضاح کردند. در تاریخ 27 مهر ماه به دلیل فشارهای سیاسی داخلی و خارجی، استیضاح مسکوت ماند. کمیسیون مخصوص نفت در نوزدهم آذر 1329 ضمن مخالفت، قرارداد الحاقی گس- گلشائیان را کافی ندانست و در 21 دی 1329 مأمور شد تا ظرف دو ماه وظیفه و رویة دولت را در حل قضیه نفت تعیین و اعلام نماید. از این به بعد رویارویی ها رنگ دیگر یافت. در 30 بهمن کمیسیون نفت از دولت سپهبد رزم آرا پاسخ به دو سئوال را درخواست کرد: 1-آیا دولت شما، حتی با کمک کارشناسان خارجی قادر است که از معادن نفت جنوب بهره برداری کند یا خیر؟ چنانچه جواب این سئوال منفی است علل آن را بیان دارید.

  4. 2- چنانچه دولت ایران هیچگونه تغییری در مشتریان نفت ندهد و کلیه محصول معادن نفت جنوب را بعد از مصرف داخلی با دول و بنگاههایی معامله کند که تا کنون با شرکت نفت معامله می­کرده­اند، آیا ممکن است ملی شدن صنعت نفت ایجاد عکس­العملهائی کند یا خیر؟ در صورت امکان توضیح دهید که عکس­العملهای احتمالی چيست و نتایج آنها كدام است؟ کمیسیون مخصوص نفت از دولت رزم آرا خواسته بود تا حداکثر ظرف مدت چهل روز به این سئوالات پاسخ دهد. در 12 اسفند 1329 رزم آرا در مجلس حاضر و در پاسخ به سئوالات کمیسیون مزبور سخنانی ایراد کرد و ضمن برشمردن مواردی از قول کارشناسان و مشاوران فنی و اقتصادی به سئوالات مزبور پاسخ منفی داده و اضافه کرد که ملت ایران لیاقت ادارة صنایع نفت خود را ندارد. در شانزدهم اسفند 1329، خلیل طهماسبی يكي از اعضای فدائیان اسلام، سپهبد رزم آرا را ترور کرد. با کشته شدن رزم­آرا، خلیل فهیمی به کفالت نخست­وزیری انتخاب گردید. در 21 اسفند با ابراز تمایل مجلسین شورا و سنا حسین علاء به نخست وزیری انتخاب شد. مجلس شورای ملی در 24 اسفند گزارش پیشنهادی کمیسیون نفت را تصویب كرد. سرانجام با تصویب مجلس سنا در 29 اسفند 1329، صنعت نفت ایران، ملي اعلام شد.

  5. فهرست اسناد 1- دستور وزارت کشور در مورد مراقبت از تظاهرات در مورد ملی شدن نفت. 2- قانون ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور. 3- لایحه قانونی اساسنامه شرکت ملی نفت ایران. 4- گزارش وزارت کشور مبنی بر تشکیل جلسه به تقاضای جمعی از روسای دوایر دولتی در مورد اعلام پشتیبانی از ملی شدن صنعت نفت. 5- لایحه واگذاری مزایای قانونی به شرکت سهامی نفت ایران. 6- نامه وزارت دارایی به شرکت ملی نفت ایران در مورد پیشنهاد یک وکیل دادگستری به نخست وزیر برای تغییر نام چاه دارسی به چاه ایران. 7- تلگراف نامگذاری روز 29 اسفند بعنوان روز «ملی شدن نفت» و اعلام تعطیل عمومی این روز.

  6. دستور وزارت کشور در مورد مراقبت از تظاهرات در مورد ملی شدن نفت.شماره سند: 290000090 تاریخ سند: 1330ش.

  7. قانون ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور شماره سند: 1-240021715 تاریخ سند: 1330ش.

  8. شماره سند: 2-240021715

  9. لایحه قانونی اساسنامه شرکت ملی نفت ایران. شماره سند: 1-240015159 تاریخ سند: 1330ش.

  10. شماره سند: 2-240015159

  11. گزارش وزارت کشور مبنی بــر تشکیل جلسه به تقـاضای جمعی از روسای دوایر دولتی در مورد اعلام پشتیبانی از ملی شدن صنعت نفت. شماره سند: 290004228 تاریخ سند: 1330ش.

  12. لایحه واگذاری مزایای قانونی به شرکت سهامی نفت ایران.شماره سند: 240015159 تاریخ سند: 1330ش.

  13. نامه وزارت دارایی به شرکت ملی نفت ایران در مورد پیشنهاد یک وکیل دادگستری به نخست وزیر برای تغییر نام چاه دارسی به چاه ایران. شماره سند: 1-240015155 تاریخ سند: 1330ش.

  14. شماره سند: 2-240015155

  15. تلگراف نــامگذاری روز 29 اسفند بـه عنوان روز «ملی شدن نفت» و اعلام تعطیل عمومی این روز. شماره سند: 1-240021715 تاریخ سند: 1330ش.

  16. شماره سند: 2-240021715

More Related