Prostaatkanker

1. Prostaatkanker Dr Bruno Bamelis

2. Prostaat ? • “voorstandsklier” • = klier , groot als een tamme kastanje, gelegen onder de blaas, voor de dikke darm gelegen en doorboord door de plasbuis • Functie = productie van vocht die beschermende functie heeft voor de zaadcellen ( 80 % ejaculatie = prostaatvocht)

3. Prostaat : anatomie

4. 1. Epidemiologie prostaatkanker • Meest voorkomende kanker bij mannen • Frequentste oorzaak van kankersterfte bij mannen na longkanker • Één man op 8 krijgt ermee te maken

5. 1. Oorzaken prostaatkanker • zowel erfelijke als omgevingsfactoren (vooral de eetgewoonten) - De frequentie van prostaatkanker is hoger bij Europeanen en Amerikanen, en lager bij Aziatische bevolkingsgroepen zoals Japanners, Chinezen . - Bij emigratie naar de Westerse landen en overnemen van Westerse eetgewoonten, verhoogt hun risico. - De Westerse voeding is rijk aan dierlijk vet en proteïnen en arm aan vezels, dit in tegenstelling tot de Aziatische gemeenschappen met een voeding op basis van zetmeel, groenten, vruchten met een hoog vezelgehalte en weinig dierlijke vetten. Een belangrijk verschil tussen de Westerse en Oosterse voeding is het verbruik van soja in Azië. • er is ook een genetische belasting (families met hoge kankerincidentie)

6. 2. Preventie • Te mijden: Vlees (dierlijk vet) • Gezond: - Fruit - Selenium (vis en brood) -Vitamine E - Soya - Gekookte tomaten - Chinese groene thee - Zwarte chocolade • Meer bewegen : beweging doet risico op agressieve prostaatkanker verminderen. • Vermijd overgewicht

7. Prostaatkanker : Preventie “Prostaatdieet”: • vijf stukken vers fruit per dag • voedsel rijk aan lycopeen : gekookte tomaten (Ketchup, V8,…), watermeloen, grapefruit. • voedsel rijk aan sulphoraphanes : vooral in spruiten, ook broccoli, bloemkool. • look, ajuinen, prei, bieslook. • Voedsel rijk aan polyphenolen : groene thee, rode wijn, soja,…

8. 3. Prostaatkanker : opsporing • PSA = “Prostaat specifiek Antigeen” = bloedtest : onvolkomen test, maar toch zeer nuttig • PCA-3 test = test op urine : veelbelovend, maar zeer duur (250€) • Rectaal onderzoek : noodzakelijk, doch niet zeer gevoelig • Transrectale echografie : nuttig maar ook niet gevoelig • NMR prostaat : wordt steeds beter, resultaat sterk onderzoeker-afhankelijk, lijkt goed in uitsluiten agressieve tumoren • Histoscanning : veelbelovend, in onderzoeksfase

9. Niet aggressieve PCa Potentieel Letale PCa De realiteit van PSA testing Gezonde man en goedaardige ziekte Cut off 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 100.0 PSA, ng/mL

10. 4. Bepalen van risicogroepen = inschatten van het risico dat de prostaatkanker het leven van de gastheer zal verkorten ( is ook leeftijdsafhankelijk ) • TNM-classificatie : bepaalt de uitgebreidheid van de tumor lokaal en eventueel op afstand (uitzaaiingen) • Gleasonscore : bepaalt de agressiviteit van de tumor ( = bepaald door weefselonderzoek door de patholoog)

11. 5. Behandelingskeuze • Afhankelijk van risicogroep • Afhankelijk van leeftijd en levensverwachting patiënt • Afhankelijk van keuze patiënt • (Afhankelijk van keuze arts : ?)

12. 6. Behandeling • “active surveillance” = opvolgen • Radicale prostatectomie = prostaat volledig verwijderen • Brachytherapie prostaat = radioactieve zaadjes inplanten in prostaat • Externe radiotherapie = prostaat van buitenuit bestralen • Hormonale therapie = medicatie

13. Radicale prostatectomie

14. Open radicale prostatectomie

16. Robotgeassisteerd radicale prostatectomie met deda Vinci-robot - eenvoudiger door . beter zicht . betere instrumenten - nog sneller herstel- nog betere resultaten

22. Brachytherapie prostaat Aanbrengen van radioaktief materiaal in of tegen de tumor : hoge dosis in klein volume “brachy “= dichtbij

23. Brachytherapie prostaatca • Brachytherapie is alternatief voor radicale prostatectomie bij low tot intermediate-risk prostaatca • T1 –T2 N0 M0 • PSA </= 10 ng/ml • Gleason-score </= 7/10 • Prostaatvolume < 50 cc • Niet-obstructieve prostaat

24. Brachytherapie prostaatca • ENERGY I-125 • Foton 28 KeV • HVL • Tissue : 0,5 cm • Lead : 0,025 mm • Complete protection = 10 x HVL Tissue : 5 cm Lead : 0,25 mm

26. Brachytherapie prostaatca

27. Brachytherapie prostaatca loaded

28. Brachytherapie prostaatca

29. Externe Radiotherapie prostaat • Ambulant • Duur : 6 à 7 weken • In principe in combinatie met hormonale therapie

30. BEHANDELING GEMETASTASEERDE PROSTAATKANKER • 1° lijn: hormonaal • (heelkundige castratie) • medicamenteuze castratie • LHRH-analogen • antiandrogenen • 2° lijn: chemotherapie • 3° lijn: nieuwe molecules (studies of ‘compassionate use program’)

31. Gemetastaseerd prostaatcarcinoom

32. NADELEN HORMONALE BEHANDELING libidoverlies en erectiele disfunctie warmteopwellingen gemoedsstoornissen spieratrofie verminderde vitaliteit anemie gewichtstoename verhoging cholesterol, triglyceriden en glycemie osteoporose

33. Preventie van Nevenwerkingen Osteoporose:  Dagelijks supplement calcium (1200 mg) en vitamine D3 (800-1000 IU)  Lichaamsbeweging (MijnCoach, sport, kinesitherapie, fitness,…) Zometa jaarlijks  alendronate wekelijks  Obesitas, spieratrofie,hypercholesterolemie, metabool  syndroom: Voedingsadvies Lichaamsbeweging  Rookstop  Regelmatige opvolging bloedwaarden en bloeddruk door de huisarts

34. Prostaatkanker : Conclusies • Is meestal niet dramatisch : te genezen bij vroege diagnose, hoeft niet altijd behandeld te worden • Spreek erover met Uw huisarts : bloedafname? • Eet gezonder