NERABEZAROAREN GORABEHERAK

1. NERABEZAROAREN GORABEHERAK

2. Aurre nerabezaroa 9-10 Nerabezaroa: Pubertadea 11-12 (aldaketa fisiko eta izaera aldaketa) Erdia13-15 (Isolamendua eta taldearen garrantzia) Berantiarra 15-18 (bukaeraren hasiera, bikote erlazioak) Preadolescencia 9-10 Adolescencia Pubertad 11-12 (cambio físico y temperamental) Media 13-15 (aislamiento e importancia del grupo) Tardía 15-18 (inicio del final, relación de pareja) Zer da nerabezaroa?Etapak eta ezaugarriak

3. Aldaketa fisiko garrantzitsuak ematen hasten dira. Gaztea asko haserretzen da guraso eta anaiekin Etxean dauden arauak kritikatzen ditu eta ez ditu bete nahi Bere autonomia gehiago gorde nahi du Se dan cambios físicos importantes El/la joven se enfada con sus padres y hermanos Está en desacuerdo con las normas y las critica Comienza a dar signos de autonomía, con deseos de separarse de los padres. Pubertaro nerabezaroa 11-12

4. Bere burua aztertzen hasten da, zein momentutan dagoen gogor zeinetan ahul Askotan bere haurtzarotik alde egin nahi du baina ezin du Bere lagun taldearekin identifikatu eta ondo eraman nahi du Empieza a descubrir su identidad, en qué aspectos es fuerte y el cuáles débil Aunque huye de todo lo infantil no puede dejar de comportarse como un niño. Su interés se va focalizando en un grupo de amigos

5. Gurasoak ez dituzte miresten, beraien gurasoei faltak aurkitzen dizkiete, behar hori sentitzen dute. Gorputz berria dute; Neskarengan bere aldaketa azkarrak konpexua sortu diezaioke, mutilengan, garapena beranduago bada, konplexua sortuko dio, besteekin konparatzerakoan. Los padres ya no son dignos de admiración. Necesitan comprobar que los adultos también tienen defectos Estrenan cuerp; el desarrollo temprano acompleja a las chicas y el tardío a los chicos Erdi nerabezaroa (13-15 urte)

6. Lagun mina agertuko da. Gazteak zuirtasuna behar du baina sentitzen du bere lagun batek amak edo aitak baino hobeto ulertzen duela. Ama edo aita oso posesibo sentitzen dute. Garai hau nahiko dramatikoa da; Bizi dituzten zenbait arazo oso gogortzat jotzen dituzte: Aparece un amigo íntimo. Adquiere seguridad respecto a lo de fuera de un amigo íntimo del mismo sexo.Le comprende mejor que su madre o padre y los siente muy posesivos. Todo es cuestión de vida o muerte (extremos):

7. Bere lagunekiko fisiko desberdin bat izatea. Bere lagun honenarekin haserretzea. Zenbait asignatura ez gainditzea Kirolaria ez izatea Berarekin kontatzea gustatzen zaio. Beraren gustoko lagun taldea bilatzen du. Tener un físico idéntico a la media Discutir con su mejor amigo Suspender las asignaturas No ser deportista El/la adolescente necesita que se cuente con él/ella.Buscan grupo de amigos con gustos parecidos.

8. Garai honetan nerabea pertsona bakartzat eta bere identidadea duen pertsonatzatdefinitzen hasten da. Lehenengo amodioak agertuko dira. Deja de ser parte de un grupo para empezar a definirse como persona única. Aparece el amor Beranduago datorren nerabezaroa (15-18 urte)

9. Nerabeek, Autonomia gogoa, Independentzia gogoa Errebeldiaren azalpena dute berezitasuna Bi indar desberdinen artean aurkitzen dira, Seguridadea eta babesa bilatzen du gurasoengan Autonomia, askatasuna eta esperientzi berriak bilatzen ditu Las características en común son el deseo de autonomía, y la independencia y la aparición de la rebeldía. Se siente atraído por dos fuerzas: La seguridad y protección de los padres El deseo de autonomía, libertad y nuevas experiencias Garai guztiak berezitasun berdinak dituzte

10. Nerabea errebelatu egiten da, ez du gurasoek esaten diotenari kasurik egiten, Zergatik? Nagusia sentitzen delako eta independentzia desiratzen duelako. Gaztea, pertsona bezela baieztatzeko errebelatzen da eta gurasoei azaldu nahi die egin ezin ditzakeen gauzak egin ditzakeela. Besteen aurka joatea nerabearen zeinu bat da. El/la adolescente se rebela porque es la forma de defenderse de la protección familiar. Es una forma de enfrentarse y de mostrar su deseo de ser mayor, su deseo de independencia de demostrar a los padres y a él mismo que puede hacer lo que en realidad todavía no puede. La rebeldía es un signo típico de la adolescencia

11. Gaztea babestua sentitu behar da, adinak eskatzen duen konfidantza emanez (konfidantza honek erantzunkizuna du) Askatasun kontrolatua ematen joan behar dugu, zein nolako lagunak dituen, zein tokitan ibiltzen den, etxeratzeko orduak errespetatzen dituen... Apoyar a los jóvenes, dándoles un razonable confianza, según la edad, que les permita ir responsabilizándose. Proporcionar una libertad controlada. Sabiendo con quién andan, dónde andan, si respetan los horarios de llegada... Guraso bezela zer egin dezakegu?

12. Guraso bezela BETI zabalik egon behar dugu, elkarrizketa ahalik eta gehien erabili behar dugu, dena entzuteko prest egon behar dugu nahiz eta entzuten duguna ez gustatu, beraien arazoak ulertu behar ditugu, flexibleak izan behar dugu * Mantener siempre abiertos los canales de comunicación para que puedan ir contándonos sus experiencias aunque no nos gusten. Y no soltando discursos.

13. Oso adin kritiko eta zaila da Guraso bezela egin dezakegun gauzarik honenetarikoa beraien autoestima errefortxatzea da Zertarako? Beraien buruarekiko autestima on bat izateak, pertsona arloan, ikasketetan eta sozial arloan lagunduko dielako. Es una etapa muy difícil Una de las mejores cosas que podemos hacer es ayudarles a reforzar su autoestima. Para qué? Tener una buena autoestima es una de los recursos más valiosos Autoestima nerabezaroan

14. Berarenganako estimua; bakoitzak bere buruarekiko duen informazio objetiboaren eta bakoitzak bere buruarekiko egiten duen ebaluaketa subjetiboaren arteko alderatzea litzateke. Estimu altua: informazio objetiboa eta subjetiboa antzekoak direnean. La autoestima es el concepto que tenemos de nuestra valía y se basa en todos los pensamientos, sentimientos sensaciones que hemos ido recogiendo en la vida.

15. Bere buruarekiko iritzi on bat izatea, bere akatsak modu errealista baten onartzea litzateke baina kritikoegia izan gabe Pertsona hau pozik dago bere jarrera eta gaitasunekin Pozik sentitzen ez den gauza horiek hobetzen saiatuko da. La buena autoestima sería tener una buena imagen de uno mismo y aceptar los errores sin ser demasiado crítico Esta persona es consciente de sus virtudes y está orgullosa de ellos Las cosas en las que no es buena las intenta mejorar

16. SOZIAL ARLOA: Beste pertsonen erlazioetan izango dituen sentimenduak aztertzen ditu. Beste pertsonak gustura sentitzen dira berarekin? Bere iritzi, jarrera eta ideiak kontutan hartzen dira? Bere lagunekiko erlazioetan gustura sentitzen da? AREA SOCIAL Analizan las relaciones que tienen con las demás personas ¿Se sienten los demás a gusto conmigo? ¿Tienen en cuenta sus opiniones? ¿Se siente a gusto en sus relaciones? Nerabezaroan autoestima lantzeko zer eduki behar da kontutan: (4 esparru)

17. Bere giza erlazioekin gustora sentitzen den nerabea, bere buruarekiko gustora sentituko da. (ez da zergaitik taldeko popularrena izan behar) AKADEMIKOARLOA: Bere burua ikasletzat nolakoa den ebaluatuko du Honen inguruan ia “ona den” baloratuko du Arrakasta izan ahal izateko bere ereduak bilatu behar ditu. El/la adolescente que se siente seguro en sus relaciones con los demás, se sentirá seguro de sí mismo AREA ACADEMICA: El adolescente se ebalúa como estudiante En qué es bueno y en qué no. Busca ejemplos a seguir en lo que pueda destacar

18. FAMILIA ARLOA: Nerabeak familiak estimatzen duela sentitu behar du. Bere aportazioak kontutan hartzen dituztela Amodioa eta errespetoa jasotzen dituela beraiengandik Modu honetan bere buruarekiko estimu handia izango du. AREA FAMILIAR: El adolescente tiene que sentir estima por parte de su familia Tiene que sentir que sus aportaciones se toman en cuenta Que recibe amor y respeto por parte de sus padres De esta forma aumentará su autoestima.

19. GORPUTZ ARLOA: Gorputz irudia; irudi fisikoa eta fisikoki dituen trebetasunen batura da. Bere buruarekiko duen irudia garrantzitsua da adin honetan autoestimuari dagokionean. Orokorrean neskek garrantzi handia eman gorputzari eta mutilek kirola egiteko trebetasunari. AREA FISICA: Es la suma de la imagen corporal y las habilidades físicas En esta edad es muy importante la imagen que tenga de sí mismo/a En general las chicas les dan más importancia a la imagen corporal y los chicos a las habilidades físicas.

20. Guzti hau kontutan izanik berarenganako estimua; bakoitzak bere buruarekiko duen ikuspegia eta izatea gustatuko litzaiokeenaren artean dagoen diskrepantzia dela esan dezakegu Bien arteko banaketa handiak estimu baxua litzateke eta diferentziak txikiak badira estimu altua. La autoestima es alta cuando la imagen que tiene uno mismo y la que le gustaría tener no discrepan demasiado.

21. 1-Argi izan zein arlotan duen arazorik handiena. Arlo horretan errendimendua hobea izan dadin trebetasunak erakutsi. Obserbatu zein ideal duten eta ideal hau aldatu bere helburuak lortzeko gai izan dadin (autoezagutzatik abiatuta) 1-Debemos de tener en cuenta en cuál de las áreas anteriormente mencionadas tienen mayor problema y ayudarles a superarlo. Observar cuál es su ideal e intentar modificarlo a la realidad (autoconocimiento) NOLA ALDA DEZAKEGU IKUSPEGI HAU?

22. Modu independientean autonomiaz jokatuko du Bere ardurak onartuko ditu Erronka berriei aurre egingo die Bere lorpenetaz arrosentituko da Bere emozio eta sentimenduak expresatzeko gai izango da Frustrazioak jasatzeko gai izango da Besteengan eragiteko gai sentituko da * Actuará independientemente Asumirá sus responsabilidades Afrontará nuevos retos con entusiasmo Estará orgolloso de sus logros Demostrará amplitud de emociones y sentimientos Será capaz de aguantar frustraciones Se sentírá capaz de influir en otros Autoestima altua duen nerabearen ezaugarriak

23. Nerabeari ez diote ikasketekiko lehen zituen arrazoiak balio Bere barne krisialdian “arrapatua” dago eta beste gauza guztiak2.maila batera pasatzen dira Al adolescente ya no le sirven los motivos que tenía antes, en la infancia para estudiar Está tan “atrapado” en su drama interior que todo lo demás tiene una importancia secundaria Nerabea eta ikasketakZergaitik ematen dira zailtasunak garai honetan?

24. Nerabearek izateko era ikasketetarako behar denaren kontrakoa da Ez dauka pazientziarik: Gauzak momentuan behar dute izan Erosoa da: Esfortsutik aldegiten du, errezenera doa Moralitate ahulekoa: Zailtasunen aurrean erraz etsitzen du. Nagia, alferra: Lanak geroko edo bukatu gabe uzten ditu Anarkikoa: Ordutegi eta planak jarraitzeko zailtasunak ditu El caracter típico del adolescente es lo contrario al caracter necesario para el estudio. Es impaciente: Lo quiere todo aqui y ahora Cómodo: Busca lo fácil y huye del esfuerzo De moral frágil: Se desanima ante las dificultades Perezoso: Aplaza las tareas o las deja inacabadas Anárquico: Se resiste a seguir planes y horarios

25. Ona izan daitekeen edozein ekintza errefortxatu Etxeko lanak egiten dituen kontrolatu Gaizkiak saiestu Irakasleekin hitzegin Gainean egon, preokupatzen garela jakin dezaten, nahiz eta batzutan arbuiatu Estimular cualquier actividad en la que pueda destacar Vigilar que haga los deberes Evitar reproches Hablar con los profesores Demostrar atención constante, aunque en ocasiones sea mal recibida Nola lagundu ikasketen aurrean jarrera positibo bat edukitzen

26. Beraien espektatibak aztertu eta errealak diren ikusi Bere eboluzioa kaxkarra baldin bada laguntza ikastolan eskatu Ikastolako gaietan interesa adierazi Ulermena eta maitasunasaiatu egiten denean adierazi eta ez soilik nota onak ateratzen dituenean. Analizar sus expectativas y observar si son realistas (no exigir mayor rendimiento del que puede dar) Pedir ayuda en la Ikastola para buscar la causa del bajo rendimiento Demuestre interés por todo lo concerniente a la Ikastola, sin agobiar Demuestre a su hijo/a satisfacción, comprensión y cariño no solo cuando saque buenas notas, también cuando se esfuerce

27. Bere trebetasunak baloratu nahiz eta noten emaitzekin zerikusirik ez eduki. Seme alabaren autonomia bultzatu, eta ikastolako arazoak konpontzen lagundu. Valore sus habilidades, aunque sean distintas a las que se aprecian en las notas Fomente la autonomía de su hijo/a, ayúdele a resolver sus propios problemas en la escuela, pero responsabilícele a él/ella.

28. Ez ezazu era pertsonalean hartu seme alabaren porrot eskolarra Ez ezazu besteekin konparatu Emaitza baloratu beharrean esfortxuari indarra eman. No considere el fracaso escolar como un ataque personal (no machacarle repitiendo que todo lo hace mal) No compare a su hijo con compañeros, hermanos... No valore el logro, sino el esfuerzo Zer ez den egin behar

29. ORDENA: Gela ordenatua egon dadila, kontzentraziorako ezinbestekoa da. Beraien materialarekiko ordena: Gauza bakoitza non dagoen jakin Ikasten hasterakoan beharrezko guztia mahai gainean Liburuak garbi eta txukun ORDEN: La habitación debe estar ordenada. Es imprescindible para poder concentrarse Mantener el orden del material escolar: Saber dónde está cada cosa Antes de empezar a estudiar tener todo preparado encima de la mesa Ikasketak modu egoki batean eramateko zenbait baldintza

30. Hartzen dituzten apunteak txukun mantendu edo txukunera pasatu IKASTEKO GIRO EGOKIA Mahaia, aulkia eta argia edukiz gero nahikoa da Ikasteko isiltasuna behar da ORDUTEGIA Ordutegi pertsonala (noiz zer ikasi, antolaketa, lanak noiz entregatu...) Mantener los libros limpios Pasar a limpio los apuntes AMBIENTE DE ESTUDIO Para estudiar es suficiente tener una mesa, una sillay luz adecuada Para estudiar es necesario el silencio HORARIO Horario personalizado (qué estudiar, cuándo...)

31. METODOLOGIA Gutxien gustatzen zaien asignaturatik ikasten hasi Helmuga txikiak jarri (ordubete honetan hau...) Materia bakoitza ikasi ondoren, ikasia dagoen frogatu. Ikasgai bakoitza errepasatu eta eguneratuta eraman. Apunteetako letra eta txukuntasuna mantendu * METODOLOGIA Empezar por la asignatura que menos les gusta Ponerse pequeñas metas Después de estudiar cada materia comprobarlo Estudiar cada asignatura y llevarla al día Mantener buena letra en los apuntes

32. SEME/ALABA BATEK IDATZITAKO ESKUTITZA MUNDUKO GURASO GUZTIEI • Ez iezadazu eskatzen dizudan guztia eman. Batzutan noraino har dezakedan frogatzeko besterik ez dizut eskatzen • Ez iezadazu burlarik egin. Egiten didazunean gutxiago errespetatzen zaitut. Ordenak eman beharrean gauzak eskatuko bazenit nik azkarrago eta gusto handiz egingo nituzke

33. Esaten didazuna bete ezazu. Sariren bat eman behar didazula esaten badidazu eman iezadazu • Ez iezadazu inorekin konparatu. Besteak baino hobea naizela esaten badidazu, besteak sufrituko du. Besteak baino okerragoa naizela esaten badidazu, nik sufrituko dut.

34. Ez ezazu egin behar dudanaren gain iritzia aldatu. Erabaki ezazu eta erabaki hori mantendu. • Zerbaitetan oker bazabiltza onar ezazu eta zuregan dudan iritzia handituko da eta niri ere nire okerrak onartzen lagunduko didazu • Maitazunez eta begikotasunez trata nazazu

35. Ez iezaidazu eskatu zuk egiten ez duzun zerbait nik egin dezadan. Nik zu egiten duzunarengatik ikasiko dut, baina ez dut inoiz ikasiko zuk esan baina egiten ez duzun zerbaitengatik. • Nik dudan arazoren bat kontatzen dizudanean, ez iezadazu esan “hori lelokeri bate da” ez du garrantzirik. Ni ulertzen eta laguntzen saia zaitez. • Maite nazazu eta esan iezadazu.