DUURZAAM WONEN

1. DUURZAAM WONEN Bewust omgaan met water en energie MilieuAdviesWinkel voor Vrouwenpraatcafé

2. Inleiding > MilieuAdviesWinkel • Gratis infoloket voor vragen over duurzaam wonen en leven • Project van het Gents MilieuFront • MilieuAdviesWinkelKoningin Maria Hendrikaplein 5-69000 Gent09 242 87 59info@milieuadvieswinkel.bewww.milieuadvieswinkel.be

3. Inleiding > Overzicht presentatie • Stijgende energieprijzen • Klimaatproblematiek • Energie besparen • Isolatie en Ventilatie • Verwarming • Warm water • Huishoudtoestellen • Verlichting • Water besparen

4. Stijgende kostprijs energie • Gas  2003 – 2007 +50% • Aardolie  2003 – 2007 + 85% • Elektriciteit  2003 - 2007 + 8% • Water  2006 – 2007 +7%

5. Gemiddeld verbruik energie & waterGezin 3 personen in een huis • Mazout  2000 liter  € 1300 • Gas  2000 m³  € 1000 • Elektriciteit  3500 kwh  € 550 • Water  135m³  € 300

6. Duurzaamheid? “Duurzaamheid is voorzien in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien.” VN conf. 1992 Rio de Janeiro Agenda 21

7. Opwarming van de aarde

8. Klimaatverandering > Oorzaken • Meer CO² en andere broeikasgassen in de atmosfeer

9. Klimaatverandering > Oorzaken

10. Klimaatverandering > oorzaak Uitstoot CO2 afkomstig van

11. Klimaatverandering > Klimaatverandering • Er is een consensus over klimaatverandering • De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt

13. Klimaatverandering > Gevolgen veranderend weerpatroon • Door opwarming van de wateren • Smelten van poolkappen  stijging waterpeil • Meer en hevigere orkanen • Minder smeltwater afkomstig uit bergen • Waterstromen verkleinen, meren drogen uit • Drinkwater problematiek • Meer extremen in het weer • Meer droogtes, overstromingen, hitte, regenperiodes • Er zijn oneindig veel gevolgen… • Klimaat en ecosystemen dreigen uit evenwicht te raken • Verdwijnen of migratie van diersoorten • Landbouwschade

14. Veranderend weer patroon Klimaatverandering > gevolgen 1928 2004 Smelten van gletsjers Upsala, Patagonië (Argentinië).

15. Veranderend weer patroon Klimaatverandering > gevolgen 2001 1859 Smelten van gletsjers Valais (Zwitserland).

16. Klimaatverandering > gevolgen Opschuiven van de kustlijn North Carolina (VS).

17. Klimaatverandering > Oplossing • Broeikasgasemissies in Vlaanderen reduceren • Industrie kan op korte termijn tot 15% energiegebruik besparen • 50% CO2-emissies elektriciteitsector in Vlaanderen door steenkoolcentrales • In het wegvervoer kan tot 40% CO2-emissies worden gereduceerd • Belgen verbruiken meer energie in hun huizen dan Scandinaven (figuur: energie verlies via muren van woningen in Europa)

18. Klimaatverandering > oplossing Energy loss through walls in Europe MJ/m2.a - 2001

19. Klimaatverandering > oplossing

20. Focus op energie en water Stijgende aandacht door stijgende energie- en waterprijzen Principes • Zo weinig mogelijk energie en water gebruiken • Energie en water verstandig gebruiken

21. Dus: Hoe energie en water besparen … … met weinig of geen investering?

22. Energie • Isolatie & ventilatie • Verwarming • Warm water • Huishoudtoestellen • Verlichting

23. Energie > Schematische voorstelling • ± 75% gaat naar ‘verwarmen’ of ‘afkoelen’

24. ISOLATIE

25. 1/ Isolatie Energieverlies zonder isolatie: • 33% door dak • 10% door vloer • 22% door ramen • 22% door muren • 13% door ongecontroleerde ventilatie (via kieren & open ramen) Op minstens drie vlakken kan je als bewoner (zonder investering) er iets aan doen !

26. Energie > isoleren > buitenschil Dakisolatie (investering): 33% winst • Zeer efficiënt • ‘Eenvoudig’ zelf te plaatsen • Kostprijs doorgaans 25€/m² voor alle benodigd materiaal • isolatie, hout, dampscherm, klein materieel, plakband, tochtbanden, … • premies

27. Energie > isoleren > buitenschil Ramen (investering): 22% winst

28. Radiatorfolie • Hang radiatorfolie achter de radiatoren op buitenmuren • Kostprijs: 3 à 4€ per rol van 2,5m op 0,5m • Winst: 5 à 10 % per radiator per jaar of 5€ (gas) tot 15€ (elektrisch) per jaar per m² folie • Terugverdientijd: minder dan 1 jaar

29. Buisisolatie • Plaats buisisolatie rond warmwaterleidingen • Kostprijs: 0,4 tot 2,6€ per lopende meter • Winst: 2€ (gas) tot 5€ (elektrisch) per jaar per lopende meter • Terugverdientijd: 1 à 2 jaar

30. Isolatie rolluikkast • Kostprijs: 5 à 10€ afhankelijk van de grootte • Winst: groot

31. Hou de warmte binnenshuis • Hou de buiten- en binnendeuren gesloten • Voorzie de ramen van overgordijnen tegen koudestraling • Zorg dat de gordijnen niet over de radiatoren hangen • Sluit rolluiken en gordijnen ‘s avonds • Sluit een open trap af in de winter met een gordijn • Ligt er tapijt, hout of vinyl op de vloer? • Hou een dikke truiendag

32. VENTILATIE

33. 2/ Ventilatie • Ongecontroleerde ventilatie =energieverlies • Schouweffect • Kipramen of ramen op een kier • Spleten en kieren aan vensters en buitendeuren

34. Gecontroleerde ventilatie = energie besparen Principe: • Toevoer van verse lucht in leefruimtes • Afvoer van vervuilde lucht • Tochtwering: 13% winst

35. Energie > Toevoer van verse lucht • Ramen om de 3 uur, kortstondig (3 min.) alle ramen en binnendeuren volledig open zetten. • Raam- of muurroosters

36. Afvoer van vervuilde lucht • Dampkap • Ventilatoren in vochtige ruimtes • Ramen kortstondig volledig openzetten

37. TOCHT WEREN

38. Energie > ventilatie Tocht weren: tochtborstel • Plaats tochtborstels aan buitendeuren • Kostprijs: €5 tot €10 per borstel • Terugverdientijd: minder dan 1 jaar

39. Tocht weren: tochtstrips • Ramen: tochtstrips, siliconen of papier-maché • Kostprijs: gemiddeld €5 per raam • Terugverdientijd: minder dan 1 jaar

40. Tocht weren: brievenbus • Ingebouwde brievenbus: brievenbuskastje, tweede klep of borstel aan binnenzijde

41. Tocht weren: kieren en spleten in de muur dichten • Herstel metsel- en pleisterwerk • Bepleister muren in baksteen • Voeg spleten tussen isolatieplaten op met plamuur • Dicht grote kieren desnoods af met behang of krantenpapier

42. VERWARMING

43. Energie > 3/ Verwarming (systeem) • Type verwarming • Centrale verwarming • Afstelling/regeling voor CV en DV

44. Energie > verwarming Type verwarming (hoofdverwarming) • Elektriciteitsopwekking is heel inefficiënt • Van de elektriciteit die wordt opgewekt gaat er minstens 66% van de primaire energiebron verloren, en komt er maar max. 33% rendement uit het stopcontact • Vandaar: 1 kWh warmte elektrisch: €0.15 (0,10-0,20) gas: €0.05 • Kies voor verwarming gas (of stookolie): individuele kachels of CV • Kies steeds voor een hoogrendementsketel

45. Energie > verwarming Type verwarming (bijverwarming) • Elektrische verwarming is duur. Gebruik zo weinig mogelijk elektrische vuurtjes. • Wanneer je één dag (8 uur) met een elektrisch vuur van 2000 Watt verwarmt, dan kost dit al snel meer dan 2,5 euro (per dag). • Tip: Vermijd het gebruik van elektrische bijverwarmings-toestel(len) • Besparing van meer dan 100 € bij gebruik van amper 2 uur per dag gedurende 6 maanden.

46. Centrale verwarming (CV) • Dek radiatoren nooit af. Zorg ook dat je geen kasten of zetels voor de radiatoren staan. • Isoleer warmwaterleidingen in ruimten die je niet verwarmt (buisisolatie). • Heeft de ketel een waakvlam, doof die dan bij lange afwezigheid of in de zomer (tenzij de ketel ook voor warm water zorgt). Indien mogelijk gebruik de zomerstand op de cv. Winst: 40 à 50€ per jaar.

47. Energie > verwarming Regeling (CV) • Als je de kamertemperatuur met 1°C verlaagt, bespaar je 7 % brandstof of 35 euro per jaar (gas) of 80 euro per jaar (elektriciteit). • 22°C • 21°C • 20°C 7% gas per °C = 14%

48. Energie > verwarming Regeling (CV) • Geen te grote temperatuurverschillen : overdag max. 20 °C (max. 22°C voor immobiele bewoners) en ‘s nachts max. 15 °C is een goede maatstaf. • Zet de verwarming een half uur voor het slapengaan in nachtstand. Winst: 50 euro per jaar.

49. Energie > verwarming Regeling (CV) • Je regelt de temperatuur het best met de thermostaat en niet door een venster open te zetten of te sluiten. • Plaats thermostatische kranen. • Geen thermostaat? Hang een thermometer in de (woon)kamer.

50. Energie > verwarming Regeling (CV) • Ontlucht jaarlijks de leidingen en de radiatoren • Bij lange afwezigheid regel je de verwarming zodat de woning vorstvrij blijft (± 4 °C, niet hoger) om schimmels en vochtproblemen te voorkomen.