Διδάσκοντες Ι.Πασπαλιάρης , Καθηγητής Τομέας Μεταλλουργίας

1. Υγιεινή – Ασφάλεια-Δίκαιο Διδάσκοντες • Ι.Πασπαλιάρης, Καθηγητής Τομέας Μεταλλουργίας • Δ.Δαμίγος, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Μεταλλευτικής • Κατερίνα Αδάμ, Λέκτορας, Τομέας Μεταλλευτικής Σχολή Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών 2/2/2012 7ο Εξάμηνο, 2011-2012 1

2. Περιεχόμενα Εισαγωγή –Βασικές Έννοιες-Στατιστικά στοιχεία √ Κίνδυνος έκρηξης √ Κίνδυνος Πυρκαγιάς √ ΚΜΛΕ√ Εκτίμηση Κινδύνου Χημικοί Κίνδυνοι ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ανθρώπινος Παράγοντας Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Ατυχημάτων Εγγενής Ασφάλεια Σχεδιασμός Ασφαλών Εγκαταστάσεων-Παραγωγική Δαδικασία Παραδείγματα-Εφαρμογές- Ασκήσεις 1 2

3. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ 1. Ορισμοί Πηγή κινδύνου: Είναι οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει σωματική βλάβη (π.χ. υλικά εργασίας, εξοπλισμός, μέθοδοι ή πρακτικές εργασίας). Κίνδυνος: Είναι το ενδεχόμενο, με μεγάλη ή μικρή πιθανότητα, να υποστεί κάποιος σωματική ή άλλη βλάβη από κάποια πηγή κινδύνου. Εκτίμηση κινδύνου (ΕΚ): Είναι η διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία τωνεργαζομένων, που προκύπτουν από υπαρκτές πηγές κινδύνου. Συστηματική εξέταση όλων των πτυχών της εργασίας.

4. Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣΥποχρέωση σύνταξης, Παλαιότερη νομοθεσία • Σύμφωνα με το αρ. 8 του ΠΔ 17/96 κάθε εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια Γραπτή Εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. .

5. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Σκοπός της ΕΚ Σε κάθε χώρο εργασίας, οι εργοδότες έχουν το γενικό καθήκον να διασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων σε σχέση με κάθε παράμετρο της εργασίας. Ο σκοπός διεξαγωγής της ΕΚ είναι να επιτρέπει στους εργοδότες να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων.

6. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ .

7. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ .

8. Γραπτή Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνων • 1. Προσδιορισμός των πηγών κινδύνου & εκτεθειμένων ατόμων • Οι πήγες κινδύνου στον/στους εργασιακούς χώρους μπορεί να συνδέονται: • -Χώροι και θέσεις εργασίας, εγκαταστάσεις, μηχανήματα, εργαλεία και αλλά τεχνολογικά στοιχεία της εργασίας • Φυσικοί, χημικοί και βιολογικοί παράγοντες του εργασιακού χώρου. • Εργασιακές και παραγωγικές πρακτικές και διαδικασίες . • -Επικίνδυνες ενέργειες των εργαζόμενων και τρίτων • συνεργείων) • - Οργανωτικές ελλείψεις ή δυσλειτουργίες.

9. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από κακή διαχείριση εγκαταστάσεων και υλικών Κίνδυνοι από πτώσεις, προσωπικού και αντικειμένων Κίνδυνοι από μηχανήματα σε λειτουργία Κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα

10. Στατιστική στοιχεία ατυχημάτων

11. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από κακή διαχείριση εγκαταστάσεων και υλικών Ακατάλληλος Σχεδιασμός Διακίνησης Υλικών, μεταφορά υλικών χειροκίνητα έναντι μηχανικής διακίνησης Ακατάλληλος σχεδιασμός μονάδων- εγκαταστάσεων, π.χ γειτνίαση εργασιών θερμοκόλλησης με αποθήκη εύφλεκτων υλικών, ακάλυπτες μεταφορικές ταινίες

12. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από κακή διαχείριση εγκαταστάσεων και υλικών, συν. 3. Πλημμελής σχεδιασμός διαχείρισης υλικών Ανεξέλεγκτη απόθεση θειούχων υλικών με συνέπεια εκχύλιση των μετάλλων και σχηματισμό ΟΑΜ, συσσώρευση σκόνης (Pb, Aμίαντος στους χώρους εργασίας) 4. Πλημμελής φωτισμός, έλλειψης οργάνωσης, απόρριψη υλικών και εργαλείων κλπ.

13. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από πτώσεις προσωπικού Πολύ συχνή αιτία σοβαρών ατυχημάτων με εμφάνιση στα υπόγεια μεταλλεία και στις επιφανειακές εκσκαφές, πτώσεις σε κεκλιμένα, ανοίγματα), πτώσεις από σκάλες, στέγες, από υψηλά επίπεδα εργασία, σε εργοστάσια, μεταλλουργίες, εργοτάξια

14. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από κακή διαχείριση εγκαταστάσεων και υλικών, συν. Ανεξέλεγκτη απόθεση θειούχων υλικών Οξινη Απορροή

15. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από κακή διαχείριση εγκαταστάσεων και υλικών ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Συστηματική Προσπάθεια Καθαρισμού, οργάνωσης Συλλογή και ανακύκλωση άχρηστων υλκών Αποφυγή ασκοπης χρήσης αερίων (αυξημένη πίεση, οξειδωτικό μέσο) Προληπτικη συντήρηση μηχανημάτων Σύνταξη διαδικασίων από τους υπεύθυνους Υ&Α, έλεγχος για τηρηση κανόνων καλής και ασφαλούς πρακτικής, συνεχιζόμενη εκπάιδευση, συνεχής καταγραφή παρ’ολίγον ατυχημάτων για βελτίωση των συνθηκών στις επί μέρους θέσεις εργασίας

16. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από πτώσεις προσωπικού ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Περιφράξεις, κάγκελα, σκαλωσιές, ζώνες ασφαλείας, τερματικά εμπόδια (stoppers) Κατάλληλη σήμανση, εκπαίδευση Κατάλληλη τοποθέτηση κινητής σκάλας,κλίση > 75 0

17. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από πτώσεις αντικειμένων ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Συστηματική και Απαρέγκλιτη Χρήση Ατομικών Μέσων Προστασίας Απαγόρευση ρήψης αντικειμένων από ψηλά Τοποθέτηση υλικών και εργαλείων σε ασφαλείς θέσεις Κατάλληλος εξοπλισμός ανύψωσης, με βάση τις ανάγκες του εργοταξίου,εγκατάστασης Κατάλληλη στοιβασία υλικών

18. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από μηχανήματα σε λειτουργία/κίνηση Κατατάσονται ανάλογα με την κίνηση Περιστροφική, άξονες, τύμπανα, κάμινοι Παλινδρομική, υδραυλικές πρέσες, διατρητικά μηχανήματα, μηχανηματα ήλωσης, μεταφορικές ταινίες Ταλάντωση, συρματόσχοινο αναρτησης Σύνθετη

19. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από μηχανήματα σε λειτουργία/κίνηση ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Προφυλακτήρες, αυτόματοι ή σταθεροί Εκπαίδευση του προσωπικού λειτουργίας Εκκίνηση μόνο μετά την τοποθέτηση προφυλακτληρων, κατάλληλη ένδυση...

20. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό Στατικός ηλεκτρισμός προέρχεται απότην επαφή, τριβή ή απομάκρυνση δύο υλικών, ανεπιθύμητη παρενέργεια κάποιας εργασίας Φορτίο Q Ενταση δημιουργούμενου ηλεκτρικού πεδίου Ε=Kq, k=1/4πε0r2, r απόσταση από το φορτίο Τάση V= k’ Q Δημιουργία ηλεκτρικού σπινθήρα με αποτέλεσμα Ανάφλεξη, πυρκαγιά, Ηλεκτρικό τίναγμα σε έργαζόμενους Εσφαλμένες ενδείξεις οργάνων

21. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Αποφυγή ανάπτυξης επικίνδυνων στατικών ηλεκτρικών φορτίων Γείωση και γεφύρωση, ΔV=0 Προστασία ηλεκτρικών κυκλωμάτων με γείωση, αντικεραυνική προστασία σε δεξαμενές καυσίμων Αύξηση αγωγιμότητας πατωμάτων, υποδημάτων, ελαστικών επιστρώσεων, R< 1 MΩ

22. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα Αμεσοι Κίνδυνοι για τον άνθρωπο, περιλαμβάνουν Ηλεκτροπληξία, σφοδρός κλονισμός από την διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος Ερεθισμός ματιών, από σπινθήρα βαχυκυκλώματος Εγκαύματα, εσωτερικά ή εξωτερικά Μυικές βλάβες, παράλυση ή συστολή μυών Αναπνευστικές βλάβες Καρδιακές βλάβες

23. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα ΜΕΓΕΘΟΣ ΒΛΑΒΗΣ

24. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα Έμμεσοι Κίνδυνοι για τον άνθρωπο, περιλαμβάνουν Πυρκαγιά από υπερθέρμανση καλωδίων, κίνδυνοι πτώσης ως αποτέλεσμα τινάγματος από ρεύμα, διακοπή λειτουργίας ηλεκτροκίνητων μηχανισμών προστασίας κλπ.

25. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα Μέτρα προστασίας από ηλεκτροπληξία Γείωση όλων των μηχανημάτων με τα οποία έρχται σε επαφή ο εργαζόμενος, συσκευές με τάση 220-240V Xαμηλή Τάση στις συσκευές, 50 ή 110 V Διπλή μόνωση μταξύ συσκευής και χειριστλη, δεν απαιτείται γείωση Καλώδια περιορισμενου μήκους, κατάλληλα μονωμένα Αντιηλεκτροπληξιακοί Διακόπτες

26. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι ανάφλεξης έφλεκτων υλικών από ηλεκτρικό ρεύμα ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΦΛΕΚΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

27. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Κίνδυνοι ανάφλεξης έφλεκτων υλικών από ηλεκτρικό ρεύμα ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΒΑΣΕΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΦΛΕΚΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

28. ΚΟΙΝΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΧΗΜΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΌ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ, Χημικά αντιδραστήρια, τοξικοί ατμοί Μέτρα προφύλαξης, απαγωγοί, κλιματισμός, τηλεχειρισμοί Ατομικά μέτρα προστασίας

29. Εκτίμηση ΕΚ ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΑΦΤΕΙ Στο στάδιο αυτό προσδιορίζονται οι εργαζόμενοι ή οι τρίτοι που διατρέχουν κίνδυνο από τις πηγές κινδύνου που προσδιορίστηκαν στο προηγούμενο βήμα. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ομάδες - κατηγορίες ατόμων που μπορεί να είναι πιο ευπαθείς όπως : • Το ανειδίκευτο ή άπειρο προσωπικό • Τα άτομα που εργάζονται σε κλειστούς ή ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους • Το προσωπικό με ειδικές ανάγκες • Νέοι και ηλικιωμένοι εργαζόμενοι • Οι έγκυες ή γαλουχούσες γυναίκες • Το προσωπικό συντήρησης & καθαρισμού • Οι υπεργολάβοι ή οι αυτοαπασχολούμενοι • Σπουδαστές, μαθητευόμενοι και ασκούμενοι • Επισκέπτες • Εργαζόμενοι με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας (βρογχίτιδα, υπερτασικοί, διαβητικοί) • Εργαζόμενοι που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή ή είναι αλλεργικοί ή υπερευαίσθητοι σε συγκεκριμένες ουσίες ή/και συνθήκες

30. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ .

31. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Αξιολογούνται οι κίνδυνοι που ήδη καταγράφηκαν, δηλαδή εξετάζεται πόσο πιθανό είναι κάθε πηγή κινδύνου να προκαλέσει βλάβη. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι ποιοτική ή ποσοτική δηλαδή ίσως χρειαστεί να γίνουν μετρήσεις παραγόντων ή να γίνει αξιολόγηση στατιστικών στοιχείων και ειδικευμένων τεχνικών ανάλυσης. Με αυτόν τον τρόπο διαπιστώνεται αν θα χρειαστεί ή όχι η λήψη επιπρόσθετων μέτρων για την απαλοιφή ή μείωση του κινδύνου. Πηγή: Μεθοδολογία για την Αναγνώριση Επαγγελματικών Κινδύνων και την Εκτίμηση Επικινδυνότητας στην ΓΕΕΛ, Εργαστήριο Νοητικής Εργονομίας και Ασφάλειας της εργασίας, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

32. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Ποιοτική Ανάλυση της Επικινδυνότητας Βασίζεται στην αξιολόγηση της Πιθανότητας να συμβεί ένα ατύχημα και να προκληθεί βλάβη στην υγεία του εργαζομένου, και στην αξιολόγηση της Σοβαρότητας των συνεπειών του ατυχήματος στην εξεταζόμενη θέση εργασίας Τα αποτελέσματα δεν είναι απόλυτα αλλά ενδεικτικά και οι πίνακες φανερώνουν την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Πηγή: Μεθοδολογία για την Αναγνώριση Επαγγελματικών Κινδύνων και την Εκτίμηση Επικινδυνότητας στην ΓΕΕΛ, Εργαστήριο Νοητικής Εργονομίας και Ασφάλειας της εργασίας, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

33. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Ποιοτική Ανάλυση της Επικινδυνότητας Πηγή: Μεθοδολογία για την Αναγνώριση Επαγγελματικών Κινδύνων και την Εκτίμηση Επικινδυνότητας στην ΓΕΕΛ, Εργαστήριο Νοητικής Εργονομίας και Ασφάλειας της εργασίας, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

34. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Ποιοτική Ανάλυση της Επικινδυνότητας Πηγή: Μεθοδολογία για την Αναγνώριση Επαγγελματικών Κινδύνων και την Εκτίμηση Επικινδυνότητας στην ΓΕΕΛ, Εργαστήριο Νοητικής Εργονομίας και Ασφάλειας της εργασίας, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

35. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Ποιοτική Ανάλυση της Επικινδυνότητας Πηγή: Μεθοδολογία για την Αναγνώριση Επαγγελματικών Κινδύνων και την Εκτίμηση Επικινδυνότητας στην ΓΕΕΛ, Εργαστήριο Νοητικής Εργονομίας και Ασφάλειας της εργασίας, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

36. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Α1 Επίπεδο: Απαράδεκτα μεγάλη επικινδυνότητα Α2 Επίπεδο: Πολύ μεγάλη επικινδυνότητα Β1 Επίπεδο: Μεγάλη επικινδυνότητα Β2 Επίπεδο: Σχετικά μικρή επικινδυνότητα Γ1 Επίπεδο: Ανεκτή επικινδυνότητα Γ2 Επίπεδο: Χαμηλή επικινδυνότητα

37. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνων Για το επίπεδο Α επικινδυνότητας (εξαιρετικά μεγάλη) επιβάλλεται η λήψη άμεσων δραστικών μέτρων ενώ πολύ πιθανή θεωρείται η απαίτηση για ριζικές αλλαγές σε τεχνολογικό και οργανωτικό επίπεδο στην εταιρία. Άμεσα και αποτελεσματικά επιβάλλεται να είναι τα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν και να εφαρμοστούν για περιπτώσεις επικινδυνότητας επιπέδου Β (πολύ μεγάλη επικινδυνότητα). Να αναθεωρηθούν πρακτικές εργασίες και να αντικατασταθούν στοιχεία του τεχνολογικού συστήματος. Ενέργειες για τη μείωση έκθεσης των εργαζομένων σε βλαπτικούς παράγοντες επιβάλλεται να γίνουν σε μικρό χρονικό διάστημα.

38. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνων Σε συνθήκες μεγάλης επικινδυνότητας, επίπεδο Γ, ενδείκνυται η λήψη μέτρων ασφαλείας σε συγκεκριμένους τομείς της εταιρίας όπου εντοπίζονται και οι σημαντικότερες πηγές κινδύνου. Οι παρεμβατικές ενέργειες πρέπει να πραγματοποιηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε περιπτώσεις χαμηλής επικινδυνότητας, επίπεδο Δ, βαρύτητα στην εφαρμογή και τήρηση των μέτρων ασφαλείας καθώς και στη τακτική εκπαίδευση του προσωπικού για θέματα ασφαλείας σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τέλος στην περίπτωση Ε, συνεχής τήρηση μέτρων ασφαλείας

39. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνωνστην Εξορυκτική Βιομηχανία • http://osha.europa.eu/en/topics/riskassessment/OiRA-Online-Risk-Assessment

40. Λατομεία-Σχιστήρια Στοιχεία ΕΛΙΝΥΑΕ, 2007

41. Λατομεία-Σχιστήρια Φωτογραφικό Υλικό από Ιστοσελίδα Μάρμαρα Διονύσου

42. Μεταλλεία Οδηγίες Καλής Πρακτικής ΥΑΕ στις Εξορυκτικές Εργασίες-Μεταλλεία Φωτογραφικό Υλικό από Ελληνικές Εξορυκτικές Εταιρείες, (S&B, ΔΕΛΦΟΙ-ΔΙΣΤΟΜΟ, ΕΛΙΝΥΑΕ, BG BAU (Σύνδεσμος Κατασκευαστικών Εταιρειών) , κ.α.

43. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνωνστην Εξορυκτική Βιομηχανία • www.latomet.gr • Yγιεινή και Ασφάλεια • ….Οι βασικές έννοιες της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, η εκτίμηση και διαχείριση των κινδύνων που παρουσιάζονται συχνά στις εξορυκτικές βιομηχανίες (π.χ. κατά τις εκσκαφές, τη φόρτωση και τη μεταφορά υλικών, από εκρήξεις ή καταπλακώσεις κλπ), ο έλεγχος και η παρακολούθηση μέτρων προστασίας, η υφιστάμενη νομοθεσία αλλά  και οι ευρωπαϊκές οδηγίες, θα πρέπει να εξετάζονται σε καθημερινή βάση στους εργασιακούς χώρους.

44. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνωνστην Εξορυκτική Βιομηχανία • www.latomet.gr • Yγιεινή και Ασφάλεια • Σχετικά με τις δονήσεις και τα εκρηκτικά, τι η τεχνολογία των εκρηκτικών υλών έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο  βαθμό ώστε  έχει βελτιωθεί σημαντικά το επίπεδο ασφάλειας στους εξορυκτικούς χώρους, τουλάχιστον όσο αφορά τη χρήση τους. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 15 χρόνια έχουν συμβεί πάνω από 100 θανατηφόρα ατυχήματα σε εργαζόμενους στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους εξόρυξης (ΜΟ τελευταίας 20ετίας:7), και από αυτά μόνο 4 οφείλονταν στην χρήση εκρηκτικών.

45. Εκτίμηση Επαγγελματικών Κινδύνωνστην Εξορυκτική Βιομηχανία • http://osha.europa.eu/en/topics/riskassessment/OiRA-Online-Risk-Assessment

47. ΕΜΜΕΣΟΙ ΧΗΜΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙΔΙΑΡΡΟΗ ΚΥΑΝΙΟΥΧΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΒΑΙΑ ΜΑΡΕ, ΡΟΥΜΑΝΙΑ,2000

48. ΕΜΜΕΣΟΙ ΧΗΜΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙΔΙΑΡΡΟΗ ΚΥΑΝΙΟΥΧΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΒΑΙΑ ΜΑΡΕ, ΡΟΥΜΑΝΙΑ,2000

49. ΕΜΜΕΣΟΙ ΧΗΜΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙΔΙΑΡΡΟΗ ΚΥΑΝΙΟΥΧΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΒΑΙΑ ΜΑΡΕ, ΡΟΥΜΑΝΙΑ,2000 Σημαντικές υπερβάσεις, κατά τάξεις μεγέθους, Περιβαλοντικών Ορίων Οδηγία 2006/21 ΜWD, Aρθρο 14 “η συγκέντρωση του διασπώμενου με ασθενές οξύ κυανίου στο σημείο απόρριψης των απορριμμάτων κατεργασίαςεντός της λίμνης δεν υπερβαίνει τα 50 ppm από την 1η Μαΐου 2008, τα 25 ppm από την 1η Μαΐου2013, τα 10 ppm από την 1η Μαΐου 2018 και τα 10 ppm σεεγκαταστάσεις στις οποίες χορηγείται άδεια μετά την 1η Μαΐου2018.

50. ΕΜΜΕΣΟΙ ΧΗΜΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Οδηγία 2003/105/ΕΚ , SEVESO , για τροποποίηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες