Biblioteka+

1. Biblioteka+

2. Biblioteka+Czym jest Program Biblioteka + jest wieloletnim programem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podmiotem odpowiedzialnym za przygotowanie i wdrożenie programu Biblioteka + jest Instytut Książki. Program to odpowiedź na potrzebę radykalnej poprawy stanu bibliotek publicznych w Polsce. Głównymi beneficjentami programu są biblioteki gminne, ze szczególnym uwzględnieniem gmin wiejskich, wiejsko-miejskich i miejskich do 15 tys. mieszkańców. Program rozpocznie się w 2009 roku.

3. Biblioteka+ Cele strategiczne • Przekształcenie bibliotek w nowoczesne centra dostępu do wiedzy, kultury i informacji oraz ośrodki życia społecznego. • Wprowadzenie systemu certyfikującego dla bibliotek gminnych.

4. Biblioteka+ Cele operacyjne • Istotne wzmocnienie lokalowe bibliotek. • Uzyskanie przez bibliotekarzy nowych kompetencji zawodowych. • Zmiany legislacyjne umożliwiające bibliotekom uzyskanie szerokopasmowego dostępu do Internetu o wysokim standardzie. • Dostarczenie bibliotekom nowoczesnego systemu komputerowego zarządzania zbiorami.

5. Biblioteka+ Zakres • Stworzenie jednolitego, ogólnopolskiego, centralnego systemu komputerowego umożliwiającego zarządzanie zbiorami bibliotecznymi, wymianę informacji o księgozbiorach i wypożyczeniach pomiędzy samymi bibliotekami oraz zdalny dostęp poprzez Internet dla czytelników (MAK+) • Internetyzacja bibliotek • Szkolenie bibliotekarzy w zakresie nowych kompetencji • Uruchomienie programu dofinansowania modernizacji i rozbudowy bibliotek

6. Certyfikat Biblioteka+

7. Certyfikat Biblioteka+ Biblioteka spełniająca kryteria nowoczesnej gminnej biblioteki publicznej będzie mogła otrzymać „Certyfikat Biblioteki +” przyznawany przez zespół certyfikacyjny powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Certyfikat obowiązywał będzie przez 5 lat i będzie odnawialny. O otrzymanie certyfikatu w imieniu bibliotek gminnych będą mogły ubiegać się jednostki samorządu terytorialnego.

8. Certyfikat Biblioteka+ Certyfikat Biblioteki+ opracowuje zespół konsultacyjny pod kierownictwem pani Ewy Kobierskiej-Maciuszko, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Zespół określi kryteria modelowej biblioteki gminnej, a także przygotuje podręcznik zawierający optymalne rozwiązania funkcjonalno-użytkowe dla małych bibliotek.

9. Zespół konsultacyjny • Barbara Budyńska,kierownik Pracowni Bibliotekoznawstwa w Instytucie Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej, nauczyciel w Zakładzie Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej BN (ZEBiD). • Anna Hallay, informatyk-starszy administrator sieci w Centrum NUKAT BUW, menedżer bazy NUKAT • Agnieszka Kasprzyk, bibliotekarz-asystent naukowy w Centrum NUKAT • Ewa Kobierska-Maciuszko, dyrektor BUW, kierująca Zespołem • Teresa Szymorowska, dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, przewodnicząca Konferencji Dyrektorów Wojewódzkich Bibliotek Publicznych • Adam Twarowski, informatyk – administrator sieci w Oddziale Komputeryzacji BUW

10. Certyfikat Biblioteka+ Dla kogo (1) Dla biblioteki gminnej, która: • dysponuje lokalem, spełniającym odpowiednie standardy w zakresie dostępności, jakości technicznej, bezpieczeństwa, itp. • dysponuje szerokopasmowym dostępem do sieci i odpowiednim sprzętem, pozwalającym na wykorzystywanie nowoczesnego systemu bibliotecznego • obsługuje i udostępnia zasoby informacyjne przy wykorzystaniu nowoczesnego systemu bibliotecznego oraz innych nowoczesnych narzędzi informacyjnych • zatrudnia odpowiednio wykształconych pracowników, dysponujących umiejętnościami w zakresie skutecznej obsługi biblioteczno-informacyjnej i edukacyjnej użytkowników

11. Certyfikat Biblioteka+ Dla kogo (2) • dysponuje odpowiednio pozyskiwanymi i administrowanymi środkami na utrzymanie lokalu, wyposażenia i zasobów informacyjnych drukowanych i elektronicznych • zapewnia wygodny i jednakowy dostęp do informacji oraz pomoc w jej uzyskaniu każdemu użytkownikowi bez względu na wiek, płeć, przynależność etniczną i wyznaniową itp., w tym również użytkownikom z różnymi rodzajami niepełnosprawności • stanowi lokalny węzeł ogólnopolskiej sieci informacyjnych centrów gminnych zgodnie z założeniami Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego do roku 2013

12. Harmonogram prac zespołu konsultacyjnego • Do końca lutego: • I posiedzenie zespołu, rozdział zadań • Marzec do 24 kwietnia: • Zbieranie wniosków i opinii z bibliotek, praca nad zawartością • I wersja robocza przedstawiona IK • 24 kwietnia przedstawienie wstępnych założeń na Konferencji Dyrektorów WBP w Warszawie • Maj do końca czerwca: • Korekta wersji roboczej • Konsultacje w środowisku bibliotekarskim • Wersja ostateczna • Druk, sieć

13. MAK+

14. MAK+ - geneza • Biblioteka Narodowa zaprzestała prac nad przeniesieniem MAK-a 4.3 na inny system operacyjny. • Instytut Książki podpisał z BN umowęowykorzystaniu know-how dotyczącego MAK-a 4.3 podczastworzenia nowego oprogramowania dla bibliotek.

15. MAK+ - założenia • Programbędzie pracował w architekturze klient-serwer. • Dostęp do baz/y danych będzie się odbywał poprzez przeglądarkę internetową. • Powstanie centralny system informatyczny (baza danych), zawierający kopię katalogu głównego oraz katalogu haseł wzorcowych.

16. MAK+ - organizacja systemu

17. MAK+ funkcjonalność MAK+ został podzielony na trzy podstawowe moduły, z których każdy obejmuje swoim działaniem odpowiednią grupę użytkowników. Pierwszy moduł jest przeznaczony do obsługi czynności związanych z katalogowaniem i zarządzaniem księgozbiorem bibliotecznym. Drugi moduł skupia w sobie narzędzia służące do obsługi wypożyczeń, obejmując m. in. zakresem działania wypożyczenia między biblioteczne. Trzeci moduł to oparte na protokole http narzędzie skierowane do internautów.

18. MAK+ funkcjonalność

19. MAK+ struktura lokalna

20. Faza 1 MAK+ KG & KHW Katalog lokalny ZasilenieMAK-a+ przez KG i KHW Katalog lokalny

21. Faza 1,5 MAK+ KG & KHW KG & KHW Katalog lokalny KG & KHW Zasilanie KG i KHW wpisamiz bibliotek gminnych Katalog lokalny

22. Faza 2 MAK+ KG & KHW KG & KHW Katalog lokalny KG & KHW Przeszukiwanie Katalog lokalny

23. Faza 2,5 MAK+ KG & KHW KG & KHW Katalog lokalny Przeszukiwanie, rezerwacja, etc. KG & KHW Katalog lokalny

24. MAK+ - harmonogram • I kwartał 2009: Faza projektowania - projekt systemu MAK+na podstawie dokonanej analizy. W pracach uczestniczą pracownicy Instytutu Książki, Biblioteki Narodowej oraz specjaliści zewnętrzni. • Do końca 2009: Faza programowania, testów, pisania poprawek, testów, pisania kolejnych poprawek, testów itd.

25. MAK+ - harmonogram cd. • Początek 2010: Rozpoczęcie wdrożenia . • Koniec 2011: Zakończenie wdrożenia we wszystkich bibliotekach objętych programem (około 2300 bibliotek).

26. MAK+ - współpraca z WBP Wdrożenie systemu MAK+ będzie się odbywało przy współpracy z Wojewódzkimi Bibliotekami Publicznymi. Instytut Książki planuje pokryć koszty zatrudnienia oraz podróży osób odpowiedzialnych za wdrożenia w każdym województwie . Współpraca ta jest również niezbędna dla późniejszego nadzoru oraz wsparciadla użytkowników końcowych.

27. MAK+ - zadania współpracownika Instalacji oraz konfiguracji systemu po stronie biblioteki gminnej dokona wyznaczony do tego zadania pracownik biblioteki wojewódzkiej. Do jego zadań należeć będzie: • instalacja i konfiguracja serwera aplikacji oraz lokalnej bazy danych • import danych oraz ich konwersja (we wpółpracy z IK) • administracja systemu w obrębie biblioteki • przydzielanie i zarządzanie kontami użytkowników systemu • przydzielanie uprawnień • konserwacja systemu • przeszkolenie pracowników biblioteki pod kątem sprawnej obsługi systemu

28. MAK+ - cele strategiczne • Docelowo system będzie pozwalał na przeszukiwanie zasobów wszystkich księgozbiorów bibliotek gminnych w Polsce oraz na dokonywanie wszelkich operacji związanych z katalogowaniem, zamawianiem, wypożyczaniem czy też zwrotem książek lub innych materiałów. • Instytut Książki zobowiązuje się do administrowania systemem oraz do rozwoju oprogramowania MAK+ w oparciu o sytuację na światowym rynku oprogramowania dla bibliotek i potrzeby środowiska bibliotekarskiego.

29. Internetyzacja

30. Internetyzacja Na podstawie praktyki innych krajów europejskich należy przyjąć, że biblioteka gminna powinna dysponować łączem internetowym o przepustowości minimum 2 Mbit/s do danej jednostki („na wejściu”) i 1 Mbit/s od danej jednostki („na wyjściu”). Spełnienie tego wymogu jest konieczne dla realizowania wizji biblioteki nowoczesnej, będącej miejscem dostępu do współczesnego świata multimediów dla każdego zainteresowanego mieszkańca gminy.

31. (1) Internetyzacja Zmiana Rozporządzenia MI • Artykuł 81 określa listę jednostek uprawnionych do korzystania z tzw. usługi powszechnej - zestawu usług telekomunikacyjnych, jakie powinny być dostępne dla wszystkich użytkowników końcowych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych na terytorium RP, z zachowaniem wymaganej jakości i po przystępnej cenie. • Jednostkami uprawnionymi według art. 81 ustawy są także biblioteki publiczne. Rozporządzenie jest aktem wykonawczym do Ustawy telekomunikacyjnej

32. (1) Internetyzacja Zmiana Rozporządzenia MI • Dotychczas minimalna wymagana przepływność wynosiła 256 kbit/s do jednostki uprawnionej (na tzw. „wejściu”) i 64 kbit (na tzw. „wyjściu”). • Sugerowana w projekcie zmiany rozporządzenia przepływność to co najmniej 2 Mbit/s do jednostki uprawnionej i 1 Mbit/s od jednostki uprawnionej. Zmiana rozporządzenia polega na zwiększeniu wymaganej przepływności łącza dla jednostek uprawnionych, a więc również bibliotek publicznych 256 kb/s 64 kb/s 2 Mb/s 1 Mb/s

33. (1) Internetyzacja Zmiana Rozporządzenia MI W przypadku bibliotek przepływność 2Mb/s pozwala na zrealizowanie wizji biblioteki nowoczesnej, będącej miejscem dostępu do współczesnego świata multimediów. Jest również wystarczająca do optymalnego wykorzystywania przygotowywanego w ramach Biblioteki+ ogólnopolskiego komputerowego programu katalogowego MAK+.

34. (2) Internetyzacja Rozporządzenie MSWiA Odrębne rozporządzenie MSWiA określa także procedurę przepływu środków pieniężnych na wydatki związane przyłączeniem do sieci. Biblioteki publiczne mogą się ubiegać na podstawie art. 100 ustawy Prawo telekomunikacyjne o sfinansowanie ze specjalnej rezerwy celowej w budżecie państwa przyłączenia do sieci szerokopasmowego Internetu. Rozporządzenie powyższe jest rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

35. (2) Internetyzacja Rozporządzenie MSWiA Procedura przyznania dotacji: • Aby otrzymać dofinansowanie na przyłączenie łącza jednostka uprawniona prowadzi dokumentację wydatków na łącze na podstawie umów lub umów przedwstępnych z operatorem sieci (np. TP SA). • Następnie przekazuje je swojemu organizatorowi tj. jednostce samorządu terytorialnego (w przypadku biblioteki gminnej – gminie), która sporządza zbiorczy wniosek dla wszystkich zgłoszonych jednostek uprawnionych i przesyła go wojewodzie. • Ten dokonuje oceny zbiorczego wniosku o udzielenie dotacji i sporządza zestawienie wniosków kwalifikowanych, po czym przekazuje je MSWiA.

36. (2) Internetyzacja Rozporządzenie MSWiA • MSWiA sporządza plan podziału środków z rezerwy celowej na udzielenie dotacji określający kwoty środków finansowych, które mają być przekazane wojewodom w celu udzielenia dotacji jednostkom samorządu terytorialnego. • Plan ten MSWiA przekazuje do MF, a do wojewodów przesyła wyciąg z tego planu. • Wojewodowie po jego otrzymaniu sporządzają wniosek o uruchomienie środków z rezerwy celowej w kwocie przewidzianej w wyciągu z planu podziału i przekazują go do MF. • MF dokonuje zwiększenia wydatków w budżecie wojewody na podstawie wniosku i planu, a wojewoda po tym zwiększeniu dzieli kwotę dotacji na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego.

37. (2) Internetyzacja Rozporządzenie MSWiA Niestety z powyższego mechanizmu korzysta stosunkowo niewiele jednostek uprawnionych i jednostek samorządu terytorialnego. Kroki zachęcające samorządy do korzystania z mechanizmu podjęły zarówno MSWiA oraz UKE, jak i IK oraz Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, realizująca w Polsce Program Rozwoju Bibliotek.

38. (3) InternetyzacjaKonferencja Ministra MKiDN 8 kwietnia 2009 r. odbyła się konferencja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przedstawicielka TPSA p. Grażyna Piotrowska-Oliwa zapowiedziała gotowość TPSA do zapewnienia wszystkim bibliotekom i ich filiom dostępu do szerokopasmowego Internetu za pomocą łącz stałych lub radiowych (w technologii CDMA).

39. Szkolenie bibliotekarzy

40. Szkolenia W ramach programu Biblioteka+ Instytut Książki przygotowuje program grantowy na szkolenia w zakresie nowych kompetencji. Dotacje będą przekazywane wojewódzkim bibliotekom publicznym, na organizację szkoleń dla wszystkich bibliotek gminnych w danym województwie. Ta część programu jest realizowana w ścisłej współpracy z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Szkolenia przeprowadzane w ramach dotacji Instytutu Książki i szkolenia w ramach Programu Rozwoju Bibliotek będą się wzajemnie uzupełniały.

41. Szkolenia Struktura programu Program grantowy na realizację szkoleń będzie działał na podobnych zasadach jak inne Programy MKiDN i będzie miał charakter konkursu wniosków • Na przełomie maja i czerwca zostaną ogłoszone regulamin konkursu na organizację szkoleń. • Regulamin będzie zawierał: a) cele b) rodzaj kwalifikujących się zadań c) kryteria oceny wniosków d) terminy naboru wniosków e) wymagane warunki finansowe i organizacyjne f) warunki rozliczenia g) zobowiązania wnioskodawcy • Nabory: do 30 września, do 30 listopada (w latach2009 – 2011)

42. Szkolenia Mechanizm finansowy (1) 2009 IX X XI XII 2010 I WBP IK sprawdza wniosek pod względem formalnym Komitet IK podejmuje decyzję o przyznaniu dotacji Podpisanie umowy z WBP Do 30 IX Wniosek prawidłowy Po oszacowaniu potrzeb szkoleniowych w zakresie nowych kompetencji WBP wypełnia wniosek o przyznanie dotacji na szkolenia dla bibliotek gminnych w swoim województwie Wniosek nieprawidłowy Wniosek prawidłowy Wniosek zostaje odesłany do WBP; WBP ponownie składa wniosek IK sprawdza wniosek pod względem formalnym Do 30 XI

43. Szkolenia Mechanizm finansowy (2) 2010 I II III IV V VI VII VIII IX X IX XII 2011 I Szkolenia bibliotek gminnych WBP Zakończenie realizacji szkoleń przez WBP w danym roku budżetowym Rozliczenie dotacji przez WBP WBP rozpoczyna realizację szkoleń dla gminnych bibliotek publicznych zgodnie z zapisem umowy

44. Szkolenia Warunki organizacyjne • Zgodnie z założeniami programu, w latach 2010, 2011 i 2012 ma zostać przeszkolony co najmniej 1 bibliotekarz z każdej biblioteki w gminie wiejskiej, wiejsko-miejskiej i miejskiej do 15 tys. mieszkańców (chodzi o biblioteki główne), przy czym w każdym roku liczba przeszkolonych ma wynosić ok. 1/3 kwalifikujących się osób. • Realizacja zadania odbywać się będzie na terenie województwa wnioskodawcy. • Podmiotem szkolącym mogą być: (1) pracownicy wojewódzkich bibliotek publicznych, (2) trenerzy z firm szkoleniowych, (3) lub inne osoby posiadające potwierdzone dokumentem kwalifikacje.

45. Szkolenia Zakres Szkolenia w ramach programu Biblioteka + obejmą m.in.: • Rozwój osobistych kompetencji menedżerskich i przywódczych(komunikacja interpersonalna, automotywacja, umiejętność skupiania społeczności, PR, asertywność, sztuka prezentacji, zarządzanie czasem, rozwiązywanie sytuacji konfliktowych, relacje z klientem, sposoby pozyskiwania klientów biblioteki itp.); • Rozwój zawodowy (potrzeba tworzenia nowoczesnej biblioteki, planowanie pracy biblioteki, tworzenie wieloletniej strategii biblioteki w oparciu o potrzeby społeczności lokalnej, pozyskiwanie środków pozabudżetowych, umiejętności IT, obsługa programu MAK+,  itp.).

46. Infrastruktura

47. Infrastruktura Program Biblioteka+ zakłada wsparcie finansowe modernizacji budynków i pomieszczeń bibliotek oraz budowy nowych budynków bibliotecznych. Jest to odpowiedź na jeden z najbardziej palących problemów bibliotek gminnych w Polsce (zwłaszcza bibliotek wiejskich).

48. Infrastruktura Stan bibliotek publicznych Według danych Biblioteki Narodowej z ostatnich lat: • około 34 % budynków bibliotek ocenia się jako prowizorycznie przystosowane do pełnienia funkcji biblioteki; • 15 % jako całkowicie nieprzystosowane; • w 2006 r. tylko 15 %bibliotek publicznych było dostosowanych do obsługi osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

49. Infrastruktura Struktura programu Program poprawy infrastruktury architektonicznej bibliotek będzie odbywał się w trybie konkursu wniosków (podobnie jak przy innych programach resortowych i europejskich). Zadania objęte dofinansowaniem: • budowa nowego budynku biblioteki • rozbudowa, przebudowa lub nadbudowa istniejącego budynku biblioteki podnosząca standard obiektu • modernizacja istniejących pomieszczeń biblioteki podnosząca standard obiektu • adaptacja budynku lub pomieszczeń na potrzeby biblioteki Podmiotami uprawnionymi do składania wniosków będą gminy wiejskie, wiejsko-miejskie i miejskie do 15 tys. mieszkańców.

50. Infrastruktura Rządowy program wieloletni Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyraził wolę uruchomienia specjalnego wieloletniego programu rządowego wspierającego inwestycje w infrastrukturę bibliotek. Pozwoli to na stabilne finansowanie programu infrastrukturalnego w kolejnych latach.