Download
1 / 15
190 likes | 605 Views
DİVAN ŞİİRİ. GAZEL. Gazelin kelime anlamı ahu, ceylan ve kuru yapraktır. Güzellikten, aşktan, onun yüzünden çekilen acılardan, şaraptan, eğlenceden söz eden Divan Edebiyatı nazım şeklidir. Divan şiirinde en çok bu nazım biçimi kullanılır Gazelin beyit sayısı 5 ila 15 beyit arasında değişir.
E N D
DİVAN ŞİİRİ GAZEL
Gazelin kelime anlamı ahu, ceylan ve kuru yapraktır. Güzellikten, aşktan, onun yüzünden çekilen acılardan, şaraptan, eğlenceden söz eden Divan Edebiyatı nazım şeklidir.
Divan şiirinde en çok bu nazım biçimi kullanılırGazelin beyit sayısı 5 ila 15 beyit arasında değişir.
Daha fazla beyitten olaşan gazellere müyezzel ya da mutavvel gazel adı verilir
ilk beyti matla, son beyti ise makta adını alır. Matla beytinin dizeleri kendi aralarında uyaklıdır (musarra). Sonraki beyitlerin ilk dizeleri serbest ikinci dizeleri ilk beyitle uyaklı olur.
İlk beyitten sonraki beyte “hüsn-i matla” son beyitten öncekine “hüsn-ü makta” denir.
Gazelin en güzel beyti ise beytü’l-gazel ya da şah beyit adıyla anılır. Bunun yeri ya da sırası önemli değildir.
Şair mahlasını (şairin takma adı, ya da tanındığı ad) maktada ya da “hüsn-ü makta”da söyler. Bu durumda beyit ikinci bir adla mahlas beyti olarak anılır.
Dize ortalarında uyak bulunan gazele musammat denir. meni candan usandurdı cefadan yar usanmaz mıFelekler yandı ahumdan muradum şem-i yanmaz mıMeni candan usandurdıCefadan yar usanmazmıFelekler yandı ahumdanmuradum şem-i yanmaz mı (iç kafiye hakimdir.)
ÖZELLİKLERİ1- Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir. ama genelde bu sayı 5, 7, 9 beyittir.2- İlk beyit kendi arasında kafiyelidir. Gazelin kafiye düzeni (örgüsü) şöyledir; aa, ba, ca, da, ea, fa3- Gazelin ilk beytine matla(doğuş yeri) denir.4- Gazelin son beytine makta (bitiş, kesiliş yeri) denir
5- Şairin isminin geçtiği beyte taç beyit denir.6- Gazelin en güzel beytinebeytü’l-gazel denir. Bu beyte Şah beyit de denir. 7- Gazelde genelde anlam bütünlüğü aranmaz, anlam beyitte tamamlanır.
8- Bir gazelin bütününde aynı konu işleniyorsa, böyle gazellere yek-ahenk gazel denir.9- Bütün bir şiirin aynı söyleyiş güzelliğine sahip olduğu gazellere yek-âvâz gazel denir.
11- Gazelde konu aşk, şarap, güzellik ve aşkın ıstırabıdır.12- Bazı gazellerin matladan sonra gelen beyitlerinde mısralar ortalarından bölünebilir. Bu durumda gazele iç kafiye hakimdir. Böyle gazellere musammat gazel denir.13- Aruz vezniyle yazılır.
14- Fuzûlî, Bâkî, Nedim, Şeyh Galip, Taşlıcalı Yahya Bey vb. gazelin önemli isimleridir.
