Struktura i dochody gospodarstw rolnych w Polsce

1. Struktura i dochody gospodarstw rolnych w Polsce Dr Lech Goraj IERiGŻ-PIB

2. Rozkład gospodarstw rolnych w Polsce wg klas wielkości ekonomicznej(dane PSR 2002)

3. Rozkład gospodarstw w polu obserwacji FADN wg kwoty dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego na osobę pełnozatrudnioną i klas wielkości ekonomicznej

4. Wśród gospodarstw rolnych w Polsce w 2004 r. znajdujących się w polu obserwacji FADN było zaledwie 26,03% ekonomicznie żywotnych. To oznacza, że tylko 7,4% spośród sklasyfikowanych gospodarstw w Polsce (2140 tys.) Rozkład gospodarstw rolnych wg żywotności ekonomicznej (dane Polskiego FADN z 2004 r.)

5. Dane rachunkowe Polskiego FADN wskazują na istnienie bardzo wyraźnej tendencji malejącego znaczenia dopłat w tworzeniu dochodu. Tendencja ta uwidacznia się w przypadku podziału gospodarstw według ich wielkości ekonomicznej

6. Udział dopłat w tworzeniu w 2004 r. dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego (FFI) wg klas wielkości ekonomicznej

7. Udział dopłat w tworzeniu dochodów rolniczych w 15 krajach członkowskich UE w latach 2001 - 2003 W coraz większej liczbie krajów (w 2002 r. w 7 krajów), dochody rolników są w pełni tworzone z dopłat

8. Poza polem obserwacji Polskiego FADN znajduje się 38% osób pełnozatrudnionych (869 tys. w stosunku do ogółem 2281 tys.), wytwarzających zaledwie 11% standardowej nadwyżki bezpośredniej. Gospodarstwa rolne z pola obserwacji Polskiego FADN (Gospodarstwa towarowe) uzyskują znacznie wyższe od średniej statystycznej wydajności jednostkowe: plony (plon pszenicy 55,1 dt z ha), mleczność krów (4187 ltr) Stan ten powoduje niezasadne zaniżanie danych dotyczących realnego sektora rolnictwa w statystyce krajowej.

9. Wniosek 1Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w coraz większym stopniu jest zależna od programów wsparcia Oczekiwanie polskich rolników na poprawę sytuacji ekonomicznej jest ściśle wiązane ze Wspólną Polityką Rolną i krajowymi programami wsparcia. Jednak rzeczywiste efekty tego wsparcia, zależeć będą przede wszystkim od: • Zdolności rolników do absorpcji środków pomocowych. • Wyboru najbardziej odpowiednich dla Polski programów wsparcia. • Ustalenia racjonalnych warunków dostępu dla rolników do oferowanych programów wsparcia.

10. Wniosek 2 Zaistniała pilna potrzeba wypracowania precyzyjnej definicji gospodarstwa rolnego (W obowiązujących przepisach prawa w Polsce funkcjonuje 10 definicji gospodarstwa rolnego, 5 definicji pojęcia „działalność rolnicza” i 4 definicje pojęcia „rolnik”) Posługiwanie się przy różnych okazjach, różnymi definicjami wypacza rzeczywisty obraz stanu rolnictwa i gospodarstw rolnych. m.in.: • zaniża wydajności, • zaniża stan bezrobocia na terenach wiejskich, • zawyża zatrudnienie w rolnictwie, W nowej definicji gospodarstwa rolnego, powinna znaleźć się formuła określająca jego związek z rynkiem (np. w USA jest to 1 tys. USD sprzedaży rocznej).

11. Wniosek 3Z dotychczasowego sektora gospodarstw rolnych należy wyłączyć „gospodarstwa domowe użytkujące ziemię” W obecnym etapie rozwoju, jednostki pełniące prawie wyłącznie funkcje samozaopatrzeniowe lub tylko rezydencjonalne uznawane obecnie za „gospodarstwa rolne”, powinny zostać wyłączone z sektora gospodarstw rolnych. Ten typ gospodarstw uznać należy za „gospodarstwa domowe użytkujące ziemię” i programować dla nich diametralnie odmienne programy wsparcia od przeznaczonych dla gospodarstw towarowych.

12. Wniosek 4 Zmiana definicji gospodarstwa rolnego urealni rzeczywisty stan bezrobocia na wsi wykazywany w statystyce publicznej Działanie to korzystnie wpłynie na tworzenie adekwatnych programów wsparcia, adresowanych do obszarów wiejskich.

13. Dziękuję za uwagę Lech Goraj Lech.Goraj@fadn.pl