Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna

1. PODSUMOWANIE EDYCJI PILOTAŻOWEJ PROGRAMU "CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS" Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Toruniu

2. Diagnoza problemu palenia tytoniu w PolsceEpidemiologia* *W. Zatoński, K. Przewoźniak – Centrum Onkologii 2007 • Szacuje się, że w Polsce pali obecnie 29% dorosłej populacji, co stanowi 9 mln ludzi; • W 2007 roku w populacji mężczyzn: paliło codziennie - 34%, okazjonalnie - 2%, ekspalaczy - 19%, a nigdy niepalących - 45%; • W 2007 roku w populacji kobiet: paliło codziennie – 23%, okazjonalnie – 3%, ekspalaczki – 10%, a osoby nigdy niepalące - 64%; • Niepokojąca jest utrzymująca się od paru lat tendencja wzrostu częstości codziennego palenia wśród młodych kobiet (20-29 lat) z 23% w latach 1995-1999 do 32% obecnie; • W całej populacji kobiet częstość palenia nie spada od połowy lat 80-tych.

3. Częstość palenia • Najbiedniejsi, najsłabiej wykształceni Polacy palą znacznie częściej (np. bezrobotni mężczyźni w ok. 70%) niż osoby lepiej sytuowane z wyższym wykształceniem (wśród mężczyzn w ok. 30%); • Mężczyźni w Polsce palą średnio 18 papierosów dziennie, kobiety 13 papierosów, czyniąc tak przez wiele lat (średnio ok. 23 lata w ciągu życia zarówno kobiety i mężczyźni); • Zaprzestanie palenia następuje stosunkowo późno – u mężczyzn w 39 r.ż., a u kobiet nawet w 43 r.ż.; • 69% mężczyzn i 53% kobiet wypaliło w swoim życiu przynajmniej 1 papierosa; • 44 % mężczyzn i 49% kobiet eksperymentując z tytoniem w okresie dzieciństwa lub młodości w dorosłym życiu kontynuowało palenie tytoniu.

4. Wymuszone bierne palenie *W. Zatoński, K. Przewoźniak – Centrum Onkologii 2007 • Bierna ekspozycja na dym tytoniowy jest ciągle zjawiskiem powszechnym; • 80% palącym zdarza się lub zdarzało palić w obecności osób niepalących, w obecności dzieci - 48%, w obecności kobiet w ciąży - 27%; • Odsetek palących w obecności dzieci i kobiet w ciąży wykazuje w ostatnich latach tendencję spadkową (analogicznie w 2006 r. kształtował się na poziomie 54% i 33%);

5. Wymuszone bierne palenie – c.d. • 25% niepalących Polaków twierdzi, że narażonych jest na bierne palenie w domu, a 8% w zakładzie pracy; • Na bierną ekspozycję na dym tytoniowy w jeszcze większym stopniu narażeni są sami palacze - w domu w 73%, a w pracy w 28% i w tym zakresie nie obserwuje się zmian na lepsze. • W miejscach publicznych co 10 osoba inhaluje dym tytoniowy: 35% wdycha dym w barach, 31% w pubach, 27% w dyskotekach lub klubach muzycznych (populacja 20-29 latków)

6. Diagnoza problemu palenia tytoniu wśród dzieci i młodzieży • W Polsce codziennie zaczyna palić pół tysiąca dzieci, a rocznie palenia próbuje około 180 tys. nieletnich; • Do ukończenia jedenastu lat ⅓ dzieci ma już za sobą eksperymentowanie z paleniem; • Wśród piętnastolatków ¼ pali regularnie; • Od lat osiemdziesiątych regularnie pali więcej dziewcząt niż chłopców.

7. Najważniejsze problemy związane z paleniem tytoniu w środowisku dzieci i młodzieży • Obniżający się wiek dzieci eksperymentujacych z papierosami; • Utrzymująca się liczba stałych palących w młodym wieku; • Niezmniejszająca się liczba palących dziewcząt i młodych kobiet; • Regularne palenie wśród młodzieży licealnej i szkół zawodowych – codziennie pali co 3 uczeń; • Zjawisko biernego palenia wśród dzieci.

8. Bierne palenie w środowisku domowym i użyteczności publicznej • 4 mln dzieci wdycha biernie dym tytoniowy w domu lub miejscach publicznych; • 48% dorosłych w 2007 r. przyznało się, że paliło w obecności dzieci; • 27% czyniło to w obecności kobiet w ciąży; • W 67% gospodarstw domowych dzieci narażone są na dym tytoniowy; • Dla 65% dzieci miejscem zagrożenia są miejsca publiczne, głównie dyskoteki, ale także szkoła i kino; • Narażenie kobiet w ciąży na bierne wdychanie dymu tytoniowego, powoduje, że co roku około 75 tys. noworodków rodzi się po dziewięciomiesięcznym okresie inhalacji dymu tytoniowego, często z objawami zespołu uzależnienia od tytoniu.

9. Ewaluacja pilotażowej edycji programu • Informacja dotycząca realizacji programu • Rozmowy z koordynatorami programu w przedszkolach w czasie wizytacji

10. PODSUMOWANIEDzieci w programie • dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w zajęciach • wykazały wysoki poziom wiedzy na temat palenia tytoniu i jego skutków • warsztaty pobudziły znacznie ciekawość dzieci, o czym świadczą wypowiedzi przedszkolaków, cytowane przez prowadzących program w arkuszach obserwacyjnych • proponowane zabawy ruchowe, tematyczne, konstrukcyjnie zainspirowały ich wyobraźnię. Efektem są prace plastyczne dzieci, piękne, różnorodne, świadczące o ich wielkiej wrażliwości. • w wyniku zajęć dzieci usystematyzowały swoją wiedzę na temat szkodliwości dymu tytoniowego, zaczęły zastanawiać się, w jaki sposób można i trzeba zachowywać się, gdy narażone są na wdychanie dymuz papierosa.

11. NAUCZYCIELE O PROGRAMIE • program spotkał się z dużą aprobatą realizatorów • realizatorzy programu wykazali się inwencją, tworzyli własne plakaty, ulotki, broszurki oraz prezentacje • program ma jasno sprecyzowane cele dydaktyczno - wychowawcze • program dostosowany jest do możliwości rozwojowych i intelektualnych dzieci przedszkolnych. • metody aktywizujące powodują, że zajęcia są wypełnione zabawą, nie ma sytuacji, w których dziecko poczułoby się znudzone czy zniechęcone zabawą. • zdaniem nauczycieli cenne są wskazówki metodyczne, jakie znajdują się w scenariuszach. • pozytywnie oceniono pomoce dydaktyczne dostarczone do przedszkoli • współpraca z rodzicami układała się pomyślnie • wszyscy nauczyciele wyrazili chęć kontynuowania programu

12. RODZICE O PROGRAMIE • we wszystkich przedszkolach rodzice jednomyślnie wyrazili zgodę na realizację widząc potrzebę prowadzenia takich zajęć dla dzieci w przedszkolu • uznali program za cenną inicjatywę również dla siebie, szczególnie w kontekście problemów zdrowotnych wynikających z biernego palenia dla zdrowia dzieci • pod wpływem programu kilkoro rodziców postanowiło rzucić palenie

13. Najważniejsze wnioski z realizacji programu • w przedszkolach istnieją sprzyjające warunki do przeprowadzenia edukacji antytytoniowej • program dostosowany jest do możliwości psychofizycznych dzieci 5 i 6-letnich • zaangażowanie i zainteresowanie dzieci i rodziców jest potwierdzeniem zasadności wprowadzenia wychowania antytytoniowego, jako części ważnego aspektu wychowania zdrowotnego dla tej grupy wiekowej

14. W programie udział wzięło: • 5 toruńskich przedszkoli (I edycja pilotażowa) • 248 dzieci ( 6 grup pięciolatków, tj. 148 dzieci oraz 4 grupy sześciolatków, tj. 100 dzieci) • ok. 230 rodziców

15. ROLA I ZADANIA KOORDYNATORA PROGRAMU "CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS"

16. Poinformowanie pracowników przedszkola/szkoły o sposobie przeprowadzania programu w placówce Wykonawcy: przedszkolny/szkolny koordynator programu Termin realizacji: II – III 2010 r. • Poinformowanie rodziców dzieci o wprowadzeniu programu do przedszkoli: - spotkanie z rodzicami - list do rodziców - inne formy wg możliwości Termin realizacji: III - IV 2010 r.

17. Przeprowadzenie zajęć z dziećmi w przedszkolach (współudział rodziców/opiekunów dzieci) 1. zajęcia I Wycieczka 2. zajęcia II Co i dlaczego dymi? 3. zajęcia III Jak się czuję, kiedy dymi papieros? 4. zajęcia IV Co się dzieje, kiedy ludzie palą papierosy? 5. zajęcia V Jak unikać dymu papierosowego? Wykonawcy: nauczyciele przedszkoli Termin realizacji: III – V 2010 r.

18. Podsumowanie działań programowych: - spotkanie podsumowujące realizację II edycji programu (dzieci, rodzice/opiekunowie, personel przedszkolny) - organizacja imprez w środowiskach lokalnych wg potrzeb i możliwości Wykonawcy: dyrektorzy i nauczyciele przedszkoli - władze lokalne - PSSE Termin realizacji: V – VI 2010 r.

19. Dziękuję za uwagę

20. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ