Serce i układ krwionośny

1. Serce i układ krwionośny

2. Układ krwionośny

3. Układ sercowo- naczyniowy: • Serce leży w przestrzeni zwanej śródpiersiem środkowym. W sercu wyróżniamy: • Podstawę, • Wierzchołek (koniuszek), • Powierzchnię przednią (mostkowo- żebrową), • Powierzchnię tylno- dolną (przeponową), • Powierzchnię lewą (płucną), • Brzeg prawy.

4. SERCE • Serce ma 2 przedsionki i 2 komory. • Przedsionki tworzą kieszonkowate uwypuklenia zwane uszkami. • Zastawki w sercu: • Półksiężycowate (w kształcie gniazd jaskółczych)- aorta i pień płucny. • Przedsionkowo- komorowe (oddzielają przedsionki od komór): • - między PP i PK- zastawka trójdzielna, • - między LP i LK- zastawka dwudzielna (mitralna).

5. SERCE

6. Budowa ściany serca (od wewnątrz): 1. Wsierdzie- to nabłonek spoczywający na błonie podstawnej, wyściełający od wewnątrz ściany serca.

7. Budowa ściany serca (od wewnątrz): 2. Śródsierdzie- składa się z 3 elementów: • Mięsień sercowy- poprzecznie prążkowany. Jego czynność jest niezależna od woli. • Mm. brodawkowate- ich ścięgna zwane strunami ścięgnistymi przyczepiają się do płatków zastawek przedsionkowo- komorowych. • UWAGA! W mięśniówce komór odnajdujemy mm. brodawkowate, w mięśniówce przedsionków zaś znajdują się mięśnie grzebieniaste!!! • Mięśniówka LK jest grubsza niż PK. • Szkielet serca: • -4 pierścienie włókniste (otaczające ujścia zastawek), • -2 trójkąty włókniste, • -Część błoniastej przegrody międzykomorowej.

8. Budowa ściany serca (od wewnątrz): • Śródsierdzie składa się z 3 części c.d: • Układ bodźco- przewodzący- składa się z elementów zapewniających tzw. automatyzm serca (rytmiczne skurcze i rozkurcze). Należą tu: • - węzeł zatokowo- przedsionkowy, • - węzeł przedsionkowo- komorowy, • - pęczek przedsionkowo- komorowy (pęczek Hissa), który dzieli się na 2 odnogi, • - włókna Purkiniego (zakończenia tego układu). • Układ bodźco- przewodzący regulowany jest przez ośrodki znajdujące się w pniu mózgu. 3. Nasierdzie Serce leży w worku osierdziowym

9. Osierdzie Osierdzie dzielimy na: • włókniste (na zewnątrz), • surowicze (wewnątrz). Składa się z 2 warstw: • blaszkę trzewną (tzw. nasierdzie- element łączący ścianę serca i osierdzie). • blaszkę ścienną. • Między tymi warstwami znajduje się potencjalna przestrzeń z płynem surowiczym.

10. Osierdzie

11. Unaczynienie i ukrwienie serca Unaczynienie serca: • 2 tętnice wieńcowe (prawa i lewa), będące gałęziami aorty wstępującej. • Tętnice te pojawiają się na powierzchni serca między pniem płucnym a uszkiem odpowiedniego przedsionka. • -Tętnica wieńcowa prawa oddaje gałąź międzykomorowa tylną. • - Tętnica wieńcowa lewa oddaje gałąź międzykomorowa przednią. • Żyły serca uchodzą do zatoki wieńcowej, która znajduje się na powierzchni przeponowej między lewym przedsionkiem, a lewą komorą. Unerwienie serca: • Autonomiczny splot sercowy ( wtórny od splotu śródpiersiowego).

12. Krążenie • Krążenie duże rozpoczyna się w LK, z której wychodzi aorta (rozprowadza krew po całym organizmie), a kończy się w PP, do którego uchodzą żyły główne górna i dolna. • Krążenie małe zaczyna się w PK, z której wychodzi pień płucny, dzielący się na 2 tętnice płucne, a kończy się w LP, do którego uchodzą żyły płucne (po 2 z każdego płuca).

13. Układ krwionośny

14. NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE: • 1) AORTA- rozpoczyna się w lewej komorze. Dzieli się na: • Część wstępującą, • Łuk aorty, • Część zstępującą, dzielącą się na: - część piersiową, - część brzuszną.

15. NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE • I rzędowe odgałęzienia od aorty: • Część wstępująca aorty ( odchodzą od niej 2 tętnice wieńcowe), • Gałęzie łuku aorty: • a) pień ramienno- głowowy- odchodzi po prawej stronie od łuku aorty i dzieli się na: • - tętnicę szyjną wspólną prawą, • - tętnicę podobojczykowa prawą. • b) tętnica szyjna wspólna lewa- odchodzi po lewej stronie od łuku aorty. • c) tętnica podobojczykowa lewa- j. w.

16. NAJWAŻNIEJSZE TĘTNICE

17. Aorta piersiowa naczynia więc ściany i narządy klatki piersiowej z wyjątkiem serca. • Aorta piersiowa przechodzi następnie przez przeponę w otworze zwanym rozworemaortowym i staje się aorta brzuszną. • Gałęzie aorty piersiowej dzielimy na: • Ścienne: • - tętnice przeponowe górne, • - tętnice międzyżebrowe tylne. • Trzewne: • - gałęzie przełykowe, • - gałęzie osierdziowe, • - gałęzie oskrzelowe, • - gałęzie śródpiersiowe

18. Aorta brzuszna- na poziomie L4 dzieli się na 2 tętnice biodrowe wspólne. Każda z nich dzieli się na: • tętnicę biodrową wewnętrzną (unaczyniającą ściany i narządy miednicy), • tętnicę biodrową zewnętrzną, przedłużającą się w tętnicę udową. Gałęzie aorty brzusznej dzielimy na: • Ścienne-(są to zawsze gałęzie parzyste): • - tętnice lędźwiowe, • - tętnice przeponowe dolne. • Trzewne- dzielimy na gałęzie: a) parzyste: - tętnice nerkowe, - tętnice nadnerczowe, - tętnice środkowe, - tętnice jajnikowe, - tętnice jądrowe. b) nieparzyste: - tętnica krezkowa górna i dolna (unaczyniają jelita), - krótki pień trzewny, który dzieli się na: - tętnicę wątrobową wspólną, - tętnicę śledzionową, - tętnicę żołądkową lewą.

19. TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY. • KOŃCZYNA GÓRNA: • Tętnica podobojczykowa- biegnie poniżej obojczyka i na brzegu zewnętrznym I żebra przechodzi w tętnice pachową. • Tętnica pachowa biegnie w jamie pachowej razem z pęczkami splotu ramiennego i na brzegu dolnym mięśnia piersiowego większego przechodzi w tętnicę ramienną. • Tętnica ramienna biegnie w bruździe przyśrodkowej m. dwugłowego ramienia ( + n. pośrodkowy). W dole łokciowym dzieli się na tętnicę łokciową i promieniową. • Tętnica łokciowa biegnie wzdłuż mm. zgnaczy łokciowych nadgarstka ( + n. łokciowy). • Tętnica promieniowa biegnie wzdłuż m. ramienno- promieniowego (+ gałąź powierzchowna n. promieniowego).

20. TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY. • Tętnica podobojczykowa • przedłuża się w : • ↓ • Tętnica pachowa • ↓ • Tętnica ramienna • w dole łokciowym dzieli się na: • ↓ ↓ • Tętnica łokciowaTętnica promieniowa • kończy się w łuku kończy się w łuku • dłoniowym dłoniowymgłębokim • powierzchownym

21. TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY • KOŃCZYNA DOLNA: • Tętnica biodrowa zewnętrzna- poniżej więzadła pachwinowego przedłuża się w tętnice udową. • Tętnica udowa biegnie w tzw. kanale przywodzicieli ( + n. udowo- goleniowy). Przedłuża się ona w tętnicę podkolanową. • Tętnica podkolanowa dzieli się na tętnicę piszczelową przednią i tylną. • Tętnica piszczelowa przednia biegnie w grupie przedniej mm. goleni (+ n. strzałkowy głęboki) i na grzbiecie stopy przechodzi w tętnicę grzbietową stopy. • Tętnica piszczelowa tylna biegnie miedzy warstwą powierzchowną a głęboką mm. grupy tylnej goleni ( + n. piszczelowy). Następnie przechodzi przez kanał kostki przyśrodkowej i na podeszwie dzieli się na tętnicę podeszwową boczną i tętnicę podeszwową przyśrodkową.

22. TĘTNICE UNACZYNIAJĄCE KOŃCZYNY • Tętnica biodrowa zewnętrzna • ↓ • Tętnica udowa • ↓ • Tętnica podkolanowa • ↓ ↓ • Tętnica piszczelowa Tętnica piszczelowa • przednia tylna • ↓ ↓↓ • Tętnica Tętnica po- Tętnica po- • grzbietowa deszwowadeszwowa • Stopy boczna przyśrodkowa

23. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Układ żylny jest bardziej urozmaicony od tętniczego, gdyż oprócz systemy żył głębokich (towarzyszących tętnicom), istnieją żyły powierzchowne, przebiegające w tkance podskórnej i uchodzące do żył głębokich.

24. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY • Żyła główna górna- powstaje na wysokości II chrząstki żebrowej po stronie prawej z połączenia 2 żył ramienno- głowowych. • Żyła ramienno głowowa powstaje z połączenia żyły szyjnej wewnętrznej z żyłą podobojczykową. Miejsce tego połączenia nosi nazwę kąta tylnego.

25. NAJWAŻENIEJSZE ŻYŁY • Żyła główna górna zbiera krew z: • - całej nadprzeponowej części ciała. • Jej głównym dopływem są żyły nieparzyste. Żyła główna górna biegnie ku górze na prawo od aorty brzusznej, przechodzi przez przeponę ( w otworze żyły głównej dolnej) i uchodzi do PP serca. UWAGA!!! Tętnica ma odgałęzienia, lub gałęzie!!! Żyła ma dopływy!!!

26. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY • Żyła główna dolna- powstaje z połączenia 2 żył biodrowych wspólnych na poziomie L4. • Żyła biodrowa wspólna powstaje z połączenia żyły biodrowej wewnętrznej i zewnętrznej. • Dopływy żyły głównej dolnej: • Ścienne: • Żyły przeponowe dolne • Żyły lędźwiowe • Trzewne • Żyły nerkowe, • Żyły wątrobowe!!!, • Żyła jajnikowa prawa, • Żyła jądrowa prawa, • Żyła nadnerczowa środkowa prawa, Po lewej stronie odpowiednie żyły ( lewe) uchodzą do żyły nerkowej lewej.

27. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła główna dolna zbiera krew z: - podprzeponowej połowy ciała, - parzystych narządów jamy brzusznej, - wątroby!!!.

28. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY Żyła wrotna- ma 3 części: • zatrzustkową (ku tyłowi od głowy trzustki), • zadwunastniczą (ku tyłowi od dwunastnicy), • sieciową (w obrębie tzw. sieci mniejszej w więzadle wątrobowo- dwunastniczym) Żyła wrotna powstaje z połączenia 3 żył: • krezkowej górnej, • krezkowej dolnej, • śledzionowej. • Żyła wrotna wchodzi do wnęki wątroby i rozdziela się na coraz mniejsze naczynia żylne. Z wątroby krew jest odprowadzana przez żyły wątrobowe, które uchodź do żyły głównej dolnej. W wątrobie istnieje sieć dziwna: żylno- żylna.

29. NAJWAŻNIEJSZE ŻYŁY • Żyły nieparzyste to żyły zbierające krew ze ścian i trzew klatki piersiowej, z wyjątkiem serca!!! • Ich dopływy odpowiadają więc odgałęzieniom aorty piersiowej. • Wyróżniamy 3 żyły nieparzyste: • Żyła nieparzysta- biegnie po prawej stronie kręgosłupa, • Żyła nieparzysta krótka – biegnie po lewej stronie kręgosłupa od dołu do góry, • Żyła nieparzysta krótka dodatkowa- biegnie po lewej stronie kręgosłupa od góry do dołu. Dwie ostatnie żyły uchodzą do żyły nieparzystej, tworząc charakterystyczny układ litery H na przedniej powierzchni kręgosłupa piersiowego.

30. ŻYŁA NIEPARZYSTA

31. ŻYŁY KOŃCZYN A) KOŃCZYNA GÓRNA: Żyły głębokie KG (kolejność od obwodu do centrali): 2 żyły promieniowe + 2 żyły łokciowe = 2 żyły ramienne ↓ Żyła pachowa ↓ Żyła podobojczykowa + żyła szyjna wewnętrzna = Żyła ramienno- głowowa

32. ŻYŁY KOŃCZYN

33. ŻYŁY KOŃCZYN • Żyły powierzchowne KG: • Żyła odpromieniowa- rozpoczyna się na poziomie kciuka, biegnie na przednio- bocznej powierzchni przedramienia ramienia. W trójkącie naramienno- piersiowym uchodzi do żyły pachowej!!!! • Żyła odłokciowa- jest krótsza, zaczyna się na poziomie małego palca, biegnie na przednio- przyśrodkowej powierzchni przedramienia i powyżej dołu łokciowego uchodzi do 1 z żył ramiennych. • Obie te żyły łącza się w dole łokciowym tzw. żyłą pośrodkową łokcia.

34. ŻYŁY KOŃCZYN B) KOŃCZYNA DOLNA: I. Żyły głębokie KD: 2 żyły piszczelowe przednie + 2 żyły piszczelowe tylne = Żyła podkolanowa ↓ Żyła udowa ↓ Żyła biodrowa zewnętrzna + żyła biodrowa wewnętrzna = Żyła biodrowa wspólna

35. ŻYŁY KOŃCZYN

36. ŻYŁY KOŃCZYN Żyły powierzchowne KD: • Żyła opdpiszczelowa- rozpoczyna się na poziomie kostki przyśrodkowej, biegnie na powierzchni przednio- przyśrodkowej podudzia i uda. W tzw. rozworze odpiszczelowym uchodzi do żyły udowej. • Żyła odstrzałowa- rozpoczyna się na poziomie kostki bocznej, biegnie na tylnej powierzchni łydki i uchodzi do żyły podkolanowej.

37. Dziękuję 