1 / 30

Ku czemu zmierza bibliografia XXI wieku?

Ku czemu zmierza bibliografia XXI wieku?. Jadwiga Sadowska Uniwersytet w Białymstoku Instytut Filologii Polskiej Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa. Bibliografia XXI wieku. Co zostało z międzynarodowych programów bibliograficznych? Jaka była bibliografia 30-20-10 lat temu?

avian
Download Presentation

Ku czemu zmierza bibliografia XXI wieku?

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Ku czemu zmierza bibliografia XXI wieku? • Jadwiga Sadowska • Uniwersytet w Białymstoku • Instytut Filologii Polskiej • Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

  2. Bibliografia XXI wieku • Co zostało z międzynarodowych programów bibliograficznych? • Jaka była bibliografia 30-20-10 lat temu? • Jaki wpływ na rozwój bibliografii ma technologia (Internet)? • Czego oczekuje się od współczesnej bibliografii? • Jaka będzie bibliografia za lat ….?

  3. Program UBC – Universal Bibliographic Control • UBC – Program Powszechnej Rejestracji Bibliograficznej (Grenoble 1973) • Idea jednolitej bibliografii narodowej. • każdy kraj opracowuje swoje piśmiennictwo narodowe • każdy kraj stosuje się do norm międzynarodowych (ISBD – International Standard Bibliographic Description,1969-1973-) • każdy kraj udostępnia swoją bibliografię narodową innym (drukowaną, elektroniczną) • MARC (UBC/IM)

  4. Kongres w Paryżu 1977 • UBC/IM (Universal Bibliographic Control/International MARC Programme) • ISBD • Bibliografie narodowe • priorytety rejestracji, postać, układ, selekcja • status i zadania narodowych central bibliograficznych • odpowiedzialność za bibliografię narodową, normy, statystykę wydawniczą, CIP, ISBN/ISSN • prawodawstwo EO

  5. Kongres w Kopenhadze 1998 • Dokumenty elektroniczne sieciowe • Priorytety rejestracji (każdy kraj decyduje o tym, co zdoła zarejestrować) • Współkatalogowanie/współtworzenie • Postać bibliografii (komplementarność) • drukowana • elektroniczna (CD ROM, online) • mikroformy

  6. Etapy rozwoju bibliografii w formie elektronicznej • Etap pierwszy • Współistnienie wersji drukowanej z bibliograficzną bazą danych • Bd jako odzwierciedlenie bibliografii drukowanej • Bibliografia drukowana z bd • Opis bibliograficzny „tradycyjny” w formacie MARC • Jedna instytucja sprawcza

  7. Etapy rozwoju bibliografii w wersji elektronicznej • Etap drugi • „odrywanie się” bd od wersji tradycyjnej • częściowa rezygnacja z druku • poszerzanie elementów opisu dokumentu (dane adresowe wydawcy, afiliacja autora, powiązanie dokumentu, streszczenia), • bazy bibliograficzno-abstraktowe • współtworzenie przez kilka ośrodków

  8. Bibliografia po 2000 roku • Stan bibliografii na świecie • Opisy bibliograficzne ujednolicone (ISBD, AACR2) • Hasła wzorcowe ujednolicone • Format MARC21 (przewaga) • Bibliografia jako baza danych i jeszcze drukowana lub w PDF • Bibliografia w Internecie • Bibliografia współtworzona • Główny problem: dokumenty elektroniczne w sieci

  9. UBC/IM • 2003 - zakończenie programu UBC/IM • Format UNIMARC – nadzór nad rozwojem Biblioteka Narodowa Portugalii • Pozostałe zagadnienia – Alliance for Bibliographic Standards), czyli porozumienie między IFLA a CDNL - Conference of Directors of National Libraries

  10. UBC/IM – IABS (cele) • UBC/IM (Univeral Bibliographic Control/International MARC): • koordynacja rozwoju standardów rejestracji bibliograficznej na gruncie narodowym • usprawnienie międzynarodowej wymiany informacji bibliograficznej. • IABS (International Alliance for Bibliographic Standards) : • utrzymywanie, promocja i harmonizacja istniejących standardów służby bibliograficznej i informacyjnej, • długoterminowe archiwizowanie zasobów elektronicznych.

  11. Wytyczne IFLA i Biblioteki Kongresu (LC) • 2008 opracowania dotyczące przyszłości rejestracji bibliograficznej: • LC: On the Record : Report of The Library of Congress Working Group on the Future of Bibliographic Control • IFLA: Guidelines for National Bibliographies in the Electronic Age

  12. Wytyczne IFLA dla bibliografii narodowych (2008) • Bibliografia narodowa i inne źródła informacji (katalogi biblioteczne, wydawnicze, dostawcy informacji typu Amazon) • Badania użyteczności bibliografii (użytkownicy końcowi, bibliotekarze, księgarze, wydawcy)

  13. Wytyczne IFLA • Nierealność rejestrowania całości bieżącej produkcji wydawniczej. • Selekcja dokumentów elektronicznych (maile, chaty, aplikacje, reklamy, gazety …). Rejestrować to, co wartościowe.

  14. Wytyczne IFLA • Format zapisu danych: • MARC? XML? … • Nowy format danych zbędny • Konwersja formatów umożliwiająca dostęp do bibliografii przez wyszukiwarki internetowe (np. Google).

  15. Wytyczne IFLA - wnioski • 1. Konieczna współpraca środowiska bibliograficznego i bibliotekarskiego z wydawcami, księgarzami, autorami oraz użytkownikami

  16. Wytyczne IFLA - wnioski • 2. Zwrócenie uwagi na opracowanie i udostępnianie informacji o zbiorach specjalnych. • 3. Rozważenie współpracy z ośrodkami, które zajmują się digitalizacją zbiorów.

  17. Raport Biblioteki Kongresu (2008) • 2006-2008 Grupa robocza przy LC badała: • użytkowników bibliografii i wykorzystanie danych bibliograficznych, • struktury i standardy rejestracji bibliograficznej, • efektywność (ekonomiczność) i organizację prac bibliograficznych.

  18. Raport Biblioteki Kongresu • 1. Zwiększyć efektywność tworzenia rekordów bibliograficznych • Eliminacja dublowania; usprawnienie współpracy; wykorzystanie informacji księgarskiej i wydawniczej, katalogowej • Dopracować standardy (uprościć?) • Wykorzystać charakterystyki treściowe dokumentów (CHWD) istniejące w sieci (abstrakty, recenzje, tagi) • Dopracować automatyczną wymianę danych (konwersję) między formatami MARC, CIP, ONIX (Online Information Exchange) • Pomoc wydawców, księgarzy, autorów i czytelników przy tworzeniu rekordów haseł wzorcowych (KHW)

  19. Raport Biblioteki Kongresu • PCC 2010, czyli Program for Cooperative Cataloging (USA) zakłada udział przy współkatalogowaniu również indywidualnych osób

  20. Raport Biblioteki Kongresu • 2. Skupienie się na opracowaniu i udostępnieniu materiałów unikatowych, mających znaczenie w edukacji i badaniach naukowych (archiwaliów, rękopisów, materiałów dźwiękowych i graficznych, fotografii i map) • Zróżnicowanie stopnia szczegółowości opisu w zależności od typu dokumentu (III stopień?) • Przyspieszenie opracowania

  21. Raport Biblioteki Kongresu • 3. Rozwiązania technologiczne. Rola Internetu • Udostępnienie baz danych przeglądarkom internetowym • Przygotowanie formatu czytelnego dla przeglądarek (format automatycznej wymiany danych)

  22. Raport Biblioteki Kongresu • 4. Środowisko użytkowników informacji bibliograficznej • Zmiana zasad wyszukiwania bibliotecznego, dostosowanie do sposobów wyszukiwarek internetowych (rangowanie, grupowanie) • Przyjmowanie danych od użytkowników (tagi, współtworzenie bd) • Uproszczenie języków informacyjno-wyszukiwawczych (LCSH, ewentualnie innych JIW)

  23. Raport Biblioteki Kongresu • 5. Umocnienie pozycji bibliotekarza poprzez edukację oraz rozwój badań ilościowych i jakościowych dotyczących kosztów, zysków i wartości informacji bibliograficznej, m.in. wpływu globalizacji na jakość lub wartość tej informacji. • Standaryzacja programów nauczania z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. • Wolny dostęp w Internecie lub przynajmniej w przystępnej cenie, udostępnianie na zasadzie e-learningu.

  24. Raport Biblioteki Kongresu • Wnioski ogólne. Przyszłość bibliografii • bibliografia zdecentralizowana oparta na współpracy bibliotek, użytkowników (księgarzy, wydawców), sektora prywatnego • Jedno źródło informacji bibliograficznej (bibliografia + kolekcje biblioteczne) • Inne pojmowanie uniwersum bibliograficznego (udział bibliotek, księgarstwa, wydawnictw, twórców baz danych) • Katalogowanie rozproszone

  25. Opis bibliograficzny • ISBD – International Standard Bibliographic Description (IFLA) • AACR2 – Anglo-American Cataloguing Rules, wersja druga (Biblioteka Kongresu, Biblioteka Brytyjska) • RDA – Resources Description and Access

  26. Format MARC • 1965 – LCMARC (Biblioteka Kongresu) • 1978 – UNIMARC (IFLA) • Lata 80. • Formaty narodowe: MARC-BN, HUNMARC, FINMARC, DANMARC, RUSMARC, MAB …. • 2000 – MARC21 • 2000 – DC (Dublin Core)

  27. Zawartość bibliografii narodowych • Kongres w Paryżu (1977) • Podział dokumentów na 3 grupy, minimum: • Książki • Pierwsze numery nowych czasopism • Dokumenty rządowe • Kongres w Kopenhadze (1998) • Tzw. Minimum • Pozostałe typy wg uznania i możliwości narodowych central bibliograficznych • Raport LC - Zmiana priorytetów: dokumenty rzadkie, rękopisy

  28. Forma bibliografii • Kongres w Paryżu (1977): • Drukowana (podstawowa), mikrofisze, taśmy magnetyczne • Kongres w Kopenhadze (1998): • Komplementarne: drukowana, elektroniczna, mikrofisze • Od 2000 r.: • Rezygnacja z formy drukowanej, CD, mikrofisz • Baza danych w Internecie • Forma PDF

  29. Organizacja prac • Jedna instytucja/biblioteka • Współtworzenie (biblioteki) • 1993 – British National Bibliography • Czechy, Litwa, Finlandia … • 1998 – BazTech • Bibliografie regionalne, dziedzinowe • Współtworzenie (biblioteki + księgarze + wydawcy + inni)

  30. Bibliografia 2.0 • Udział nieprofesjonalistów • „pomoc” zewnętrzna w uzupełnianiu bibliografii • Tzw. tagi (słowa kluczowe) • Komentarze, uwagi, propozycje

More Related