จากริ้วรอยสู่วัยงาม

1. จากริ้วรอยสู่วัยงาม รศ.ดร.สุรพจน์ วงศ์ใหญ่ คณบดี คณะการแพทย์แผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต โทรฯ (02)9972200-30 ต่อ 1479 e-mail: surapote@rangsit.rsu.ac.th วันที่ 2 กันยายน 2548

2. ผู้หญิงสุดสวย และผู้ชายสุดหล่อ • ผู้หญิงสุดสวย • คางเล็ก • จมูกเล็กและโด่ง • ระยะระหว่างริมฝีปากล่างและคางแคบ • รูปหน้าครึ่งล่างเล็กกว่าครึ่งบน

4. ลักษณะภายนอกที่เห็นชัดลักษณะภายนอกที่เห็นชัด • ครึ่งบนใบหน้าดูจากหน้าผากและหัวคิ้ว • ครึ่งล่างใบหน้าดูจากริมฝีปาก

5. ผู้ชายสุดหล่อ • ตาคม • คางเหลี่ยม • คิ้วแนวนอนตรง • รูปหน้าครึ่งล่างใหญ่กว่าครึ่งบน

6. การดูแลผิวหนังที่ดีคือการดูแลผิวหนังที่ดีคือ • ทำให้ผิวเรียบหรือลดรอยเหี่ยวย่น • ทำให้ใบหน้าดูสดใสและอ่อนไว • ต้องดูแลชั้นใต้ผิวหนังให้ดีไม่ว่าจะเป็นส่วนไขมัน กล้ามเนื้อ และ dermis

9. ผิวหนัง (skin)ประกอบด้วย • น้ำ 70% • โปรตีน 25.5% • ไขมัน 2.0% • เกลือแร่ 0.5% • อื่นๆ 2.0%

10. Epidermis • ประกอบด้วยเซลที่ตายแล้วอยู่ผิวบนและเซลมีชีวิตอยู่ข้างล่างลงไป • เซลล่างสุดเป็นเซลเกิดไหม่ซึ่งจะเจริญเติบโตและดันขึ้นข้างบน

11. Dermis • 90% ของความหนาชั้นผิวหนังซึ่งประกอบด้วย connective tissue สานกันคือโปรตีน collagen และ elastin • ประกอบด้วยเซลเฉพาะที่ใช้ซ่อมผิวหนังเช่น fibroblasts ซึ่งสังเคราะห์ collagen และ elastin • ประกอบด้วยต่อมเหงื่อ

12. Dermis • ประกอบด้วยต่อมไขมันจะสร้าง sebum ทำหน้าที่เคลือบขนป้องกันน้ำ และเคลือบผิวหนัง

13. Subcutis and Subctaneous • Subcutis ประกอบด้วยไขมัน • Subcutaneous จะควบคุมการทำงานของผิวหนัง เช่น การให้อาหาร การขับถ่าย และ การแลกเปลี่ยนความร้อน ต่อมเหงื่อมีกำเนิดจากชั้นนี้

14. ผิวกระชับ ยืดหยุ่น และชุ่มชื้นได้อย่างไร ?

15. Collagen และ elastin รับผิดชอบต่อความยืดหยุ่น ความตึงและความเรียบของผิวหนัง • Glycosoaminoglycans (GAG’s or mucopolysaccharides) และ proteo-glycan จะจับน้ำไว้ที่ผิว ทำให้ผิวชุ่มชื้น • การใช้เครื่องสำอางทาผิวที่ประกอบด้วยสารกันน้ำเช่น petrolatum หรือ heavy oil จะช่วยป้องกันการสูญเสียน้ำจากผิวหนังได้

16. แพทย์ผิวหนังลดรอยเหี่ยวย่นโดยแพทย์ผิวหนังลดรอยเหี่ยวย่นโดย • Botulinum toxin เหมาะกับกรณีริ้วรอยจากกล้ามเนื้อฝ่อตามวัย • Hyaluronan เป็นอนุพันธุ์ของ Hyualuronic acid • การทำให้ผิวเรียบโดยใช้แสงเลเซอร์

17. ANTI-AGING • Anti-Aging focuses on three things: • 1. Keeping our body in optimal condition, thus improving the way we look & feel Years Younger! • 2. Reducing the risk of health problems. • 3. Improving the efficiency of bodily functions

18. AGING • Intrinsic Aging (Natural Aging): เกิดจากภายในคือยีน • Extrensic Aging: เกิดจากปัจจัยภายนอกเช่นสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะแสงแดด

19. Intrinsic Aging เริ่มเกิดในช่วงอายุ 20’s • การสังเคราะห์ collagen ช้าลง • ความยืดหยุ่นของ elastin ลดลง • เริ่มปรากฏ fine wrinkle • ผิวบาง • ผิวหนังที่แขน และคอไม่กระชับ • ผิวแห้งและคัน • เหงื่อออกน้อย • ผมเริ่มมีสีเทา และอาจหงอก

20. ผมร่วง • เล็บบางลง ดอกเล็บเริ่มหายและเห็นขอบหนา • บางคนจะพบอาการผมร่วงเมื่ออายุ 40’s

21. Extrensic Aging • แสงแดด: Photoaging จะทำลายและยับยั้งการสร้าง collagen • การแสดงออกที่ใบหน้า • แรงโน้มถ่วงของโลก • การนอน • การสูบบุหรี่

22. Aging • แปลตามรากศัพท์ = กำลังจะย่างสู่พฤฒิวัย วัยสูงอายุ หรือ วัยชรา • วัยที่มีการเสื่อมถอยของสภาวะร่างกายและการทำงานของอวัยวะต่างๆ

23. Aging เกิดได้อย่างไร ? • Biological Theories of Aging • Wear and tear theory • Aging เป็นขบวนการเปลี่ยนแปลงที่กำหนดไว้แล้วล่วงหน้าในสิ่งมีชีวิต การจะมีอายุขัยสูงสุด (maximum life span) และการเสื่อมถอยการทำงานของแต่ละอวัยวะว่า เริ่มเมื่อไร

24. Autoimmune Theory • Aging เป็นผลจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายผิดปรกติ จำเซลล์ของตัวเองไม่ได้ สร้าง antibody ทำลายเซลล์ของตัวเอง

25. Cross-linkage Theory • ระยะ Aging จะพบปริมาณการสร้าง Collagen ในเนื้อเยื่อเกี่ยวพันลดลง ทำให้ผิวที่เคยเต่งตึงเริ่มเหี่ยวย่น ซึ่งในภาวะปกติจะมีการ cross-link ของ collagen โดยมี Vitamin C เป็นตัวช่วยให้เกิดการประสานให้แน่นหนาขึ้น

26. Free Radical Theory • เซลล์ถูก oxidize เกิดการกลายพันธุ์ของ DNA การสร้างเนื้อเยื่อเกี่ยวพันจากการ cross-link เสียไป การสร้างโปรตีนผิดปรกติ เซลล์เสื่อมสภาพ

27. Cellular Aging Theory • น่าจะเป็นทฤษฎีที่อธิบายได้ดีที่สุด เซลล์แบ่งตัวช้าลงแต่ละเซลล์มีระดับ DNA ลดลง เป็นผลให้การสร้าง RNA ลดลง การสร้างเอนไซม์ที่ช่วยในการทำงานของร่างกายลดลง สุดท้ายเซลล์ก็จะตายไป

28. Aging เราทราบได้อย่างไร • Agingprocess ขบวนการการเปลี่ยนแปลงทาง กายวิภาค และสรีรวิทยา • หน้าและผิวหนัง • รอยย่นที่หน้าผากและผิวหนัง ตั้งแต่อายุ 30 ปีขึ้นไป • ผลจากลดการสร้างเซลล์ใหม่ที่ผิวหนัง ทำให้มีจำนวนและขนาดของต่อมไขมัน และต่อมเหงื่อลดลง ทำให้ความชุ่มชื้นลดลง ผู้หญิงจะเกิดเร็วกว่าผู้ชาย

29. ศีรษะล้าน ผลจากผมที่ขึ้นใหม่น้อยกว่าที่หลุดร่วง การงอกของเส้นผมควบคุมโดยฮอร์โมน estrogen และ progesterone ผู้ชายสาเหตุไม่แน่ชัด อาจเป็นจาก พันธุกรรม ผม

30. ตา • สายตา -- สายตายาว เป็นผลจากเลนส์ตาเริ่มหนาตัวและยืดหยุ่นน้อยลง • ต้อกระจก (Cataract) ซึ่งมีความสัมพันธ์กับ แสงแดดและอนุมูลอิสระทำให้เลนส์ตาขุ่นมองเห็นภาพไม่ชัด • macular degeneration จอรับภาพนัยตาเสื่อม

31. หู คอ จมูก • เซลล์ประสาทลดจำนวนลงทำให้การได้ยินลดลง เนื่องจากประสาทหูเสื่อมลง • การมีเสียงผิดปรกติในหู (tinitus) • vertigo การทรงตัวเสียไป • การรับกลิ่นและรสลดลง เริ่มสูงอายุจะเริ่มชอบเค็ม ขม อายุมากๆ จะชอบรสหวาน

32. หัวใจและหลอดเลือด • การเต้นของหัวใจจะช้าลงตามอายุ • ความดันโลหิตสูงขึ้นเนื่องจากการแข็งตัวของหลอดเลือด (Atherosclerosis) • ปัญหาโรคหัวใจขาดเลือดสูงขึ้น

33. ปอด • ความยืดหยุ่นของปอดจะลดลงตามอายุ • ความจุปอดลดลง • การออกกำลังกายสม่ำเสมอมาตั้งแต่วัย หนุ่มสาวจะช่วยป้องกันได้

34. ระบบทางเดินอาหาร • ปากแห้ง • ฟันหลุดร่วง • การหลั่งของน้ำย่อยลดลง อาหารไม่ย่อย • การดูดซึมอาหารลดลง ท้องผูก • ตับทำงานลดลง

35. ระบบทางเดินปัสสาวะ • การทำงานของไตลดลงตามอายุ เริ่มตั้งแต่อายุ 30 ปี • อายุ 60 ปี จะลดเหลือประมาณ 50% • อาจมีการปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่อยู่

36. ระบบกล้ามเนื้อและกระดูกระบบกล้ามเนื้อและกระดูก • กล้ามเนื้อจะลดทั้งขนาดและจำนวนเซลล์ ทำให้ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อลดลง • มวลกระดูกลดลง ความสูงลดลง กระดูกบางลง

37. ระบบภูมิคุ้มกัน • เซลล์ที่ทำหน้าที่ในระบบสร้างภูมิคุ้มกัน ลดปริมาณลง ทำให้ติดเชื้อง่าย • ความสามารถในการทำลายเซลล์ผิดปรกติลดลง ซึ่งอาจมีผลต่ออุบัติการของการเกิดมะเร็งเพิ่มขึ้นในผู้สูงอายุ

38. ระบบต่อมไร้ท่อ • เซลล์ที่ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนต่างๆ ลดลง • การสร้างและการตอบสนองของระดับฮอร์โมนลดลง ลดการนำน้ำตาลเข้าเซลล์ ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงได้ง่าย

39. ระบบประสาท • สมอง เซลล์สมองจะลดลง • การทำหน้าที่สมองลดลง ความจำลดลงโดยเฉพาะเรื่องในปัจจุบัน จำเรื่องในอดีตได้มากกว่า • ความจำเสื่อม จำอะไรไม่ได้เลยเป็นโรค Alzheimer • อารมณ์และจิตใจ ไม่ยอมรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ซึมเศร้า นอนไม่หลับ ความสามารถในการควบคุมการเคลื่อนไหวลดลง

41. Can aging be reversed or delayed ? • สามารถชะลอความแก่ • การศึกษาในประเทศอเมริกาและฝรั่งเศส (Marales et al, 1994) พบว่าการให้ dehydroepiandrosterone (DHEA) ซึ่งสร้างจากต่อมหมวกไต สามารถช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น มีพลังมากขึ้นและความทนต่อภาวะเครียดเพิ่มขึ้น

42. Can aging be reversed a delayed ? • การให้ growth hormone ในสัตว์ทดลอง และมนุษย์ พบว่า มวลกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้น ความหนาแน่นของมวลกระดูก ที่กระดูกสันหลัง เพิ่มขึ้นและไขมันในร่างกายลดลง • การทดลองลดพลังงานในอาหารในสัตว์ทดลอง โดยเฉพาะไขมัน ทำให้การเจริญของเซลล์มะเร็งลดลง ไตทำงานผิดปกติช้าลง กล้ามเนื้อสลายตัวช้าลง (Ausman & Russell, 1990; )

43. จะชลอความแก่ได้อย่างไรจะชลอความแก่ได้อย่างไร • Antiaging = ต่อต้าน ยับยั้ง หรือชลอความแก่ • การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวคงจะทำได้ในส่วนของการชลอให้ช้าลง และเป็นผู้สูงอายุที่มีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดีกว่าผู้ที่ไม่สนใจหรือปล่อยไปตามกาลเวลา

44. การดูแลสุขภาพ • การดูแลสุขภาพ แบบองค์รวม • Physical • Mental • Psychological • Social • Economic • Environment

45. Functional foods • หมายถึง อาหารที่ทำหน้าที่นอกเหนือไปจากการให้พลังงานหรือการทำหน้าที่ตามปกติ • มีบทบาทสำคัญใน Aging เป็นอย่างมาก • ขบวนการเกิด Aging เป็นผลจาก oxidative stress เกิดจากอนุมูลอิสระ (Free radical) การให้สารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) จึงน่าจะมีผลต่อสุขภาพ

46. Claims of functional foods 1. เสริมการทำหน้าที่ของร่างกายได้แก่ 1.1 เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน 1.2 สารต้านอนุมูลอิสระ ในการต่อตัาน oxidative stress 1.3 ฟื้นฟูและทำให้ปริมาณแบคทีเรียในลำไส้มี ปริมาณพอเหมาะ 2. ลดปัจจัยเสี่ยงหรือป้องกันโรค : โรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็ง ฯลฯ

47. บทบาทของ Functional foods กับ Anti-Aging • Antioxidants สารต้านอนุมูลอิสระ • เป็นสารที่ต่อต้านการเกิด Oxidation ในสารอื่น ทำให้เซลล์หรือสารนั้นๆ ไม่ถูกทำลาย โดยเฉพาะในขบวนการที่เกิด Aging จะช่วยให้เซลล์คงสภาพ

48. อนุมูลอิสระ (Free radicals) • อนุมูลอิสระพบได้ทั้งภายในและภายนอกร่างกาย • ภายนอก : แสงแดด มลภาวะในอากาศ เช่น ไนตรัสออกไซด์ คาร์บอนมอนอกไซด์จากควันเสียรถยนต์ สารเคมี ควันบุหรี่ สารปนเปื้อนในอาหาร เช่น ไนเตรต บอแรกซ์ฯลฯ • ภายใน :metabolism ของ oxygen ภายในเซลล์ซึ่งร้อยละ 98ของ oxygen ถูกเปลี่ยนไปเป็นน้ำ แต่ร้อยละ 2 จะอยู่ในรูป อนุมูลอิสระ

49. เซลล์ที่ถูกออกซิไดส์จะเกิดอะไร?เซลล์ที่ถูกออกซิไดส์จะเกิดอะไร? • เซลล์ที่ถูกออกซิไดส์จะเกิดการกลายพันธุ์ของ DNA การสร้างโปรตีนผิดปรกติ เซลล์เสื่อมสภาพ หรือกลายเป็นมะเร็งได้

50. การทำให้ดูอ่อนวัย การป้องกัน • ป้องกันแสงแดด: 10.00-16.00 น. • ใช้ Sunblock (SPF 15 หรือมากกว่า)