İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI & SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI

1. İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI&SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI 01.11.2008 GELİR İDARESİ İHSANİYE EK HİZMET BİNASI KONFERANS SALONU

2. İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI&SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI SMMM BÜLENT FIÇICI 01.11.2008 GELİR İDARESİ İHSANİYE EK HİZMET BİNASI KONFERANS SALONU

3. Gündem • Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (5510) • İstihdamı Teşvik Yasası (5763)

4. İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI (5763)

5. İşverene 3 Farklı Teşvik • Ek İstihdamı Teşvik : 01 Temmuz 2008 • Özürlü İstihdamını Teşvik : 01 Temmuz 2008 • Düzenli Ödeme Teşviki : 01 Ekim 2008

6. Ek İstihdama İlişkin Prim Desteği • Son 1 yıl içersindeki ortalama işçi sayısı • Gelecek 1 yılda ilave istihdam • İlave alınanlarda aranan özellikler • 18-29 yaş arası erkek, • 18 yaş üstü kadın • 2008 ilk 6 ayında işsiz

7. Ek İstihdama İlişkin Prim Desteği • Fiilen çalışma zorunluluğu • İki bildirgede de aynı kişi gösterilecek ve bildirgelere eksik gün eklenecek • Sigortasız işçi çalıştırılırsa 1 yıl boyunca yararlanılamayacak • Yararlanılacak rakam kişi başına 130,00 ile 140,00 YTL arasında arasında olacak (ilk yıl %100, 2.yıl %80, 3.yıl %60, 4.yıl %40 ve 5.yıl %20) • Yararlanmak için 4447 kodunun açtırılması gerekiyor

8. Özürlü İstihdamını Teşvik • Özürlü çalıştırma zorunluluğu • Kontenjan kapsamında %100 • Kontenjan fazlasına %50 • Yararlanılacak rakam • Yararlanmak için ne yapılacak (14857 - 54857)

9. Düzenli Ödeme Teşviki • %5 prim indirimi • Borcu olanlar yararlanamayacak • Sigortasız işçi çalıştırılırsa • Yararlanılacak rakam • Yararlanmak için ne yapılacak

10. Ortak Hükümler • Bu desteklerden sadece birisinden yararlanılabilecek • Bildirgelerin zamanında verilmesi • Zamanında ödenmeyen primler • Yararlanılacak desteklerin muhasebeleştirilmesi

11. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi • 25.09.2008 tarih ve 2008-85 sayılı SGK Genelgesi. • Tübitak tarafından desteklenen projeler, Teknoloji Geliştirme Merkezleri Personeli, Tekno girişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışanlara %50 prim desteği. • Her bir çalışan için 5 yıl boyunca Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanır. • 5746 sayılı Ar-Ge Kanuna Tabi işyerleri kodu.

12. SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (5510)

13. SSGSS Amacı • Kurumların Birleşmesi • SSK • Bağ-kur • T.C. Emekli Sandığı • Banka ve Ticaret Odası Sandıkları • Sağlık ve Sosyal Güvenlik haklarındaki farklılıklar • Tüm vatandaşlara eşit sağlık ve sosyal güvenlik hakkı

14. SSGSS Yayınlanma Süreci • Mevzuat • 5489-Veto-5510-İptal • 5754-5763-5797 sayılı yasalarla değişiklik • Sosyal Sigortalar İşlem Yönetmeliği • Genel Sağlık Sigortası İşlem Yönetmeliği • 27 Eylülden itibaren 29 adet tebliğ ve yönetmelik. • Yürürlük tarihleri • 01 Ocak 2007 • 01 Temmuz 2007 • 01 Ocak 2008 • 01 Haziran 2008 • 01 Ekim 2008

15. 4a, 4b, 4c nedir? • SSK 4a • Bağ-Kur 4b • Emekli Sandığı 4c

16. Herkese Tek Sosyal Güvenlik Numarası • TC Kimlik Numarası • Hedef Tüm İşlemler Tek Numara Bilgi işlem alt yapısı kuruluncaya kadar mevcut uygulamalara devam edilecek. Bu uygulama tam olarak işlemeye başladığında Kurum Sağlık karnesi, sigorta kartı, vizite kâğıdı gibi uygulamaların tamamına son verecek ve bütün işlemler kişilerin TC kimlik numarasına göre yapılacak.

17. Kim Nereden Sigortalı Olacak?

18. Kim Nereden Sigortalı Olacak? • Sigortalılıklar çakışırsa • Öncelik 4c’de • 4c yok ise 4a ve 4b • 4a-b-c ve 5. madde çakışır ise • İşverenler kendi işyerinde 4a’lı olamayacak • İşverenler 1’den fazla şirkette ortak ise sadece birisinden prim ödeyecek

19. Sigortalıların Kuruma Bildirimi • 4a’lılar 1 gün önce (inşaat, balıkçılık, tarım işlerinde aynı gün) • 4b’lileri tescil yapan kurum bildirecek • 4c’liler bildirimler ile tanışacak

20. Sigortalıların Kuruma Bildirimi • Sigortalı işten ayrılış bildirgesi 10 gün içinde e-sigorta ile verilecek. 102 de cezası yok. Ancak, İşten ayrılan haksız yere sağlık hizmetinden yararlanırsa bildirimi yapmayan kuruma rücu. • 4b’lilerde 2 nüsha düzenlenecek biri ilgili kuruma geri iade edilecek • Tekrar işe girişler 01.11.2008 tarihinden, İlk işe girişler ise 01.12.2008 tarihinden itibaren İnternet üzerinden gönderilecek. • 4a’lılar 1 ay içersinde kendilerini bildirecekler

21. Bildirgeler • İlk işyeri bildirgeleri - aynı gün • İlk işyerinde sigortalı bildirimi - 1 ay • İşyeri il değişikliği ve devir - 10 gün • İşyeri aynı il içersinde nakledilmişse - 10 gün (sadece nakil dilekçesi) • İşverenin ölümünde - 3 ay • Nevi değişikliğinde – 10 gün • Adi ortaklıklarda yeni ortak alımında - 10 gün • Afet durumunda – 3 ay

22. Bildirgeler • İşletme adı değiştiğinde bildirge verilmez(dilekçe ve ticaret sicil gazetesi ile bilgi) • 2 yıl sigortalı çalıştırmayan işyerleri kanun kapsamından çıkartılır. • APHB’i takip eden ayın 23’ünde verilecek. Ayın son günü ödenecek. • İşçi çalıştırılmadığı takdirde APHB verilmeyeceği 15 gün içinde kuruma bildirilecek. • Yasal Süresi içinde verilen prim belgesi türünde hata yapılmışsa APHB için ceza uygulanmaz • Ek:8’in adı Ek:10 oldu(Ek:10’a ceza yok ancak…)

23. 4a Prim Oranları Prime esas kazançların üst sınır aşılması nedeniyle prime tabi tutulamaması halinde artan kısım 2 ayı geçmemek üzere gelecek aylarda prime tabi tutulur İşverenler tarafından Özel sağlık ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ücretlerden asgari ücretin %30’una kadar olan kısmı SSK primine tabi değildir

24. 4b Prim Oranları • Basamak kavramı kalmadı. • Sigorta prim oranı %32,5+(%1-%6,5) = %33,5 - %39 • İşverenlerin prime esas kazançları çalıştırdıkları en yüksek ücretli işçiden düşük olamaz. • 4 Ekim 2000 -1 Ekim 2008 tarihleri için borçlanılıp 6 ay içinde ödenebilecek

25. Çalışan Emeklilerde Prim Oranları • Çalışan emeklilerde oran %30+ (%1-%6,5) = %31 - %36,5 • 4b’ye tabii olarak çalışan emeklilerde • 02.08.2003-30.09.2008 - %10 • 01.02.2004-30.09.2008 - %10 • 2008 - %12 • 2009 - %13 • 2010 - %14 • 2011 ve sonrasında - %15 • 1 Ekim 2008’den sonra ilk defasigortalı olacaklar emekli oluncaçalışamayacak

26. Diğer Çalışanlarda Prim Oranları • Zorunlu staja tabii meslek liseli ve üniversiteliler için %1 • İş-kur kursiyerleri için %1 • 3308’e göre çıraklar için %1 (PEK’in %50’sinin %1 i)

27. İsteğe Bağlı Sigortalıların Durumu • Sadece 4b’li olacak • Mevcut emekliliğine az kalmış isteğe bağlı sigortalılar için sıkıntı yaratabilir • 18 yaşını doldurmuş olmak, sigortalı ve emekli olmamak • Prim Oranı%20+%12 (Genel Sağlık Sigortası için) • 12 ay içinde ödenmeyen primlere ilişkin süreler iptal edilecek

28. Askerlik Borçlanması • Asgari Ücretin %32’si. • 1 ay içinde ödenmeli.

29. Doğum Borçlanması • Her doğum için 2 yıl • En fazla 2 doğum • Çocuğun yaşamış olması şartı • İlk sigortaya giriş tarihinden önceki doğumlardan faydalanma imkanı yok. • Sadece hizmet akdi ile çalışırken yapılan doğumlardan sonraki boşluklar borçlanılabilecek.

30. Yardımlar • Evlenme YardımıEvlenmeleri nedeni ile gelir ve aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklarında 2 yıllık aylık tutarı bir defa da ödenir. Tekrar hak sahibi olması durumunda ise 2 yıl boyunca maaş bağlanmaz • Cenaze Yardımı360 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası ödeyip de ölen sigortalının hak sahiplerine SGK yönetim Kurulunca belirlenecek tarife üzerinden cenaze yardımı ödenir • Emzirme Ödeneği4a ve 4b’liler doğumdan önceki 1 yıl içinde 120 gün Kısa vadeli sigorta kolları primleri ödemiş olmalıdır 4b’ lilerin borcu bulunmamalıdırAsgari ücretin 1/3’ü

31. Aylık Bağlama Oranı • Malullük yaşlılık ölüm sigortası ödenen her yıl için %2 • Maksimum %90 • 30 Nisan 2008’den önce sigortalı olanlar için • İlk 10 yıl %3 • Sonrasında %2

32. Emeklilik Şartları • 08.09.1999 Geçiş Hükümleri • Öncesinde 5000 gün, 20-25 yıl • Sonrasında 7000 gün, 25 yıl, 58-60 yaş • 1 Mayıs 2008’den sonra • 7200-9000 gün, 25 yıl, 58-60-65 yaş • 4a’lılar kademeli artış ile 2027 yılında 9000 gün • Yaş 2036 yılından itibaren kademeli olarak artırılarak 2048 yılında 65 yaşa çıkacak. • 4b’liler direk 9000 gün

33. Sağlıktan Yararlanma Şartları • 30 gün prim ödemek yeterli. • İşten ayrıldıktan 10 gün sonra GSS ödemeye başlaması gerekiyor. • Son 1 yıl içinde 90 gün prim ödemiş ise işten ayrıldıktan sonra 90 gün daha sağlık hizmeti. • 4b’liler 60 gün prim borcu olduğunda sağlık hizmetinden yararlanabilecek.

34. Katılım Payları • Ayakta tedavilerde Devlet Hastanelerinde 3 YTL, Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde 4 YTL, Üniversitelerde 6 YTL, Özel Hastane ve Tıp Merkezlerine gidenlerde 10 YTL katkı payı alınacak. • Aile Hekimliği uygulanan illerde sevksiz hastaneye gidilemeyecek. 2009 da 23 ilde uygulanmaya devam edilecek. 2010 da ise tüm Türkiye’de bu uygulamaya geçilmesi planlanıyor. • Ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçlerindeki ve İlaçlarla ilgili katılım payı • Emeklilerde %10 • Sigortalılarda %20

35. Malüllük • İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda çalışma gücünün %60’ını kaybetmek • 10 yıldan beri sigortalı olmak • 1800 gün prim ödenmesi • Başkasının bakımına muhtaç maluller için yıl şartı yok, 1800 gün prim ödenmesi yeterli • 9000 günden az sigortalı olmaları halinde emeklilik maaş hesaplamaları 9000 güne göre ve en az ortalama ödediği primin %50’si • Başkasının bakımına muhtaç ise ilave %10

36. Geçici İş Göremezlik • Son 1 yıl içinde 90 gün prim ödeme şartı. • 3. günden başlayarak ödenir. • Doğumdan önce 8 hafta, sonra 8 hafta. • 4b’lilerde ilk defa yararlanmaya başlayabilecek. Ancak sadece İş kazaları ve analık hallerinde ve borcu olmaması şartı ile

37. Geçici İş Göremezlik • Yatarak tedavilerde günlük kazancın 1/2 ’si ayakta tedavilerde 2/3’ü • İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinden birkaçı birleşirse en yüksek olan • İstirahat raporları İşyeri hekimlerince en fazla 2 gün, • Ayaktan tedavilerde ve tek hekim raporu ile en fazla 1 defa 10 gün • 10 günden fazla raporlar ise Sağlık kurullarınca verilir

38. Sürekli İş Göremezlik • İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %10’unu kaybetmek • %100 ünü kaybetmişse sürekli tam iş göremezlik • %10 ile %99,99 unu kaybetmesi durumunda sürekli kısmi iş göremezlik • Tam iş göremezlik durumunda %70 oranında iş göremezlik maaşı • Meslekte kazanma gücünü kaybetmesi oranı %70 ile çarpılarak sürekli iş göremezlik maaşı hesaplanır

39. Ölüm Geliri Bağlanması • En az 1800 gün Malullük Yaşlılık ve Ölüm sigortası ödemiş olmak. • Veya 4a’lı olup da 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim ödemiş olanların hak sahiplerine. • 1 Ekim’den sonra yapılan askerlik borçlanmaları bu hesaplamada dikkate alınmaz. • Ölen kişinin hak sahiplerine 1 kişi ise bağlanacak maaş %80’inden 2 kişi ise %90’dan az olamaz. • Anne ve babasını kasten öldürene aylık ödenmeyecektir.

40. Aylıkların birleşmesi • Ölen Eş ve kendi aylığı aynı anda alınabilecek. • Ana ve babasından ayrı ayrı maaş alan çocuk için veya çocuklarından ayrı ayrı maaş alan baba ve anne için çok olanın tamamı az olanın yarısı alınabilecek. • Hem malul hem yaşlılık aylığı alanın yalnızca yüksek olan bağlanacak. • Hem babasından hem eşinden aylık almayı hak edenler ise hangisini isterse o bağlanacak.

41. Anlaşmalı Boşanmaya Ceza Geliyor • Hem annesinden hem de babasından aylığa hak kazanan çocuğa aylıklardan yüksek olanın tamamı ve aylıklardan düşük olanında %50’si bağlanıyor. Bu sebeple birçok kişi eşlerinden hileli olarak boşanıyor • Boşandığı halde fiilen aynı evde yaşadığı tespit edilenlerin aylıkları kesilecek ve ödenen tutarlar geri alınacak • Hem de Savcılıklar tarafından nitelikli dolandırıcılık suçundan dava açılarak hapis cezası ile karşılaşılacak

42. İş Kazası ile İlgili Bildirim Süresi • 4a’lılar iş kazası geçirdiklerinde kazadan sonraki 3 iş günü içersinde kuruma bildirilmeliler. • İş kanunu açısından ise Kaza 48 saat içersinde ÇSGB kurumuna bildirilmeli. • 4b’liler ise 1 ayı geçmemek şartı ile bildirim yapmasını engelleyici durum sona erdikten sonraki 3 iş günü içersinde bildirimlerini yapmalılar.

43. Bankalarca Kuruma Bildirim • Kurum ve Kuruluşlar ile Bankalar işlemlerini yaptıkları kişilerin sigortalı olup olmadıklarını kurum veri tabanından araştıracaklar ve kuruma bildirimde bulunacaklar

44. Zamanaşımı • İşverenler defter ve belgelerini SGK açısından 10 yıl saklamak zorundalar. • Kamu idareleri 30 yıl saklamak zorundalar • Zamanaşımında 10 yıl olan saklama süresi • 2008’de 5 yıl, • 2009’da 6 yıl, • 2010’da 7 yıl, • 2011’de 8 yıl, • 2012’de 9 yıl, • 2013 ve ilerleyen yıllarda 10 yıl • GS Sigortalısı ve Bakmakla yükümlü oldukları kişiler alacaklarını 2 yıl içinde istemezler ise zaman aşımına uğrar. Hakkı doğuran olay hakkında talepte bulunulmaz ise 5 yıl sonra zamanaşımına uğrar. • Kurum alacak, Rücu ve tazminat davalarında zaman aşımı 10 yıl

45. İtibari Hizmet – Fiili Hizmet Zammı • 2007 yılı mart ayında Anayasa mahkemesi kararı ile kapsam içine giren Kaynakçılar, boyacılar ve bazı tehlikeli işleri yapanlar kapsam dışına çıkarıldı • Basın ve gazetecilik kanuna göre çalışanlar, hava yolları uçuş personeli, lokomotif personeli, infaz koruma memurları, TRT çalışanları, Devlet tiyatrosu sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası şef ve üyeleri için uygulanmakta olan itibari hizmet zammı kaldırıldı • Fiili hizmet zammı için yılsonundan sonra veya çalışan ayrılınca 15 gün içinde bildirge verilir.

46. Fiili Hizmet Zammı • Yer altı işlerinde Sürekli ve münavebeli olarak çalışanlara, Yılda 180 gün fiili hizmet zammı

47. Fiili Hizmet Zammı • TSK, • Emniyet, • Mit Mensupları, • Dalgıçlar, • Radyoaktif işlerde çalışanlar, • Asit üretimi yapılan yerlerde, • Kurşun izabe fırınlarında çalışanlara Yılda 90 gün fiili hizmet zammı

48. Fiili Hizmet Zammı • Kurşun, • Arsenik işleri, • Cam fabrikaları, • Çimento fabrikaları, • Termik santralleri, • Alüminyum fabrikaları, • Döküm fabrikaları, • İtfaiye ve yangın söndürme işlerinde Yılda 60 gün fiili hizmet zammı

49. Fiili Hizmet Zammı • Fiili hizmet zamlarına göre 60 gün ekleneceklerde 1 puan, 90 gün ekleneceklerde 1,5 puan, 180 gün ekleneceklerde 3 puan işveren hissesine ilave edilir • Fiili hizmet zammından yararlanmak için bu işleri 10 yıl (3600 gün) yapmış olmak gerekiyor. • Yeraltında çalışanlarda ise bu süre 5 yıl (1800 gün) olarak uygulanacak. • Bu kişiler 3 yıl erken emekli olabilecekler. Yeraltında çalışanlarda 3 yıl sınırlaması yok.

50. Diğer Hususlar • Ücretler Bankadan ödenirse ücret tediye bordrosunda imza şartı aranmaz. Ancak iş kanuna göre 1 kopyası işçiye verilmek zorunda. • Ücretleri bankadan ödeme zorunluluğu 08.05.2008 tarihinde kanunlaştı. Ancak konu ile ilgili yönetmelik çıkmadığı için zorunluluk henüz başlamadı. • Denetim ve Kontrollerde işverenler bilgisayarda tuttukları bilgileri de manyetik ortamda vermek zorundalar.