Дэлхийн их сургуулиуд ы н бүтцийн өөрчлөлтийн чиг хандлага болон МУИС-ийн өнөөгийн бүтэц

1. Дэлхийн их сургуулиудын бүтцийн өөрчлөлтийн чиг хандлага болон МУИС-ийн өнөөгийн бүтэц Ж.Даваасамбуу (ФЭС) 10/06/2013

2. Төслийн гишүүд Ж. Батхүү (ББС) Б. Батням (МТС) Д. Сарангэрэл (ХХИС) Л. Алтангэрэл (МКС) О. Мөнхбат (НШУС) С. Батхишиг (МХСС) С. Баттулга (ГХСС) Н. Байгалмаа (ГГС)

3. Дэлхийн их сургуулиудын бүтцийн өөрчлөлтийн чиг хандлага Бүтцийн өөрчлөлтийг нөхцөлдүүлэгч хүчин зүйлс Бүтцийн өөрчлөлтийн түүхэн хөгжил

4. Бүтцийн өөрчлөлтийг нөхцөлдүүлэгч хүчин зүйлс • Улс төр, хууль • Макро-эдийн засаг • Технологи • Нийгэм соёлын орчин

5. Улс төр, хуулийн хүчин зүйл • Глобалчлал • Төрөөс хараат байдал • Бологна-тунхаглал • Бологна процесс (Bologna process) Дээд боловсролын олон шатлалтай тогтолцоо

6. Макро-эдийн засгийн хүчин зүйл • Их сургуулийн өрсөлдөх чадвар • Санхүүгийн нэмэлт эх үүсвэр • Төсвийн татаас • Эдийн засгийн үр ашиг Судалгааны болон энтрепрёнер (корпорацийн) их сургууль

7. Технологийн хүчин зүйл • Техник технологийн хурдацтай хөгжил • Мэдээллийн технологийн хэрэглээ • Судалгааны орчны өөрчлөлт • Салбар дундын цогц судалгаа

8. Нийгэм соёлын өөрчлөлтийн хүчин зүйл • Зах зээлд ойр мэргэжлийн боловсрол • Олон улсын түвшний тэргүүлэх судалгаа • Судалгаа, боловсролын зах зээлийн даяарчлал • Их Сургуулийн бүтцийг олон улсын жишигт нийцүүлэх

9. Бүтцийн өөрчлөлт Хүчин зүйлсээс үүсэх өөрчлөлт • Их сургуулийн алсын хараа, зорилго • Санхүүжилтийн олон эх үүсвэр • Олон шатлалтай сургалтын тогтолцоо • Салбар дундын судалгаа • Чанарын хяналт, үнэлгээний механизм Их Сургуулийн бүтцийн өөрчлөлт

10. Их сургуулиудын бүтцийн өөрчлөлтийн түүхэн хөгжил

11. Их сургуулиудын бүтцийн өөрчлөлтийн түүхэн хөгжил TuebingenИС 1863 – БУФ 1970 – Математик, Физик, Хими, Биологи, Газарзүй 2010 – БУФ

12. Их сургуулиудын бүтцийн өөрчлөлтийн түүхэн хөгжил (Германы жишээ)

13. Их сургуулийн зохион байгуулалтын түвшин • Төвлөрсөн бус түвшин (Институт, тэнхим эсвэл department) • Факультетийн түвшин • Их сургуулийн түвшин

14. Их сургуулиудын бүтцийн загвар • Тэнхим бүхий факультетын бүтэц • Сургалт болон судалгааг декан хариуцна. • Америкийн department-ийн бүтэц • Department нь олон профессорын багуудаас бүрдэнэ. • Холимог буюу матрицан бүтэц • Сургалт, судалгааны удирдлага салангид бие даасан байна.

15. Америкийн их сургуулийн жишээ (Colorado) ИС-ийн захирал Колорадо ИС-ийн Эрүүл мэнд хариуцсан дэд ерөнхийлөгч Сургалт, оюутан хариуцсан дэд захирал Эрүүл мэнд хариуцсан дэд захирал Архитектур, төлөвлөлтийн коллеж Судалгаа эрхэлсэн дэд захирал ИС-ийн харилцаа эрхэлсэн дэд захирал Захиргаа ба санхүү хариуцсан дэд захирал Сургалтын алба Сургалтын үйлчилгээ Хүмүүнлэг ба холбооны коллеж Харилцааны гүйцэтгэх менежер Төсөв, зарцуулалт Судалгааны хөгжил Сургалт төлөвлөлт Материаллаг нөөц Бизнесийн сургууль Маркетингийн захирал Тэтгэлэг, гэрээ Хүний нөөц Оюутны үйлчилгээ Боловсрол ба хүний хөгжлийн сургууль Харилцаа холбооны захирал, кампус 1 Захиргааны хэлтэс Мэдээллийн технологи Гадаад оюутан Харилцаа холбооны захирал, кампус 2 Лаборатори Инженерийн коллеж Институт төлөвлөлт Байгалийн ухааны коллеж Кампус хариуцсан захирлууд Төгсөлтийн дараах сургууль Коллеж, сургууль

16. Докторын дараах сургалт, судалгаа Докторын сургалт Мэргэжлийн сургууль (анагаах ухаан, хууль, эдийн засаг г.м.) Магистрийн сургалт Бакалаврын сургалт Техникмэргэжлийн сургууль Олон нийтэд зориулсан / мэргэжлийн коллеж

17. Японы их сургуулийн жишээ(National University Corporation Tohoku University)

18. National University Corporation Tohoku University

19. Төв хороо: Сенат, Өргөтгөсөн сенат, Сургуулийн зөвлөл Бие төлөөлөгч/ Итгэмжлэгдсэн хүн 16 Ректорат: Ректор, Проректор, Канцлер Залуучууд, дагалдан сурагчийн төлөөлөлтэй Иргэний зөвлөл Оюутны зөвлөл Ажилчдын төлөөлөл -Хөгжлийн бэрхшээлтэй Төв байгууллага Салбар Факультет Сургуулийн төв захиргаа Салбар хоорондын б. ШУ-ны б. Ашиглалтын нэгж Мэргэжлийн чиглэл Хэлтэс Германы их сургуулийн жишээ (TU Dresden) Захиргааны бүтэц

20. Сургалт, судалгааны нэгдэл Салбар Факультет Мэргэжлийн чиглэл Математик, Байгалийн ШУ Хүмүүнлэг, нийгмийн ШУ Инженерийн ШУ Барилга, байгаль орчин Анагаах ухаан Математик, Байгалийн ШУ-ны факультет Математик, Физик, Биологи, Хими-Хүнсний хими, Сэтгэл судлал Философийн факультет, Хуулийн факультет, Хэл-Уран зохиол-соёлын ухаан, Сурган хүмүүжүүлэх ухаан, Эдийн засгийн ухаан Машин механикийн инженер, Информатик, Цахилгаан болон Мэдээллийн техник Тээврийн ухаан, Барилгын инженер, Архитектур Геологийн ухаан, Ойн инженер, Ус судлалынухаан Байгаль орчны ухаан Анагаах ухааны факультет

21. Их сургуулийн түүхэн хөгжил • Европийн их сургуулиудын ихэнх нь Америкийн department-ийн бүтцэд, цөөн тооны ТИС матрицан бүтцэд(Hamburg-Harburg, Cottbus)шилжиж байна. • АНУ, Японы их сургуулийн бүтцийн өөрчлөлт харьцангуй бага, зарим их сургууль матрицан бүтцэд шилжих хандлага гарч байна. • Томсгосон бүтэц давамгайлах чиг хандлагатай байна.

22. МУИС-ийн өнөөгийн бүтэц

23. МУИС-ийн өнөөгийн бүтэц • МУИС-ийн бүтэц дэлхийн их сургуулиудын туулж өнгөрүүлсэн түүхэн замналтай төсөөтэй чиг хандлагатай өөрчлөгдөж иржээ. (Цаг хугацааны хувьд хоцрогдолтой!) • Төрөөс санхүүгийн хүрэлцээтэй дэмжлэг байхгүйтэй холбоотойгоор олон жижиг факультет (12) бий болоход хүрсэн. • Мөн төрийн бодлогоор зарим сургуулийг нэгтгэсэн нь гадаадын их сургуулиудтай харьцуулахад ямар бүтэцтэй их сургууль болох нь бүр тодорхойгүй болсон.

24. Шалгуур үзүүлэлт • Томсон Ройтерсын сэтгүүлд хэвлүүлсэн бүтээлийн тоо, ишлэл • Гадаад зочин профессорын тоо • Төсөл (гадаад, дотоод) хэрэгжүүлсэн байдал, тоо, МУИС-д хамаатай мөнгөний хэмжээ • Олон улсын нэр хүндтэй шагнал (Нобел г.м) • Судалгааны интердисциплинар байдал • Судлаачдын залгамж халааг бэлдэж байгаа байдал • Оюутнуудад тэтгэлэг олгож байгаа байдал • Сургуулийн хэмжээнд тодорхой судалгааны талбар (домайн) байгаа эсэх • Судалгааны үр дүнг ШУ, нийгэм, эдийн засагт оруулсан хувь нэмэр (ном, патент, өгүүлэл, үйлдвэрлэлд нэвтэрсэн байдал.) • Тухайн судалгааны багаас өөр газар профессор болсон хүний тоо • Профессорын багт доктор, магистрын оюутан байгаа эсэх • Тухайн профессорын багаас гадаадад сурч байгаа докторант, магистрантын тоо

25. Шалгуур үзүүлэлт • Магадлан итгэмжлэгдсэн хөтөлбөр • Оюутан харилцан солилцоо (гадаадтай) • Гадаадтай хамтарсан хөтөлбөр • Олон улсын зуны сургалт • Мэргэжлийн семинар тогтмол явуулдаг эсэх • Профессорын багийн материаллаг бааз, нөөц, чадвар, туршлага • Дэлхийн хэмжээний сонгодог сурах бичиг, хичээлийн хэрэглэгдэхүүн сургалтандаа ашиглаж байгаа байдал • Шавь сургалт, судалгааны талаар • Гадаад оюутаны тоо • Олон улсын хамтарсан хурал зохион байгуулж байгаа байдал • Идэвхитэй гадаад болон дотоод хамтын ажиллагаа • Нийгэмд үзүүлж байгаа үйлчилгээ (эрдэмийн зөвлөл, дотоод, гадаадын байгуулагад зөвлөх үйлчилгээ, танин мэдэхүйн лекц, сэтгүүлийн редакцийн зөвлөлийн гишүүн, олон улсын эрдэм шинжилгээний байгууллагын холбооны гишүүн ) • Салбар дундын сургалтын хөтөлбөр байгаа эсэх • Нэг багшид ноогдох оюутаны тоо

26. МУИС-ийн өнөөгийн байдал • Нэгжүүд хэт жижгэрсэн • 16 бүрэлдэхүүн сургууль, цөөн хүнтэй олон тэнхим • Бүрэлдэхүүн сургууль хоорондын хамтын ажиллагаа хангалтгүй • Нийт 178-аас хамтарсан сургалтын хөтөлбөр 2-3 • Сургууль хоорондын тооцооны журамтай уялдан • Сургалтын хөтөлбөрийн агуулгад өөрчлөлт орсон • Мэргэжлийн бус багшаар хичээл заалгаж аргацаах болсон • Үүнээс үүдэн МУИС дотор бие даасан “их сургуулиуд” бий болох явц харагдаж байна.

27. МУИС-ийн өнөөгийн байдал • Сургууль хоорондын хамтарсан судалгаа байхгүй • Удирдлагын нэгдсэн бодлого алдагдсан • Хүний нөөц • Хөрөнгө оруулалт • Сургалтын хөтөлбөр • Судалгаа г.м. • Салбарын бие даасан байдал бэхжсэн • Төгсөлтийн дараах сургуулийн эхлэл тавигдсан

28. Бүтцийн өөрчлөлт хийх үндэслэл

29. Бүтцийн өөрчлөлт хийх үндэслэл • Алсын хараа, зорилгын өөрчлөлт • Санхүүгийн менежмент, үр өгөөжийг дээшлүүлэх • Нөөцийг үр дүнтэй ашиглах • Профессор хоорондын, салбар дундын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх • Олон улсын түвшинд өрсөлдөх чадварыг сайжруулах • Сургалт, судалгааны тодорхой талбар (domain)-ыг үүсгэх • Сургалт, судалгааны чанарыг сайжруулах • Инновацийн чадамжийг өсгөх

30. Дүгнэлт • МУИС-ийн өнөөгийн бүтэц нь хэт жижгэрсэн, салбар дундын сургалт, судалгааны ажлыг дэмжих судалгааны их сургуулийн бүтцэд тохирохгүй байна. • МУИС-ийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, нөөцийг үр дүнтэй ашиглахын тулд нэгжүүдийг томсгох зайлшгүй шаардлагатай байна. • Дээд боловсролын олон шатлалтай тогтолцоо жинхэнэ утгаараа хэрэгжээгүй байна.

31. Дүгнэлт • МУИС-ийн стратеги төлөвлөгөөнд судалгааны их сургууль болох зорилт тусгагдсан боловч үүнийг дэмжих бүтэц, санхүүжилт, бодлого дутмаг байна. • МУИС-д салбар дундын сургалт, судалгааг дэмжих санхүүгийн механизм, нээлттэй судалгааны төв, лаборатори байхгүй байна. • Зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд “нийцсэн” мэргэжлийн боловсролын түвшний сургалт давамгайлах болжээ. Үнэн хэрэгтээ олон улсын жишигт нийцсэн, цогц чадамжид суурилсан сургалт, судалгааг явуулж чадахгүй байна.

32. Дүгнэлт • Олон улсын жишгээр их сургууль нь факультет, судалгааны хүрээлэн, төвөөс бүрдсэн цогц бүтэцтэй байна. Цаашилбал эдгээр нь нийлжталбар (domain) үүсгэн үйл ажиллагаа явуулж байна.

33. Санал • МУИС-ийн бүтцийг олон улсын жишиг, МУ-ын төр засаг, МУИС-ийн хөгжлийн бодлоготой уялдуулан бүтцийн өөрчлөлт хийх • МУИС-ийг department-ийн бүтцэд шилжүүлэх нь тохиромжтой • МУИС-ийн бүтцэд Боловсролын факультет, Инженерийн факультет, сургалтын хөтөлбөрийн хороо, чанарын үнэлгээний хороог шинээр бий болгох • Бакалаврын нэгдсэн сургалтын албатай болох • Бүтцийн өөрчлөлттэй уялдуулан төгсөлтийн дараах сургуулийг шинээр зохион байгуулах (Graduate School of Science)

34. Санал • Нээлттэй судалгааны төв, лабораторуудыг байгуулах • Сургалт, судалгааны үйл ажиллагааг өргөтгөх зарчмыг баримтлах (насан туршийн боловсрол)

35. Анхаарал тавьсанд баярлалаа

36. Ашигласан материал • A.Froese, (2013) Springer Gabler, Organisation der Forschungsuniversitaet • J.Ben-David, (1984) American Higher Education • МУИС-ийн стратеги төлөвлөгөө (2011) • A. E. Austin, (2010), Leading Organizational change in higher Education • A. Borgwardt, (2013), Profilbildungjenseits der Excellenz, NeueLeitbildfuerHochschulen