TÜRKİYE-BREZİLYA TİCARİ İLİŞKİLERİ

1. TÜRKİYE-BREZİLYA TİCARİ İLİŞKİLERİ Brezilya Ekonomisi - Makro Ekonomik Göstergeler - Ekonomik Yapı - Temel Sanayi - Bölgeler İtibarıyla Ekonomik Durum Brezilya Dış Ticareti - İhracat - İthalat Türkiye-Brezilya Ticareti - İhracat - İthalat

2. Başlıca Makro Ekonomik Göstergeler

3. Ekonomik Yapı • Dünya Bankası 2008 Gayri Safi Milli Hasıla Sıralamasına göre Dünyanın 8. büyük ekonomisi (Türkiye 17. sırada) • Latin Amerika’nın en büyük ve ürün çeşitliliği en fazla olan ülkesi • Nispeten kapalı bir ekonomik yapı, 1990’lı yıllarda başlayan liberalizasyon çabaları sonucu dışarıya açılmaya başlıyor • İç talebin karşılanmasına yönelik bir büyüme modeline sahip • Enflasyonun kontrolü, dış ticaret dengesi, ekonomik kalkınmanın desteklenmesi temel ekonomik hedeflerdir

4. Temel Sanayi I TEMEL SANAYİ: • Tarım ürünlerinde (Soya, Şeker, Portakal, Tütün, Kakao, kahve) • Hayvancılık ürünlerinde (Et, Tavuk eti) • Ormancılık ürünlerinde (Kağıt, Kağıt hamuru) • Mineral ve metal ürünlerde (Demir-Çelik ve Alüminyum) • Deri ve Ayakkabı sektöründe Brezilya dünya çapında karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. • Gemi İnşa Sanayi (Lüks turistik gemiler, yarış botları, büyük tonajlı tankerler) • Motorlu Araçlar Sanayi (araba, kamyon, otobüs, ağır nakliye araçları) • Havacılık Sanayi (Tarımsal ilaçlama, özel jet, nakliye, savaş uçakları)

5. Temel Sanayi II - Ahşap Ürünler (mobilya) - Ev ve Ofis Ekipmanları - İlaç, Eczacılık Ürünleri - Tarım Araçları, Teknolojileri, - Bilişim Sistemleri (hardware, software) - Matbaa Malzemeleri - Demiryolu lokomotif ve vagonları Brezilya’nın temel sanayilerindendir.

6. Bölgeler İtibarıyla Ekonomik Durum - Güneydoğu (Sao Paulo, Rio de Janeiro, Minas Gerais, Espirito Santo): Ülkenin %11’ini kaplar, GSMH’nın yarısından fazlasını üretir. İmalat sanayi ve hizmet sektörlerinin en gelişmiş olduğu bölge. Espirito Santo çelik ve kağıt hamurunda uzmanlaşmıştır. Rio de Janeiro son yıllarda petrol sanayinde önemli bir kazanmıştır. - Güney Bölgesi (Parana, Santa Catarina, Rio Grande do Sul): ülkenin %6,8 ini kaplar, Özellikle soya, mısır, buğday başta olmak üzere tüm tahıl ürünlerinde, tekstil ayakkabı ve otomotiv sektöründe canlılığa sahiptir. Rio Grande do Sul Petro-kimya sanayinde gelişmiştir.

7. Bölgeler İtibarıyla Ekonomik Durum -Kuzey Bölgesi (Acre, Amapa, Amazonas, Para, Rondonia, Roraima, Tocantis): Ülkenin %45’ini oluşturmaktadır. Büyük bölümü Amazon ormanlarından oluşmaktadır. Başlıca ürünler latex, açai meyvesi, kauçuk ve kuruyemişler. Geniş maden yataklarına sahip olan bölgede Carajas maden sahası bulunmaktadır. Manaus Serbest Bölgesi de bu alanda yer almaktadır ve özellikle bölgenin ekonomik kalkınmasına katkı sağlamak amacıyla kurulmuştur. -Kuzeydoğu Bölgesi ( Maranhao, Piaui, Ceara, Rio Grande do Norte, Paraiba, Pernambuco, Alagoas, Sergipe, Bahia) Ülkenin %18’ini kaplar. Ekonomik gelişme ve yaşam standartları açısından bölge ikiye ayrılır. Okyanusa kıyısı olan eyaletler şeker kamışı, tarımsal sanayi, tekstil kimyasallar, otomotiv ve gıda sanayinde gelişmiştir.

8. Bölgeler İtibarıyla Ekonomik Durum - Ortabatı Bölgesi (Goias, Mato Grosso ve başkentin de yer aldığı Mato Grosso do Sul): Ülkenin %19’unu oluşturmaktadır. Soya fasulyesi, pamuk ve ayçiçeği yağı üretilmektedir. SAO PAULO* • Yüz ölçüme: ülkenin %3’ü, • Nüfusu: ülkenin %22’si, • GSMH: ülkenin %34’ü • İhracat: ülkenin %32’si • İthalat: ülkenin %43’ü • Mali İşlemler: ülkenin %68’i * Sao Paulo Ticaret Odası

9. PETROBRAS • Afrika, Kuzey-Güney Amerika, Avrupa ve Asya’da toplam 18 ülkede yatırımları mevcut, • Aktif Değerleri toplamı: 133,5 milyar dolar (2008), • Latin Amerika’nın en büyük şirketi, • Hükümet, şirketin %55,7’sine sahip, • 1953’de Başkan Getulio Vargas tarafından “petrol bizimdir” sloganıyla kuruldu. • Aynı yıl petrol çıkarma teknolojilerini uygulamaya başladı, • 1982’de ilk plot tesisini kurdu, • 1992’de ticari üretime başladı, • Fortune 500’e göre dünyanın 34’üncü büyük şirketi, • 2000 yılında deniz altında 1.877 m ye inerek rekor kırdı, • Günde 2 milyon varilden fazla üretim gerçekleştirmekte, • 2007’de Rio de Janerio açıklarında (Tupi Petrol Yatağı, Santos Havzası) 5-8 milyar varil rezerv buldu. (2000 yılında Kazakistan’da bulunan petrol yataklarından sonraki en büyük rezerv)

10. EMBRAER • Dünyanın en büyük uçak üreticisi firmalarından biri, • Tarımsal ilaçlama uçaklarından, savaş uçaklarına, ticari uçaklardan özel jetlere kadar üretim alanına sahip, • 1969’da Havacılık Bakanlığı tarafından kuruldu, • 1973’de ilk model Bandeirante savaş ve ticari uçak olarak üretildi, • 1975’de ilk ihracat başladı ve bu modelde 500 uçak 36 ülkeye satıldı, • 1994’de özelleştirildi, hükümet sembolik %1 hisseye sahip, • ABD, Fransa, Çin ve Singapur’da satış ve destek ofisleri var, • Tarımsal ilaçlama yapan uçak modeli Embraer EMB 202 Ipanema bio-dizel yakıt kullanıyor, • Yaklaşık 18.000 kişi istihdam ediyor, • 2009 yılı itibarıyla 19,8 milyar dolar tutarında sipariş aldı.

11. Dış Ticaret • Dönüm noktası 1989 yılında Fernondo Collor de Melo’nun başkan seçilmesi (Brezilya’nın Turgut ÖZAL’ı). Ekonomide liberalizasyon ve dış ticarette tarım ürünlerinin önemli bir kalem oluşturduğu ihracatın çeşitlendirmesi çalışmaları başlıyor. • 1991 yılında Mercosur Gümrük Birliği oluşturuluyor. Brezilya, Arjantin, Paraguay ve Uruguay arasında). • Tarım ürünlerinin yanısıra, uçak, otomotiv, demir, kimyasallar, makine, ayakkabı, kağıt, elektrik ve elektronik gibi ürünler ihracat kalemleri arasındadır. • Geleneksel Pazarları olan Amerika ve Avrupa yanısıra Afrika, Orta Doğu, Doğu Avrupa ve Asya pazarlarına ihracatını önemli ölçüde arttırdı. (Güney-Güney Ticaretinin en önemli aktörü)

12. İhracat Brezilya ihracatı ürün bazında 2 ana kategoriye ayrılabilir • Ham ve yarı işlenmiş ürünler: demir, alüminyum, manganez ve diğer madenler; soya, şeker, kahve, kakao, pamuk, mısır, yaprak tütün, meyveler, her tür et. • İmal edilmiş mallar: Uçaklar, motorlu taşıtlar, gemiler, lokomotifler ve vagonlar bunların yedek parçaları, demir-çelik alaşımları, kağıt, elektrik ve elektronik motorları, makine ve donanımları, fiberoptik dahil iletişim sistemleri, eczacılık ürünleri, kozmetik ürünler, ayakkabı, müzik aletleri, mobilya, büro makineleri, plastik ürünler.

13. İhracat: İlk 10 Ülke

14. İhracat: Önemli İhraç Kalemleri

15. İthalat: ilk 10 Ülke

16. İthalat: Önemli İthal Kalemleri

17. Türkiye Brezilya Ticari İlişkileri Eksiler: • Coğrafi uzaklık, firmaların ticari faaliyetler konusunda bilgisizliği nedeniyle düşük seviyelerde bir ticaret hacmi • Temel ekonomik anlaşmaların halen imzalanmamış olması (STA, Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi, Gümrükler alanında iki taraflı anlaşmaların bulunmayışı. • mevcut ticari ilişkilerin her iki ülke potansiyelini yansıtmaktan uzak Artılar: • Türkiye ve Brezilya bölgelerinde iki önemli ülke ve yükselen değer • Her iki ülke arasındaki yatırımların karşılıklı ve üçüncü ülkelerdeki yatırımların ortaklıklarla geliştirilmesi konusunda istekli

18. Türkiye Brezilya Ticari İlişkileri İhracatımızda; • Otomotiv ve yan sanayi, • Makineler, • Demir ve çelik ürünleri, • Tütün, • Gübre, • Kabuklu meyveler, İthalatımızda; • Demir cevheri, • Traktör • Tütün, • Soya, • Odun hamuru, • Kahve, • Pamuk, • Elektrikli makine ve cihazlar Önemli yer tutmaktadır.

19. İhracat- İthalat (ABD Doları)

20. İHRACATIMIZDA İLK 12 KALEM

21. İTHALATIMIZDA İLK 12 KALEM

22. 2005-2009 YILLARI ARASI İHRACAT VE İTHALAT DEĞİŞİM (%)

23. SON TEŞEKKÜR EDERİZ T.C. Sao Paulo Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği