dr Radosław Mącik

1. dr Radosław Mącik Akceptacja technologii informacyjnych i komunikacyjnych w grupie osób 50+

2. Akceptacjatechnologiiinternetowych Co decyduje?

3. Wprowadzenie • Akceptacja technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (ICT) przez osoby starsze następuje zazwyczaj wolniej niż w przypadku osób młodych. • Wraz z wiekiem zmniejsza się w pewnym stopniu: • otwartość danej osoby na nowe doświadczenia (jako cecha osobowości) • tempo uczenia się (z powodu mniejszej motywacji, ale też spadającej sprawności procesów umysłowych i zmysłów, np. układu wzrokowego). • Grupa wiekowa 50+ jest jednak bardzo zróżnicowana jeśli chodzi o poziom akceptacji ICT.

4. Penetracja Internetu w Europie (gospodarstwa domowe) 63%

5. Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetu 35%

6. Wykluczenie cyfrowe • Tradycyjnie ujmowane jako efekt braku dostępu do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych • Jednak samo zapewnienie nawet darmowego dostępu do ICT nie oznacza automatycznie wzrostu ich akceptacji • Wykluczenie cyfrowe może być także efektem: • Braku chęci korzystania (braku motywacji) • Braku umiejętności korzystania

7. Akceptacja ICT wg van Dijk’a • W ujęciu Jana A. G. M. van Dijk’a wykluczenie cyfrowe jest efektem odrzucenia technologii informacyjnych i komunikacyjnych na jednym z etapów sekwencyjnego procesu akceptacji, obejmującego : • motywację (wewnętrzną lub zewnętrzną do skorzystania z technologii) • fizyczny dostęp (posiadanie komputera i łącza internetowego, albo przyzwolenia na ich wykorzystanie) • umiejętności (posiadanie umiejętności operacyjnych, informacyjnych i strategicznych dotyczących korzystania z technologii) • wykorzystanie (mierzone przez ilość i zakres zastosowań, czas użycia).

8. Akceptacja ICT wg van Dijk’a - schemat

9. Model akceptacji technologii (TAM) • Model akceptacji technologii (TAM) i jego modyfikacje wyjaśniają czynniki akceptacji ICT przez ich użytkowników zarówno w celach zawodowych, jak i prywatnych. • Dwa podstawowe czynniki determinujące adopcję technologii w modelu TAM, to: • postrzegana użyteczność technologii (PU) definiowana jako: „stopień przekonania o tym, że użycie określonego systemu poprawi wyniki jej pracy” (Davis 1989, s. 320); • postrzegana łatwość użycia technologii (PEU) definiowana z kolei jako: „stopień, przekonania o tym, że użycie określonego systemu będzie wolne od wysiłku” (Davis 1989, s. 320). • W kształtowaniu postaw wobec technologii informacyjnych postrzegana użyteczność danej technologii została uznana jako silniejszy czynnik wyjaśniający jej adopcję, a postrzegana łatwość użycia technologii wpływała słabiej na tę akceptację.

10. TRA i TAM TRA (Fishbein i Ajzen, 1980) TAM - wersja wyjściowa (Davis 1989)

11. TAM w modelowaniu akceptacji zakupów internetowych Modyfikacja TAM (Klopping i McKinney Oszacowany model ścieżkowy

12. Model TAM/TTF – przykładoszacowania ** p < 0,001 * p < 0,01

13. Wiek a dostęp i korzystanie z Internetu Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]

14. Penetracja Internetu wg wieku Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]

15. Kupowanie przez Internet a wiek

16. Potencjał zakupowy grup wiekowych Deklarowane przeciętne wydatki w grupie wiekowej razy udział grupy wśród konsumentów online – przeliczone na udział w ogólnej szacowanej wielkości rynku - opracowanie własne

17. Szkolenia ICT dla 50+ • Podstawa sukcesu: • Motywowanie uczestników przez nacisk na zastosowania odpowiednich ICT (również w życiu codziennym) • Dostosowanie treści szkoleń do poziomu wiedzy i umiejętności uczestników • Dostosowanie metod kształcenia do możliwości uczestników • Efekty • Większa efektywność szkoleń • Lepsze przygotowanie do użycia ICT w pracy

18. Dostosowanie treści szkoleń do grupy 50+ • Grupa 50+ jest zróżnicowana poziomem umiejętności • Wniosek: obok szkoleń od podstaw potrzebne także bardziej zaawansowane • Rzadkie korzystanie ze szkoleń formalnych grupy 50+ (ogółem i z zakresu ICT) • Wniosek: Potrzebne szkolenia formalne • Pracodawcy niechętnie szkolą 50+, a nieaktywni zawodowo niechętnie płacą za szkolenia • Wniosek: Szkolenia powinny być finansowane zewnętrznie, a bezpłatne dla uczestników

19. Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ • Sposoby ogólne: • Wolniejsze tempo wprowadzania nowego materiału • Więcej powtórek z poprzednich zajęć • Korzystanie z najnowszych aplikacji/urządzeń (dla opóźnienia doszkalania po wprowadzeniu nowych wersji) • Małe grupy (5-6 osób) lub w grupach 10-12 osób dodatkowo pomocnik dla instruktora • Instruktor w wieku 50+!!!

20. Ewolucja interfejsu użytkownika - przykład a) Microsoft Word 2003 – klasyczne paski narzędziowe z przyciskami w formie ikon Który układ interfejsu użytkownika jest bardziej użyteczny dla początkującego użytkownika? A który dla zaawansowanego? b) Microsoft Word 2007 – tzw. wstążka (ribbon)

21. Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ • Początkujący: • Nauka posługiwania się myszą i innymi urządzeniami wskazującymi (touchpady w laptopach, ekrany dotykowe) – bez pośpiechu przez zabawę: Pasjans, Saper są tutaj świetne • Ogólna obsługa systemów operacyjnych • Nacisk na codzienne zastosowania ICT (szukanie informacji, zakupy, bank) • Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów • Unikanie e-learningu • Możliwość stosowania materiałów wideo

22. Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ • Bardziej zaawansowani: • Uaktualnienie wiedzy i umiejętności • Nacisk na bardziej zaawansowane i związane z pracą zawodową zastosowania ICT (systemy informacyjne, księgowość, itd.) • Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów • E-learning tylko za niewymuszoną zgodą uczestników szkolenia • Możliwość stosowania materiałów wideo

23. Dziękuję za uwagę! Kontakt: wizytówka w kodzie QR  e-mail: radoslaw.macik@umcs.lublin.pl