CEBAM Belgian Centre for Evidence-B

1. CEBAMBelgian Centre for Evidence-Based Medicine Belgian branch of the Cochrane Collaboration

2. WelkomEvidence-Based Medicine in de klinische praktijk 20-21-22 november 2002 Bremberg, Haasrode

3. Organisatie: CEBAM Ester Vanachter Karin Hannes Etienne Vermeire Bert Aertgeerts

4. Sprekers en tutoren Bert Aertgeerts Frank Buntinx Filip Cools Patrick Haentjens Karin Hannes Dirk Ramaekers Ann Van Den Bruel Etienne Vermeire Bo Van Damme

5. Bereikbaarheid,� Graag�

6. Bereikbaarheid Dus,� Ester Vanachter 0486-117 153 Bremberg 016-401 996

7. Groepen Groep 1: Bert Aertgeerts Groep 2: Filip Cools Groep 3: Ann Van den Bruel Groep 4: Etienne Vermeire Groep 5: Karin Hannes Apothekers, artsen, kinesisten, tandartsen, verpleegkundigen,�

8. Dagschema:20-11-2002 9.00: welkom 9.15: introductie EBM 10.30: �De zevende dag� 11.00: pauze 11.15: Systematische Reviews (SR) 12.45: middagmaal 14.00: workshops 15.15: Randomised Controlled Trial (RCT) 15.45: pauze 16.15: zoeken naar evidence 17.30: receptie�

9. Dagschema:21-11-2002 9.00: het zou de jouwe kunnen zijn 9.30: workshops 11.00: pauze 11.30: Diagnostiek 12.15: middagmaal 13.00: epidemiologie 14.00: workshops 15.30: pauze 16.00: statistiek voor gevorderden 16.45: etiologie 17.30: receptie�

10. Dagschema:22-11-2002 9.00: ochtendrapport 9.30: workshops 11.00: pauze 11.15: workshops 12.45: middagmaal 14.00: synthese oefening 15.00: pauze 15.15: implementatie EBM in de praktijk 16.00: klinische richtlijnen 17.00: evaluatie en certificaten 17.30:receptie

11. Doelstellingen Cursus Formuleren van zoekvraag Zoeken in literatuur Kritisch beoordelen artikel Motiveren tot implementatie van EBM in de eigen praktijk

12. Inleiding tot EBM Ontstaan van EBM 5 stappen van EBM CEBAM

13. Ontstaan van EBM medische scholen authority-based medicine �in vitro geneeskunde� 1930: begin klinische studies 1960: RCT algemeen aanvaard

14. Ontstaan van EBM informatie-explosie (40.000 tijdschriften) gebrek aan overzicht: synthese? contextueel denken: onderzoek ? beleid? 1990: systematische review 1992: Cochrane Collaboration

15. Ontstaan van EBM

16. Ontstaan van EBM �It is surely a great criticism of our profession that we have not organised a critical summary,�, adapted periodically, of all relevant randomised controlled trials� Archie Cochrane

17. Ontstaan van EBM

18. Iets nieuws? arts wil toch het beste voor zijn pati�nt opleiding toch garant voor onze kwaliteit �de literatuur� staat vol tegenstellingen therapeutische �vrijheid� is in gevaar?

19. Vijf redenen om door te gaan nieuw bewijsmateriaal ? ander beleid evidentie niet/ te laat gebruikt achteruitgang van kennis en klinische performantie klassieke nascholing brengt geen soelaas EBM strategie�n: remedie?

20. Een tussendoortje� Welk antibioticum geven aan een kind met AOM? of� Bij welk kind met AOM een antibioticum geven?

21. Een tussendoortje� �Only about 15% of medical interventions are supported by solid scientific evidence,�� BMJ editorial 1995

22. Een tussendoortje� ��this would put 80 to 90 % of accepted medical procedures in this country under the heading of quackery!�

23. Definitie EBM Evidence-based medicine is the integration of best research evidence with clinical expertise and patient values.� The integration of individual clinical expertise with the best available external evidence and patient�s values and expectations David Sacket 2000

24. Definitie EBM Gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patienten. Klinische beslissingen voor individuele patienten

25. Definitie EBM Belangrijkste uitgangspunt: systematische analyse van de beschikbare kennis wordt de basis van klinische beslissingen

26. Definitie EBM

27. Inleiding tot EBM Ontstaan van EBM 5 stappen van EBM CEBAM

28. 2.De vijf stappen van EBM definieer het probleem zoek de beste informatie evalueer kritisch de informatie pas toe in de juiste context evalueer de resultaten

29. 2.1.Definieer het probleem Het klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag.

30. Een voorbeeldje� Wat is de beste behandeling van een urineweginfectie?

31. Onduidelijke vraag! welke pati�nt, waar, setting? type interventie? in vergelijking met welke interventie? welk resultaat beoog ik?

32. Nieuwe vraag? jonge vrouw met ongecompliceerde cystitis antibioticum in vergelijking met geen antibioticum? resultaat: geen klachten meer

33. PICO brengt duidelijkheid! P patient I intervention C comparison O outcome

34. Op sommige vragenbestaat �geen� antwoord!

35. 2.2. Zoek de beste informatie Eigen ervaring Gehoord van een collega Groepje wijze professors Case series RCT�s Systematic reviews

36. 2.2 Effici�nt zoeken internet-aansluiting zoekstrategie methodologische filters selectievaardigheden tijd vrijmaken: hoewel�

37. 2.2 Relevante adressen  en databanken

38. 2.2 Zoekstrategie PICO-gestuurd geschikte trefwoorden EB zoeken: trapsgewijs (SR, aanbeveling, studies,�)

39. 2.3 Evalueer kritisch de kwaliteit regels goed wetenschappelijk onderzoek soorten onderzoeksdesigns resultaten toepasbaarheid

40. 2.3Kritisch beoordelen artikel validiteit relevantie van de resultaten toepasbaarheid

41. 2.3Resultaten effectschatting: absoluut of relatief? precisie: 95% BI statistisch significant ? klinisch relevant 

42. 2.3 Toepasbaarheid generaliseerbaarheid extrapolatie randvoorwaarden

43. 2.3 Toepasbaarheid Systematische reviews RCT�s Diagnostiek Epidemiologie

44. 2.3 Toepasbaarheid SR Termen Forest plot, statistische en klinische heterogeneiteit, betrouwbaarheidsinterval, gewogen gemiddelde, SR, meta-analyse, meta-regressie-analyse Waar opzoeken Cochrane, DARE Verschillende effectmaten ARR,NNT,�

45. 2.3 Toepasbaarheid RCT Termen Randomisatie, RCT,intention to treat, RR,RRR,ARR,NNT Waar opzoeken CCTR, Medline, Embase Effectmaten ARR,NNT,�

46. 2.3 Toepasbaarheid Diagnose Termen Sensitiviteit, Specificiteit, PPV,NPV, LR+,LR-,OR,ROC curve,referentietest Waar opzoeken Medion, Medline, Embase Effectmaten Sens, spec, PPV,NPV

47. 2.3 Toepasbaarheid epidemiologie Termen Bias, confounder, cohort, stratificatie, standaardisatie, statistische significantie, klinische relevantie Waar opzoeken Medline, Embase Effectmaten

48. 2.4 Pas toe: Zoek de verhouding tussen voor- en nadelen van de interventie, in het licht van de risico�s van de pati�nt.

49. 2.4 Voor- en nadelen voordelen op morbiditeit en/of mortaliteit (eindpunten) nevenwerkingen complicaties fout-positieven...

50. 2.4 Effectmodificatoren ander effect in subgroepen dan totale groep effect van duur, dosis,...

51. 2.5 Evaluatie� �

52. EBM is een instrument � EBM als overleginstrument EBM als hulpmiddel (behandeldoel,�) EBM als evaluatie-instrument

53. �voor besluitvorming evidence voorkeuren van arts en pati�nt effecten van zorg achtergrondrisico pati�nt prioriteiten beschikbare middelen

54. EBM: Implementatie in de praktijk

55. Samenvatting klinische vraag (pico) interventie-effect beoordelen toepassen samen met actoren no evidence: keep it simple, do not harm!

56. Inleiding tot EBM Ontstaan van EBM 5 stappen van EBM CEBAM

58. 3.CEBAM Ontstaan Doelstellingen Stafmedewerkers Evidence-Based Medicine Cochrane taken Validatatie van klinische EB richtlijnen Virtual Medical Library

59. 3.1Ontstaan 1. Eerste contact maart 2000 (DCC) 2. Contract en start Oktober 2001 3. Onafhankelijk multidisciplinair Centrum Introductie en ondersteunen van Evidence-Based denken en werken Voor heel het land, elke taalgroep, zowel medische als para-medische beroepen (=zorgverleners)

60. 3.2 Doelstellingen 1. Onderwijs van EBM en verstrekken van informatie over EBM 2. Belgian branch of the Cochrane Collaboration: Cochrane taken 3. Methodologische ondersteunen en valideren van evidence-based richtlijnen (4. Virtual Medical library)

61. 3.3. Staf en medewerkers Organigram

62. 3. 3 Staf en medewerkers 2. WAR Zorgverleners Evenwicht tussen taal, disciplines, universiteiten Feedback aan dagelijks beleid Bepaalt algemene politiek Iedereen in eigen naam�

63. 3. 3 Staf en medewerkers 3. Directieraad Bert Aertgeerts directeur Benoit Boland Frank Buntinx voorzitter Dirk Ramaekers Andr� Scheen Bob Vander Stichele

64. 3. 3 Staf en medewerkers 4.Staf medewerkers Filip Cools Karin Hannes Ann Van Den Bruel Etienne Vermeire Cath�rine Delvenne

65. 3. 3 Staf en medewerkers 5.Administratie Ester Vanachter ester.vanachter@med.kuleuven.ac.be

66. 3.4.Evidence-Based Medicine -netwerking voor EBM: Lezingen (19), artikels (16),ondersteunen van events -opleiding EBM: Artikels (3), lezingen (5),workshops (10), cursussen (10) -implementatie EBM: Website, overleg met relevante organisaties (22) -internationale contacten: Oxford, York, Basel, FCC,DCC,�

67. 3.5Cochrane taken -cursussen Systematic Reviews (SR): Dutch courses (2), French course (1) -ondersteuning Belgische reviewers: Belgian SR authors (5) -verspreiding SR: Website, www.cochrane.be -internationale contacten: Oxford, FCC,DCC,�

68. Cochrane structure

70. 3.6.Validatie EB richtlijnen

71. 3.6 Validatie van EB guidelines -integratie van EB richtlijnen: Lezingen (9), symposia (1) -validatie van klinische richtlijnen: Belgische richtlijnen (7) -verspreiding van richtlijnen: Website, � -internationale contacten: AGREE collaboration

74. CEBAM If we can bring the philosophy and the skills of evidence-based medicine to the Belgian medical and paramedical clinicians and to all other healthcare professionals, good work will have been done. Other steps will follow from the enthousiasm & challenges that result from working within an EBM framework

75. CEBAM contact Address: Kapucijnenvoer 33, blok J 3000 Leuven Tel: 0032-16-33.26.93 Fax: 0032-16-33.74.80 E-mail: ester.vanachter@med.kuleuven.ac.be Website www.cebam.be www.cochrane.be