Mr C.J.G.M Bartels

1. Wat is aanbesteden? Congres “Aanbesteden u een zorg? De regels en de praktijk”Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport29 september 2005 Mr C.J.G.M Bartels

2. Agenda • Wat is aanbesteden? • Wetgevend kader: Europa • Europese richtlijnen ”oud” en “nieuw” • Verdragsbeginselen • Wetgevend kader: Nederland • Nederlandse implementatie • Visiedocument aanbesteden • Werkingssfeer • Wie is aanbestedende dienst? • Wat moet worden aanbesteed? • Inbesteden/uitbesteden • Risico’s in geval van niet of onjuist aanbesteden

3. Wat is aanbesteden? "Inkopen met regels“ Doelstellingen: -gelijke kansen voor marktpartijen; -doelmatige overheidsbestedingen;

4. Wetgevend kader: Europa • Europese Richtlijnen “oud”: • Richtlijn Leveringen 93/36/EEG • Richtlijn Diensten 92/50/EEG • Richtlijn Werken 93/37/EEG • Wijzigingsrichtlijn 97/52/EG • Richtlijn Nutssector 93/28/EEG • Wijzigingsrichtlijn 98/4/EG • Europese Richtlijnen “nieuw”: • 2004/18/EG Werken, Leveringen, Diensten • 2004/17/EG Nutssector → 31 januari 2006 implementatie

5. Belangrijkste wijzigingen • Één richtlijn voor werken, leveringen en diensten voor de klassieke overheid; • Verduidelijking en vereenvoudiging, maar basis grotendeels gelijk; • Modernisering: mogelijkheden elektronisch aanbesteden, veilen etc; • Verplichte toepassing dwingende uitsluitingsgronden; • Meer transparantie ten aanzien van selectie- en gunningscriteria; • Nieuwe mogelijkheden: raamovereenkomsten, concurrentiegerichte dialoog, aankoopcentrales.

6. Verdragsbeginselen • Vrij verrichten van diensten en vrijheid van vestiging; • Gelijke behandeling • Non-discriminatie; • Transparantie (publiciteit); Altijd van toepassing ook: • Onder de drempelwaarde; • Categorie 1B-diensten; • Concessies voor diensten.

7. Wetgevend kader: Nederlandse implementatie • Implementatie op basis van Raamwet EEG-voorschriften aanbestedingen • Geen verwijzing maar m.n. overschrijving; • 16 juli 2005: Besluit Aanbestedingen Overheidsopdrachten (BAO)16 juli 2005: → 1 december 2005 • 16 juli 2005: Besluit Aanbestedingen Speciale Sectoren (BASS):→ 1 december 2005 • Per 2008: geheel nieuwe Aanbestedingswet (medio 2006 voorstel aan TK)

8. Wetgevend kader:Visiedocument aanbesteden • Aanleiding nieuw aanbestedingsbeleid: • PEC bouwnijverheid; • Ruimte Europese richtlijnen voor nationaal beleid; • Onvoldoende naleving; • Nieuw nationaal juridisch kader: • Uitkomsten Europese jurisprudentie; • Nadere invulling uitsluitingsgronden; • Beperking administratieve lasten;

9. Slechte naleving Visiedocument • Aanbestedingsregels vaak moeilijk te vinden en niet duidelijk; • Andere doelstellingen vaak voorrang; • Nauwelijks positieve prikkels verbonden aan naleving; • Aanbesteden is op politiek en bestuurlijk niveau nauwelijks een issue; • Kans op gerechtelijke procedures gering.

10. Betere naleving rijk versus decentrale overheid • Verplichte accountantscontrole sinds 1998; • Controle Algemene Rekenkamer op rechtmatigheid aanbestedingen; • Ondersteuning door IOEA en PIA; • Lokale politiek beschikt over weinig informatie; • Grote schaalverschillen en inkoopspecialisatie.

11. Versterking naleving • Borgen intern toezicht bij alle aanbestedende diensten; • Accountantscontrole waterschappen en publiekrechtelijke instellingen; • Integratie kenniscentra: KCAB voor werken, integratie IOEA, PIA, Europa Decentraal.

12. Wie is aanbestedende dienst? • Staat • Territoriale lichamen • Publiekrechtelijke instellingen • Verenigingen van publiekrechtelijke instellingen

13. Publiekrechtelijke instelling • Activiteiten algemeen belang • Rechtspersoonlijkheid • Overheidsinvloed (benoeming bestuur, financiering, beheer) • Bijvoorbeeld Kamer van koophandel, veel zorg- en onderwijstinstellingen.

14. Gevolgen aanbestedende dienst • Aanbestedingsplicht • Leveringen > € 154.014 (Staat) € 236.945 (overige) • Diensten > € 154.014 (Staat) € 236.945 (overige) • Werken > € 5.923.624 Tenzij: inbesteden art. 6 RL Diensten concessie voor diensten

15. Geen aanbestedingsplicht: inbesteden • Opdrachtverstrekking binnen dezelfde rechtspersoon; of • Indien opdrachtverstrekking aan een andere juridische entiteit plaatsvindt: • de aanbestedende dienst hier toezicht op uitoefent zoals op zijn eigen diensten; en • deze entiteit het merendeel van zijn werkzaamheden verricht ten behoeve van de aanbestedende dienst of de lichamen die hem beheersen; en • onder voorwaarde dat de opdracht niet wordt verstrekt aan een andere juridische entiteit waar particulier kapitaal inzit.

16. Aanbestedingsplicht: uitbesteden • Opdracht tussen twee juridisch gescheiden personen; • Opdrachtverstrekking aan een organisatie met particulier kapitaal. HvJEG C26/03 Stadt Halle 11 januari 2005

17. Uitzondering: concessies voor diensten • Ontvanger is een derde (bv burger) • Dienst dient een algemeen belang • Eigen rekening en risico bij concessiehouder • Concessiehouder wordt in ieder geval door een derde betaalt en niet alleen door de concessieverlener Let wel: algemene beginselen (gelijke behandeling, transparantie, proportionaliteit) wel van toepassing!

18. Uitzondering art. 6 RL Diensten • Opdracht verrichten van diensten; • Van aanbestedende dienst naar aanbestedende dienst; • Wettelijke of bestuursrechtelijke bepaling (bv verordening); • Niet in strijd met het EG-verdrag.

19. Risico’s in geval van niet of onjuist aanbesteden • Europese Rechtsgang • Europese Commissie • Hof van Justitie • Nationale Rechtsgang • Civiele rechter: kort geding of bodemprocedure • Raad van Arbitrage: • Bijzondere rechters: bv College van Beroep voor het bedrijfsleven in het kader van WP 2000.

20. Vorderingen • Bevel tot een nieuwe aanbesteding; • Bevel tot toelating als inschrijver; • Bevel tot gunning aan eiser; • Bevel tot herevaluatie: • Schadevergoeding.

21. Stellingen 1. Aanbesteden leidt tot gelijke kansen voor marktpartijen. 2. Aanbesteden leidt tot doelmatige overheidsaanbestedingen.

22. Bedankt voor uw aandacht ! Mr.C.J.G.M. Bartels LL.M Bartels Sueters Aanbestedingsadvocaten In strategische alliantie met Corvers Procurement Services Julianaplein 215211 BB ‘s-Hertogenbosch Tel. 073-6148000 Fax. 073-6147620 Mobiel. 06-51553822 Email: c.bartels@aanbestedingsadvocaat.nl www.aanbestedingsadvocaat.nl